Hodo Apajlẹ Yise Yetọn Tọn

E Yinuwa po Wuntuntun Po

ABIGAILI mọdọ dẹpẹ lọ to budi. E to sijọsijọ ji podọ na whẹwhinwhẹ́n dagbe wutu. Nuylankan de jlo na jọ. Awhànfuntọ 400 to aliji ja po gbemima lọ po nado sukúndona sunnu he tin to whédo Nabali, asu Abigaili tọn mẹ lẹpo. Etẹwutu?

Nabali wẹ dọ̀n nuhahun lọ lẹpo wá. E ko sọ gbọn kanyinylan dali wà hlònọnu devo dile e nọ wà do. Ṣigba to ojlẹ ehe mẹ, mẹhe e ma dona dinho wẹ e yì doadihomẹna—yèdọ awhàngán he awhànvipẹ nugbonọ he pegan etọn lẹ yiwanna tlala de. Todin, dopo to dẹpẹ he nọ wazọ́n na Nabali lẹ mẹ, vlavo lẹngbọhọtọ de, wá Abigaili dè po jidide lọ po dọ e na kàn ayiha de nado whlẹn yé. Ṣigba etẹwẹ yọnnu dopo sọgan wà to awhànpa huhlọnnọ de nukọn?

Jẹnukọn whẹ́, mì gbọ mí ni plọnnu vude dogọ gando yọnnu vonọtaun ehe go. Mẹnu wẹ Abigaili yin? Nawẹ nuhahun ehe fọndote gbọn? Podọ etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ yise tọn etọn mẹ?

E Tindo ‘Wuntuntun Dagbe Bosọ Yọnwhanpẹ’

Abigaili po Nabali po gbọnvona yede taun. Asi dagbe hugan wẹ Nabali mọ ṣigba Abigaili ma sọgan ko ṣì asu dà hugan mọ. Nugbo wẹ dọ Nabali do alọnu ganji. Enẹwutu e nọ mọ ede mẹ, ṣigba nukun tẹwẹ mẹdevo lẹ nọ yí do pọ́n ẹn? Vlavo wẹ Biblu ko dọho ylankan gando mẹde go pọ́n sọ Nabali. Yinkọ etọn lọsu zẹẹmẹdo “Gugutọ,” kavi “Hlònọ.” Mí ma yọnẹn eyin mẹjitọ etọn lẹ wẹ do yinkọ ehe na ẹn kavi eyin jijọ etọn wẹ zọ́n bọ yinkọ enẹ wá tlẹ́ dota na ẹn. Depope he whẹho lọ yin, nuhe yè ylọ ẹ dọ lọ wẹ e yin. Nabali yin fifiẹtọ “bosọ ylan to walọ etọn lẹ mẹ.” Mẹsusu nọ dibuna ẹn bosọ gbẹwanna ẹn na e yin ahànnumunọ he nọ vánnukundomẹ wutu.—1 Samuẹli 25:2, 3, 17, 21, 25.

Abigaili gbọnvo pete. Yinkọ etọn zẹẹmẹdo “Otọ́ Ṣie Ko Hẹn Ede Zun Ayajẹnọ.” Otọ́ susu wẹ nọ doawagun eyin viyọnnu yetọn yọnwhanpẹ, ṣigba otọ́ he yọnnuin nọ hùnhomẹ hugan eyin e mọdọ ovi etọn tindo whanpẹ homẹ tọn. Mẹhe yọnwhanpẹ to jọwamọ-liho ma nọ saba mọ nuhudo lọ nado wleawuna jẹhẹnu delẹ taidi wuntuntun, nuyọnẹn, adọgbigbo, kavi yise. Abigaili tọn gbọnvo. Biblu dọ dọ e tindo ‘wuntuntun dagbe bosọ yọnwhanpẹ.’—1 Samuẹli 25:3.

E sọgan paṣa mẹdelẹ to egbehe nuhewutu awhli he yọnnuin sọmọ de nado dà sunnu nuvọ́nọ mọnkọtọn. Flindọ to hohowhenu mẹjitọ lẹ wẹ nọ saba basi tito mẹhe ovi yetọn lẹ na dà tọn. Eyin mẹjitọ lẹ ma tlẹ wàmọ, ayinamẹ yetọn gbẹ́ nọ hùnú taun. Be mẹjitọ Abigaili tọn lẹ kẹalọyi alọwle ehe, kavi tlẹ basi tito etọn, na adọkun po yindidi Nabali tọn po yinuwado yé ji wutu wẹ ya? Be ohẹ́n wẹ sisẹ́ yé nado wàmọ ya? Depope he whẹho lọ yin, adọkun Nabali tọn ma hẹn ẹn zun asu dagbe.

