Mì Nọ Gbògbéna Yọnhonọ He Tin to Ṣẹnṣẹn Mìtọn Lẹ

 1. Ninọmẹ awubla tọn tẹ mẹ wẹ gbẹtọvi lẹ tin te to egbehe?

E MA yin lẹndai Jehovah tọn dọ gbẹtọvi lẹ ni jiya awufiẹsa he yọnhowhe nọ hẹnwa lẹ tọn. Kakatimọ, lẹndai etọn wẹ yindọ sunnu po yọnnu po ni duvivi agbasalilo pipé tọn to Paladisi mẹ. Ṣigba to alọnu din, “nudida lẹpo wẹ to hunwẹn dopọ bo tin to awufiẹsa mẹ.” (Lom. 8:22) Numọtolanmẹ tẹwẹ hiẹ lẹndọ Jiwheyẹwhe nọ tindo to whenue e mọ nugbajẹmẹji he ylando nọ hẹnwa gbẹtọvi lẹ ji? Humọ, yọnhonọ susu lẹ wẹ nọ yin vọdona to ojlẹ tangan he mẹ yé tindo nuhudo nukunpedomẹgo tọn te hugan.—Ps. 39:5; 2 Tim. 3:3.

 2. Naegbọn homẹ Klistiani lẹ tọn nọ hùn taun do yọnhonọ lẹ go?

² Omẹ Jehovah tọn lẹ sin homẹ nọ hùn dọ yọnhonọ lẹ tin to agun yetọn lẹ mẹ. Mí nọ mọaleyi sọn nuyọnẹn yetọn mẹ podọ apajlẹ yise yetọn tọn nọ whàn mí. Susu to mí mẹ wẹ yin hẹnnumẹ yọnhonọ vivẹ́ ehelẹ tọn. Etomọṣo, vlavo mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yọnhonọ enẹlẹ po yin hẹnnumẹ mítọn kavi lala, dagbemẹninọ yetọn nọ duahunmẹna mí. (Gal. 6:10; 1 Pita 1:22) Mímẹpo wẹ na mọaleyi, eyin mí gbadopọnna nukun he Jiwheyẹwhe nọ yí do pọ́n yọnhonọ lẹ. Mí nasọ gbadopọnna azọngban he hagbẹ whẹndo tọn lẹ po agun lọ po tindo to nukunpipedo yọnhonọ yiwanna mítọn lẹ go mẹ.

 3, 4. (a) Onú titengbe tẹwẹ mẹhe kàn Psalm 71tọ biọ Jehovah? (b) Etẹwẹ yọnhonọ he tin to agun mẹ lẹ sọgan nọ biọ Jiwheyẹwhe?

³ Mẹhe yin gbigbọdo nado kàn Psalm 71:9 vẹ̀ Jiwheyẹwhe dọmọ: “A sisẹ́ mi hlan whenuena yẹn poyọnho blo; a sọ gbẹ́ mi dai whenuena huhlọn ṣie [depò] blo.” E taidi dọ Psalm ehe yin pipotọ Psalm 70tọ tọn. Enẹwutu, Davidi wẹ na ko basi ovẹvivẹ he tin to Psalm 71:9 mẹ. E sẹ̀n Jiwheyẹwhe sọn ovu whenu kaka biọ yọnhowhe etọn mẹ, podọ Jehovah yí i zan to aliho jiawu lẹ mẹ. (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Ahọ. 2:1-3, 10) Etomọṣo, Davidi gbẹ́ mọdọ emi dona biọ Jehovah nado to nukundagbe dohia emi zọnmii.—Hia Psalm 71:17, 18.

⁴ To egbehe, mẹsusu wẹ nọ yinuwa taidi Davidi. Mahopọnna yọnhowhe po “azán oylan tọn” lẹ po, yé nọ zindonukọn nado to Jiwheyẹwhe pà sọgbe hẹ nugopipe yetọn. (Yẹwh. 12:1-7) Susu yetọn sọgan nọma penugo nado wà nususu dile yé ko basi to adà gbẹzan yetọn tọn voovo lẹ mẹ wayi do, taidi to lizọnyizọn lọ mẹ. Ṣigba, yelọsu sọgan vẹ̀ Jehovah nado to nukundagbe dohia yé bo to nukunpedo yé go zọnmii. Yọnhonọ nugbonọ enẹlẹ sọgan deji dọ Jiwheyẹwhe na sè odẹ̀ yetọn lẹ. To popolẹpo mẹ, odẹ̀ enẹlẹ sọgbe hẹ ahunmẹdunamẹnu he Davidi dọtọ́n to gbọdo glọ lẹ.

