Jehovah Wẹ Alọgọtọ Mítọn
‘Alọgọ ṣie wá sọn Jehovah, he dá olọn po aigba po dè.’—PSALM 121:2.
1, 2. (a) Naegbọn mí sọgan dọ dọ mímẹpo wẹ nọ tindo nuhudo alọgọ tọn to whedelẹnu? (b) Alọgọtọ nankọtọn wẹ Jehovah yin?
MẸNU to mí mẹ wẹ ma nọ tindo nuhudo alọgọ tọn gbede? Nado dọ hójọhó, mímẹpo wẹ nọ tindo nuhudo alọgọ tọn to whedelẹnu—vlavo nado didẹ nuhahun he pẹnagbànmẹ de, nado doakọnna okú mẹyiwanna de tọn, kavi nado doakọnna whlepọn sinsinyẹn de. Gbẹtọ lẹ nọ saba lẹhlan họntọn awuvẹmẹtọ de dè to whenuena yé tindo nuhudo alọgọ tọn. Nuhahun towe lẹ didọna họntọn mọnkọtọn sọgan hẹn agbàn towe fua. Ṣigba nuhe gbẹtọ hatọ de sọgan wà nado gọalọna mí tindo dogbó. Gbọnvona enẹ, mẹdevo lẹ sọgan nọma penugo to whepoponu nado gọalọna we to whenuena hiẹ tin to nuhudo mẹ.
2 Ṣigba, Alọgọtọ de tin he huhlọn po nugopipe etọn po ma tindo dogbó. Humọ, e na mí jide dọ ewọ ma na gbẹkọ mí go pọ́n gbede. Ewọ wẹ psalm-kantọ lọ dlẹnalọdo to whenuena e dọ po jide po dọmọ: ‘Alọgọ ṣie wá sọn Jehovah dè.’ (Psalm 121:2) Naegbọn psalm-kàntọ ehe do kudeji dọ Jehovah na gọalọna emi? Nado na gblọndo kanbiọ enẹ tọn, mì gbọ mí ni gbadopọnna Psalm 121. Mọwiwà na hùn dotẹnmẹ dote na mí nado mọ nuhewutu mílọsu sọgan yí jidide do ganjẹ Jehovah go taidi Alọgọtọ mítọn.
Asisa Alọgọ Tọn He Ma Nọ Gboawupo De
3. Osó tẹlẹ wẹ psalm-kàntọ lọ sọgan ko ze nukun daga hlan, podọ etẹwutu?
3 Psalm-kàntọ lọ bẹjẹeji gbọn didohia dali dọ to whenuena e yindọ Jehovah wẹ dá onú popo, mí tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado deji. E dọmọ: ‘Yẹn na ze nukun ṣie lẹ daga hlan osó lẹ lọ. Fie wẹ alọgọ ṣie na gbọ̀n wá? Alọgọ ṣie wá sọn Jehovah, he dá olọn po aigba po dè.’ (Psalm 121:1, 2) Psalm-kàntọ lọ ma ze nukun etọn lẹ daga hlan osó depope poun gba. To whenuena hogbe ehelẹ yin kinkàndai, tẹmpli Jehovah tọn tin to Jelusalẹm. Tòdaho enẹ, he tin to osó yiaga Juda tọn lẹ ji, wẹ fininọ Jehovah tọn to yẹhiadonu-liho. (Psalm 135:21) Psalm-kàntọ lọ sọgan ko ze nukun etọn lẹ daga hlan osó Jelusalẹm tọn lẹ he ji tẹmpli Jehovah tọn yin gbigbá do, bo yí jidide do ganjẹ Jehovah go na alọgọ. Naegbọn psalm-kàntọ lọ do deji sọmọ dọ Jehovah sọgan gọalọna emi? Na Ewọ wẹ “dá olọn po aigba po” wutu. Na taun tọn, nuhe dọ psalm-kàntọ lọ te wẹ yindọ, ‘Matin ayihaawe nudepope ma sọgan glọnalina Mẹdatọ ganhunupotọ lọ nado gọalọna mi gba!’—Isaia 40:26.
