Weta Wiatọ̀n
Whlẹngán po Ayajẹ po to Gandudu Mẹssia lọ Tọn Glọ
1. Basi zẹẹmẹ ninọmẹ gbigbọmẹ mẹhe tin to alẹnu Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ tọn to azán Isaia tọn lẹ gbè.
TO AZÁN Isaia tọn lẹ gbè, ninọmẹ gbigbọmẹ mẹhe tin to alẹnu Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ tọn yin nuhe ylan. Etlẹ yin to gandudu ahọlu nugbonọ lẹ tọn glọ, taidi Uzia po Jotani po, suhugan omẹ lọ lẹ tọn nọ basi sinsẹ̀n to ofi yiaga lẹ. (2 Ahọlu lẹ 15:1-4, 34, 35; 2 Otannugbo lẹ 26:1, 4) To whenuena Hẹzekia lẹzun ahọlu, e dona dè nuhe gando sinsẹ̀n-bibasi Baali tọn go lẹpo sẹ̀ sọn aigba lọ ji. (2 Otannugbo lẹ 31:1) Abajọ Jehovah dotuhomẹna omẹ etọn lẹ nado lẹkọwa emi dè bo na avase gando mẹplọnlọ he na wá go!
2, 3. Tulinamẹ tẹwẹ Jehovah wleawu etọn na mẹhe jlo nado sẹn ẹn mahopọnna nugbo-madọ he gbayipe lẹ?
2 Ṣogan, e mayin yemẹpo pete wẹ yin atẹṣitọ gba. Jehovah tindo yẹwhegán nugbonọ lẹ, podọ Ju delẹ na ko dotoai hlan yé. Jehovah tindo hogbe homẹmiọnnamẹ tọn lẹ na omẹ ehelẹ. To zẹẹmẹ-bibasi do vọjijẹ dobu he Juda na tindo numimọ etọn to mẹgbeyinyan Assilia tọn whenu ji godo, yẹwhegán Isaia yin gbigbọdo nado basi kandai dopo to weda he yọ́n hugan to Biblu lọ pete mẹ, yèdọ zẹẹmẹ dona he na wá to gandudu Mẹssia lọ tọn glọ lẹ tọn.a Delẹ to adà dona ehelẹ tọn mẹ tindo hẹndi vude to godo mẹ to whenuena Ju lẹ lẹkọ sọn kanlinmọgbenu to Babilọni. Ṣigba dọdai lọ blebu tindo hẹndi titengbe de to egbehe. Nugbo wẹ dọ, Isaia po Ju nugbonọ ojlẹ etọn mẹ tọn devo lẹ po ma nọgbẹ̀ nado mọ dona ehelẹ gba. Ṣigba yé pọ́n nukọn hlan yé to yise mẹ bo nasọ mọ hẹndi hogbe Isaia tọn lẹ to fọnsọnku godo.—Heblu lẹ 11:35.
3 Omẹ Jehovah tọn egbezangbe tọn lẹ lọsu tindo nuhudo tulinamẹ tọn. Doyiyi po awuyiya po nujinọtedo walọ dagbe tọn to aihọn lọ mẹ, homẹkẹn sinsinyẹn do wẹndomẹ Ahọluduta lọ tọn go, po madogán mẹdetiti tọn lẹ po yin avunnukundiọsọmẹnu na yemẹpo. Hogbe jiawu Isaia tọn lẹ dogbọn Mẹssia lọ po gandudu etọn po dali sọgan hẹn omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ lodo bo gọalọna yé nado dùto avùnnukundiọsọmẹ ehelẹ ji.
Mẹssia—Nukọntọ Nugopetọ De
4, 5. Dọdai tẹwẹ Isaia dọ gando wiwá Mẹssia lọ tọn go, podọ yọn-na-yizan hogbe Isaia tọn tẹlẹ wẹ e họnwun dọ Matiu basi?