 5. Nukun tẹwẹ Jehovah nọ yí do pọ́n yọnhonọ nugbonọ lẹ?

⁵ Owe-wiwe lẹ dohia hezeheze dọ Jehovah nọ yí nukun họakuẹ do pọ́n yọnhonọ nugbonọ lẹ, bo nọ donukun dọ devizọnwatọ etọn lẹ ni nọ gbògbéna yé. (Ps. 22:24-26; Howh. 16:31; 20:29) Levitiku 19:32 dọmọ: “Hiẹ na fọnṣite to ota owhànọ lọ nukọn, bo gbògbéna nukunmẹ omẹ yọnhonọ lọ tọn, hiẹ nasọ nọ dibusi Jiwheyẹwhe towe: yẹn wẹ OKLUNỌ lọ.” Na nugbo tọn, azọngban sinsinyẹn de wẹ eyin nado nọ gbògbéna yọnhonọ lẹ to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn to whenue hogbe enẹlẹ yin kinkan, podọ nudopolọ wẹ e sọ yin to egbehe. Ṣigba, etẹwẹ nukunpipedo yọnhonọ lẹ go bẹhẹn taun? Azọngban mẹnu tọn wẹ enẹ yin?

 6. Apajlẹ tẹwẹ Jesu zedai na nuhe dù nukunpipedo mẹjitọ de go?

⁶ Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọmọ: “Gbògbéna otọ́ towe po onọ̀ towe po.” (Eks. 20:12; Efe. 6:2) Jesu dọ̀n ayidonugo wá gbedide enẹ ji to whenue e gblewhẹdo Falesi lẹ po wekantọ lẹ po he nọ gbẹ́ nado penukundo mẹjitọ yetọn lẹ go. (Malku 7:5, 10-13) Jesu lọsu ze apajlẹ dagbe dai. Di dohia, to whenue e tin to kúdonu to yatin ji, e ze onọ̀ etọn he sọgan ko yin asuṣiọsi to whenẹnu do alọmẹ na devi yiwanna etọn Johanu nado penukundego.—Joh. 19:26, 27.

 7. (a) Nunọwhinnusẹ́n tẹ ji wẹ apọsteli Paulu zinnudo gando nukunpipedo mẹjitọ lẹ go? (b) Etẹwẹ yin lẹdo hodidọ apọsteli Paulu tọn?

⁷ Apọsteli Paulu yin gbigbọdo nado wlan dọ yisenọ lẹ dona wleawudaina whédo yetọn titi lẹ. (Hia 1 Timoti 5:4, 8, 16.) Lẹnnupọndo lẹdo nuhe Paulu kàn hlan Timoti enẹ tọn ji. Paulu donù mẹhe jẹ nado mọ alọgọ agun tọn yí to akuẹzinzan-liho po mẹhe ma sọgan mọyi lẹ po go. E hẹn ẹn họnwun dọ ovi, ovivi po hẹnnumẹ yisenọ asuṣiọsi yọnhonọ lẹ tọn po wẹ tindo azọngban tintan lọ nado penukundo yé go. Gbọnmọ dali, agbàn akuẹzinzan he ma yin dandan tọn de ma na ṣí agun lọ ji. Mọdopolọ to egbehe, dopo to aliho he mẹ Klistiani lẹ nọ do “mẹdezejo na Jiwheyẹwhe” hia te wẹ nado nọ penukundo nuhudo agbasa tọn hẹnnumẹ he tin to nuhudo mẹ lẹ tọn go.

