WETA ṢINẸNẸ
E Yinuwa po Wuntuntun Po
1-3. (a) Naegbọn whédo Abigaili tọn do tin to owù mẹ? (b) Etẹwẹ mí na plọn gando yọnnu vonọtaun ehe go?
ABIGAILI mọ to nukun dẹpẹ lọ tọn ji dọ e to budi. Owhẹ̀ dẹpẹ lọ tọn whẹ́n nado to sijọsijọ ji. Nuylankan de to na jọ. Awhànfuntọ 400 to aliji ja po gbemima lọ po nado sukúndona sunnu he tin to whédo Nabali tọn, asu Abigaili tọn mẹ lẹpo. Etẹwutu?
2 Nabali wẹ yin adọ̀ nuhahun lọ lẹpo tọn. E ko gbọn kanyinylan dali yinuwa po mẹmasi po dile e nọ wà do. Ṣigba to ojlẹ ehe mẹ, mẹhe e ma dona dinho wẹ e zùn—yèdọ awhàngán de he awhànfuntọ nugbonọ he pegan etọn lẹ yiwanna tlala. Todin, dopo to dẹpẹ he nọ wazọ́n na Nabali lẹ mẹ, vlavo lẹngbọhọtọ de, wá Abigaili dè po jidide lọ po dọ ewọ na kàn ayiha de nado whlẹn yé. Ṣigba, etẹwẹ yọnnu dopo sọgan wà to awhànpa de nukọn?
Etẹwẹ yọnnu dopo sọgan wà to awhànpa de nukọn?
3 Jẹnukọn whẹ́, mì gbọ mí ni plọnnu vude dogọ gando yọnnu vonọtaun ehe go. Mẹnu wẹ Abigaili? Nawẹ nuhahun ehe fọndote gbọn? Podọ etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ yise etọn tọn mẹ?
E Tindo ‘Wuntuntun Dagbe Bosọ Yọnwhanpẹ’
4. Gbẹtọ alọpa tẹwẹ Nabali yin?
4 Abigaili po Nabali po gbọnvo na yede taun. Asi dagbe wẹ Nabali dà, ṣigba ewọ ma yin asu dagbe de na Abigaili. Nugbo wẹ dọ adọkunnọ wẹ Nabali yin. Enẹwutu e nọ mọ ede mẹ, ṣigba nukun tẹwẹ mẹdevo lẹ nọ yí do pọ́n ẹn? E vẹawu nado mọ mẹdevo he go Biblu dọho ylankan gando sọ Nabali. Yinkọ etọn lọsu zẹẹmẹdo “Gugutọ,” kavi “Hlònọ.” Mí ma yọnẹn eyin mẹjitọ etọn lẹ wẹ do yinkọ ehe na ẹn kavi eyin jijọ etọn wẹ zọ́n bọ yinkọ enẹ wá tlẹ́ dota na ẹn. Depope he whẹho lọ yin, e nọ yinuwa sọgbe hẹ yinkọ etọn. Nabali yin fifiẹtọ “bosọ ylan to walọ etọn lẹ mẹ.” Mẹsusu nọ dibuna ẹn bosọ gbẹwanna ẹn, na ahànnumunọ de wẹ e yin bosọ nọ wadán do mẹji.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.
5, 6. (a) Jẹhẹnu he dọnmẹdogo hugan tẹlẹ wẹ hiẹ mọdọ Abigaili tindo? (b) Naegbọn Abigaili na ko dà dawe nuvọ́nọ mọnkọtọn?
5 Abigaili gbọnvo pete na Nabali. Yinkọ etọn zẹẹmẹdo “Otọ́ Ṣie Ko Hẹn Ede Zun Ayajẹnọ.” Otọ́ susu wẹ nọ doawagun eyin viyọnnu yetọn yọnwhanpẹ, ṣigba otọ́ he yọnnuin nọ jaya hugan eyin ovi etọn tindo jẹhẹnu dagbe lẹ. Mẹhe yọnwhanpẹ to jọwamọ-liho ma nọ saba mọ nuhudo lọ nado wleawuna jẹhẹnu delẹ taidi wuntuntun, nuyọnẹn, adọgbigbo, kavi yise. Ṣigba, e ma yinmọ na Abigaili. Biblu pà ẹ na wuntuntun etọn po whanpẹ etọn po.—Hia 1 Samuẹli 25:3.