4 Owhe kanweko susu jẹnukọnna ojlẹ Isaia tọn, Biblu kàntọ Heblu tọn devo lẹ dlẹnalọdo wiwá Mẹssia lọ tọn, yèdọ Nukọntọ nugbo lọ mẹhe Jehovah na dohlan Islaeli. (Gẹnẹsisi 49:10; Deutelonomi 18:18; Psalm 118:22, 26) Todin gbọn Isaia gblamẹ, Jehovah yí zẹẹmẹ gigọ́ devo lẹ dogọ. Isaia wlan dọmọ: “Opò de na sọn dòdonu Jẹse tọn mẹ, Alà de nasọ tọ́nkùn sọn adọ̀ etọn mẹ.” (Isaia 11:1; yijlẹdo Psalm 132:11 go.) “Opò” po “alà” po dohia dọ Mẹssia lọ na yin ovivi Jese tọn gbọn visunnu etọn Davidi gblamẹ, mẹhe yè yiamisisadode taidi ahọlu Islaeli tọn. (1 Samuẹli 16:13; Jẹlemia 23:5; Osọhia 22:16) To whenuena Mẹssia nugbo lọ wá, “alà” ehe, sọn owhé Davidi tọn gbè, na dè sinsẹ́n dagbe tọ́n.
5 Mẹssia dopagbe lọ wẹ Jesu. Wẹndagbe-kàntọ lọ Matiu basi alọdlẹndonu he mayin tlọlọ hlan hogbe Isaia 11:1 tọn to whenuena e dọ dọ Jesu to yinyin yiylọdọ “Nazalẹnu” hẹn hogbe yẹwhegán lẹ tọn di. Na yè pọn e go whẹ́n to otò Nazalẹti tọn mẹ wutu, Jesu yin yiylọdọ Nazalẹnu, yinkọ de he kunnudenu tin dọ e gando hogbe Heblu tọn lọ heyin yiyizan to Isaia 11:1 mẹ na “alà.”b—Matiu 2:23, nudọnamẹ odò tọn (NW); Luku 2:39, 40.
6. Gandutọ nankọtọn wẹ Mẹssia lọ yin dọdai etọn dọ nado yin?
6 Gandutọ nankọtọn wẹ Mẹssia lọ na yin? Be ewọ na taidi Assilianu ṣejannabinọ, kanylantọ he và akọta-ao ahọluduta agewaji Islaeli tọn sudo wẹ ya? Lala. Gando Mẹssia lọ go, Isaia wlan dọmọ: “Gbigbọ OKLUNỌ tọn na jẹ do e ji, gbigbọ wuntunnugo po zìnzìn po tọn, gbigbọ lẹnpọn po huhlọn po tọn, gbigbọ nuyọnẹn po osí OKLUNỌ tọn po tọn. Bo na yí ì do basi zìnzìn to osí OKLUNỌ tọn mẹ.” (Isaia 11:2, 3a) Yè yiamisisadode Mẹssia lọ, e mayin po amì po gba, ṣigba po gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn po. Ehe jọ to baptẹm Jesu tọn whenu, to whenuena Johanu Baptizitọ mọ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn to tejẹ do Jesu ji taidi apóe de. (Luku 3:22) Gbigbọ Jehovah tọn ‘jẹ̀ do’ Jesu ji, podọ e do kunnudenu ehe tọn hia to whenuena e yí nuyọnẹn, nukunnumọjẹnumẹ, ayinamẹ, hlọnhlọn, po oyọnẹn po do yinuwa. Lehe e yin jẹhẹnu he yọ́n hugan de na gandutọ de do sọ!
7. Opagbe tẹwẹ Jesu do na hodotọ nugbonọ etọn lẹ?
7 Hodotọ Jesu tọn lẹ lọsu sọgan mọ gbigbọ wiwe yí. To dopo to yẹwhehodidọ etọn lẹ mẹ, Jesu lá dọmọ: “Eyin mìwlẹ he yin omẹ ylankan yọ́n le yè nọ na nunina dagbe hlan ovi mìtọn lẹ do, nẹmunẹmu wẹ Otọ́ mìtọn olọn tọn na na [gbigbọ wiwe] hlan yé he biọ to e dè lẹ.” (Luku 11:13) Gbọnmọ dali, mí ma dona whleawu nado biọ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn, mọjanwẹ mí ma dona doalọte nado wleawuna sinsẹ́n dagbe etọn lẹ—yèdọ “owanyi, ayajẹ, jijọho, linsinyẹn, homẹdagbe, dagbewà, nugbowa, walọmimiọn, mawazẹjlẹgo.” (Galatianu lẹ 5:22, 23) Jehovah dopagbe nado na gblọndo obiọ hodotọ Jesu tọn lẹ tọn na “nuyọnẹn he sọn aga” nado gọalọna yé nado pehẹ nuhahun gbẹ̀mẹ tọn lẹ po kọdetọn dagbe po.—Jakobu 1:5; 3:17.
