Nupinplọn—Alenu po Awuvivinu Po
“Eyin hiẹ dín in . . . , [hiẹ] nasọ mọ oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn.”—HOWHINWHẸN LẸ 2:4, 5.
1. Nawẹ wehihia ayidedai tọn sọgan hẹn awuvivi wá na mí gbọn?
MẸSUSU nọ hiawe na awuvivi poun. Eyin nudọnamẹ lọ yin dehe nọ jlọmẹdote, wehihia sọgan yin asisa ayidedai tọn de he sọgbe. Gbọnvona tito-to-whinnu Biblu-hihia gbesisọ tọn yetọn, Klistiani delẹ nọ mọ homẹhun nujọnu tọn yí sọn hihia Psalm lẹ, Howhinwhẹn lẹ, kandai Wẹndagbe lẹ tọn, kavi adà Biblu tọn devo lẹ mẹ to paa mẹ. Whanpẹ yinyọ́n hogbe po linlẹn lẹ tọn po poun nọ hẹn awuvivi sisosiso wá na yé. Mẹdevo lẹ nọ dè nado hia Annuaire des Témoins de Jéhovah, linlinnamẹwe Réveillez-vous!, kandai otàn gbẹzan tọn heyin zinzinjẹgbonu to linlinnamẹwe ehe mẹ lẹ, kavi nuhe yin zinzinjẹgbonu do whenuho, oyọnẹn lẹdo aigba tọn, po nuyọnẹn wẹkẹ tọn lẹ ji po na wehihia ayidedai tọn yetọn.
2, 3. (a) Aliho tẹ mẹ wẹ nudọnamẹ gbigbọmẹ tọn he siso sọgan yin yiyijlẹdo núdùdù sinsinyẹn go te? (b) Etẹwẹ nupinplọn bẹhẹn?
2 To whenuena e yindọ wehihia na ayidedai sọgan yin wunmẹ gbọjẹyíyí tọn de, nupinplọn nọ biọ vivẹnudido apọ̀nmẹ tọn. Tamẹnuplọnmẹtọ Glẹnsi-nu lọ Francis Bacon wlan dọmọ: “Owe delẹ nọ yin nukun yìn gbọn e mẹ poun, devo lẹ nọ yin hihia, podọ kleun delẹ nọ yin pinplọn bo nọ yin ayihamẹlẹnpọn deji.” Na taun tọn Biblu tin to adà godo tọn lọ mẹ. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Na mẹhe tọn [Klisti, heyin tenọna gbọn Ahọlu-Yẹwhenọ Mẹlkizedeki dali] míwlẹ tindo onú susu nado dọ, ehe sọ sinyẹnawu didọ, na mìwlẹ tlitó sisè tọn wutu. . . . Núdùdù sinsinyẹn yin yé he tindo azán susu to ota lẹ tọn, yé he gbọn linlẹn zinzan tọn dali [plọn huhlọn wuntuntun tọn yetọn lẹ nado, NW ] to dagbe po oylan po yọnẹn.” (Heblu lẹ 5:11, 14) Núdùdù sinsinyẹn dona yin dùdù to nùmẹ whẹpo do yin mìmì bo yin lili to adọ̀mẹ. Nudọnamẹ sisosiso gbigbọmẹ tọn lẹ nọ biọ nulẹnpọn deji whẹpo do yin yíyí do ahun mẹ bo yin hinhẹn do finẹ.
3 Wezẹhomẹ de basi zẹẹmẹ “nupinplọn” tọn taidi “nuyiwa yíyí ayiha zan nado sọgan tindo oyọnẹn kavi nukunnumọjẹnumẹ, taidi gbọn wehihia, dodinnanu, po mọmọ po sọyi dali.” Enẹwutu nuhe sọgbe wẹ e yin nado yise dọ e bẹ nususu hẹn hugan wehihia paa tọn bibasi, vlavo to ehe mẹ yè nọ to huzẹ do hogbe lẹ glọ dile mí to yìyì. Nupinplọn zẹẹmẹdo azọ́n, vivẹnudido apọ̀nmẹ tọn, po yizan huhlọn wuntuntun tọn po. Ṣigba, dile etlẹ yindọ nupinplọn biọ vivẹnudido, ehe ma zẹẹmẹdo dọ e yin nuhe yè ma sọgan duvivi etọn gba.