6 E sọgan paṣa mẹdelẹ to egbehe dọ awhli he yọnnuin sọmọ de dà dawe nuvọ́nọ mọnkọtọn. Flindọ to hohowhenu, mẹjitọ lẹ wẹ nọ saba basi tito mẹhe ovi yetọn lẹ na dà tọn. Eyin mẹjitọ lẹ ma tlẹ wàmọ, ayinamẹ yetọn gbẹ́ nọ hùnú taun. Be mẹjitọ Abigaili tọn lẹ kẹalọyi alọwle ehe, kavi tlẹ basi tito etọn na adọkun po yindidi Nabali tọn po yinuwado yé ji wutu wẹ ya? Be ohẹ́n wẹ sisẹ́ yé nado wàmọ ya? Depope he whẹho lọ yin, adọkun Nabali tọn ma hẹn ẹn zun asu dagbe.
7. (a) Etẹwẹ mẹjitọ lẹ dona dapana to egbehe eyin yé jlo na plọn ovi yetọn lẹ nado tindo pọndohlan he sọgbe gando alọwle go? (b) Etẹwẹ Abigaili magbe nado wà?
7 Mẹjitọ he yọnnuin lẹ nọ yí sọwhiwhe do plọn ovi yetọn lẹ nado tindo pọndohlan he sọgbe gando alọwle go. Yé ma nọ dotuhomẹna ovi yetọn lẹ nado dà mẹde na apò etọn pẹ̀n wutu, mọjanwẹ yé ma nọ gbidikọna ovi yetọn lẹ nado biọ họntọn mẹ to whenue yé ma ko whẹ́n jẹ obá lọ mẹ nado didá azọngban whẹndo tọn lẹ do niyẹn. (1 Kọl. 7:36) Ṣigba, whenu ko fẹ́ do Abigaili nado lẹnnupọndo onú ehelẹ ji. Depope he whẹho lọ yin, e ko wlealọ hẹ Nabali bosọ magbe nado doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn lọ.
‘E Wadán Do Yé Ji bo Zùn Yé’
8. Mẹnu wẹ Nabali zùn, podọ naegbọn hiẹ sọgan dọ dọ nulunu daho de wẹ e wà?
8 Nabali hẹn nulẹ vẹawuna Abigaili hugan gbede pọ́n. E zùn dawe nukundeji de, yèdọ Davidi. Devizọnwatọ Jehovah tọn nugbonọ de wẹ ewọ, mẹhe yẹwhegán Samuẹli ko yiamisisadode, bo dohia dọ Jiwheyẹwhe ko de Davidi nado jẹ otẹn Sauli tọn mẹ taidi ahọlu. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) To whenue Davidi to hinhọ̀nna Ahọlu Sauli awuwhàntọ lọ he jlo na hù i, e nọ nọ̀ zungbo mẹ po awhànfuntọ nugbonọ 600 etọn lẹ po.
9, 10. (a) Nawẹ Davidi po omẹ etọn lẹ po nọ vánkan nado nọgbẹ̀ gbọn? (b) Naegbọn Nabali dona ko yọ́n pinpẹn nuhe Davidi po sunnu etọn lẹ po nọ wà na ẹn lẹ tọn? (Sọ pọ́n hukan 10 nudọnamẹ odò tọn.)