8. Nawẹ Jesu nọ mọ ayajẹ to obu Jehovah tọn mẹ gbọn?
8 Obu Jehovah tọn tẹwẹ Mẹssia lọ dohia? Na nugbo tọn Jesu ma yin budona gbọn Jiwheyẹwhe dali, kavi dibuna whẹgbledomẹ etọn gba. Kakatimọ, Mẹssia lọ tindo sisi obu gbégbigbò tọn na Jiwheyẹwhe, gbégbigbò owanyinọ de na ẹn. Budisi Jiwheyẹwhe tọ́ de nọ jlo nado “to nuhe yin homẹhun hlan ẹn lẹ wà” to whepoponu, dile Jesu wà do. (Johanu 8:29) Gbọn hodidọ po apajlẹ po dali, Jesu plọnmẹ dọ ayajẹ de ma sọ klo hugan zọnlinzinzin egbesọegbesọ to obu he siso Jehovah tọn mẹ.
Whẹdatọ Dodonọ po Lẹblanunọ Po
9. Apajlẹ tẹwẹ Jesu zedai na mẹhe yin oylọ basina nado penukundo whẹho whẹdida tọn lẹ go to agun Klistiani tọn mẹ?
9 Isaia dọ dọdai onú susu devo lẹ tọn gando nuyiwa Mẹssia lọ tọn go dọmọ: “E ma to na dawhẹ dile nukunmẹ etọn te, mọ e ma na dawhẹ di sisè otó etọn tọn.” (Isaia 11:3b) Eyin hiẹ dona nọte to whẹdida nukọn, be hiẹ ma na gọna pẹdido na whẹdatọ mọnkọtọn ya? To nugopipe etọn mẹ taidi Whẹdatọ gbẹtọvi lẹpo tọn, Mẹssia lọ ma na yin dududeji gbọn whẹwhinwhẹ́n lalo tọn lẹ, ayiha bíkàn whẹ̀dọhọsa tọn lẹ, yèdọ-yèdọ lẹ, kavi nuhe sọawuhia lẹ, taidi adọkun dali gba. E nọ doayi oklọ go bo nọ pọnnu zẹ awusọhia gbonu tọn he ma sọgbe lẹ go, bo nọ tunwun “gbẹtọ he whlá to ayiha mẹ” nẹ go, yèdọ “gbẹtọ homẹ tọn lọ.” (1 Pita 3:4, nudọnamẹ odò tọn, NW) Apajlẹ yiaga hugan Jesu tọn yin pọ́n-do-basi de na mẹhe yin oylọ-basina nado penukundo whẹho whẹdida tọn lẹ go to agun Klistiani tọn mẹ.—1 Kọlintinu lẹ 6:1-4.
10, 11. (a) Aliho tẹ mẹ wẹ Jesu vọ́ linlẹn hodotọ etọn lẹ tọn jlado te? (b) Whẹdida tẹwẹ Jesu basi na ylanwatọ lẹ?
10 Nawẹ jẹhẹnu yiaga hugan Mẹssia lọ tọn lẹ na yinuwado nudide whẹdida etọn tọn lẹ ji gbọn? Isaia basi zẹẹmẹ dọmọ: “E na yí dodo do dawhẹ wamọnọ lẹ tọn, bosọ yí nugbo do dawhẹna homẹmimiọnnọ aigba lọ tọn lẹ: e na yí aglọ̀pò onù etọn tọn lì aigba lọ, bosọ yí fufu nùflo etọn tọn do hù mẹylankan lẹ. Dodo na yin ogbajá adà etọn mẹ tọn, nugbowiwà ogbajá hòto etọn tọn.”—Isaia 11:4, 5.
11 Eyin hodotọ etọn lẹ tindo nuhudo vọjlado tọn, Jesu nọ na ẹn to aliho he nọ hẹn alemọyi wá na yé hugan lọ mẹ—apajlẹ dagbe hugan de na mẹho Klistiani lẹ. To alọ devo mẹ, mẹhe hẹn ylanwiwa zun aṣa lẹ sọgan donukun whẹdida sinsinyẹn. To whenuena Jiwheyẹwhe na biọ to titonu ehe si nado dogbè, Mẹssia lọ na “lì aigba” po ogbè huhlọnnọ etọn po, bo na dawhẹ vasudo tọn na mẹylankan lẹpo. (Psalm 2:9; yijlẹdo Osọhia 19:15 go.) To godo mẹ, mẹylankan depope ma na pò nado dotukla jijọho gbẹtọvi lẹ tọn bà. (Psalm 37:10, 11) Jesu, he yè ko yí dodo po nugbowiwà po do blagbajana adà po hòto etọn po, na tindo huhlọn nado basi wadotana ehe tọn.—Psalm 45:3-7.