 8. Naegbọn Biblu ma na anademẹ tangan de gando nukunpipedo mẹjitọ yọnhonọ lẹ go?

⁸ Do glido, ovi Klistiani he ko whẹ́n mẹho lẹ tindo azọngban lọ nado hẹn ẹn diun dọ nuhudo agbasa tọn mẹjitọ yetọn lẹ tọn yin nukunpedego ganji. Paulu to hodọ gando hẹnnumẹ yisenọ lẹ go, ṣigba mẹjitọ he ma yin Klistiani lẹ lọsu ma dona yin vọdona. Aliho voovo mẹ wẹ ovi lẹ sọgan penukundo mẹjitọ lẹ go te. Ninọmẹ lẹ nọ gbọnvo taun. Nuhudo, jijọ po ninọmẹ agbasalilo tọn mẹjitọ yọnhonọ lẹ tọn po ma nọ yin dopolọ. Yọnhonọ delẹ nọ tindo ovi susu, to whenue mẹdevo lẹ nọ tindo dopo gee. Mẹdelẹ sọgan mọ alọgọ Otò tọn yí; to whenue mẹdevo lẹ ma sọgan donukun enẹ. Nujlomẹ voovo wẹ mẹhe tindo nuhudo nukunpedomẹgo tọn lẹ dopodopo nọ tindo. Enẹwutu, e ma na yin nuyọnẹnnu kavi ohia owanyi tọn nado mọhodọdo aliho he mẹ mẹde to tintẹnpọn nado penukundo hẹnnumẹ yọnhonọ etọn lẹ go te go. To popolẹpo mẹ, Jehovah sọgan dona nudide depope he yin bibasi sọgbe hẹ Owe-wiwe lẹ bosọ hẹn ẹn tindo kọdetọn dagbe, dile e ko yin do sọn ojlẹ Mose tọn mẹ gbọ́n.—Sọh. 11:23.

9-11. (a) Ninọmẹ sinsinyẹn tẹlẹ wẹ mẹdelẹ sọgan pehẹ? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.) (b) Naegbọn ovi he tin sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ lẹ ma dona zọ̀n plaplaji nado jo sinsẹ̀nzọn yetọn do? Na apajlẹ.

⁹ Eyin fihe ovi lẹ te dẹn taun do mẹjitọ yetọn lẹ, e sọgan vẹawuna yé nado penukundo mẹjitọ yọnhonọ yetọn lẹ go dile e jẹ do. Ovi lẹ sọgan tin to dandannu glọ nado dla mẹjitọ yetọn yọnhonọ lẹ pọ́n, eyin agbasalilo yetọn ylan deji to ajiji mẹ, vlavo na yé jai bo wẹ́n-hú kavi na nujijọ ajiji devo lẹ wutu. Enẹgodo, yé sọgan tindo nuhudo alọgọ tọn, vlavo na ojlẹ kleun de kavi na ojlẹ dindẹn.a

¹⁰ Mẹhe tin to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ bọ azọ́ndenamẹ yetọn zọ́n bọ yé dẹn do whé lẹ sọgan pannukọn nudide sinsinyẹn lẹ. Mẹhe to devizọnwa to Bẹtẹli lẹ, mẹdehlan lẹ po nugopọntọ tomẹyitọ lẹ po nọ pọ́n azọ́ndenamẹ yetọn lẹ hlan taidi nuhọakuẹ, yèdọ dona de sọn Jehovah dè. Etomọṣo, eyin mẹjitọ yetọn lẹ bẹ azọ̀n, onú tintan he yé sọgan lẹn wẹ yindọ, ‘Mí dona jo azọ́ndenamẹ mítọn do bo lẹkọyi whé nado penukundo mẹjitọ mítọn lẹ go.’ Amọ́, nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado hodẹ̀ bo lẹnnupọn ganji nado yọnẹn eyin nuhe mẹjitọ lẹ jlo kavi tindo nuhudo etọn nugbonugbo niyẹn. Mẹdepope ma dona zọ̀n plaplaji nado jo lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn lẹ do, podọ e ma tlẹ nọ biọ to whelẹponu nado wàmọ. Vlavo whẹho agbasalilo tọn lọ sọgan yin ojlẹ gli tọn de, bọ hagbẹ agun mẹjitọ lọ lẹ tọn delẹ sọgan gọalọ po homẹhunhun po.—Howh. 21:5.