Mẹjitọ he yọnnuin lẹ nọ yí sọwhiwhe do plọn ovi yetọn lẹ nado nọ pọ́n alọwle hlan taidi nuhe jẹna sisi. Yé ma nọ dotuhomẹna ovi yetọn lẹ nado dà mẹde na apò mẹlọ tọn pẹ̀n wutu, mọjanwẹ yé ma nọ gbidikọna ovi yetọn lẹ nado biọ họntọn mẹ to whenue yé ma ko whẹ́n jẹ obá lọ mẹ nado didá azọngban whẹndo tọn lẹ do niyẹn. (1 Kọlintinu lẹ 7:36) Ṣigba, whenu ko fẹ́ do Abigaili nado lẹnnupọndo ehelẹ ji. Depope he whẹho lọ yin, e ko wlealọ hẹ Nabali bosọ magbe nado doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn lọ lẹ.

‘E Wadán do Yé ji bo Zun Yé’

Nabali ko hẹn ninọmẹ lọ vẹawu na Abigaili hugan gbede pọ́n. Dawe he e doadihomẹna lọ ma yin mẹdevo de hugan Davidi—yèdọ devizọnwatọ Jehovah tọn nugbonọ he yẹwhegán Samuẹli ko de taidi mẹhe Jiwheyẹwhe na yí do doahọlu bọdo Sauli go. (1 Samuẹli 16:1, 2, 11-13) Dile Davidi to hinhọ̀n na Ahọlu Sauli awuwhàntọ he jlo na hù i, e dosla do zungbo mẹ po awhànfuntọ nugbonọ 600 etọn lẹ po.

Nabali nọ nọ̀ Maoni ṣigba nọ wazọ́n to lẹdo Kalmẹli tọn mẹ fie e sọgan ko tindo aigba te.a Tòpẹvi enẹlẹ tindo aigba pópló tọn he gọ́ na ogbé-mú, fie lẹngbọ 3000 Nabali tọn lẹ nọ yin nukunpedego te. Ṣigba, zungbo kẹdẹ wẹ lẹdo tòpẹvi ehelẹ. Zungbo Palani tọn tin to hùwaji. To whèzẹtẹn-waji, ali he yì Ohù Ojẹ̀ tọn kọ̀n bẹ aigba gbọgbé he gọ́ na agbàdo po osókla lẹ po hẹn. To lẹdo ehelẹ mẹ, Davidi po omẹ etọn lẹ po dona vánkan bo yangbé nado mọ núdù, podọ yé sọ dona doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn susu. Yé nọ saba dukosọ hẹ dẹpẹ he nọ yìn lẹngbọ Nabali adọkunnọ lọ tọn lẹ.

Nawẹ awhànfuntọ he nọ vánkan enẹlẹ yinuwa hẹ lẹngbọhọtọ lọ lẹ gbọn? Yé sọgan ko nọ yìn alọ do lẹngbọpa Nabali tọn mẹ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ eyin e jlo yé, ṣigba yé ma wàmọ gba. Kakatimọ, yé tin taidi adó de he nọ basi hihọ́na lẹngbọpa po devi Nabali tọn lẹ po. (1 Samuẹli 25:15, 16) Lẹngbọ po lẹngbọhọtọ lẹ po nọ pehẹ owù susu. Gbekanlin nuwledutọ lẹ sù to whenẹnu. Podọ jaguda po ajotọ lẹ po nọ wá sọn otò he to yakẹ lẹ mẹ nado tọ́nawhàn yé whẹwhẹ na fihe aigba Islaeli tọn fó do to hùwaji ma dẹn do finẹ wutu.b

E ma na ko bọawu nado penukundo awhànfuntọ enẹ lẹpo go to zungbo mẹ. Enẹwutu to gbèdopo, Davidi do wẹnsagun ao hlan Nabali dè nado biọ alọgọ. Ogàn dagbe mẹ wẹ Davidi do yé hlan te. Ojlẹ he mẹ yè nọ pà ofùn na lẹngbọ lẹ te wẹ, yèdọ ojlẹ he mẹ mẹlẹpo nọ to aglinjẹ bo nọ do homẹdagbe hia. Davidi sọ yí zinzin do ṣinyan hogbe sisi tọn lẹ he wẹnsagun lọ lẹ na yí do dowẹn lọ. E tlẹ sọ dlẹnalọdo ede taidi “visunnu towe Davidi,” vlavo hogbe de nado dohia po sisi po dọ Nabali wà mẹho na emi. Nawẹ Nabali yinuwa gbọn?—1 Samuẹli 25:5-8.