4. Nawẹ psalm-kàntọ lọ dohia dọ Jehovah tin to aṣeji to whepoponu nado doayi nuhudo omẹ etọn lẹ tọn go gbọn, podọ naegbọn enẹ do yin linlẹn homẹmiọnnamẹ tọn de?
4 To enẹgodo psalm-kàntọ lọ basi zẹẹmẹ dọ Jehovah nọ tin to aṣeji to whepoponu nado doayi nuhudo devizọnwatọ etọn lẹ tọn go. E dọmọ: “E ma na dike afọ towe ni fẹ́: Mẹgopọntọ towe ma amlọngọ na sà. Doayi e go, mẹgopọntọ Islaeli tọn ma amlọngọ na sà, mọ e ma amlọn na dọ́.” (Psalm 121:3, 4) E ma yọnbasi na Jiwheyẹwhe nado dike afọ mẹhe dejido ewọ go lẹ tọn ni “fẹ́” kavi dọ yé ni jai bo ma sọgan fọ́n ba. (Howhinwhẹn lẹ 24:16) Etẹwutu? Na Jehovah tin taidi lẹngbọhọtọ he to nukle ṣekeṣeke bo to lẹngbọ etọn lẹ go pọ́n. Be e ma yin linlẹn homẹmiọnnamẹ tọn de wẹ enẹ yin ya? E ma na miyọnnukundo nuhudo omẹ etọn lẹ tọn na nukunwhiwhe dopo tata gba. Nukun etọn nọ tin to yé ji to okle po ozán po.
5. Naegbọn Jehovah do yin alọdlẹndo taidi mẹhe tin to “adusilọ” mẹ?
5 Na psalm-kàntọ lọ deji dọ Jehovah nọ yí nugbonọ-yinyin do basi hihọ́na omẹ etọn lẹ wutu, e wlan dọmọ: “OKLUNỌ wẹ mẹgopọntọ towe: OKLUNỌ wẹ yẹtẹn towe to adusilọ towe mẹ. Owhè ma na hù we to okle, kavi osun to ozán mẹ.” (Psalm 121:5, 6) Eyin gbejizọnlinzintọ de to afọ zọ̀n to Ṣẹnṣẹn Whèzẹtẹn-waji tọn, fie yẹtẹn tin te na basi hihọ́na ẹn taun sọn owhè ṣádada nù. Jehovah tin taidi yẹtẹn de na omẹ etọn lẹ, bo nọ basi hihọ́na yé sọn yozò sinsinyẹn nugbajẹmẹji tọn si. Doayi e go dọ Jehovah yin alọdlẹndo taidi mẹhe tin to “adusilọ” mẹ. To awhàn hohowhenu tọn lẹ mẹ, awọ̀yinu he yin hinhẹn do amiyọnlọ mẹ ma nọ basi hihọ́na adusilọ awhànfuntọ lọ tọn sọmọ. Họntọn nugbonọ de sọgan ṣite bo hoavùn to adusilọ awhànfuntọ lọ tọn mẹ nado basi hihọ́na ẹn. Taidi họntọn mọnkọtọn, Jehovah yí nugbonọ-yinyin do ṣite to sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ pá, bo tin to awuwle mẹ to whepoponu nado gọalọna yé.
6, 7. (a) Nawẹ psalm-kàntọ lọ hẹn mí deji dọ Jehovah ma na doalọtena alọgigọna omẹ etọn lẹ pọ́n gbede gbọn? (b) Naegbọn mí sọgan tindo jidide dopolọ hẹ psalm-kàntọ lọ?