¹¹ Di apajlẹ, lẹnnupọndo ninọmẹ nọvi-nọvi awe delẹ tọn ji, ehe to sinsẹ̀nzọnwa to fihe dẹn do whé. Mẹdopo yin mẹdehlan to Amérique du Sud, bọ omẹ awetọ to sinsẹ̀nzọnwa to tatọ́-tẹnnọ mítọn to Brooklyn, New York. Na mẹjitọ mẹmẹsunnu lọ lẹ tọn ko poyọnho wutu, yé tindo nuhudo alọgọ tọn. Visunnu lọ lẹ po asi yetọn lẹ po dla mẹjitọ yetọn lẹ pọ́n to whé to Japon, nado pọ́n nuhe yé sọgan wà nado gọalọna yé to aliho dagbe hugan mẹ. To nukọn mẹ, mẹdehlan lọ po asi etọn po to linlẹn nado jo sinsẹ̀nzọn yetọn do bo lẹkọyi whé. Ṣigba, anadenanutọ to pipli mẹho lẹ tọn mẹ to agun mẹjitọ lọ lẹ tọn mẹ ylọ yé to alokan ji. Mẹho enẹlẹ ko lẹnnupọndo ninọmẹ lọ ji bo jlo dọ mẹdehlan lọ lẹ ni zindonukọn to azọ́ndenamẹ yetọn mẹ na ojlẹ dindẹn dile e na yọnbasi do. Mẹho lọ lẹ yọ́n pinpẹn sinsẹ̀nzọn mẹdehlan lọ lẹ tọn bo magbe nado wà nuhe go yé pé lẹpo nado gọalọna yé nado penukundo mẹjitọ yetọn lẹ go. Hagbẹ whẹndo lọ tọn lẹpo yọ́n pinpẹn mẹtọnhopọn owanyinọ enẹ tọn.

12. To whenue hagbẹ whẹndo Klistiani de tọn lẹ to nudide basi gando lehe yé na penukundo mẹjitọ yọnhonọ lẹ do go, etẹwẹ dona yin ahunmẹdunamẹnu yetọn?

¹² Mahopọnna nudide depope he hagbẹ whẹndo Klistiani de tọn lẹ basi nado penukundo mẹjitọ yọnhonọ yetọn lẹ go, mẹlẹpo to whẹndo lọ mẹ dona hẹn ẹn diun dọ nudide yetọn pagigona oyín Jiwheyẹwhe tọn. Mí ma na jlo pọ́n gbede nado yinuwa taidi sinsẹ̀ngán ojlẹ Jesu tọn mẹ tọn lẹ. (Mat. 15:3-6) Mí nọ jlo dọ nudide mítọn lẹ ni doyẹyigona Jiwheyẹwhe po agun lọ po.—2 Kọl. 6:3.

13, 14. Nawẹ Biblu dohia dọ agun lẹ dona nọ gọalọ nado penukundo yọnhonọ lẹ go gbọn?

¹³ E ma yin mẹlẹpo wẹ sọgan gọalọna mẹhe tin to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ lẹ dile hagbẹ agun he go mí donù wayi tọn lẹ basi do. Etomọṣo, ninọmẹ he fọ́n to owhe kanweko tintan whenu de dohia dọ agun lẹ nọ tindo ojlo nado penukundo nuhudo mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu apajlẹ dagbenọ he ko poyọnho lẹ po tọn go. Biblu dọ gando hagbẹ agun Jelusalẹm tọn lẹ go dọ “mẹdepope ma tin to nuhudo mẹ” to yé mẹ. Enẹ ma zẹẹmẹdo dọ mẹlẹpo wẹ yin adọkunnọ to agun lọ mẹ. Matin ayihaawe, mẹdelẹ yin wamọnọ, ṣigba akuẹ yetọn lẹ “nọ yin mimá kẹdẹdile omẹ dopodopo tindo nuhudo etọn do.” (Owalọ 4:34, 35) To nukọn mẹ, ninọmẹ de fọndote to agun lọ mẹ. Mẹdelẹ dọ dọ “yè to vọdona asuṣiọsi [delẹ] to núdùdù mimá egbesọegbesọ tọn mẹ.” Enẹwutu, apọsteli lẹ de sunnu he pegan lẹ, bọ sunnu enẹlẹ basi tito nado hẹn ẹn diun dọ nuhudo asuṣiọsi lẹ tọn yin nukunpedego to aliho dagbe mẹ podọ matin mẹnukuntahihopọn. (Owalọ 6:1-5) Tito ehe yin bibasi nado penukundo nuhudo mẹhe lẹzun Klistiani to Pẹntikọsti 33 W.M. bo gbọṣi Jelusalẹm na ojlẹ de nado sọgan yin hinhẹn lodo to gbigbọ-liho lẹ tọn go. Nugbo wẹ dọ ojlẹ vude poun wẹ tito núdùdù mimá egbesọegbesọ tọn lọ nọ aimẹ na, etomọṣo, nuyiwa apọsteli lẹ tọn dohia dọ agun sọgan gọalọ nado penukundo mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ go.