E gblehomẹ! Dẹpẹ he yin nùdego to bẹjẹeji lọ basi zẹẹmẹ na Abigaili dọ ‘e wadán do yé ji bo zun yé.’ Nabali goenọ bẹ zingidi na e ma jlo dọ alọ ni jẹ akla, osin, po olàn he e hù na omẹ etọn lẹ po go. E ṣàn Davidi kò to aliho mẹdèpo tọn mẹ bo yí i jlẹdo afanumẹ he họ̀njẹgbé de go. Kẹdẹdile Sauli he gbẹwanna Davidi nọ yí nukunpẹvi do pọ́n Davidi do, Nabali sọgan ko pọ́n ẹn to aliho dopolọ mẹ. Depope to yé omẹ awe lẹ mẹ ma tindo pọndohlan dopolọ hẹ Jehovah. Jiwheyẹwhe yiwanna Davidi bo nọ pọ́n ẹn hlan taidi ahọlu sọgodo Islaeli tọn, e ma yin taidi afanumẹ gufọntọ de gba.—1 Samuẹli 25:10, 11, 14.

Adi do Davidi to whenue wẹnsagun etọn lẹ wá dogbè na ẹn. E degbè na omẹ etọn lẹ dọmọ: “Mì blá dogo mẹdopodopo ohí etọn.” Davidi sọawhànnu bo dedo po awhànfuntọ 400 po. E whlé nado sukúndona sunnu he tin to whédo Nabali tọn mẹ lẹpo. (1 Samuẹli 25:12, 13, 21, 22) Owhẹ̀ Davidi tọn whẹ́n nado gblehomẹ, ṣigba aliho he mẹ e yinuwa te ma sọgbe. Biblu dọmọ: “Homẹgble gbẹtọ tọn ma nọ wazọ́n dodo Jiwheyẹwhe tọn gba.” (Jakobu 1:20) Ṣigba, nawẹ Abigaili sọgan whlẹn whédo etọn gbọn?

“Donanọ Nuyọnẹn Towe Ni Yin”

To aliho de mẹ, mí ko mọ onú tintan he Abigaili wà nado jla nuylankan he asu etọn wà do. To vogbingbọn mẹ na asu etọn, Nabali, e dotoai po sọwhiwhe po. Dẹpẹ he wá dogbè na ẹn lọ dọ gando Nabali go dọmọ: “Ewọ yin visunnu Beliali tọn mọnkọ de, bọ mẹde ma sọgan dọho hlan.”c (1 Samuẹli 25:17) E blawu dọ Nabali nọ mọ ede mẹ sọmọ bọ e ma nọ jlo na dotoaina mẹde. Gbigbọ goyiyi tọn mọnkọtọn gbẹ́ gbayipe to egbehe. Ṣigba dẹpẹ lọ yọnẹn dọ Abigaili gbọnvo, podọ matin ayihaawe, ehe wẹ zọ́n bọ e do hẹn nuhahun lọ wá mọ ẹn.

Abigaili lẹnnupọn bosọ yinuwa to niyaniya mẹ. Mí hia dọ “whenẹnu wẹ Abigaili yawu.” Whla ẹnẹ wẹ hogbe dopolọ “yawu” yin yiyizan gando yọnnu ehe go to kandai lọ mẹ. E wleawuna nunina he yinukunkẹ na Davidi po omẹ etọn lẹ po. Ehe bẹ akla, ovẹn, lẹngbọ didà, gbàdo sisọ, aklahihi ovẹn-sinsẹ́n tọn po ovò-sinsẹ́n tọn lẹ po hẹn. E họnwun dọ Abigaili yọ́n nuhe e tindo to whégbè lẹ bosọ nọ penukundo whédo etọn go ganji taidi asi nugopetọ he wá yin zẹẹmẹ basina to owe Howhinwhẹn lẹ tọn mẹ to godo mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 31:10-31) E do devi etọn delẹ hlan jẹnukọn po nunina lọ lẹ po bọ ewọ lọsu wá jẹgodona yé. Ṣigba kandai lọ yidogọ dọmọ: “E ma dọna asu etọn Nabali gba.”—1 Samuẹli 25:18, 19.

