Basi Hihọ́na Oyín Towe

MẸHE nọ basi yẹdide owhé whanpẹnọ lẹ tọn de nọ basi yinkọ dagbe de na ede taidi yẹdenanutọ họgbigbá tọn azọ́nyọnẹntọ de. Awhlivu he yinukọn taun to weyinyọnẹn mẹ nọ yin yinyọnẹn taidi wehọmẹvi he yọnwe taun de. Yèdọ mẹde he ma tlẹ nọ wà nudepope sọgan basi oyín de na ede taidi adidọnọ. To nuzinzindo nuhọakuẹ oyín dagbe de bibasi tọn ji, Biblu dọmọ: “Oyín dagbe de nọ yin nutindo ojlona hugan adọkun susugege, jẹhẹnu dagbe de hugan fataka po sika po.”—Howhinwhẹn lẹ 22:1, An American Translation.

Oyín dagbe de nọ yin awuwlena gbọn nuyiwa flinflin susu lẹ dali to owhe susu lẹ gblamẹ. Ṣigba, nuhe yin bibiọ nado hẹn ẹn gble lẹpo wẹ nuyiwa nululu tọn dopo. Di apajlẹ, nuyiwa zanhẹmẹ tọn dopo poun sọgan kọnmasin do jẹhẹnu dagbe mẹde tọn go. To weta 6tọ owe Biblu tọn heyin Howhinwhẹn lẹ tọn mẹ, Ahọlu Sọlọmọni Islaeli hohowhenu tọn wleawuna avase de sọta walọyizan po nuyiwa lẹ po he sọgan hẹn jẹhẹnu dagbe mítọn gble podọ hẹn haṣinṣan dagbe mítọn hẹ Jehovah Jiwheyẹwhe gble ga. To ehelẹ mẹ wẹ opagbe lẹnpọn ma tindo tọn lẹ, adídọ, mẹkiklọ, po mawé zanhẹmẹ tọn po tin te—yèdọ nuhe Jehovah gbẹwanna na taun tọn lẹ. Ayipipa ayinamẹ ehe go na gọalọna mí nado basi hihọ́na oyín dagbe mítọn.

Whlẹn Dewe sọn Whiwhle Nululu Tọn lẹ Si

Weta 6tọ owe Howhinwhẹn lẹ tọn bẹjẹeji po hogbe lọ lẹ po dọmọ: “Ovi ṣie, eyin hiẹ basi alọyitọ na họntọn towe, eyin hiẹ ko basi alọdlẹn hẹ jonọ, eyin yè yí ohó onù towe tọn do domọ na we, eyin yè yí ohó onù towe mẹ tọn do wle we. Basi ehe dinvie, ovi ṣie, whlẹn dewe, whenuena hiẹ jẹ alọ họntọn towe tọn mẹ, yì whiwhẹ dewe dai, na hiẹ ni [vẹvẹ pludopludo na] họntọn towe.”—Howhinwhẹn lẹ 6:1-⁠3.

Howhinwhẹn ehe na ayinamẹ sọta mahẹ tintindo to nuyiwa ajọwiwa tọn mẹdevo lẹ tọn mẹ, titengbe jonọ lẹ tọn. Mọwẹ, Islaelivi lẹ dona ‘gọalọna mẹmẹsunnu de he yin wamọnọ bosọ lẹzun madogánnọ to akuẹzinzan-liho.’ (Levitiku 25:35-38) Ṣigba Islaelivi vivẹnudotọ delẹ tindo mahẹ to nuwiwa ajọwiwa tọn he yé lẹndọ e na de alè tọ́n lẹ mẹ bosọ mọ godonọnamẹ akuẹ tọn yí gbọn dùdù to mẹdevo lẹ ji nado yin ‘alọyitọ’ na yé dali, bo gbọnmọ dali hẹn yé lẹzun azọngbannọ na ahọ́ lọ. Ninọmẹ mọnkọtọn lẹ sọgan fọ́n to egbehe. Di apajlẹ, nuzedai akuẹ-yannamẹ tọn lẹ sọgan biọ alọyinamẹtọ de whẹpo do yigbena akuẹ-yinyan de he yé pọ́n hlan taidi owù tọn. Lehe e yin nululu do sọ nado basi gbemima mọnkọtọn de to plaplaji do ota mẹdevo lẹ tọn mẹ! Yèdọ, e sọgan ze mí do omọ̀ mẹ to akuẹzinzan-liho, bo tlẹ na hẹn mí tindo yinkọ ylankan de to akuẹ-sẹdotẹn lẹ po akuẹ-yannamẹtọ devo lẹ po dè!