¹⁴ Dile mí ko dọ do, Paulu na nudọnamẹ Timoti gando ninọmẹ he mẹ e sọgbe dọ agun ni gọalọna Klistiani asuṣiọsi lẹ to agbasa-liho te go. (1 Tim. 5:3-16) Mọdopolọ, devi Jakọbu yin gbigbọdo nado wlan dọ Klistiani lẹ tindo azọngban nado penukundo tọṣiọvi lẹ, asuṣiọsi lẹ gọna mẹdevo he tin to nukunbibia kavi nuhudo mẹ lẹ go. (Jak. 1:27; 2:15-17) Apọsteli Johanu lọsu yidogọ dọmọ: “Mẹdepope he tindo nutindo aihọn ehe tọn lẹ bo mọ mẹmẹsunnu etọn tin to nuhudo mẹ, ṣogan bo sú ohọ̀n awuvẹmẹ sisosiso etọn tọn do e, nawẹ owanyi Jiwheyẹwhe tọn gbọṣi ewọ mẹ gbọn lo?” (1 Joh. 3:17) Eyin Klistiani dopodopo dona nọ gọalọna mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ, be agun lẹ lọsu ma dona nọ wà nudopolọ ya?

15. Etẹlẹ wẹ alọgigọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yọnhonọ lẹ po sọgan bẹhẹn?

¹⁵ To otò delẹ mẹ, aṣẹpatọ lẹ nọ na akuẹ sọha de tòvi he ko poyọnho lẹ, nọ basi tito lẹ na dagbemẹninọ yetọn bosọ nọ wleawu mẹhe na yilizọn na yé to whégbè lẹ tọn. (Lom. 13:6) To fidevo lẹ, tito mọnkọtọn depope ma tin. Enẹwutu, obá he mẹ hẹnnumẹ po hagbẹ agun tọn lẹ po na gọalọna yọnhonọ lẹ jẹ nọ gbọnvo sọn ninọmẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Eyin ovi Klistiani lẹ dẹn do mẹjitọ yetọn lẹ, enẹ sọgan yinuwado obá he mẹ yé na penugo nado gọalọ jẹ ji. Ovi lọ lẹ dona nọ voawu nado dọhodopọ hẹ mẹho agun he mẹ mẹjitọ yetọn lẹ tin te lẹ tọn nado hẹn ẹn diun dọ yé mọnukunnujẹ ninọmẹ whẹndo lọ tọn lẹpo mẹ. Di apajlẹ, mẹho lẹ sọgan gọalọna mẹjitọ lọ lẹ nado yọnẹn eyin vlavo alọgọ otò tọn de tin-to-aimẹ to lẹdo yetọn mẹ po lehe yé sọgan mọaleyi sọn e mẹ do po. Mẹho lẹ sọgan doayi ninọmẹ delẹ go taidi ahọ́ he dona yin súsú lẹ kavi amasin he mẹjitọ lọ lẹ ma ko nù lẹ, bo dọna ovi yetọn lẹ. Eyin ovi lọ lẹ po mẹho lẹ po nọ voawu nado dọhodopọ to aliho he họnwun mẹ, yé sọgan mọ aliho dagbe hugan lẹ nado penukundo ninọmẹ lọ go. Eyin mẹde tin to yakẹ nado gọalọ kavi na ayinamẹ hagbẹ whẹndo tọn he tin to fidindẹn lẹ, enẹ sọgan zọ́n bọ ninọmẹ lọ ma na ylan pete podọ whẹndo lọ ma na hanú zẹjlẹgo.