Be ehe dohia dọ Abigaili ma litaina aṣẹpipa asu etọn tọn wẹ ya? Paali! Nabali ko yinuwa hẹ devizọnwatọ yiamisisadode Jehovah tọn po kanyinylan po, yèdọ nuyiwa he sọgan ko dekọtọn do okú mẹ na homẹvọnọ susu to whédo Nabali tọn mẹ. Eyin Abigaili ma yí nude wà, be e ma na doalọ to whẹhuhu asu etọn tọn mẹ ya? Depope he whẹho lọ yin, e dona litaina Jiwheyẹwhe jẹnukọn kakati nido yin asu etọn.

E ma dẹn bọ Abigaili pé Davidi po omẹ etọn lẹ po. E yawu whladopo dogọ bo jẹte sọn kẹtẹkẹtẹ etọn ji bosọ whiwhẹ ede to Davidi nukọn. (1 Samuẹli 25:20, 23) Enẹgodo, e dọ numọtolanmẹ sisosiso etọn lẹ tọ́n bo vẹvẹ dọ Davidi ni do lẹblanu hia asu etọn po whédo etọn po. Etẹwẹ zọ́n bọ hogbe etọn lẹ yinuwado Davidi ji?

E yí nuhe asu etọn wà do ede ji bo biọ dọ Davidi ni jona emi. E gbọn whiwhẹ dali yigbe dọ asu etọn yin gugutọ dile yinkọ etọn dohia do, vlavo nado dohia dọ e na de Davidi pò nado tọ́nawhàn nuvọ́nọ mọnkọtọn. E dọ dọ emi dejido Davidi go taidi afọzedaitọ Jehovah tọn bo yọnẹn dọ “awhàn OKLUNỌ tọn” fùn wẹ e te. E sọ dohia dọ emi yọ́n opagbe he Jehovah do nado ze gánzinpo jo na Davidi, na e dọmọ: ‘OKLUNỌ na de we dandan taidi nukọntọ Islaeli tọn.’ Humọ, e dotuhomẹna Davidi ma nado wà nuhe sọgan hẹn ẹn nado duhùnhọ kavi he sọgan wá lẹzun “owhẹ̀ ayiha tọn”—to enẹ mẹ dọ e na hẹn ayihadawhẹnamẹnu etọn hoapa. (1 Samuẹli 25:24-31) Hodidọ dagbe he whànmẹ nankọ die!

Nawẹ Davidi yinuwa gbọn? E kẹalọyi nunina Abigaili tọn bo dọmọ: “Donanọ OKLUNỌ yin, Jiwheyẹwhe Islaeli tọn, he do we hlan to egbé nado pé mi: donanọ nuyọnẹn towe ni yin, donanọ hiẹ ni yin, he ko glọn mi to egbé sọn [hùnhọ́dudu] mẹ.” Davidi pà ẹ dọ e yí adọgbigbo do yawu wá pé emi bo yigbe dọ e ko glọnalina emi ma nado duhùnhọ. E dọna ẹn dọ, “hẹji yì owhé towe gbè jijọho mẹ” bosọ gbọn whiwhẹ dali yidogọ dọmọ: “Yẹn ko tuntoai hlan ogbè towe.”—1 Samuẹli 25:32-35.

‘Afanumẹ Towe Die’

To whenue yé jo yede do, Abigaili gbẹ́ pò to nulẹnpọndo hodọdopọ yetọn ji; e ma sọgan nọma doayi vogbingbọn he tin to Davidi he yin nugbonọ bosọ jọmẹ po asu hùnylantọ etọn po ṣẹnṣẹn go. Ṣigba e ma ze ayiha do enẹ ji gba. Mí hia dọmọ: “Abigaili sọ wá Nabali dè.” Mọwẹ, e lẹkọwa asu etọn dè po gbemima lọ po nado wà nuhe go e pé lẹpo nado hẹn azọngban etọn di taidi asi. E dona hẹn ẹn zun yinyọnẹn na asu etọn dọ emi basi nunina delẹ na Davidi po omẹ etọn lẹ po. E jẹ dọ asu etọn ni yọnẹn. Abigaili sọ dona dọ nugbajẹmẹji he e glọnalina lọ na asu etọn whẹpo nido sè sọn fidevo—ehe na yidogọna winyan etọn. Ṣigba e ma sọgan dọna ẹn todin whẹ́ na e to agọ́ wà taidi ahọlu bo ko sọ nùahànmú vẹjẹvẹjẹ.—1 Samuẹli 25:36.