9 Nabali nọ nọ̀ Maoni bo nọ wazọ́n to lẹdo Kalmẹli tọn mẹ, fie e sọgan ko tindo aigba te.a Aigba tòpẹvi enẹlẹ tọn yin pópló he gọ́ na ogbé-mú, yèdọ lẹdo de he yọ́n na lẹngbọ yìnyìn podọ finẹ wẹ lẹngbọ Nabali tọn 3 000 tin te. Ṣigba, danfafa kẹdẹ wẹ lẹdo tòpẹvi ehelẹ. Danfafa Palani tọn tin to hùwaji. To whèzẹtẹn-waji, ali he yì Ohù Ojẹ̀ tọn kọ̀n gbọn aigba gbọgbé he gọ́ na agbàdo po osókla lẹ po ji. To lẹdo ehelẹ mẹ, Davidi po omẹ etọn lẹ po nọ vánkan nado nọgbẹ̀ bo nọ yangbé nado mọ núdù, podọ yé sọ nọ doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn susu. Yé nọ saba dukosọ hẹ dẹpẹ he nọ yìn lẹngbọ Nabali adọkunnọ lọ tọn lẹ.
10 Nawẹ awhànfuntọ azọ́n sinsinyẹnwatọ enẹlẹ yinuwa hẹ lẹngbọhọtọ lọ lẹ gbọn? E bọawu dọ yé ni nọ fìn lẹngbọ delẹ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, ṣigba yé ma wàmọ. Yé nọ basi hihọ́na lẹngbọpa po devi Nabali tọn lẹ po taidi adó de. (Hia 1 Samuẹli 25:15, 16.) Lẹngbọ po lẹngbọhọtọ lẹ po nọ pehẹ owù susu. Gbekanlin nuwledutọ lẹ sù to whenẹnu. Podọ jaguda po ajotọ lẹ po nọ wá whẹwhẹ sọn otò he to yakẹ lẹ mẹ nado jẹajo bo wà danú do yé, na fihe aigba Islaeli tọn fó do to hùwaji ma dẹn do finẹ wutu.b
11, 12. (a) Nawẹ Davidi do wuntuntun po sisi po hia to owẹ̀n he e dohlan Nabali mẹ gbọn? (b) Naegbọn aliho he mẹ Nabali dọhona wẹnsagun Davidi tọn lẹ te ma sọgbe?
11 E ma na ko bọawu nado penukundo awhànfuntọ enẹ lẹpo go to danfafa ji. Enẹwutu to gbèdopo, Davidi do wẹnsagun ao hlan Nabali nado biọ alọgọ. Ojlẹ dagbe mẹ wẹ Davidi do yé hlan te. Ojlẹ hùnwhẹ tọn he mẹ gbẹtọ lẹ nọ pà ofún na lẹngbọ lẹ te wẹ, yèdọ ojlẹ de he mẹ mẹlẹpo nọ tlúalọ bo nọ to jonọ yí te. Davidi sọ yí zinzin do de hogbe sisi tọn lẹ he wẹnsagun lọ lẹ na yizan nado dowẹn lọ. E tlẹ sọ dlẹnalọdo ede taidi “visunnu towe Davidi,” vlavo hogbe de nado dohia po sisi po dọ Nabali yin mẹho na emi. Nawẹ Nabali yinuwa gbọn?—1 Sam. 25:5-8.
12 E gblehomẹ! Dẹpẹ he yin nùdego to bẹjẹeji lọ basi zẹẹmẹ na Abigaili dọ ‘e wadán do yé ji bo zùn yé.’ Nabali goenọ lọ bẹ zingidi, na e ma jlo dọ alọ ni jẹ núdùdù, osin, po olàn he e hù na omẹ etọn lẹ po go wutu. E ṣàn Davidi kò to aliho mẹdèpo tọn mẹ bo yí i jlẹdo afanumẹ he họ̀njẹgbé de go. Nabali sọgan ko nọ yí nukunpẹvi do pọ́n Davidi dile Sauli he gbẹwanna ẹn nọ wà do. Depope to yé omẹ awe lẹ mẹ ma tindo pọndohlan Jehovah tọn. Jiwheyẹwhe yiwanna Davidi bo nọ pọ́n ẹn hlan taidi ahọlu he na dugán to Islaeli to sọgodo, e ma yin taidi afanumẹ atẹṣitọ de gba.—1 Sam. 25:10, 11, 14.
