Ohó Jehovah Tọn Tin to Ogbẹ̀
Nuagokun lẹ sọn Owe Samuẹli Awetọ Tọn Mẹ
BE TONUSISE mlẹnmlẹn wẹ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn yinyọnẹn nọ biọ to mí si ya? Be whepoponu wẹ mẹhe yin tenọglinọ nọ wà nuhe sọgbe to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ ya? Omẹ nankọtọn wẹ Jiwheyẹwhe nugbo lọ nọ pọnhlan taidi ‘mẹhe ayiha etọn kẹalọyi’? (1 Samuẹli 13:14) Owe Samuẹli Awetọ tọn na gblọndo pekọhẹnwanamẹ tọn lẹ na kanbiọ ehelẹ.
Samuẹli Awetọ yin kinkàn gbọn Gadi po Natani po dali, yèdọ yẹwhegán awe he tindo kanṣiṣa pẹkipẹki hẹ Ahọlu Davidi Islaeli hohowhenu tọn.a Na taun tọn, owe ehe he yin tadona to nudi owhe 1040 J.W.M., sẹpọ vivọnu gandudu owhe 40 Davidi tọn, dọhodo Davidi po haṣinṣan etọn hẹ Jehovah po ji. Otàn ojlofọndotenamẹ tọn ehe do lehe akọta he ko yin kinklan gbọn avùn dali de wá lẹzun ahọluduta ayajẹnọ he tin to kọndopọmẹ to ahọlu adọgbotọ de glọ do hia. Kandai he whànmẹ ehe do numọtolanmẹ gbẹtọvi tọn lẹ hia to aliho sinsinyẹn de mẹ.
DAVIDI TO “KIKLO DEJI DEJI”
Nuyiwa Davidi tọn to whenuena e sè dogbọn okú Sauli po Jonatani po tọn dali do numọtolanmẹ he e tindo hlan yé podọ hlan Jehovah hia. To Heblọni, Davidi yin dide taidi ahọlu do whẹndo Juda tọn ji. Visunnu Sauli tọn Iṣi-boṣẹti yin yíyí do doahọlu do pipotọ Islaeli tọn ji. Davidi “to kiklo deji deji,” bọ to nudi owhe ṣinawe-daa godo, e yin dide taidi ahọlu do akọta Islaeli tọn blebu ji.—2 Samuẹli 5:10.
Davidi hò Jelusalẹm yí sọn Jebusinu lẹ si bo yí ì do basi tatọ́-tònọ ahọluduta etọn tọn. Vivẹnudido etọn tintan nado sẹtẹn na aki alẹnu tọn lọ yì Jelusalẹm dekọtọn do nugbajẹmẹji mẹ. Ṣigba, vivẹnu he e do to enẹgodo tọ́nkọ do dagbe mẹ, bọ Davidi dúwe na ayajẹ. Jehovah basi alẹnu ahọluduta tọn de hẹ Davidi. Davidi duto kẹntọ etọn lẹ ji dile Jiwheyẹwhe zindonukọn nado to godonọna ẹn.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
2:18—Naegbọn Joabi po nọvisunnu etọn awe lẹ po yin alọdlẹndo taidi visunnu atọ̀n Zeluia, he yin onọ̀ yetọn tọn lẹ? To Owe-wiwe Heblu tọn mẹ, kúnkàn lẹ nọ saba yin hihia sọn hukan otọ́ tọn ji. Asu Zeluia tọn sọgan ko yawu kú, kavi e sọgan ko yin pinpọnhlan taidi mẹhe ma jẹ nado yin sislẹ to kandai Owe Wiwe tọn mẹ. Vlavo Zeluia na ko yin nùdego na ewọ yin nọviyọnnu kavi nọviyọnnu-daa Davidi tọn wutu. (1 Otannugbo lẹ 2:15, 16) Whla dopo gee he otọ́ nọvisunnu atọ̀n lọ lẹ tọn yin nùdego wẹ yin to whenuena alọdlẹndonu yin bibasi hlan yọwhé etọn he tin to Bẹtlẹhẹm.—2 Samuẹli 2:32.