Whladopo dogọ, Abigaili yí adọgbigbo po wuntuntun po zan bo nọte kakajẹ whenue ahàn lọ họ́n na ẹn to wunkẹngbe afọnnu. Gbọnmọ dali, Nabali na penugo nado mọnukunnujẹ nuhe asi etọn jlo na dọ mẹ, dile etlẹ yindọ hodidọ na ẹn to ojlẹ ehe mẹ bẹ owù susu hẹn. Ṣogan, Abigaili dọnsẹpọ ẹ bo dọ nuhe jọ lọ lẹpo na ẹn. Matin ayihaawe, e na ko donukun dọ Nabali ni dú zingidi, vlavo bo tlẹ yinuwa po kanyinylan po. Kakatimọ, Nabali sinai ṣúdúdú bo ma tlẹ whàngo.—1 Samuẹli 25:37.

Etẹwẹ wà ẹ? “Ayiha etọn . . . kú to homẹ na ẹn, ewọ sọ lẹzun taidi zannu de.” Vlavo onú taidi azọ̀n asaku-awàku tọn de wẹ hò e. Nalete, azán ao godo wẹ e wá kú—ṣigba e ma yin na azọ̀n wutu. “OKLUNỌ hò Nabali, bọ e kú.” (1 Samuẹli 25:38) Nuyiwa whẹdida dodo tọn enẹ wẹ tún Abigaili dote sọn alọwle he gọ́ na tukla enẹ mẹ. To egbehe, dile etlẹ yindọ Jehovah ma nọ hẹn whẹdida ṣẹ to azọ́njiawu-liho eyin alọwlemẹ de to danú wà kavi to hùnylan do awetọ etọn go, kandai ehe dona flin mí dọ e nọ mọ nuhe to yìyì to whẹndo lẹ mẹ. To ojlẹ sisọ etọn mẹ, e na hẹn whẹdida ṣẹ janwẹ.

Gbọnvona dọ Abigaili mọ tundote sọn alọwle he gọ́ na tukla enẹ mẹ, e sọ mọ dona devo yí. To whenue Davidi sè dọ Nabali ko kú, e do wẹnsagun lẹ hlan nado biọ to Abigaili si nado dà ẹ. ‘Afanumẹ towe die,’ wẹ Abigaili yigbe dọ, “devi de wẹ deviyọnnu towe nado klọ́ afọ devi klunọ ṣie tọn lẹ tọn.” E họnwun dọ Abigaili ma diọ jijọ na e sè dọ emi na wá lẹzun asi Davidi tọn wutu; e tlẹ ze ede jo nado yin deviyọnnu devi etọn lẹ tọn! Enẹgodo, kandai lọ dọ whladopo dogọ dọ e yawu, todin nado sọnú bo yì Davidi dè.—1 Samuẹli 25:39-42.

Ehe ma dohia dọ nuhahun Abigaili tọn lẹ ko vọ̀ do finẹ gba; gbẹzan etọn hẹ Davidi ma na gọ́ na ayajẹ to whepoponu. Davidi ko dà Ahinoami to ojlẹ enẹ mẹ, podọ ayihaawe ma tin dọ yọnnu nugbonọ whenẹnu tọn lẹ nọ pehẹ avùnnukundiọsọmẹ vonọtaun he yọnnu-bibẹpli bẹhẹn lẹ. Podọ Davidi ma ko lẹzun ahọlu; whẹpo e na penugo bo sẹ̀n Jehovah to ogántẹn enẹ mẹ, e dona pehẹ aliglọnnamẹnu po nuhahun sinsinyẹn lẹ po. Ṣigba dile Abigaili gọalọ bo nọgodona Davidi to gbẹzan etọn mẹ, kaka bo tlẹ wá ji visunnu de na ẹn to godo mẹ, e mọdọ emi tindo asu he yiwanna emi bosọ nọ basi hihọ́na emi. To ojlẹ de mẹ, Davidi tlẹ whlẹn ẹn sọn alọ mẹgbeyantọ lẹ tọn mẹ! (1 Samuẹli 30:1-19) Gbọnmọ dali, Davidi hodo apajlẹ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn, mẹhe yiwanna yọnnu nugbonọ, nuyọnẹntọ, podọ adọgbotọ lẹ bosọ yọ́n pinpẹn yetọn.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 23]

To vogbingbọn mẹ na asu etọn, Abigaili yin todoaitọ dagbe

[Yẹdide to weda 24]

Abigaili do whiwhẹ, adọgbigbo, po nuyọnẹn po hia to whenue e dọho hẹ Davidi