6 Be Jehovah na wá doalọtena alọgigọna omẹ etọn lẹ gbede ya? Enẹ ma na jọ pọ́n gbede. Psalm-kàntọ lọ dotana dọ: “Sọn oylan lẹpo mẹ OKLUNỌ na pọ́n ogo we: E na pọ́n ayiha towe go. OKLUNỌ na pọ́n gbonu yìyì towe po whégbè gigọwa towe po go, sọn ojlẹ he mẹ zọnmii kakadoidoi.” (Psalm 121:7, 8) Doayi e go dọ wekantọ lọ diọ nùzindonuji etọn sọn nujijọ alọnu din tọn ji jẹ nuhe na jọ to sọgodo ji. To wefọ 5tọ mẹ psalm-kàntọ lọ ko dọ jẹnukọn dai dọ: ‘OKLUNỌ wẹ mẹgopọntọ towe.’ Ṣigba to wefọ ehelẹ mẹ, psalm-kàntọ lọ wlan dọmọ: ‘OKLUNỌ na pọ́n ogo we.’ Gbọnmọ dali, jide yin nina sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ dọ alọgọ Jehovah tọn na dlẹnkan kaka yì sọgodo. Mahopọnna fidepope he yé yì, mahopọnna nugbajẹmẹji he yé pehẹ, yé ma na bà alọgọ etọn pò pọ́n gbede.—Howhinwhẹn lẹ 12:21.
7 Na nugbo tọn, mẹhe wlan Psalm 121 lọ deji dọ Mẹdatọ ganhunupotọ lọ nọ yí homẹdagbe po aṣejininọ po do pọ́n devizọnwatọ etọn lẹ go taidi lẹngbọhọtọ awuvẹmẹtọ de podọ taidi mẹgopọntọ he gbọṣi nukle de. Mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado tindo jidide dopolọ hẹ psalm-kàntọ lọ, na Jehovah ma nọ diọ gba. (Malaki 3:6) Be ehe zẹẹmẹdo dọ mí na yin hihọ́ basina to agbasa-liho to whepoponu wẹ ya? Lala, ṣigba dile e na dẹnsọ bọ mí na nọ pọ́n ewọ hlan taidi Alọgọtọ mítọn, e na họ́ mí sọn nuhe sọgan gbleawuna mí to gbigbọ-liho lẹpo si. Jọwamọnu de wẹ e yin nado kanse dọ, ‘Nawẹ Jehovah nọ gọalọna mí gbọn?’ Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho ẹnẹ he mẹ e nọ wàmọ te. To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo lehe e gọalọna devizọnwatọ etọn lẹ to ojlẹ Biblu tọn mẹ do ji. To hosọ he bọdego mẹ, mí na gbadopọnna lehe e nọ gọalọna omẹ etọn lẹ to egbehe do.
Alọgọ sọn Angẹli lẹ Dè
8. Naegbọn e ma yin nupaṣamẹ dọ angẹli lẹ tindo ojlo nujọnu tọn to dagbemẹninọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he tin to aigba ji lẹ tọn mẹ?
8 Angẹli livi livi susu lẹ wẹ tin to anademẹ Jehovah tọn glọ. (Daniẹli 7:9, 10) Ovi gbigbọmẹ tọn ehelẹ nọ wà ojlo etọn po nugbonọ-yinyin po. (Psalm 103:20) Yé yọnẹn ganji dọ Jehovah yiwanna gbẹtọvi sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ taun bosọ jlo nado gọalọna yé. Abajọ bọ angẹli lẹ tindo ojlo nujọnu tọn to dagbemẹninọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he tin to aigba ji lẹ tọn mẹ. (Luku 15:10) Enẹwutu, ayihaawe ma tin dọ angẹli lẹ dona hùnhomẹ nado yin yiyizan gbọn Jehovah dali nado gọalọna gbẹtọ lẹ. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah yí angẹli lẹ zan nado gọalọna gbẹtọvi he sẹ̀n ẹn to hohowhenu lẹ te?