Etẹwẹ eyin mí mọ mídelẹ to ninọmẹ owù tọn de he mí ko pọ́n hlan taidi nuyọnẹnnu to tintan whenu ṣigba to dogbapọn kitokito godo sọawuhia taidi nululu tọn de mẹ? Ayinamẹ lọ wẹ nado ze goyiyi do apadopo bosọ “vẹvẹ pludopludo na họntọn towe”—yèdọ po obiọ gbọzangbọzan tọn lẹ po. Mí dona wà nuhe go mí pé lẹpo nado didẹ whẹho lẹ. Azọ́n alọdlẹndonu tọn dopo dlẹnalọdo dọmọ: “Tẹ́n aliho he yọnbasi lẹpo pọ́n kakajẹ whenuena hiẹ ko kọngbedopọ hẹ kẹntọ towe bo ko sọ didẹ whẹho lọ, na alọyinamẹ towe ni ma wá yinuwa sọta hiẹ kavi whẹndo towe blo.” Podọ ehe dona yin wiwà matin gbàndindọn, na ahọlu lọ yidogọ dọmọ: “A na amlọn nukun towe blo, kavi amlọngọ na nukunga towe blo. Whlẹn dewe di sọn alọ gbéyantọ tọn mẹ, podọ di ohẹ̀ sọn alọ hẹ̀hutọ tọn mẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 6:4, 5) E pọnte hugan nado dealọ sọn gbemima he ma tindo nuyọnẹn de mẹ to whenuena e yọnbasi hugan nado yin wiwle do omọ̀ mẹ gbọn dali etọn.

Yin Azọ́n Sinsinyẹn Wàtọ Taidi Zánwhlan

“Yì zánwhlan dè, hiẹ adidọnọ, doayi owalọ etọn go, na hiẹ nisọ yọnnuin,” wẹ Sọlọmọni na avase dọ. Nuyọnẹn tẹwẹ mí sọgan mọyi sọn aliho zánwhlan pẹvi de tọn lẹ mẹ? Ahọlu lọ gblọn dọmọ: “[Dile e ma tlẹ] tindo whẹdatọ, kavi hihọ́tọ, kavi ogán, [e] nọ wleawuna núdùdù etọn to alúnlùn mẹ, bosọ bẹ́ núdùdù etọn pli to jijẹ whenu.—Howhinwhẹn lẹ 6:6-⁠8.

Zánwhlan lẹ yin titobasina to aliho jiawu mẹ bosọ nọ kọngbedopọ hẹ ode awetọ to aliho sẹhundaga mẹ. Sọn nuyọnẹn jọwamọ tọn mẹ, yé nọ bẹ núdùdù pli na sọgodo. Yé ma “tindo whẹdatọ, kavi hihọ́tọ, kavi ogán.” Nugbo wẹ dọ, zánwhlan ahọsi lọ tin to finẹ, ṣigba e yin ahọsi to linlẹn lọ mẹ poun dọ e nọ do azìn lẹ bosọ yin onọ̀ pipli lọ tọn. E ma nọ na gbedide depope gba. Dile yé ma tlẹ tindo nukọntọ depope nado nọ na tuli yé kavi azọ́ngán de nado nọ deanana yé do sọ, zánwhlan lẹ nọ tẹdo azọ́n yetọn go matin nuṣikọ.

Taidi zánwhlan, be mí lọsu ma dona yin azọ́n sinsinyẹn wàtọ ya? Azọ́n sinsinyẹn wiwà po vivẹnudido nado hẹn azọ́n mítọn pọnte po yin dagbe na mí vlavo eyin mí yin anadena kavi lala. Mọwẹ, to wehọmẹ, to azọ́nwatẹn mítọn, podọ whenuena mí to mahẹ tindo to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ mẹ, mí dona wà nuhe go mí pé lẹpo. Dile zánwhlan nọ mọaleyi sọn azọ́n sinsinyẹn wiwà etọn mẹ do, mọwẹ Jiwheyẹwhe jlo dọ mí ni ‘mọ dagbe na azọ́n sinsinyẹn mítọn lẹpo do.’ (Yẹwhehodọtọ 3:13, 22; 5:18) Ayihadawhẹnamẹnu wiwe de po pekọ mẹdetiti tọn po yin ahọsumẹ azọ́n sinsinyẹn tọn lẹ.—Yẹwhehodọtọ 5:⁠12.