3:29—Etẹwẹ hodidọ lọ ‘sunnu he dẹ́ do opò he nọ lilẹ́ de ji’ zẹẹmẹdo? To aṣa-liho, yọnnu lẹ wẹ nọ wà azọ́n avọlinlọn tọn. Enẹwutu, hodidọ ehe sọgan dlẹnalọdo sunnu he ma pegan na azọ́n delẹ taidi awhànfunfun bo gbọnmọ dali tin to dandannu glọ nado wà azọ́n he nọ saba yin wiwà gbọn yọnnu lẹ dali.
5:1, 2—To whenuena Iṣi-boṣẹti yin hùhù godo, nawẹ e dẹnsọ whẹpo Davidi yin yíyí do doahọlu do Islaeli lẹpo ji? E taidi nuhe sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado wá tadona kọ̀n dọ ojlẹ vude to okú Sauli tọn godo wẹ Iṣi-boṣẹti bẹ gandudu owhe awe tọn etọn jẹeji, diblayin to ojlẹ dopolọ he mẹ Davidi jẹ gandu ji to Heblọni. Davidi dugán do Juda ji sọn Heblọni na owhe ṣinawe-daa. Ojlẹ vude to whenuena e duahọlu do Islaeli lẹpo ji godo, e diọ Jelusalẹm zun tatọ́-tònọ etọn. Ehe dohia dọ nudi owhe atọ́n juwayi to okú Iṣi-boṣẹti tọn godo whẹpo Davidi do jẹ gandu ji do Islaeli lẹpo ji.—2 Samuẹli 2:3, 4, 8-11; 5:4, 5.
8:2—Moabinu nẹmu wẹ yin hùhù to whenuena Islaeli hoavùn hẹ yé godo? Nujijlẹ wẹ na ko yin yiyizan nado yọ́n sọha lọ kakati nido yin gbọn mẹhihia dali. E taidi dọ Davidi hẹn Moabinu lẹ nado mlọnai do kọmẹ bo tò debọdo-dego do ogbẹ́ dopo ji. Enẹgodo, e yí tedidi okàn de tọn do jlẹ yé. Na taun tọn, tedidi okàn tọn awe, kavi Moabinu awe to atọ̀n ji yin hùhù, bọ tedidi dopo, kavi Moabinu dopo to atọ̀n ji yin hinhẹn dogbẹ̀.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
2:1; 5:19, 23. Davidi kanhose Jehovah whẹpo do sawhé do Heblọni podọ whẹpo e na do yì pehẹ kẹntọ etọn lẹ. Mílọsu lẹ dona nọ dín anademẹ Jehovah tọn whẹpo do basi nudide he gando gbigbọnọ-yinyin mítọn go lẹ.
3:26-30. Ahọsuyíyí nọ hẹn kọdetọn awubla tọn lẹ wá.—Lomunu lẹ 12:17-19.
3:31-34; 4:9-12. Davidi ze apajlẹ dagbe dai, na e ma do gbigbọ hlọnvivi po kanyinylan po tọn hia wutu.
5:12. Mí ma dona wọnji gbede dọ Jehovah ko plọn mí to aliho etọn lẹ mẹ bo hẹn ẹn yọnbasi na mí nado tindo haṣinṣan dagbe de hẹ ẹ.
6:1-7. Mahopọnna linlẹn dagbe Davidi tọn, vivẹnudido etọn nado yí kẹkẹ de do sẹtẹn na Aki lọ ma sọgbe hẹ gbedide Jiwheyẹwhe tọn podọ e ma tindo kọdetọn dagbe. (Eksọdusi 25:13, 14; Osọha lẹ 4:15, 19; 7:7-9) Nuhe jọ do Uza go to whenuena e hẹn Aki lọ go sọ dohia dọ linlẹn dagbe tintindo ma nọ diọ nubiọtomẹsi Jiwheyẹwhe tọn lẹ gba.
6:8, 9. To ninọmẹ sinsinyẹn de mẹ, Davidi gblehomẹ whẹ́, bo wá savò to godo mẹ—vlavo bo tlẹ sọ gblewhẹdo Jehovah na nugbajẹmẹji lọ wutu. Mí dona họ́ míde ma nado nọ gblewhẹdo Jehovah na nuhahun he kọgbigbẹ́ gbedide etọn lẹ go nọ hẹnwa lẹ.