9. Na apajlẹ gando lehe Jiwheyẹwhe na aṣẹ angẹli lẹ nado basi hihọ́na gbẹtọvi nugbonọ lẹ do go.
9 Jiwheyẹwhe na aṣẹ angẹli lẹ nado basi hihọ́ bo whlẹn gbẹtọvi nugbonọ lẹ gán. Angẹli awe gọalọna Lọti po viyọnnu etọn lẹ po nado họ̀ngán sọn vasudo Sọdọmi po Gọmọla po tọn mẹ. (Gẹnẹsisi 19:1, 15-17) Angẹli dopo gee hù awhànfuntọ Assilia tọn 185 000 he to budona omẹ Jelusalẹm tọn lẹ. (2 Ahọlu lẹ 19:35) To whenuena Daniẹli yin zizedlan odò kinnikinni lẹ tọn mẹ, Jehovah ‘do angẹli etọn hlan bosọ bọ̀ onù kinnikinni lọ lẹ tọn do.’ (Daniẹli 6:21, 22) Angẹli de tún apọsteli Pita dote sọn ganpa mẹ. (Owalọ lẹ 12:6-11) Biblu donù apajlẹ hihọ́-basinamẹ angẹli lẹ tọn devo lẹ go, bo do nugbo-yinyin Psalm 34:7 tọn hia dọmọ: “Angẹli OKLUNỌ tọn lẹdo yé he dibusi i lẹ pé, bosọ whlẹn yé.”
10. Nawẹ Jehovah yí angẹli de zan nado na tuli yẹwhegán Daniẹli gbọn?
10 To nujijọ delẹ mẹ, Jehovah yí angẹli lẹ zan nado na tuli bosọ na huhlọn gbẹtọvi nugbonọ lẹ. Apajlẹ ojlofọndotenamẹ tọn dopo tin to Daniẹli weta 10 mẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, Daniẹli sọgan ko sẹpọ owhe 100. Yẹwhegán lọ jẹflumẹ taun, na ninọmẹ vọjijẹ Jelusalẹm tọn po azọ́n tẹmpli vivọgbá tọn he yin alọhẹndotena po wutu. E sọ lẹzun ayimajainanọ to numimọ dobu de mimọ godo. (Daniẹli 10:2, 3, 8) Jiwheyẹwhe gbọn owanyi dali do angẹli de hlan nado na ẹn tuli. Whla susu wẹ angẹli lọ flinnu Daniẹli dọ ewọ yin “omẹ yiwanna tlala” to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Yẹwhegán yọnhonọ lọ dọna angẹli lọ dọmọ: “Hiẹ ko na huhlọn mi.”—Daniẹli 10:11, 19.
11. Apajlẹ tẹwẹ do lehe angẹli lẹ yin yiyizan nado deanana azọ́n yẹwhehodidọ wẹndagbe lọ tọn gbọn hia?
11 Jehovah sọ yí angẹli lẹ zan nado deanana azọ́n yẹwhehodidọ wẹndagbe lọ tọn. Angẹli de deanana Filipi nado dọyẹwheho Klisti tọn na ojọ̀ Etiopianu de, mẹhe yí baptẹm to enẹgodo. (Owalọ lẹ 8:26, 27, 36, 38) To ojlẹ vude godo, ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ yẹwheho wẹndagbe lọ tọn ni yin didọ na Kosi he ma gbowhẹ lẹ. To numimọ mẹ, angẹli de sọawuhia Kọneliọsi, Kosi budisi Jiwheyẹwhe tọ́ de, bo deanana ẹn nado dowẹn hlan apọsteli Pita. To whenuena wẹnsagun Kọneliọsi tọn lẹ mọ Pita, yé dọmọ: “Kọneliọsi . . . wẹ yè hẹn sèava sọn Jiwheyẹwhe dè gbọn angẹli wiwe dali, nado dowẹn hlan we, na hiẹ ni wá owhé etọn gbè nado sè ohó sọn dè we.” Pita siọ oylọ lọ, podọ Kosi whẹmagbonọ tintan gbọnmọ dali lẹzun apadewhe agun Klistiani tọn. (Owalọ lẹ 10:22, 44-48) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n numọtolanmẹ he hiẹ na tindo to yinyọnẹn mẹ dọ angẹli de gọalọna we nado dukosọ hẹ mẹhe tindo ahunjijlọ de!