Hinhẹn Nupinplọn Yin Homẹhunnu De
4. Sọgbe hẹ psalm-kàntọ lọ, nawẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn pinplọn sọgan yin kọfanamẹnu po alenu po gbọn?
4 Ohó Jiwheyẹwhe tọn hihia po pinplọn po sọgan yin kọfanamẹnu po huhlọnnamẹnu po. Psalm-kàntọ lọ lá dọmọ: “Osẹ́n OKLUNỌ tọn pé, e nọ hẹn awuya ayiha: [nuflinmẹ] OKLUNỌ tọn wẹ nugbo: bo nọ diọ mayọndenọ zun nuyọnẹntọ. Ogbedai OKLUNỌ tọn lẹ jlọ, yé nọ hẹn ayiha jaya: wiwe wẹ gbedide OKLUNỌ tọn, e sọ nọ hẹn [nukun sẹ́, NW ].” (Psalm 19:7, 8) Osẹ́n po nuflinmẹ Jehovah tọn lẹ po nọ hẹn alindọn mítọn gọwá ogbẹ̀, nọ hẹn dagbemẹ-ninọ gbigbọmẹ tọn mítọn pọnte, bo nọ hẹn ayajẹ ahun mẹ tọn wá na mí, bosọ nọ hẹn nukun mítọn lẹ sẹ́ po numimọ họnwun lẹndai jiawu Jehovah tọn lẹ tọn po. Lehe e yin homẹhunnu do sọ!
5. To aliho tẹlẹ mẹ wẹ nupinplọn sọgan hẹn awuvivi susu wá na mí te?
5 To whenuena mí penugo nado mọdọ kọdetọn dagbe lẹ to tintọ́n sọn azọ́n mítọn lẹ mẹ, mí nọ jaya to wiwà ẹ mẹ. Enẹwutu, nado hẹn nupinplọn yin homẹhunnu, mí dona yawu nado nọ basi yizan oyọnẹn he ṣẹṣẹ yin mimọyi lẹ tọn. Jakobu wlan dọmọ: “Mẹdepope he doun osẹ́n mẹdekannujẹ tọn he sọgbe lọ mẹ pọ́n, bosọ nọte to e mẹ, bọ ewọ ma yin sisètọ nuwọntọ, ṣigba azọ́n lọ basitọ, omẹ lọ wẹ [na yin ayajẹnọ, NW ] to bibasi etọn mẹ.” (Jakobu 1:25) Nuagokun heyin pinplọn lẹ yíyí-do-yizan mẹ to afọdopolọji nọ hẹn pekọ susu wá. Dodinnanu bibasi po lẹndai tangan gblọndo nina hlan kanbiọ de heyin kinkanse mí to azọ́n yẹwhehodidọ kavi mẹpinplọn tọn mítọn whenu po nasọ hẹn ayajẹ daho wá na mí ga.
Awuwiwlena Owanyi na Ohó Jiwheyẹwhe Tọn
6. Nawẹ kinkantọ Psalm 119 tọn do owanyi tintindo na ohó Jehovah tọn etọn hia gbọn?
6 Kinkantọ ohàn Psalm 119 tọn, vlavo Hẹzekia to whenuena e gbẹ́ pò to ahọvi jọja de yin, do homẹhunhun etọn hia hlan ohó Jehovah tọn. To hogbe milomilo mẹ, e dọmọ: “Yẹn na nọ na homẹhunhun dee to osẹ́ndoai towe lẹ mẹ: yẹn ma na wọnji ohó towe go gba. Aṣẹdai towe lẹ wẹ homẹhunhun ṣie . . . Yẹn na na homẹhunhun dee to gbedide towe lẹ mẹ, he yẹn ko yiwanna. Gbọ lẹblanu bibọ towe lẹ ni wá dee, na yẹn nido nọgbẹ̀: na osẹ́n towe wẹ homẹhunhun ṣie. OKLUNỌ E, ayiha ṣie dọ̀n do whlẹngán towe go; osẹ́n towe sọ wẹ homẹhun ṣie.”—Psalm 119:16, 24, 47, 77, 174.