13. (a) Nawẹ Davidi yinuwa gbọn tlolo to whenue e sè lehe Nabali zùn in do? (b) Etẹwẹ nunọwhinnusẹ́n he tin to Jakọbu 1:20 mẹ plọn mí gando nuyiwa Davidi tọn go?
13 Adi do Davidi to whenue wẹnsagun etọn lẹ wá dogbè na ẹn. E degbena omẹ etọn lẹ dọmọ: “Mì blá dogo mẹdopodopo ohí etọn.” Davidi sọawhànnu bo dedo po awhànfuntọ 400 po. E whlé nado sukúndona sunnu he tin to whédo Nabali tọn mẹ lẹpo. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Owhẹ̀ Davidi tọn whẹ́n nado gblehomẹ, ṣigba aliho he mẹ e yinuwa te ma sọgbe. Biblu dọmọ: “Homẹgble gbẹtọ tọn ma nọ wazọ́n dodowiwa Jiwheyẹwhe tọn.” (Jak. 1:20) Ṣigba, nawẹ Abigaili sọgan whlẹn whédo etọn gbọn?
“Donanọ Nuyọnẹn Towe Ni Yin”
14. (a) Nawẹ Abigaili ze afọdide tintan nado vọ́ nuylankan he Nabali wà jlado gbọn? (b) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn vogbingbọn he tin to Nabali po Abigaili po ṣẹnṣẹn mẹ? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)
14 To aliho de mẹ, Abigaili ze afọdide tintan nado vọ́ nuylankan he asu etọn wà jlado. To vogbingbọn mẹ na asu etọn Nabali, e dotoai po sọwhiwhe po. Devisunnu he wá dọho lọ na Abigaili dọ gando Nabali go dọmọ: “Ewọ yin visunnu Beliali tọn mọnkọ de, bọ mẹde ma sọgan dọho hlan.”c (1 Sam. 25:17) E blawu dọ Nabali nọ mọ ede mẹ sọmọ bọ e ma nọ jlo na dotoaina mẹdepope. Gbigbọ goyiyi tọn mọnkọtọn gbẹ́ gbayipe to egbehe taun. Ṣigba, devisunnu lọ yọnẹn dọ Abigaili gbọnvo, podọ matin ayihaawe, ehe wẹ zọ́n bọ e do hẹn whẹho lọ wá e dè.
To vogbingbọn mẹ na Nabali, Abigaili dotoai po sọwhiwhe po
15, 16. (a) Nawẹ Abigaili dohia dọ emi yin asi nugopetọ he yin nùdego to owe Howhinwhẹn lẹ tọn mẹ nkọ gbọn? (b) Naegbọn nuyiwa Abigaili tọn ma yin atẹṣiṣi sọta aṣẹpipa asu etọn tọn?
15 Abigaili lẹnnupọn bo yinuwa to niyaniya mẹ. Mí hia dọ, “whenẹnu wẹ Abigaili yawu.” Whla ẹnẹ wẹ hogbe lọ “yawu” yin yiyizan gando yọnnu ehe go to kandai dopolọ mẹ. E wleawu nunina he yinukunkẹ de tọn na Davidi po sunnu etọn lẹ po. Ehe bẹ akla, ovẹn, lẹngbọ didà, gbàdo sisọ, aklahihi ovẹn-sinsẹ́n tọn po ovò-sinsẹ́n tọn lẹ po hẹn. E họnwun dọ Abigaili yọ́n nuhe e tindo lẹ bosọ nọ penukundo whédo etọn go ganji taidi asi nugopetọ he yin zẹẹmẹ basina to owe Howhinwhẹn lẹ tọn mẹ to godo mẹ. (Howh. 31:10-31) E do nunina lọ lẹ hlan jẹnukọn gbọn devi etọn delẹ gblamẹ bọ ewọ lọsu wá jẹgodona yé. Kandai lọ yidogọ dọmọ: “Ṣigba e ma dọna asu etọn Nabali gba.”—1 Sam. 25:18, 19.