To kanbiọ ahun mẹ gbigbejepọn tọn awe yiyizan mẹ, Sọlọmọni tẹnpọn nado fọ́n adidọnọ de sọn ninọmẹ nudemayiwà tọn etọn mẹ dọmọ: “Adidọnọ, nawẹ hiẹ na damlọn dẹn sọ? Whetẹnu wẹ hiẹ na fọ́n sọn amlọn towe mẹ?” To hodidọ adidọnọ lọ tọn vivlẹ mẹ, ahọlu lọ yidogọ dọmọ: “Amlọn pẹvide dogọ, amlọngọ pẹvide dogọ, alọhadogo pẹvide nado damlọn. Mọwẹ ohẹ́n towe na wá di mẹhe jei whẹntọngbé, mado towe di omẹ he to awhànwú wle.” (Howhinwhẹn lẹ 6:9-11) Dile adidọnọ lọ tin to ninọmẹ nudemayiwà tọn mẹ, ohẹ́n wle e to awuyiya mẹ taidi wezundido jaguda de tọn, podọ matindo tọ́n-awhàn ẹn taidi awhànfuntọ de. Ogle adidọnọ de tọn nọ gọ́ na ogbé po owùn lẹ po to niyaniya mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 24:30, 31) Ajọ́ etọn lẹ nọ jai to ojlẹ gli de mẹ. Nawẹ azọ́nmẹyimẹdotọ de na doakọnna adidọnọ de dẹn sọ? Podọ be wehọmẹvi he nọ wàdidọ hugan nado plọnnu de sọgan donukun nado wà dagbe to wehọmẹ ya?

Yin Nugbonọ

To nùzinzindo walọyizan wunmẹ devo he nọ hẹn jẹhẹnu dagbe mẹde tọn gble to agbegbe etọn mẹ podọ haṣinṣan etọn hẹ Jiwheyẹwhe gble ji, Sọlọmọni zindonukọn dọmọ: “Mẹvọ́nu, gbẹtọ ylankan, to zọnlinzin ewọ po onù yẹwiwa tọn po. E to nukunwhe, e yí afọ etọn do to hodọ, e sọ yí alọviyẹyẹ do to nuhia. Yẹwiwa tin to ayiha etọn mẹ, e nọ to jijọ ylankan lẹn whepoponu; e nọ da avùn dai.”—Howhinwhẹn lẹ 6:12-⁠14.

Zẹẹmẹ bibasi lọ yin mẹklọtọ de tọn. Lalonọ de nọ to tintẹnpọn nado whlá lalonọ-yinyin etọn to whepoponu. Gbọnna? E mayin gbọn “onù yẹwiwa tọn” dali poun gba ṣigba gbọn yizan agbasa tọn dali ga. Weyọnẹntọ dopo dlẹnalọdo dọmọ: “Alọ-yido basi dohia, kọnugbè, podọ etlẹ yin dohia nukunmẹ tọn lẹ yin aliho mẹkiklọ tọn he nọ yin awuwlena taun lẹ; to godo awusọhia nugbonọ-yinyin tọn wẹ ayiha yẹnuwiwa po gbigbọ kinklan tọn po nọ whlá do.” Gbẹtọ núvọnọ mọnkọtọn de nọ to awuwlena linlẹn ylankan lẹ bosọ nọ to avùnda dai to whepoponu. Etẹwẹ na yin kọdetọn onú lẹ tọn na ẹn?