7, 8. (a) Sọgbe hẹ alọdlẹndonu dopo, etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado ‘tindo homẹhunhun’ to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ? (b) Nawẹ mí sọgan do owanyi mítọn na Ohó Jehovah tọn hia gbọn? (c) Nawẹ Ẹzla wleawuna ede jẹnukọnna Osẹ́n Jehovah tọn hihia gbọn?
7 To zẹẹmẹ bibasi na hogbe heyin lilẹdogbedevomẹ do “na nọ na homẹhunhun” to Psalm 119 mẹ, wezẹhomẹ dopo do Owe-wiwe Heblu tọn lẹ ji dọmọ: “Yizan he tin to wefọ 16 mẹ yin onú dopolọ hẹ [hogbe nuyiwa tọn] na ayajijẹ . . . podọ na ayihamẹlinlẹnpọn . . . Nuyiwa debọdo-dego tọn lọ wẹ: jaya, lẹnayihamẹpọn, hùnhomẹ to . . . Kọndopọ ehe sọgan de linlẹn lọ tọ́n dọ nulẹnpọn he tindo lẹndai wẹ yin nuyizan he gblamẹ mẹde nọ gbọn nado wá tindo homẹhun to ohó Yahweh tọn mẹ. . . . Zẹẹmẹ lọ bẹ ninọmẹ numọtolanmẹ tọn de hẹn.”a
8 Mọwẹ, owanyi mítọn na Ohó Jehovah tọn dona wá sọn ahun mítọn mẹ, yèdọ ahọ́nkan numọtolanmẹ tọn. Mí dona tindo homẹhunhun to gbàndindọn to weta he mí ṣẹṣẹ hia delẹ ji mẹ. Mí dona nọ gbeje linlẹn sisosiso gbigbọmẹ tọn lẹ pọ́n, bo dike yé ni lẹzun apadewhe mítọn, bosọ lẹnayihamẹpọn do yé ji. Ehe nọ biọ nulẹnpọn abọẹninọ tọn po odẹ̀ po. Taidi Ẹzla, mí dona wleawuna ahun mítọn lẹ na Ohó Jiwheyẹwhe tọn hihia po pinplọn po. Gando ewọ go e yin kinkàn dọmọ: “Ẹzla ko [wleawuna ahun etọn] nado to osẹ́n OKLUNỌ tọn dín, podọ nado nọ basi i, podọ nado nọ plọnmẹ osẹ́ndoai lẹ po whẹdida lẹ po to Islaeli mẹ.” (Ẹzla 7:10) Doayi lẹndai atọ̀n-to-pọmẹ tọn he wutu Ẹzla wleawuna ahun etọn go: nado plọnnu, nado basi yizan mẹdetiti tọn, podọ nado plọnmẹ. Mí dona hodo apajlẹ etọn.
Nupinplọn Taidi Nuyiwa Sinsẹ̀n-Bibasi Tọn De
9, 10. (a) To aliho tẹlẹ mẹ wẹ psalm-kàntọ lọ do ayihamẹlẹnpọn hia hlan Ohó Jehovah tọn te? (b) Etẹwẹ hogbe nuyiwa Heblu tọn heyin lilẹdogbedevomẹ do ‘ayihamẹlinlẹnpọn’ zẹẹmẹdo? (c) Naegbọn e yin nujọnu na mí nado pọ́n Biblu pinplọn hlan taidi “nuyiwa sinsẹ̀n-bibasi tọn de”?
9 Psalm-kàntọ lọ dọ dọ osẹ́n, gbedide, po nuflinmẹ Jehovah tọn lẹ po nọ duahunmẹna emi. E jihàn dọmọ: “Yẹn na nọ to ayihamẹlẹnpọn to ogbedai towe lẹ mẹ, bosọ doayi aliho towe lẹ go. . . . Yẹn nasọ ze alọ ṣie daga hlan gbedide towe lẹ ga, he yẹn ko yiwanna; yẹn nasọ to ayihamẹlẹnpọn to osẹ́ndoai towe lẹ mẹ. Ṣó na yẹn ka yiwanna osẹ́n towe dole! Ewu wẹ ayihamẹlẹnpọn ṣie to azán popo gbè. Yẹn zìn hú mẹplọntọ ṣie lẹpo; na aṣẹdai towe lẹ wẹ ayihamẹlẹnpọn ṣie.” (Psalm 119:15, 48, 97, 99) Etẹwẹ ‘ayihamẹlinlẹnpọn do’ Ohó Jehovah tọn ji zẹẹmẹdo?