16 Be ehe dohia dọ Abigaili ṣiatẹ sọta aṣẹpipa asu etọn tọn wẹ ya? Paali! Flindọ, Nabali ko yinuwa hẹ devizọnwatọ yiamisisadode Jehovah tọn po kanyinylan po, yèdọ nuyiwa de he sọgan ko dekọtọn do okú mẹ na homẹvọnọ susu to whédo Nabali tọn mẹ. Eyin Abigaili ma yí nude wà, be e ma na doalọ to whẹhuhu asu etọn tọn mẹ ya? To whẹho ehe mẹ, ewọ dona litaina Jiwheyẹwhe etọn kakati nido yin asu etọn.
17, 18. Nawẹ Abigaili dọnsẹpọ Davidi gbọn, etẹwẹ e dọ, podọ etẹwẹ zọ́n bọ hogbe etọn lẹ do yinuwado Davidi ji?
17 E ma dẹn bọ Abigaili pé Davidi po sunnu etọn lẹ po. E yawu whladopo dogọ bo jẹte sọn kẹtẹkẹtẹ etọn ji bosọ jẹklo to Davidi nukọn. (1 Sam. 25:20, 23) Enẹgodo, e dọ numọtolanmẹ sisosiso etọn lẹ tọ́n bo vẹvẹ dọ Davidi ni do lẹblanu hia asu emitọn po whédo emitọn po. Etẹwẹ zọ́n bọ hogbe etọn lẹ yinuwado Davidi ji?
“Gbọ deviyọnnu towe, yẹn vẹ̀ we, ni dọho to otó towe lẹ mẹ”
18 E ze nuṣiwa asu etọn tọn do ede ji bo biọ dọ Davidi ni jona emi. E gbọn whiwhẹ dali yigbe dọ asu emitọn yin gugutọ dile yinkọ etọn dohia do, vlavo nado dohia dọ eyin Davidi tọ́nawhàn nuvọ́nọ mọnkọtọn, enẹ na de e pò. E dọ dọ emi dejido Davidi go taidi afọzedaitọ Jehovah tọn bo yọnẹn dọ “awhàn OKLUNỌ tọn” fùn wẹ e te. E sọ dohia dọ emi yọ́n opagbe he Jehovah do nado ze gánzinpo lọ jo na Davidi, na e dọmọ: ‘OKLUNỌ na de we taidi nukọntọ do Islaeli ji dandan.’ Humọ, e dotuhomẹna Davidi ma nado wà nuhe sọgan hẹn ẹn nado duhùnhọ kavi he sọgan wá lẹzun “owhẹ̀ ayiha tọn” na ẹn, enẹ wẹ yindọ ayihadawhẹnamẹnu etọn na hoapa. (Hia 1 Samuẹli 25:24-31.) Hodidọ dagbe he whànmẹ nankọ die!
19. Nawẹ Davidi yinuwa gbọn to whenue e sè hogbe Abigaili tọn lẹ, podọ naegbọn e do pà ẹ?
19 Nawẹ Davidi yinuwa gbọn? E kẹalọyi nunina Abigaili tọn bo dọmọ: “Donanọ OKLUNỌ yin, Jiwheyẹwhe Islaeli tọn, he do we hlan to egbé nado pé mi: donanọ nuyọnẹn towe ni yin, donanọ hiẹ ni yin, he ko glọn mi to egbé sọn [hùnhọ́dudu] mẹ.” Davidi pà ẹ na adọgbigbo he e yí do yawu wá pé e bo yigbe dọ e ko glọnalina emi ma nado duhùnhọ. E dọna ẹn dọ, “hẹji yì owhé towe gbè jijọho mẹ” bosọ gbọn whiwhẹ dali yidogọ dọmọ: “Yẹn ko tuntoai hlan ogbè towe.”—1 Sam. 25:32-35.