Alọgọ Gbọn Gbigbọ Wiwe Gblamẹ
12, 13. (a) Naegbọn apọsteli Jesu tọn lẹ tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado yise dọ gbigbọ wiwe sọgan gọalọna yé? (b) Aliho tẹ mẹ wẹ gbigbọ wiwe na aṣẹ Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ te?
12 Ojlẹ vude jẹnukọnna okú Jesu tọn, e na jide apọsteli etọn lẹ dọ yé ma na gbọagba alọgọ tọn gba. Otọ́ na na yé ‘alọgọtọ de, he yin gbigbọ wiwe.’ (Johanu 14:26) Apọsteli lẹ tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado yise dọ gbigbọ wiwe sọgan gọalọna yé. To popolẹpo mẹ, Owe-wiwe gbọdo bẹ apajlẹ susu hẹn gando lehe Jehovah yí gbigbọ wiwe, he yin huhlọn daho hugan wẹkẹ tọn zan nado gọalọna omẹ etọn lẹ do go.
13 To nujijọ susu mẹ, gbigbọ wiwe yin yiyizan nado na aṣẹ gbẹtọvi lẹ nado wà ojlo Jehovah tọn. Gbigbọ wiwe na aṣẹ Whẹdatọ lẹ nado whlẹn Islaeli gán. (Whẹdatọ 3:9, 10; 6:34) Gbigbọ wiwe dopolọ na aṣẹ Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ nado zindonukọn to yẹwhehodidọ mẹ po tugbigbo po mahopọnna nukundiọsọmẹ wunmẹ lẹpo. (Owalọ lẹ 1:8; 4:31) Kọdetọn dagbe he yé tindo to lizọnyizọn yetọn hinhẹndi mẹ do kunnudenu nuyiwa gbigbọ wiwe tọn hia hezeheze. Onú devo tẹwẹ sọgan zọ́n bọ mẹhe “gbọagba nupinplọn tọn, bosọ yin gbẹtọ wunvinọ” lẹ na penugo nado hẹn wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn gbayipe gbọn aihọn whenẹnu tọn blebu mẹ?—Owalọ lẹ 4:13; Kọlọsinu lẹ 1:23.
14. Nawẹ Jehovah yí gbigbọ wiwe etọn zan nado na nukunnumọjẹnumẹ omẹ etọn lẹ gbọn?
14 Jehovah sọ yí gbigbọ wiwe etọn zan nado na nukunnumọjẹnumẹ omẹ etọn lẹ. Po alọgọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn po, Josẹfu penugo nado detana odlọ dọdai tọn Falo tọn lẹ. (Gẹnẹsisi 41:16, 38, 39) Jehovah yí gbigbọ etọn zan nado de lẹndai etọn lẹ hia whiwhẹnọ lẹ bo whlá yé do goyitọ lẹ. (Matiu 11:25) Enẹwutu, apọsteli Paulu dọ gando nuhe Jehovah wleawu etọn na “yé he yiwanna ẹn lẹ” go dọ: “Jiwheyẹwhe ko de yé hia hlan míwlẹ gbọn [gbigbọ] etọn mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 2:7-10) Mẹde ma sọgan mọnukunnujẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn mẹ to gigọ́mẹ adavo po alọgọ gbigbọ wiwe tọn po.
Alọgọ sọn Ohó Jiwheyẹwhe Tọn Mẹ
15, 16. Etẹwẹ Jọṣua yin didọna nado wà nado sọgan yinuwa po nuyọnẹn po?