16. Nawẹ Klistiani delẹ nọ gọalọna hagbẹ agun lọ tọn he ko poyọnho lẹ gbọn?

¹⁶ Na owanyi he Klistiani delẹ tindo na hagbẹ agun yetọn tọn he ko poyọnho lẹ wutu, yé nọ yí whenu po huhlọn yetọn po zan nado gọalọna yé dile e sọgan yọnbasi do. Yé nọ dovivẹnu nado tindo ojlo to hagbẹ agun lọ tọn he ko poyọnho lẹ mẹ dogọ. Mẹdelẹ nọ má azọ́n he nukunpedomẹgo lọ bẹhẹn lẹ hẹ mẹdevo lẹ to agun lọ mẹ, bo nọ diọ yede nado penukundo yọnhonọ lẹ go. Na ninọmẹ yetọn titi lẹ ma na yé dotẹnmẹ nado biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ wutu, yé nọ yí ayajẹ do gọalọna ovi yọnhonọ enẹlẹ tọn nado gbọṣi sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ na ojlẹ dindẹn dile e sọgan yọnbasi do. Lehe gbigbọ dagbe he mẹmẹsunnu mọnkọtọn lẹ dohia jẹna pipà do sọ! Na nugbo tọn, mahopọnna obá he mẹ mẹdevo lẹ sọgan gọalọ jẹ, ovi lẹ gbẹ́ tindo azọngban nado wà nuhe go yé pé lẹpo na mẹjitọ yetọn lẹ.

17, 18. Adà tẹwẹ jijọ mẹde tọn nọ yiwà to nukunpipedo yọnhonọ lẹ go mẹ?

¹⁷ Yọnhonọ lẹ po mẹhe nọ penukundo yé go lẹ po sọgan dovivẹnu nado hẹn ninọmẹ nulẹ tọn bọawu dile e na yọnbasi do. Eyin hiẹ nọ gọalọ to ninọmẹ mọnkọtọn de mẹ, wà nuhe go a pé lẹpo nado hẹn pọndohlan dagbe go. To whedelẹnu, yọnhowhe sọgan hẹn mẹde gbọjọ kavi hẹn ẹn jẹflumẹ sinsinyẹn. Enẹwutu, e sọgan biọ dọ hiẹ ni dovivẹnu taun nado gbògbéna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yọnhonọ lẹ po bosọ nọ to tuli na yé zọnmii gbọn hodọdopọ mẹhẹnlodo tọn lẹ tintindo hẹ yé dali. Mẹhe ko yin nugbonọ to sinsẹ̀nzọn yetọn mẹ na owhe susu lẹ jẹna pipà. Jehovah ma nọ wọn nuhe yé ko wà to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ lẹ, mọjanwẹ Klistiani hatọ yetọn lẹ lọsu ma nọ wọn do niyẹn.—Hia Malaki 3:16; Heblu lẹ 6:10.

¹⁸ Humọ, yọnhonọ lẹ po mẹhe nọ penukundo yé go lẹ po sọgan hẹn nuwiwa egbesọegbesọ tọn lẹ bọawu, eyin yé nọ do nukiko na ode awetọ to ojlẹ he sọgbe mẹ. (Yẹwh. 3:1, 4) Yọnhonọ susu nọ wà nuhe go yé pé lẹpo ma nado nọ donukun nususu sọn mẹdevo lẹ si. Yé yọnẹn dọ nuyiwa yetọn sọgan zọ́n bọ mẹdevo lẹ na nọ na yé ayidonugo bo nọ dla yé pọ́n. Mẹhe nọ dla yọnhonọ enẹlẹ pọ́n lẹ nọ saba dọ dọ “N’yì họntọn ṣie yọnhonọ de dè nado na ẹn tuli, ṣigba yẹnlọsu wẹ yin tulina.”—Howh. 15:13; 17:22.

19. Todido tẹwẹ jọja lẹ po mẹhomẹ lẹ po sọgan tindo gando sọgodo go?

¹⁹ Mí to jejeji nado mọ azán he gbè yajiji po nuyiwadomẹji mape tọn lẹ po na doalọte. Ṣigba todin whẹ́, devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dona ze todido yetọn do nuhe yin madopodo tọn lẹ ji. Mí yọnẹn dọ yise to opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ nọ gọalọna mí nado nọtegligli to ojlẹ ayimajai kavi nukunbibia tọn lẹ mẹ. Na yise enẹ wutu, “mí ma gbọjọ, ṣigba eyin gbẹtọ he mí yin to gbonu tlẹ to kukupẹ́, e họnwun dọ gbẹtọ he mí yin to homẹ to yinyin hinhẹn jẹ yọyọ egbesọegbesọ.” (2 Kọl. 4:16-18; Heb. 6:18, 19) Ṣigba, gbọnvona yise he lodo de tintindo to opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ, etẹwẹ sọgan gọalọna we nado hẹn azọngban nukunpipedo mẹjitọ yọnhonọ towe lẹ tọn go di? Hosọ he bọdego na gbadopọnna ayinamẹ yọ́n-na-yizan delẹ.