Diọdo Ninọmẹ lẹ Tọn to Aigba Ji
12. Ahunmẹdunamẹnu tẹlẹ wẹ Ju de sọgan tindo to whenuena e to awuwle nado lẹkọ sọn Babilọni wá Aigba Pagbe tọn lọ ji?
12 Yí nukun homẹ tọn do pọ́n Islaelivi de he ṣẹṣẹ sè dogbọn gbedide Kilusi tọn dali dọ Ju lẹ ni lẹkọyi Jelusalẹm bo vọ́ tẹmpli lọ gbá. Be e na tọ́nsọn hihọ́ he mẹ e tin te to Babilọni nado jẹ gbejizọnlin gaa lọ ji yì whé wẹ ya? To owhe 70 he Islaeli ma do tin to finẹ whenu, danji he jẹvọ́ lọ ko lẹzun zungbo. Ohla lẹ, opọ̀ lẹ, kinnikinni lẹ, po beali lẹ po to sàjlo po awubibọ po to danji enẹlẹ mẹ. Lòpá lẹ lọsu basi owhé yetọn do finẹ. Ju he lẹkọ-ja-whé lẹ dona ganjẹ whékanlin lẹ go nado sọgan nọgbẹ̀—lẹngbọpa lẹ po kanlinpa lẹ po na wleawuna anọsin, kànlinfun, po olàn po, podọ oyìnsú lẹ na dọ̀n glèpọnu. Be ehelẹ na jẹ alọ kanlin-nutlẹ́ndutọ lẹ tọn mẹ wẹ ya? Be odàn lẹ na hàndú ovivu lẹ wẹ ya? Etẹwẹ dogbọn owù yinyin pọ̀wutọna to gbejizọnlin ji dali?
13. (a) Yẹdide homẹmiọnnamẹ tọn tẹwẹ Isaia basi zẹẹmẹ etọn? (b) Nawẹ mí yọnẹn gbọn dọ jijọho he Isaia basi zẹẹmẹ etọn bẹ nuhe hugan hihọ́ tintindo sọn gbekanlin ylankan lẹ si poun hẹn?
13 Todin Isaia basi zẹẹmẹ yẹdide homẹmiọnnamẹ tọn de gando ninọmẹ he Jiwheyẹwhe na hẹnwa aigba lọ ji go. E dọmọ: “Ohla ga na nọ nọhẹ́ lẹngbọvu dopọ, kinnikinni ovu na mlọnai hẹ gbọgbọẹvu; oyìnvu po kinnikinni po, po kanlin yìnyìn po na nọ nọpọ; yọpọvu nasọ hẹn yé dán pé. Oyìn po beali po na dù; ovi yetọn lẹ nasọ mlọnai dopọ: kinnikinni nasọ dù amà di oyìnsú. Ovi to anọ́nù na daihun to odò lòpá tọn ji, ovi he yè dè sọn anọ́nù na yí alọ etọn do oslò basilie tọn mẹ. Yé ma na gbleawunamẹ, mọ yé ma to na gbà sudo to osó wiwe ṣie lẹpo ji: na aihọn na gọ́ na nuyọnẹn OKLUNỌ tọn, dile osin ṣinyọ́n ohù ji do.” (Isaia 11:6-9) Be hogbe helẹ ma fọnjlodotenamẹ ya? Doayi e go dọ jijọho heyin zẹẹmẹ etọn basi tofi nọ dekọtọn sọn oyọnẹn Jehovah tọn mẹ. Enẹwutu, onú susu wẹ e bẹhẹn hugan tintin to hihọ́ mẹ sọn gbekanlin ylankan lẹ si poun. Oyọnẹn Jehovah tọn ma na diọ kanlin lẹ gba, ṣigba e na yinuwa do gbẹtọ lẹ ji. Vlavo to aliho ji jei whé wẹ o kavi to aigba yetọn heyin hinhẹngọwa lọ ji, Islaelivi lẹ ma tindo nuhudo nado dibuna gbekanlin ylankan lẹ kavi gbẹtọ kanlin-jọmẹ lẹ gba.—Ẹzla 8:21, 22; Isaia 35:8-10; 65:25.