7:18, 22, 23, 26. Mí dona hodo apajlẹ Davidi tọn na nuhe dù whiwhẹ, mẹdezejo mlẹnmlẹn hlan Jehovah, po ojlo etọn nado ze oyín Jiwheyẹwhe tọn daga po.
8:2. Dọdai he ko yin didọ jẹnukọn de mọ hẹndi to nudi owhe 400 godo. (Osọha lẹ 24:17) Ohó Jehovah tọn nọ yin nugbo to whepoponu.
9:1, 6, 7. Davidi hẹn opagbe etọn di. Mílọsu dona nọ tẹnpọn nado hẹn ohó mítọn di.
JEHOVAH ZE OYLAN TITE DO MẸYIAMISISADODE ETỌN JI
“Doayi e go, yẹn na ze oylan tite do jiwe sọn owhé towe titi gbè,” wẹ Jehovah dọna Davidi, “yẹn nasọ yí asi towe lẹ to nukun towe lẹ nukọn, bo yí yé na hlan kọmẹnu towe, ewọ nasọ zanhẹ asi towe lẹ to nukun owhè he tọn mẹ.” (2 Samuẹli 12:11) Naegbọn whẹdida ehe do yin lilá? Ylando he Davidi wà hẹ Bati-ṣeba wẹ zọ́n. Dile etlẹ yindọ Davidi lẹnvọjọ bo mọ jona yí, e ma sọgan dapana kọdetọn ylando etọn tọn lẹ gba.
Tintan, ovi he Bati-ṣeba jì lọ kú. Enẹgodo viyọnnu Davidi tọn Tamali he gbẹ́ pò to alọji yin zinzanhẹ gánnugánnu gbọn nọvisunnu-daa etọn Ammọni dali. Nọvisunnu etọn Absalọmi hù Ammọni nado yiahọsu. Absalọmi blasé sọta otọ́ etọn titi bo lá ede taidi ahọlu to Heblọni. Davidi tin to dandannu glọ nado họnyi sọn Jelusalẹm. Absalọmi zanhẹ ao to asi mọwhlá otọ́ etọn tọn he e jodo whégbè nado to nukunpedonugo lẹ mẹ. Davidi gọwá gánzinpo etọn ji kiki to whenuena Absalọmi ko yin hùhù godo. Gufinfọn he Bẹnjamininu lọ Ṣeba fọndote doalọte to whenuena ewọ yin hùhù.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
14:7—Etẹwẹ “akán ṣie” lọ nọtena? Miyọ́n akán he to fifiọ vudevude tọn nọ yin yiyizan nado dlẹnalọdo kúnkàn he pò to ogbẹ̀.
19:29—Naegbọn Davidi do yinuwa hlan zẹẹmẹ Mẹfiboṣẹti tọn dile e wà do? To ohó Mẹfiboṣẹti tọn sisè godo, Davidi dona ko mọdọ emi ṣinuwa to whenuena emi kẹalọyi nuhe Ziba dọ lẹ domọ poun. (2 Samuẹli 16:1-4; 19:24-28) Vlavo ehe doadi na Davidi, bọ e masọ jlo na sè nudepope gando whẹho lọ go ba.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
11:2-15. Kandai ahundopo tọn he yin bibasi gando awugbopo Davidi tọn lẹ go dekunnu dọ Ohó gbọdo Jiwheyẹwhe tọn wẹ Biblu yin nugbo.
11:16-27. Eyin mí wà ylando sinsinyẹn de, mí ma dona tẹnpọn nado ṣinyọnnudo e dile Davidi wà do gba. Kakatimọ, mí dona yigbe ylando mítọn tọn hlan Jehovah bo dín alọgọ sọn mẹho agun tọn lẹ dè.—Howhinwhẹn lẹ 28:13; Jakobu 5:13-16.
12:1-14. Natani ze apajlẹ dagbe dai na mẹho he yin dide to agun mẹ lẹ. Azọngban yetọn wẹ nado gọalọna mẹhe jai jẹ ylando mẹ lẹ nado basi vọjlado. Mẹho lẹ dona hẹn azọngban ehe di po zinzin po.
12:15-23. Pọndohlan he sọgbe tintindo gando adángbomẹ etọn go gọalọna Davidi nado yinuwa to aliho dagbe mẹ to ninọmẹ sinsinyẹn glọ.