“Deviyọnnu Towe” Die
20, 21. (a) Etẹwẹ hiẹ mọdọ e jẹna ayidego to ojlo he Abigaili tindo nado lẹkọwa asu etọn dè mẹ? (b) Nawẹ Abigaili do adọgbigbo po wuntuntun po hia to ojlẹ he e de nado dọhona Nabali mẹ gbọn?
20 To whenue yé jo yede do, Abigaili na ko lẹnnupọndo hodọdopọ yetọn ji bo na ko doayi vogbingbọn he tin to dawe nugbonọ he nọ do homẹdagbe hia enẹ po asu hùnylantọ etọn po ṣẹnṣẹn go. Ṣigba, e ma ze ayiha do linlẹn enẹlẹ ji. Mí hia dọmọ: “Abigaili sọ wá Nabali dè.” Mọwẹ, e lẹkọwa asu etọn dè po gbemima lọ po nado wà nuhe go e pé lẹpo nado hẹn azọngban etọn di. E dona hẹn ẹn zun yinyọnẹn na asu etọn dọ emi basi nunina delẹ na Davidi po sunnu etọn lẹ po. Jlọjẹ asu etọn tọn wẹ nado yọnẹn. Abigaili sọ dona dọ nugbajẹmẹji he e glọnalina lọ na asu etọn whẹpo nido sè sọn fidevo, ehe na yin winyan daho na Nabali. Ṣigba e ma sọgan dọna ẹn to afọdopolọji, na e to hùnwhẹ basi taidi ahọlu bo ko sọ nùahànmú vẹjẹvẹjẹ wutu.—1 Sam. 25:36.
Abigaili yí adọgbigbo do dọna Nabali nuhe ewọ ko wà nado whlẹn ẹn
21 Whladopo dogọ, Abigaili yí adọgbigbo po wuntuntun po zan bo nọte kakajẹ whenue ahàn lọ họ́n na ẹn to wunkẹngbe afọnnu. Gbọnmọ dali, Nabali na penugo nado mọnukunnujẹ nuhe e na dọ mẹ, etomọṣo, e yọnbasi dọ ewọ ni yawu gblehomẹ. Ṣogan, Abigaili dọnsẹpọ ẹ bo dọ nuhe jọ lọ lẹpo na ẹn. Matin ayihaawe, e na ko donukun dọ Nabali na bẹ adán, vlavo bo tlẹ yinuwa po kanyinylan po. Kakatimọ, Nabali sinai bo ma tlẹ whàngo.—1 Sam. 25:37.
22. Etẹwẹ jọ do Nabali go, podọ etẹwẹ ehe sọgan plọn mí gando danuwiwa kavi hùnyinylan to whẹndo mẹ go?
22 Etẹwẹ jọ do dawe lọ go? “Ayiha etọn . . . kú to homẹ na ẹn, ewọ sọ lẹzun taidi zannu de.” Asaku-awàku wunmẹ de wẹ e na ko bẹ. E kú to nudi azán ao godo, ṣigba e ma yin na azọ̀n wutu. Kandai lọ dọna mí dọmọ: “OKLUNỌ hò Nabali, bọ e kú.” (1 Sam. 25:38) Nuyiwa whẹdida dodo tọn enẹ wẹ tún Abigaili dote sọn alọwle he gọ́ na tukla enẹ mẹ. To egbehe, dile etlẹ yindọ Jehovah ma nọ hẹn whẹdida ṣẹ to azọ́njiawu-liho, kandai ehe flin mí dọ ewọ nọ mọ alọwlemẹ he nọ wà danú kavi ylanhùn do awetọ yetọn go lẹpo. To ojlẹ sisọ etọn mẹ, e na hẹn whẹdida dodo ṣẹ.—Hia Luku 8:17.