10 Hogbe nuyiwa Heblu tọn heyin lilẹdogbedevomẹ do “ayihamẹlẹnpọn” sọ zẹẹmẹdo “yin ahunmẹduna, nado gbeje pọ́n,” “nado lẹnnupọn do whẹho de ji to ahun mẹdetiti tọn mẹ.” “E yin yiyizan na tamẹlinlẹnpọn do azọ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ . . . po ohó Jiwheyẹwhe tọn po ji.” (Theological Wordbook of the Old Testament) Hogbe yinkọ tọn lọ na “ayihamẹlẹnpọn” nọ dlẹnalọdo “ayihamẹlinlẹnpọn psalm-kàntọ lọ tọn,” “nupinplọn heyin whinwhàn gbọn owanyi etọn” na osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn dali, taidi “nuyiwa sinsẹ̀n-bibasi tọn de.” Nado pọ́n Ohó Jiwheyẹwhe tọn pinplọn hlan taidi apadewhe sinsẹ̀n-bibasi mítọn tọn nọ hẹn ẹn yin nujọnu dogọ. Enẹwutu e dona yin wiwà po ahun lẹpo po podọ to alemọyi odẹ̀ tọn mẹ. Nupinplọn yin apadewhe sinsẹ̀n-bibasi mítọn tọn bosọ nọ yin wiwà nado hẹn sinsẹ̀n-bibasi mítọn pọnte.
Dòkunkun Sisosiso Biọ Ohó Jiwheyẹwhe Tọn Mẹ
11. Nawẹ Jehovah nọ de linlẹn sisosiso gbigbọmẹ tọn lẹ hia omẹ etọn lẹ gbọn?
11 To yẹyi gbégbònamẹ tọn mẹ, psalm-kàntọ lọ dawhá dọmọ: “OKLUNỌ E, kiklo wẹ azọ́n towe lẹ, linlẹn towe lẹ sọ siso gbaugbau.” (Psalm 92:5) Podọ apọsteli Paulu dọho gando “onú sisosiso Jiwheyẹwhe tọn lẹ” go, yèdọ linlẹn titengbe lẹ he Jehovah nọ dehia omẹ etọn lẹ “gbọn gbigbọ etọn” he to azọ́nwa to afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ lọ ji gblamẹ. (1 Kọlintinu lẹ 2:10; Matiu 24:45) Hagbẹ afanumẹ lọ tọn nọ gbọn sọwhiwhe dali wleawuna núdùdù dojo gbigbọmẹ tọn na mẹlẹpo—yèdọ “oyìnnọ” na mẹyọyọ lẹ ṣigba “núdùdù sinsinyẹn” na ‘mẹhe ko whẹ́n lẹ.’—Heblu lẹ 5:11-14.
12. Na apajlẹ “onú sisosiso Jiwheyẹwhe tọn lẹ” tọn dopo he ko yin zẹẹmẹ etọn basi gbọn hagbẹ afanumẹ lọ dali.
12 Nado mọnukunnujẹ “onú sisosiso Jiwheyẹwhe tọn” mọnkọtọn lẹ mẹ, dandannu wẹ e yin nado gbọn odẹ̀ dali plọn bosọ lẹnnupọndo Ohó etọn ji. Di apajlẹ, nudọnamẹ dagbe lẹ ko yin zinzinjẹgbonu he do lehe Jehovah sọgan yin dodonọ bosọ yin lẹblanunọ to ojlẹ dopolọ mẹ do hia. Lẹblanu yiyizan etọn mayin kọgbigbẹ́ whẹdida dodo etọn go gba; kakatimọ, lẹblanu sọn olọn mẹ wá yin dohia whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn gọna owanyi etọn. To whenuena e to whẹdana ylandonọ de, Jehovah nọ pọ́n jẹnukọn eyin e yọnbasi nado do lẹblanu hia to dodonu avọ́sinsan ofligọ Visunnu etọn tọn ji. Eyin ylandonọ lọ ma lẹnvọjọ kavi lẹzun atẹṣitọ, Jiwheyẹwhe nọ dike whẹdida dodo ni yinuwa matin lẹblanu he yè ma jẹna. Depope he whẹho lọ yin, e nọ yin nugbonọ hlan nunọwhinnusẹ́n he yiaga etọn lẹ.b (Lomunu lẹ 3:21-26) ‘Ṣo lehe nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn siso sọ!’—Lomunu lẹ 11:33.