“Enẹwutu wẹ tukla etọn na wá ajiji,” wẹ ahọlu Islaeli tọn lọ gblọn dọ. “Ajiji wẹ e na wẹ́n mado jlado.” (Howhinwhẹn lẹ 6:15) To whenuena ewọ yin gòhùnna, jẹhẹnu dagbe lalonọ lọ tọn nọ yin hinhẹngble to afọdopolọji. Mẹnu wẹ nasọ dejido ewọ go ba? Opodo etọn nọ yin nugbajẹmẹji tọn na nugbo tọn, na “lalonọ lẹpo” wẹ yin sislẹ dogọ mẹhe na jiya okú madopodo tọn lẹ. (Osọhia 21:⁠8) To aliho lẹpo mẹ, mì gbọ mí ‘ni nọ yinuwa po nugbowa po to onú lẹpo mẹ.’—Heblu lẹ 13:⁠18.

Gbẹwanna Nuhe Jehovah Gbẹwanna

Wangbẹna nuhe ylan—aliglọnnamẹnu nankọtọn die enẹ yin sọn onú ylankan he nọ hẹn jẹhẹnu dagbe mítọn gble lẹ wiwà mẹ! To whelọnu lo be mí ma dona wleawuna wangbẹna de na nuhe ylan ya? Ṣigba etẹlẹ wẹ mí dona gbẹwanna na taun tọn? Sọlọmọni dọmọ: “Onú ṣidopo wẹ OKLUNỌ gbẹwanna, nugbo, ṣinawe wẹ yin osùnú de na ayiha etọn. Nukun goyiyi tọn, odẹ́ lalo tọn, podọ alọ he to ohùn homẹvọnọ tọn kọ̀n dai. Ayiha he to linlẹn ylankan lẹn, afọ he yawu to wezun mẹ do jijọ ylankan kọ̀n. Kunnudetọ lalo tọn he to ohó lalo dọ, podọ ewọ he to avùnda dai to mẹmẹsunnu lẹ ṣẹnṣẹn.”—Howhinwhẹn lẹ 6:16-⁠19.

Onú voovo ṣinawe he howhinwhẹ́n donù e go lẹ yin dodonu tọn lẹ bosọ bẹ diblayin ylando wunmẹ lẹpo hẹn. “Nukun goyiyi tọn” po “ayiha he to linlẹn ylankan lẹn” po yin ylando he nọ yin wiwà to linlẹn mẹ lẹ. “Odẹ́ lalo tọn” po “kunnudetọ lalo tọn he to lalo dọ” po yin ylando hodidọ tọn lẹ. “Alọ he to ohùn homẹvọnọ tọn kọ̀n dai” po “afọ he yawu to wezun mẹ do jijọ ylankan kọ̀n” po yin nuwiwa kanyinylan tọn lẹ. Podọ dehe Jehovah gbẹwanna hugan wẹ gbẹtọ wunmẹ he nọ tindo homẹhunhun to avùn dida dai to mẹhe dona to pọnọ to jijọho mẹ lẹ ṣẹnṣẹn. Jideji to sọha mẹ sọn ṣidopo jẹ ṣinawe dohia dọ sọha lọ mayin linlẹn nado sọgbe mlẹnmlẹn gba, to whenuena e yindọ gbẹtọvi lẹ nọ to nuwiwa ylankan yetọn lẹ hẹn sù deji tẹgbẹ̀.

Na nugbo tọn, mí dona wleawu wangbẹna tọn na nuhe Jiwheyẹwhe gbẹwanna. Di dohia, mí dona gbẹ́ “nukun goyiyi tọn” kavi dohia goyiyi tọn devo depope dai. Podọ mẹnudidọ mẹhẹngble tọn dona yin didapana na taun tọn, na e sọgan ‘da avùndai to mẹmẹsunnu lẹ ṣẹnṣẹn’ po awubibọ po wutu. Gbọn yèdọ-yèdọ, homọdọdomẹgo he yè ma sọgan suwhẹna, kavi lalo he ma jọmẹ lẹ hinhẹn gbayipe dali, e mayin dọ mí sọgan “to ohùn homẹvọnọ tọn kọ̀n dai” kẹdẹ wẹ gba, ṣigba mí sọgan sọ hẹn jẹhẹnu dagbe mẹdevo tọn gble na taun tọn.