14. Etẹwẹ yin hẹndi gbloada Isaia 11:6-9 tọn?
14 Ṣigba, dọdai ehe tindo hẹndi he gbloada de. To 1914, Jesu, Mẹssia lọ, yin zize do ofìn ji to Osó Ziọni olọn mẹ tọn ji. To 1919 pipòtọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” lẹ tindo numimọ tuntundote tọn sọn kanlinmọgbenu Babilọni tọn mẹ bo tindo mahẹ to hinhẹngọwa sinsẹ̀n-bibasi nugbo lọ tọn mẹ. (Galatianu lẹ 6:16) Taidi kọdetọn de, aliho lọ yin hunhundonuvo na hẹndi egbezangbe tọn heyin dọdai Isaia tọn gando Paladisi go. ‘Oyọnẹn pegan’ heyin oyọnẹn Jehovah tọn, ko diọ gbẹtọ-yinyin gbẹtọvi lẹ tọn. (Kọlọsinu lẹ 3:9, 10) Mẹhe ko yin danuwatọ dai lẹ ko lẹzun jijọhonọ. (Lomunu lẹ 12:2; Efesunu lẹ 4:17-24) Ninọmẹ helẹ ko yinuwado livi susu lẹ ji todin na dọdai Isaia tọn ko gando sọha he to jideji tindo po awuyiya po heyin Klistiani he tindo todido aigba ji tọn lẹ tọn go. (Psalm 37:29; Isaia 60:22) Ehelẹ ko plọn nado nọtepọn ojlẹ lọ whenuena aigba pete na yin hinhẹngọwa taidi paladisi jijọho tọn de, he tin to hihọ́ glọ, sọgbe hẹ lẹndai dowhenu Jiwheyẹwhe tọn.—Matiu 6:9, 10; 2 Pita 3:13.
15. Be mí sọgan donukun hogbe Isaia tọn lẹ nado mọ hẹndi nujọnu tọn yí to aihọn yọyọ lọ mẹ po lẹnpọn dagbe po ya? Basi zẹẹmẹ.
15 To Paladisi heyin hinhẹngọwa enẹ mẹ, be dọdai Isaia tọn na tindo hẹndi paa, yinukọn dogọ de wẹ ya? E taidi lẹnpọn dagbenu nado lẹn mọ. Dọdai lọ na mẹhe na nọ gandudu Mẹssia lọ tọn glọ lẹpo jide dopolọ he e na Islaelivi he lẹkọ-ja-whé lẹ; yewlẹ po ovi yetọn lẹ po ma na tindo numọtolanmẹ obu awugble tọn sọn asisa depope mẹ—vlavo gbẹtọvi tọn kavi kanlin tọn. To gandudu Ahọluduta Mẹssia lọ tọn glọ, mẹhe na nọ̀ aigba ji lẹpo na duvivi ninọmẹ jijọho he taidi enẹ he Adam po Evi po duvivi etọn to Edẹni mẹ. Nugbo wẹ dọ, Owe-wiwe lẹ ma do nudọnamẹ kitokito hia gando nuhe gbẹninọ taidi to Edẹni mẹ—kavi gando nuhe e na taidi to Paladisi mẹ gba. Ṣigba, mí sọgan deji dọ, to gandudu Ahọlu, heyin nuyọnẹntọ po owanyinọ po lọ Jesu Klisti tọn glọ, onú lẹpo na yin pẹpẹ dile e jẹ dọ ni yin do.