13. Nawẹ mí dona do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na ‘sọha susugege’ nugbo Biblu tọn he ko yin didehia kakajẹ din lẹ tọn gbọn?
13 Taidi psalm-kàntọ lọ, mí nọ jaya na whẹwhinwhẹ́n lọ dọ Jehovah nọ má linlẹn etọn susu hẹ mí. Davidi wlan dọmọ: “OKLUNỌ E, na lẹndai towe lẹ hlan mi yin nuhọakuẹ sọ! Na sọha yetọn klo sọ! Eyin yẹn na hia yé, yé sù to sọha mẹ hú tọkẹ́n.” (Psalm 139:17, 18) Dile etlẹ yindọ oyọnẹn mítọn lẹ to egbehe nọtena adà kleun linlẹn susugege he Jehovah na to didehia kakadoi lẹ tọn, mí yọ́n pinpẹn ‘sọha susugege’ nugbo họakuẹ gbigbọmẹ tọn he ko yin didehia kakajẹ din lẹ tọn sisosiso bosọ to dòkùn tẹgbẹ̀ biọ susugege, kavi nugonu Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ sisosiso.—Psalm 119:160, nudọnamẹ odò tọn, NW.
Nuhudo Vivẹnudido po Azọ́nwanu Dagbe lẹ Tọn po Tin
14. Nawẹ Howhinwhẹn lẹ 2:1-6 zinnudo nuhudo lọ ji nado dovivẹnu to Ohó Jiwheyẹwhe tọn pinplọn mẹ gbọn?
14 Biblu pinplọn he siso nọ biọ vivẹnudido. Nugbo ehe sọawuhia hezeheze sọn sọwhiwhe yíyí do hia Howhinwhẹn lẹ 2:1-6 mẹ. Doayi hogbe nuyiwa zohunhun tọn he Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni yizan nado do nujọnu-yinyin vivẹnudido heyin bibiọ tọn hia nado mọ oyọnẹn, nuyọnẹn, po wuntuntun sọn olọn mẹ wá po yí go. E wlan dọmọ: ‘Ovi ṣie, eyin hiẹ na yí ohó ṣie lẹ, bosọ bẹ gbedide ṣie pli do dè we. Sọmọ bọ hiẹ lẹ́ otó towe hlan nuyọnẹn go, bosọ jlẹ ayiha towe hlan ayitunnugo. Nugbo eyin hiẹ to awhado hodo nuyọnẹn, bosọ ze ogbè towe daga na wuntuntun; eyin hiẹ dín in di fataka, bosọ dín in di adọkunnu he whlá. Whenẹnu wẹ hiẹ na tunwun osi OKLUNỌ tọn, bo nasọ mọ oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn. Na OKLUNỌ wẹ nọ na oyọnẹn omẹ: onù etọn mẹ wẹ nuyọnẹn po wuntuntun po nọ sọn.’ Mọwẹ, nupinplọn he mẹ yè nọ mọaleyi sọn nọ biọ dodinnanu, dòkunkun, taidi dọ yè to adọkunnu he whlá de dín nkọtọn.
15. Nuyijlẹdonugo Biblu tọn tẹwẹ zinnudo nuhudo na aliho dagbe nupinplọn tọn lẹ ji?
15 Nupinplọn he dojo to gbigbọ-liho sọ nọ biọ aliho nupinplọn tọn dagbe lẹ ga. Sọlọmọni wlan dọmọ: “Eyin ogàn pònu, bọ ewọ ma sọ gàn onú etọn, be ewọ ni yí huhlọn dogọ.” (Yẹwhehodọtọ 10:10) Eyin azọ́nwatọ de nọ yí azọ́nwanu he nọ sán-nú he ma dá de zan kavi eyin e ma yí ì zan po azọ́nyinyọnẹn po, e na hẹn huhlọn ede tọn gú podọ azọ́n etọn ma na tindo kọdetọn dagbe gba. Mọdopolọ, alè he nọ yin mimọyi sọn ojlẹ heyin yiyizan na nupinplọn lẹ mẹ sọgan gbọnvo tlala, sinai do aliho nupinplọn tọn mítọn lẹ ji. Ayinamẹ yọn-na-yizan dagbe hugan he na hẹn nupinplọn mítọn pọnte lẹ sọgan yin mimọ to Oplọn 7 owe Manuel pour l’École du ministère théocratique mẹ.c