“A Tunwan do Whanpẹ Etọn Go . . . Blo”

Sọlọmọni bẹ adà he bọdego ayinamẹ etọn tọn jẹeji gbọn didọ dali dọmọ: “Ovi ṣie, yí osẹ́n otọ́ towe tọn whlá, a sọ gbẹ́ osẹ́n onọ̀ towe tọn dai blo. Blá yé whepoponu do ayiha towe go, bo sìn yé lẹdo okọ̀ towe.” Na whẹwhinwhẹ́n tẹ wutu? “Whenuena hiẹ to zọnlinzin, e na yin alihiamẹtọ towe, whenuena hiẹ sọ damlọn, e na họ́ we; whenuena hiẹ sọ fọ́n, e na nọ dọho hẹ we.”—Howhinwhẹn lẹ 6:20-⁠22.

Be mẹpinplọn-whẹ́n Owe-wiwe lẹ tọn sọgan whlá mí sọn omọ̀ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ nugbonugbo ya? Mọwẹ, e sọgan wàmọ. Mí yin hinhẹn deji dọmọ: “Na osẹ́n wẹ zògbán de; osẹ́n sọ wẹ hinhọ́n; nukọnamẹ oplọn tọn lẹ wẹ aliho ogbẹ̀ tọn. Nado yí we whlá sọn yọnnu ylankan nẹ si, sọn odẹ́ yọnnu jonọ tọn si.” (Howhinwhẹn lẹ 6:23, 24) Finflin ayinamẹ he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ po yíyí ì zan taidi ‘zògbán de na afọ mítọn podọ hinhọ́n de na omọ́liho mítọn’ po na gọalọna mí nado nọavunte sọta oylọ basinamẹ hogbe vivi yọnnu ylankan de, kavi sunnu ylankan de tọn lẹ na whẹho enẹ tọn wutu.—Psalm 119:105.

“A tunwan do whanpẹ etọn go to ayiha towe mẹ blo,” wẹ ahọlu nuyọnẹntọ lọ dotuhomẹnamẹ dọ, “mọ a sọ dike e yí nukunga etọn do wle we blo.” Etẹwutu? “Na yọnnu gàlọtọ de dali wẹ sunnu gbọn zùn akla doponọ: ayọdetọ jlo na yanmọna [alindọn] akuẹgegenu tọn.”—Howhinwhẹn lẹ 6:25, 26.

Be Sọlọmọni dlẹnalọdo asi ayọdetọ de taidi gàlọtọ wẹ ya? Vlavo mọwẹ. Kavi e sọgan yin dọ e do vogbingbọn hia to kọdetọn he tin to fẹnnuwiwa tintindo hẹ gàlọtọ de po nuhe nọ dekọtọn sọn ayọdide hẹ asi sunnu devo tọn po lẹ ṣẹnṣẹn. Mẹhe to kọndopọ pẹkipẹki tindo hẹ gàlọtọ de sọgan yin didepo “zùn akla doponọ”—yèdọ jẹ ohẹ́n klókló mẹ. E tlẹ sọgan sọ joawuna awufiẹsa po asamẹzọ̀n mẹhẹn gbọjọ tọn lẹ po, gọna SIDA mẹhutọ. To alọ devo mẹ, mẹhe to kọndopọ pẹkipẹki dín to alọwlemẹ mẹdevo tọn dè na tin to owù daho afọdopolọji tọn mẹ to Osẹ́n glọ. Asi ayọdetọ de nọ ze “alindọn akuẹgegenu” ayọdehẹmẹtọgbẹ wantuntunnọ etọn tọn do owù mẹ. “Lẹndai lọ nọ . . . hugan hinhẹn gbẹzan whègli gbọn vúnvúnvún in pé dali,” wẹ azọ́n alọdlẹndonu tọn dopo dọ. “Ylanwatọ lọ dona kú dandan.” (Levitiku 20:10; Deutelonomi 22:22) Depope he whẹho lọ na yin, mahopọnna whanpẹ agbasa tọn etọn, yọnnu mọnkọtọn ma dona yin ojlo tindona gba.

‘A Plọ Miyọ́nkán do Akọ́nnu na Dewe Blo’

Nado zinnudo owù ayọdide tọn ji yinukọn dogọ, Sọlọmọni kanse dọmọ: “Gbẹtọ sọgan [plọ miyọ́nkán do] akọ́n etọn nù, bọ avọ̀ etọn ma na fiọ? Be mẹde sọgan hẹ akán miyọnawu ji, bọ afọ etọn ma na fiọ?” To zẹẹmẹ bibasi na nuyijlẹdonugo lọ mẹ, e dọmọ: “Mọwẹ mẹhe biọ ohọ̀ mẹ do asi kọmẹnu etọn tọn; mẹdepope he doalọ e go, ma na nọ [mayin yasana].” (Howhinwhẹn lẹ 6:27-29) Ylandonọ mọnkọtọn de na yin yasana dandan.