23. Dona devo tẹwẹ Abigaili mọyi, podọ nawẹ e dohia dọ dotẹnmẹ hundote yọyọ ehe ma diọ gbẹtọ-yinyin emitọn gbọn?
23 Gbọnvona dọ Abigaili mọ tundote sọn alọwle he gọ́ na tukla enẹ mẹ, e nasọ mọ dona devo yí. To whenue Davidi sè dọ Nabali ko kú, e do wẹnsagun lẹ hlan nado biọ to Abigaili si nado dà emi. Abigaili yigbe dọmọ: “Doayi e go, devi de wẹ deviyọnnu towe nado klọ́ afọ devi klunọ ṣie tọn lẹ tọn.” E họnwun dọ Abigaili ma diọ jijọ na e sè dọ emi na wá lẹzun asi Davidi tọn wutu; e tlẹ ze ede jo nado yin deviyọnnu devi etọn lẹ tọn! Enẹgodo, kandai lọ dọ whladopo dogọ dọ e yawu, to ojlẹ ehe mẹ, nado sọnú bo yì Davidi dè.—1 Sam. 25:39-42.
24. Avùnnukundiọsọmẹ tẹlẹ wẹ Abigaili pehẹ to gbẹzan yọyọ etọn mẹ, ṣigba nukun tẹwẹ asu etọn po Jiwheyẹwhe etọn po yí do pọ́n ẹn?
24 Ehe ma dohia dọ nuhahun Abigaili tọn lẹ ko vọ̀ do finẹ gba; gbẹzan etọn hẹ Davidi ma na bọawu to whepoponu. Davidi ko dà Ahinoami to ojlẹ enẹ mẹ, podọ dile etlẹ yindọ Jiwheyẹwhe jotẹnna yọnnu-bibẹpli, ayihaawe ma tin dọ yọnnu nugbonọ whenẹnu tọn lẹ nọ pehẹ avùnnukundiọsọmẹ vonọtaun he enẹ bẹhẹn lẹ. Podọ Davidi ma ko lẹzun ahọlu; whẹpo e nado penugo nado sẹ̀n Jehovah to otẹn enẹ mẹ, e dona pehẹ aliglọnnamẹnu po nuhahun sinsinyẹn lẹ po. Ṣigba, to whenue Abigaili gọalọ bo nọgodona Davidi to gbẹzan etọn mẹ, bo tlẹ wá ji visunnu de na ẹn to godo mẹ, e mọdọ emi tindo asu he yiwanna emi bosọ nọ basi hihọ́na emi. To ojlẹ de mẹ, Davidi tlẹ whlẹn ẹn sọn alọ mẹgbeyantọ lẹ tọn mẹ! (1 Sam. 30:1-19) Gbọnmọ dali, Davidi hodo apajlẹ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn, mẹhe yiwanna yọnnu nugbonọ, nuyọnẹntọ, podọ adọgbotọ lẹ bosọ yọ́n pinpẹn yetọn.
a Kalmẹli ehe ma yin Osó Kalmẹli he diyin bo tin to agewaji pete fie yẹwhegán Elija yinuwa sọta yẹwhegán Baali tọn lẹ te. (Pọ́n Weta 10.) Tòpẹvi de wẹ to bẹbẹnu danfafa he tin to hùwaji lọ tọn.
b Davidi na ko mọdọ eyin emi basi hihọ́na mẹhe tindo aigba to lẹdo lọ mẹ lẹ po lẹngbọpa yetọn lẹ po, Jehovah Jiwheyẹwhe wẹ emi wà ẹ na. To ojlẹ enẹ mẹ, lẹndai Jehovah tọn wẹ yindọ kúnkan Ablaham, Isaki, po Jakọbu po tọn lẹ ni nọ aigba enẹ ji. Enẹwutu, sinsẹ̀nzọn wiwe de wẹ e yin nado basi hihọ́na aigba lọ sọn alọ mẹgbeyantọ po jaguda lẹ po tọn mẹ.
c To paa mẹ, hogbe lọ “visunnu Beliali tọn” he devisunnu lọ yizan zẹẹmẹdo nuvọ́nọ. Biblu devo lẹ basi zẹẹmẹ Nabali tọn tofi taidi dawe de “he ma nọ dotoaina mẹdepope” bo lilẹ́ adà godo tọn wefọ lọ tọn dọ “e ma yọ́n hodọ hẹ.”