16. Ayinamẹ yọn-na-yizan tẹlẹ wẹ yin nina nado gọalọna mí nado tindo mahẹ to nupinplọn he siso mẹ?
16 To whenuena alọnuzọ́nwatọ de jlo na jẹ azọ́n etọn ji, e nọ tò azọ́nwanu he e na tindo nuhudo etọn lẹ do alọji. Mọdopolọ, to whenuena mí jlo na bẹ ojlẹ nupinplọn tọn de jẹeji, mí dona ṣinyan azọ́nwanu nupinplọn tọn he mí na tindo nuhudo etọn lẹ sọn wesẹdotẹn mẹdetiti tọn mítọn mẹ. To finflin dọ nupinplọn yin azọ́n bo nọ biọ vivẹnudido apọ̀nmẹ tọn, e nasọ yọ́n ga nado wleawuna ninọmẹ aisinsin tọn he sọgbe. Eyin mí jlo dọ mí ni tin to aṣeji to apọ̀nmẹ, aisinsin to oján de ji to tafo de kọ̀n sọgan sọawuhia nado yọ́n hugan aimimlọn to akanma ji kavi aisinsin to oján he yè nọ zẹnmẹ de mẹ. To nupinplọn po sọwhiwhe po na ojlẹ de godo, hiẹ sọgan mọ ẹn taidi alemọyinu nado dlẹn vude kavi disa yì gbonu na jẹhọn fifá.
17, 18. Dọ apajlẹ lẹ heyin lehe yè sọgan yí azọ́nwanu dagbe nupinplọn tọn he tin-to-aimẹ na mí lẹ tọn zan do.
17 Azọ́nwanu nupinplọn tọn he yọ́n taun lẹ sọ tin-to-aimẹ na mí. Dehe yin titengbe hugan to ehelẹ mẹ wẹ Biblu Traduction du monde nouveau, he tin-to-aimẹ to blebu mẹ kavi to apadewhe to ogbè 37 mẹ. To zinjẹgbonu heyin dodonu tọn Traduction du monde nouveau tọn mẹ, e yin awuwlena po alọdlẹndonu ṣẹnṣẹn tọn lẹ po gọna “Todohukanji Owe Biblu tọn lẹ” he wleawuna yinkọ kinkantọ tọn, fie e yin kinkàn te, podọ tedidi ojlẹ kinkàn etọn tọn. E sọ tindo alọdlẹndonu hogbe Biblu tọn lẹ tọn, nudọnamẹ dogọ vivọnu tọn lẹ, po yẹdide otò tọn lẹ po. To ogbè delẹ mẹ, Biblu ehe yin zinzinjẹgbonu po wekun daho po, heyin yinyọnẹn taidi Bible à Références. E bẹ adà heyin nùdego to aga lẹpo hẹn gọna susu devo lẹ, gọna nudọnamẹ odò tọn he dite lẹ, he yé lọsu sọ tindo alọdlẹndonu lẹ. Be hiẹ nọ basi yizan gigọ́ nuhe tin-to-aimẹ to ogbè towe mẹ he sọgan gọalọna we nado kùndò sisosiso biọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ tọn ya?