15 Ohó gbọdo Jehovah tọn yin “alenọ . . . na mẹpinplọn,” podọ e nọ gọalọna devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nado yin mẹhe “pegan, he yè hẹn sọgbe mlẹnmlẹn hlan azọ́n dagbe lẹpo.” (2 Timoti 3:16, 17) Biblu bẹ apajlẹ susu hẹn gando lehe omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mọ alọgọ yí do to hohowhenu sọn adà Ohó etọn tọn he ko yin kinkàndai to whenẹnu lẹ mẹ go.
16 Owe-wiwe gọalọ nado wleawuna anademẹ he whèwhín na sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. To whenuena Jọṣua yin azọ́ndena taidi nukọntọ Islaeli tọn, ewọ yin didọna dọ: “Owe osẹ́n lọ tọn [he ko yin kinkàndai gbọn Mose dali] he ma na yì sọn onù towe gba, ṣigba hiẹ na nọ lẹnayihamẹpọn to e mẹ finẹ to okle po ozán po, na hiẹ nido payi nado nọ wà kẹdẹdi enẹ he yè wlan do e mẹ finẹ lẹpo: na whenẹnu wẹ hiẹ na hẹn aliho towe yin nuyọnnanọ, podọ whenẹnu hiẹ na tindo nuwadotana dagbe [kavi yinuwa po nuyọnẹn po].” Doayi e go dọ Jiwheyẹwhe ma dopagbe na Jọṣua dọ ewọ na mọ nuyọnẹn yí to azọ́njiawu-liho gba. Kakatimọ, eyin Jọṣua hia bo lẹnayihamẹpọn do “owe osẹ́n lọ tọn” ji, whenẹnu wẹ e na yinuwa po nuyọnẹn po.—Jọṣua 1:8; Psalm 1:1-3.
17. Nawẹ Daniẹli po Ahọlu Josia po mọ alọgọ yí sọn adà Owe-wiwe tọn he yé tindo lẹ mẹ gbọn?
17 Ohó kandai Jiwheyẹwhe tọn sọ gọalọ nado de ojlo po lẹndai etọn po hia. Di apajlẹ, sọn kandai Jẹlemia tọn lẹ mẹ, Daniẹli doayi lehe vọjijẹ Jelusalẹm tọn na dẹnsọ go. (Jẹlemia 25:11; Daniẹli 9:2) Sọ lẹnnupọndo nuhe jọ to gandudu Ahọlu Josia Juda tọn whenu ji. To ojlẹ enẹ mẹ, akọta lọ ko danbú sọn Jehovah dè, podọ e họnwun dọ ahọlu lẹ ko gboawupo nado basi kandai Osẹ́n lọ tọn na yede titi bo yí ì zan. (Deutelonomi 17:18-20) Ṣigba to vọjlado tẹmpli lọ tọn whenu, “owe osẹ́n tọn lọ,” vlavo dehe Mose wlan, yin mimọ. Ehe sọgan ko yin kandai dowhenu tọn lọ, he yin tadona to nudi owhe 800 jẹnukọn. To whenuena Josia dotoaina hihia etọn godo, e mọ obá he mẹ akọta lọ ko gbẹkọ ojlo Jehovah tọn go jẹ, podọ ahọlu lọ ze afọdide nujikudo tọn lẹ nado wà nuhe yin kinkàndai to owe lọ mẹ lẹ. (2 Ahọlu lẹ 22:8; 23:1-7) Be e ma họnwun dọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mọ alọgọ yí to hohowhenu sọn adà Owe-wiwe tọn he yé tindo lẹ mẹ ya?