15:12; 16:15, 21, 23. To whenuena e taidi dọ Absalọmi na hẹ́ ofìn ji, goyiyi po ojlo zogbe yindidi tọn po sisẹ ayinamẹtọ dagbe lọ Ahitofẹli nado lẹzun mẹdehiatọ. Nuyọnẹn tintindo sọgan yin omọ̀ de eyin e ma zọnpọ hẹ whiwhẹ po nugbonọ-yinyin po.
19:24, 30. Na nugbo tọn, Mẹfiboṣẹti yọ́n pinpẹn dagbewanyi Davidi tọn. E yigbena nudide he ahọlu lọ basi gando Ziba go. Pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn na Jehovah po titobasinanu etọn po dona whàn mí nado gbọṣi taliai mẹ.
20:21, 22. Nuyọnẹn mẹdopo tọn sọgan whlẹn mẹsusu sọn nugbajẹmẹji mẹ.—Yẹwhehodọtọ 9:14, 15.
MÌ GBỌ MÍ NI JAI ‘DO ALỌ JEHOVAH TỌN MẸ’
Huvẹ de tọ́n na owhe atọ̀n na ohùnhọ́ he Sauli dù gbọn Gebiọninu lẹ hùhù dali wutu. (Jọṣua 9:15) Nado yiahọsu hùnhọ́dudu enẹ tọn, Gebiọninu lẹ biọ dọ visunnu Sauli tọn ṣinawe dona yin hùhù. Davidi jo yé do alọ Gebiọninu lẹ tọn mẹ, bọ jikun ja bo hẹn akúdido lọ wá vivọnu. Asuka Filistininu ẹnẹ “jai gbọn alọ Davidi tọn dali, podọ gbọn alọ mẹmẹsi etọn lẹ tọn dali.”—2 Samuẹli 21:22.
Davidi wà ylando sinsinyẹn de gbọn gbedide mẹhihia he ma sọgbe de tọn nina dali. E lẹnvọjọ bo basi dide nado jai ‘do alọ Jehovah tọn mẹ.’ (2 Samuẹli 24:14) Taidi kọdetọn de, azọ̀nylankan hù gbẹtọ 70 000. Davidi hodo gbedide Jehovah tọn, bọ azọ̀nylankan lọ doalọte.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
21:8—Nawẹ e yọnbasi gbọn nado dọ dọ Mikali, he yin viyọnnu Sauli tọn, tindo visunnu atọ́n, to whenuena 2 Samuẹli 6:23 dọ dọ e ma jì ovi de kaka bo do kú? Zẹẹmẹ he mẹsusu kẹalọyi wẹ yindọ visunnu ehelẹ yin ovi Mẹlabi tọn lẹ, yèdọ nọviyọnnu Mikali tọn he dà Adliẹli. Vlavo Mẹlabi yawu kú bọ Mikali wẹnsinọ lọ pọ́n visunnu lọ lẹ go whẹ́n.
21:9, 10—Nawẹ Lizpa ṣọ́ oṣiọ visunnu etọn awe po ovivi Sauli tọn atọ́n he yin hùhù gbọn Gebiọninu lẹ dali lẹ tọn po dẹnsọ? Omẹ ṣinawe ehelẹ yin piplá do núgo “to azán jibẹ tọn lẹ mẹ, to azán tintan lẹ gbè”—mars kavi avril. Oṣiọ yetọn lẹ yin jijodo osó de ji. Lizpa ṣọ́ oṣiọ lọ lẹ to okle po ozán po kakajẹ whenue Jehovah dohia dọ homẹgble emitọn ko depò gbọn alọdidotena akúdido lọ dali. Jikun wududu depope ma na ko ja kakajẹ vivọnu ojlẹ jibẹwawhé tọn to octobre. Enẹwutu, Lizpa sọgan ko ṣọ́ oṣiọ lọ lẹ na nudi osun atọ́n kavi ṣidopo. To enẹgodo, Davidi hẹn ẹn diun dọ ohú yetọn lẹ yin didi.