18 Azọ́nwanu họakuẹ nupinplọn tọn devo wẹ otanwe Biblu tọn lọ Étude Perspicace des Écritures heyin bladopọ-awe topọ tọn. Eyin hiẹ tindo owe ehe to ogbè he mẹ hiẹ sọgan mọnukunnujẹ de mẹ, e dona tin to apá na we whepoponu to whenuena hiẹ to nuplọn. E na wleawuna nudọnamẹ dodonu tọn lẹ do hosọ Biblu tọn lẹ ji na we. Azọ́nwanu alọgọnamẹ tọn mọnkọtọn devo wẹ “Toute Écriture est inspirée de Dieu et utile.” To whenuena hiẹ jẹ owe yọyọ Biblu tọn de hia ji, e na yọ́n nado gbadopọnna oplọn he sọgbe hẹ ẹ lọ to owe “Toute Écriture” mẹ nado sọgan mọ tito-dopọ oyọnẹn lẹdo aigba tọn po whenuho tọn po, gọna bladopọ nuhe owe Biblu tọn enẹ bẹhẹn po nuhọakuẹ yetọn po na mí. Nuyidogọ agọe tọn de na azọ́nwanu nupinplọn tọn susugege he ko yin zinzinjẹgbonu wẹ Watchtower Library tito-to-whinnu zomọ-nudọnamẹ-sẹdo tọn, he tin-to-aimẹ todin to ogbè ṣinẹnẹ mẹ.
19. (a) Naegbọn Jehovah do wleawuna azọ́nwanu dagbe Biblu pinplọn tọn lẹ na mí? (b) Nuhudo etẹ tọn wẹ tin na Biblu hihia po nupinplọn he sọgbe po?
19 Gbọn “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ gblamẹ Jehovah ko wleawuna azọ́nwanu ehe lẹpo nado hẹn devizọnwatọ etọn he tin to aigba ji lẹ penugo nado ‘dín bosọ mọ oyọnẹn taun Jiwheyẹwhe tọn.’ (Howhinwhẹn lẹ 2:4, 5) Walọyizan dagbe nupinplọn tọn nọ hẹn mí penugo nado wá tindo oyọnẹn dagbe Jehovah tọn podọ nado duvivi haṣinṣan pẹkipẹki de tọn hẹ ewọ. (Psalm 63:1-8) Mọwẹ, azọ́n wẹ nupinplọn yin, ṣigba azọ́n he yè nọ duvivi etọn po alemọyi tọn po wẹ e yin. Ṣigba, e nọ biọ whenu, podọ vlavo hiẹ sọgan to nulẹnpọn dọ, ‘Fie wẹ yẹn sọgan mọ whenu lọ te nado na ayidonugo he pé Biblu hihia po oplọn mẹdetiti tọn ṣie po?’ Adà ehe na yin dogbapọnna to adà godo tọn hosọ debọdo-dego tọn ehe mẹ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis, Bladopọ 4, weda 205-7.
b Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, 1er août 1998, weda 13, hukan 7. Taidi azọ́n Biblu pinplọn tọn de, hiẹ sọgan gbadopọnna hosọ oplọn tọn lẹ to zinjẹgbonu enẹ mẹ gọna hosọ lọ lẹ “Whẹdida Dodo,” “Lẹblanu,” po “Dodowiwa” po to otanwe Biblu tọn Étude Perspicace des Écritures mẹ, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali.
c Yin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali. Eyin owe ehe matin to ogbè mìtọn mẹ, ayinamẹ yọn-na-yizan do aliho nupinplọn tọn lẹ ji sọgan yin mimọ to zinjẹgbonu Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn he bọdego helẹ mẹ:1er septembre 1994 weda 20-25; 1er août 1987, weda 27-28.
Kanbiọ Dogbapọn Tọn Lẹ
• Nawẹ mí sọgan hẹn oplọn mẹdetiti tọn mítọn yin kọfanamẹnu po alenu po gbọn?
• Taidi psalm-kàntọ lọ, nawẹ mí sọgan do “homẹhunhun” po “ayihamẹlẹnpọn” po hia na Ohó Jehovah tọn gbọn?
• Nawẹ Howhinwhẹn lẹ 2:1-6 do nuhudo lọ na vivẹnudido to Ohó Jiwheyẹwhe tọn pinplọn mẹ hia gbọn?
• Azọ́nwanu dagbe nupinplọn tọn tẹlẹ wẹ Jehovah ko wleawu etọn?
[Yẹdide to weda 14]
Nulẹnpọn abọẹninọ tọn po odẹ̀ po nọ gọalọna mí nado wleawuna owanyi na Ohó Jiwheyẹwhe tọn
[Yẹdide to weda 17]
Be hiẹ nọ basi yizan gigọ́ azọ́nwanu nupinplọn tọn he tin-to-aimẹ lẹ tọn nado kùndò sisosiso biọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ ya?