Alọgọ Gbọn Yisenọ Hatọ lẹ Gblamẹ
18. Naegbọn mí sọgan dọ dọ whedepopenu he sinsẹ̀n-basitọ nugbo de gọalọna devo, Jehovah dè wẹ alọgọ lọ wá sọn?
18 Alọgọ he Jehovah nọ wleawuna nọ saba wá gbọn yisenọ hatọ lẹ gblamẹ. Na nugbo tọn, whedepopenu he sinsẹ̀n-basitọ nugbo de gọalọna devo, Jiwheyẹwhe dè wẹ alọgọ lọ wá sọn. Naegbọn mí sọgan dọ mọ? Whẹwhinwhẹ́n awe wẹ zọ́n. Tintan, gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn nọ yinuwa to whẹho lọ mẹ. Gbigbọ enẹ nọ wleawuna sinsẹ́n, he bẹ owanyi po dagbewà po hẹn, do mẹhe ze yede do nuyiwadomẹji etọn glọ lẹ mẹ. (Galatianu lẹ 5:22, 23) Gbọnmọ dali, eyin dopo to devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ yin whinwhàn nado gọalọna hatọ etọn devo, ehe nọ na kunnudenu dọ gbigbọ Jehovah tọn to azọ́nwa. Awetọ, mí yin didá to apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ. (Gẹnẹsisi 1:26) Ehe zẹẹmẹdo dọ mí tindo nugopipe lọ nado do jẹhẹnu etọn, he bẹ homẹdagbe po awuvẹmẹ etọn po hẹn lẹ hia. Enẹwutu whedepopenu he devizọnwatọ Jehovah tọn de gọalọna devo, Asisa nugbo alọgọ mọnkọtọn tọn wẹ mẹhe apajlẹ etọn to yinyin hihodo lọ.
19. Sọgbe hẹ kandai Biblu tọn, nawẹ Jehovah wleawuna alọgọ gbọn yisenọ hatọ lẹ gblamẹ gbọn?
19 To hohowhenu, nawẹ Jehovah wleawuna alọgọ gbọn yisenọ hatọ lẹ gblamẹ gbọn? Jehovah nọ saba hẹn dopo to devizọnwatọ etọn lẹ mẹ nado na ayinamẹ hatọ de, taidi to whenuena Jẹlemia na ayinamẹ ogbẹ̀-whlẹngán tọn lẹ Baluki. (Jẹlemia 45:1-5) Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ nọ yin whinwhàn nado wleawu alọgọ agbasamẹ tọn na yisenọ hatọ lẹ, taidi to whenuena Klistiani Makedonia po Akaia po tọn lẹ yí jejejininọ do gọalọna mẹmẹsunnu yetọn Jelusalẹm tọn he tin to nuhudo mẹ lẹ. Apọsteli Paulu dọ dọ dagbewà mọnkọtọn hẹn “pẹdido wá . . . hlan Jiwheyẹwhe.”—2 Kọlintinu lẹ 9:11.
20, 21. Ninọmẹ tẹlẹ mẹ wẹ Paulu mọ huhlọn yí gbọn mẹmẹsunnu Lomu tọn lẹ gblamẹ te?
20 Kandai he do lehe devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ dovivẹnu nado na huhlọn bosọ na tuli ode awetọ gbọn hia lẹ fọnjlodotenamẹ taun. Apajlẹ dopo die he gando apọsteli Paulu go. Dile Paulu to aliji jei Lomu taidi gàntọ de, e zingbejizọnlin gbọn alihogbó Lomu tọn he nọ yin yiylọdọ Aliho Apiu tọn ji. Adà godo tọn gbejizọnlin lọ tọn hiọawu taun, na gbejizọnlinzintọ lẹ dona gbọ̀n agbàdo he gọ́ na ogbọ̀n de mẹ.a Mẹmẹsunnu he tin to agun Lomu tọn mẹ lẹ yọnẹn dọ Paulu to aliji ja. Etẹwẹ yé na wà? Be yé na sinai bo vò to owhé yetọn lẹ gbè to tòdaho lọ mẹ kakajẹ whenue Paulu na wá whẹpo yé na tọ́n nado dọnudo e wẹ ya?