24:1—Naegbọn mẹhihia he Davidi degbè etọn lọ do yin ylando sinsinyẹn de? Mẹhihia lọ na ede ma yin gbigbẹdai to Osẹ́n mẹ gba. (Osọha lẹ 1:1-3; 26:1-4) Biblu ma dọ lẹndai he mẹ Davidi yí sọha na akọta lọ te na mí. Etomọṣo, 1 Otannugbo lẹ 21:1 dohia dọ Satani wẹ sisẹ ẹ nado wàmọ. Depope he whẹho lọ na yin, awhàngán etọn, Joabi, yọnẹn dọ nudide Davidi tọn nado basi lẹndopọ akọta lọ tọn ma sọgbe, podọ e tẹnpọn nado diọlinlẹnna Davidi ma nado wàmọ.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
22:2-51. Lehe ohàn Davidi tọn do Jehovah hia taidi Jiwheyẹwhe nugbo he jẹ na jidide mlẹnmlẹn mítọn to aliho dagbe mẹ do sọ!
23:15-17. Davidi tindo sisi sisosiso na osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn gando ogbẹ̀ po ohùn po go sọmọ bọ to nujijọ ehe mẹ, e họ́ ede ma nado wà nuhe sọgan ko taidi osẹ́n enẹ gbigbà. Mí dona wleawuna gbigbọ mọnkọtọn gando gbedide Jiwheyẹwhe tọn lẹpo go.
24:10. Ayihadawhẹnamẹnu Davidi tọn whàn ẹn nado lẹnvọjọ. Be ayihadawhẹnamẹnu mítọn yin pinplọn ganji nado nọ yinuwa to aliho enẹ mẹ ya?
24:14. Davidi yọnẹn ganji dọ Jehovah yin lẹblanunọ hugan gbẹtọvi lẹ. Be mí tindo nujikudo mọnkọtọn ya?
24:17. E vẹna Davidi dọ ylando etọn hẹn yajiji wá akọta lọ pete ji. Ylanwatọ he lẹnvọjọ de dona tindo numọtolanmẹ whẹgbledo mẹdetiti tọn na masin he nuyiwa etọn sọgan ko kọ̀n do agun lọ go.
Mí Sọgan Lẹzun ‘Mẹhe Ayiha Jiwheyẹwhe Tọn Kẹalọyi’ Lẹ
Ahọlu awetọ Islaeli tọn do ede hia taidi ‘mẹhe ayiha Jiwheyẹwhe tọn kẹalọyi.’ (1 Samuẹli 13:14) Davidi ma mọhodọdo nujinọtedo dodo Jehovah tọn lẹ go pọ́n gbede, podọ e ma tẹnpọn nado zan gbẹzan jlòkoko tọn matin anademẹ Jiwheyẹwhe tọn gba. Whedepopenu he Davidi ṣinuwa, e nọ yigbe ylando etọn tọn, nọ kẹalọyi mẹplọnlọ, bo nọ vọ́ aliho etọn lẹ jlado. Dawe tenọglinọ de wẹ Davidi yin. Be e ma yin nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado tin taidi ewọ, titengbe to whenuena mí ṣinuwa ya?
Otàn gbẹzan Davidi tọn dohia hezeheze dọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn yinyọnẹn zẹẹmẹdo nado kẹalọyi nujinọtedo dagbe po oylan po tọn Etọn lẹ bo dovivẹnu nado hodo yé taidi tenọgligo-hẹntọ lẹ. Ehe ma zẹ̀ nugopipe mítọn go gba. Mí dopẹ́ taun na nuhe mí mọ plọn sọn owe Samuẹli Awetọ tọn mẹ lẹ. Na nugbo tọn, owẹ̀n gbọdo he owe Biblu tọn ehe bẹhẹn tin to ogbẹ̀ bosọ dohuhlọn.—Heblu lẹ 4:12.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Dile etlẹ yindọ Samuẹli ma doalọ to kandai lọ bibasi mẹ, yinkọ etọn yin didona owe lọ na to Heblugbe dowhenu tọn mẹ, owe-hihá dopo wẹ bẹ owe Samuẹli tọn awe lẹ hẹn wutu. Samuẹli wẹ wlan adà daho hugan owe Samuẹli Tintan tọn.
[Yẹdide to weda 16]
Hinhẹn mẹhe ko yí ì do doahọlu do ayiha mẹ gọalọna Davidi nado whiwhẹ ede
[Yẹdide to weda 18]
“Doayi e go, yẹn na ze oylan tite do jiwe sọn owhé towe titi gbè”
Bati-ṣeba
Tamali
Ammọni