“Yè ma nọ vlẹ ajotọ, eyin e jẹajo nado pekọna ayiha etọn whenuena huvẹ to hùhù i gba,” wẹ mí yin nuflin dọ. Yin etlẹ yin mọ, “eyin yè wle e, e na gọ̀ ẹ jo whla ṣinawe; agbàn owhé etọn gbè tọn wẹ e na yí do suahọ.” (Howhinwhẹn lẹ 6:30, 31) To Islaeli hohowhenu tọn mẹ, yè nọ biọ to ajotọ de si nado suahọ eyin etlẹ biọ nuhe e tindo lẹpo.a Lehe yasanamẹ ayọdetọ de tọn yin nuhe sọgbe sọ, yèdọ mẹhe ma tindo whẹjijọ depope na nuhe e ko wà!

“Mẹdepope he deayọ hẹ yọnnu de, nuyọnẹn pò na ẹn,” wẹ Sọlọmọni dọ. Sunnu de he nuyọnẹn pò na gbọ̀agba wuntuntun tọn, to whenuena e yindọ e “na hù gbigbọ etọn titi sudo.” (Howhinwhẹn lẹ 6:32) To gbonu, ewọ sọgan sọawuhia taidi gbẹtọ yẹyinọ de, ṣigba gbẹtọ homẹ tọn lọ yin dehe gbọ̀agba whinwhẹ́n nujọnu tọn taun.

Sinsẹ́n he ayọdetọ de nọ gbẹ̀n sù taun. “Alán po depò po wẹ e na mọ yí: ovlẹ etọn ma na klọ sẹ̀. Na awuwhàn wẹ homẹgble sunnu de tọn: enẹwutu wẹ e ma na [do awuvẹmẹ hia, NW ] to azán ahọsu tọn gbè. E ma na hò akuẹ ofligọ tọn pọ́n; mọ homẹ etọn ma na hùn, eyin hiẹ tlẹ hẹn nunina towe zùn susu.”—Howhinwhẹn lẹ 6:33-⁠35.

Ajotọ de sọgan suahọ nuhe e fìn tọn, ṣigba ayọdetọ de ma sọgan suahọ depope gba. Ahọsumẹ tẹwẹ e sọgan zedonukọnna asu he to homẹgble de? Ovẹvivẹ sọha depope ma tlẹ pé nado mọ awuvẹmẹ yí na ylanwatọ lọ gba. Ayọdetọ lọ ma sọgan suahọ nuṣiwa etọn tọn to aliho depope mẹ gba. Ovlẹ po winyan po heyin hinhẹnwa yinkọ edetiti tọn ji na nọte kakadoi. Humọ, e ma sọgan fli ede gọ̀ kavi vọ́ mẹdekannujẹ họ̀ na ede sọn yasanamẹ he e jẹna lọ si to aliho depope mẹ gba.

Lehe e yin nuyọnẹnnu do sọ nado nọla na ayọdide gọna jijọ po walọyizan devo he nọ kọnmasin do yinkọ dagbe mítọn go bo sọgan hẹn vlẹko wá Jiwheyẹwhe ji lẹ po do sọ! To whelọnu lo, na mí ni họ́ míde ma nado basi whiwhle nululu tọn lẹ. Mì gbọ azọ́n sinsinyẹn wiwà po nugbodidọ po ni doaṣọ na jẹhẹnu dagbe mítọn. Dile mí to vivẹnudo nado gbẹwanna nuhe Jehovah gbẹwanna lẹ, mí sọgan basi yinkọ dagbe de hẹ ewọ po gbẹtọ hatọ mítọn lẹ po.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 25]

Yin nuyọnẹntọ gando alọyiyi na akuẹ-yinyan de go

[Yẹdide to weda 26]

Yin azọ́n sinsinyẹn wàtọ taidi zánwhlan

[Yẹdide to weda 27]

Họ́ dewe sọta mẹnudidọ he nọ gbleawunamẹ