21 Biblu kàntọ Luku, he hodo Paulu to gbejizọnlin lọ whenu, basi zẹẹmẹ nuhe jọ tọn na mí dọmọ: “Whenuena mẹmẹsunnu lẹ sè linlin mítọn, sọn finẹ [Lomu] yé wá kaka jẹ Apiu Folomi [kavi Ahi Apiu tọn], po Avàtẹn Atọ̀n lẹ po, nado wá pé mí.” Be hiẹ sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ ya? To yinyọnẹn mẹ dọ Paulu to aliji ja, mẹmẹsunnu afọzedaitọ delẹ zingbejizọnlin sọn Lomu nado wá pé e. Delẹ to afọzedaitọ lọ lẹ mẹ nọte to Ahi Apiu tọn mẹ, nọtẹn diyin he dẹ̀n do Lomu na nudi kilomẹtlu 74, fie gbejizọnlinzintọ lẹ nọ gbọjẹ te. Mẹmẹsunnu he pò lẹ nọte to Avàtẹn Atọ̀n, yèdọ gbọjẹtẹn de he dẹn do tòdaho lọ na nudi kilomẹtlu 58. Nawẹ Paulu yinuwa gbọn? Luku wlan dọmọ: “Whenuena Paulu mọ [yé], e dopẹna Jiwheyẹwhe, bosọ kọ̀nawudai.” (Owalọ lẹ 28:15) Etẹ nkọ—mẹmẹsunnu he dovivẹnu nado zingbejizọnlin gaa mọnkọtọn lẹ mimọ kẹdẹ ko pé na Paulu nido mọ huhlọn po homẹmiọnnamẹ po yí! Podọ mẹnu wẹ Paulu dopẹna na alọgọ ehe? E dopẹna mẹhe dè alọgọ lọ wá sọn, Jehovah Jiwheyẹwhe.
22. Etẹwẹ yin hosọ owhe 2005 tọn mítọn, podọ etẹwẹ na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ?
22 E họnwun dọ kandai gbọdo nuyiwa Jiwheyẹwhe tọn lẹ do E hia hezeheze taidi alọgọtọ de. Alọgọtọ matin awetọ de wẹ ewọ. Po gbesisọ po, hosọ owhe 2005 tọn na Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ na yin hogbe Psalm 121:2 tọn lẹ dọmọ: ‘Alọgọ ṣie wá sọn Jehovah dè.’ Ṣigba nawẹ Jehovah nọ gọalọna mí to egbehe gbọn? Ehe na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Ohó milomilo kàntọ Lomu tọn Horace (65—8 J.W.M.), he zin gbejizọnlin dopolọ, dọhodo awusinyẹnnamẹnu he adà gbejizọnlin lọ tọn ehe bẹhẹn lẹ ji. Horace basi zẹẹmẹ dọ Ahi Apiu tọn “gọ́ na bato-zọ́nwatọ lẹ po nusàtọ ahànnutẹn tọn wọnkutọ lẹ po.” E wule gando “jẹhli ylankan lẹ gọna opàn” po osin “gbigble” lẹdo lọ tọn po go.
Be Hiẹ Flin Ya?
Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah wleawu alọgọ tọn te—
• gbọn angẹli lẹ gblamẹ?
• gbọn gbigbọ wiwe etọn gblamẹ?
• gbọn Ohó gbọdo etọn dali?
• gbọn yisenọ hatọ lẹ gblamẹ?
[Blurb to weda 15]
Hosọ owhe 2005 tọn na yin:
‘Alọgọ ṣie wá sọn Jehovah dè.’—Psalm 121:2.
[Yẹdide to weda 16]
Paulu dopẹna Jiwheyẹwhe na alọgọ he e mọyi sọn mẹmẹsunnu Lomu tọn lẹ si