Sinsẹ̀n-Bibasi Wiwe-Ṣeke Yin Hinhẹngọwa Gbọn Mẹssia lọ Dali
16. Etẹwẹ nọte taidi asia de na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to owhe 537 J.W.M.?
16 Sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke yin awhàn tọ́n to tintan whenu to Edẹni to whenuena Satani yinuwa po kọdetọn dagbe po do Adam po Evi po ji nado vẹtolina Jehovah. Kakajẹ egbehe, Satani ma ko gbọjọ to yanwle etọn mẹ nado lilẹ́ mẹsusu dile e sọgan yọnbasi do sọn Jiwheyẹwhe dè gba. Ṣigba Jehovah ma na dike sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke ni busẹ sọn aigba ji gbede gba. E gando yinkọ etọn go, podọ e nọ hò mẹhe nọ sẹ̀n ẹn lẹ tọn pọ́n. Enẹwutu, gbọn Isaia gblamẹ e do opagbe ojlofọndotenamẹ tọn de dọmọ: “To azán nẹ gbè, adọ̀ Jẹse tọn de na tin ehe na nọte na asia gbẹtọ lẹ tọn; E dè wẹ kosi lẹ na din hlan: [gbọjẹtẹn, NW] etọn nasọ yin gigonọ.” (Isaia 11:10) Yigodo jẹ owhe 537 J.W.M., Jelusalẹm, tòdaho he Davidi ko hẹn zun tatọ-tònọ otò lọ tọn, yinuwa taidi asia de, bo basi oylọna pipòtọ nugbonọ heyin Juvi he kata lẹ tọn nado lẹkọwa bo vọ́ tẹmpli lọ gba.
17. Nawẹ Jesu ‘fọ́nṣite nado dugán do akọta lẹ ji’ to owhe kanweko tintan whenu podọ to azán mítọn gbè gbọn?
17 Ṣigba, nuhe dọdai lọ dlẹnalọdo hugan enẹ. Dile e ko yin mimọ do, e dlẹnalọdo gandudu Mẹssia tọn, Nukọntọ nugbo dopo lọ na gbẹtọ akọta lẹpo tọn. Apọsteli Paulu yihodọ sọn Isaia 11:10 mẹ nado dohia dọ to azán etọn gbè gbẹtọ akọta lẹpo tọn na tindo otẹn de to agun Klistiani tọn mẹ. To hoyidọ sọn lehe Septante basi lẹdogbedevomẹ wefọ ehe tọn do, e wlan dọmọ: “[Isaia] sọ dọmọ, Adọ̀ Jese tọn de na tin, po ewọ he tite nado duahọlu to kosi lẹ ji po; ewọ go wẹ kosi lẹ na dotudo.” (Lomunu lẹ 15:12) Humọ, dọdai lọ yinukọn humọ—kakajẹ azán mítọn gbè whenuena gbẹtọ akọta lẹpo tọn do owanyi yetọn hia na Jehovah gbọn godoninọna mẹmẹsunnu yiamisisadode Mẹssia lọ tọn lẹ dali.—Isaia 61:5-9; Matiu 25:31-40.
18. To azán mítọn gbè, nawẹ Jesu ko yin nọtẹn pipli tọn de gbọn?
18 To hẹndi egbezangbe tọn mẹ, “azán nẹ” he Isaia dlẹnalọdo bẹjẹeji to whenuena Mẹssia lọ yin zizedo ofìn ji taidi Ahọlu Ahọluduta olọn mẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn to 1914. (Luku 21:10; 2 Timoti 3:1-5; Osọhia 12:10) Sọn whenẹnu gbọ́n, Jesu Klisti ko yin asia he họnwun de, nọtẹn pipli tọn de, na Islaeli gbigbọ mẹ tọn podọ na gbẹtọ akọta lẹpo tọn he tindo ojlo na gandudu dodonọ tọn. To anademẹ Mẹssia lọ tọn glọ, wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn ko yin hinhẹn jẹ akọta lẹpo mẹ, dile Jesu dọ dọdai etọn do. (Matiu 24:14, Malku 13:10) Wẹndagbe ehe tindo nugandomẹgo huhlọnnọ de. “Gbẹtọ susugege, he mẹdepope ma sọgan hia, sọn akọta lẹpo mẹ” to taliai hlan Mẹssia lọ gbọn awukinkọndopọ hẹ pipòtọ mẹyiamisisadode lẹ to sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke mẹ dali. (Osọhia 7:9) Dile susu mẹyọyọ lẹ tọn zindonukọn nado to gbẹdohẹ pipòtọ lọ to “ohọ̀ odẹ̀” gbigbọ mẹ Jehovah tọn mẹ, yé yidogọna gigo “gbọjẹtẹn” Mẹssia lọ tọn, yèdọ tẹmpli daho gbigbọ mẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn.—Isaia 56:7; Hagai 2:7.
Gbẹtọ He Tin to Kọndopọmẹ lẹ to Jehovah Sẹ̀n
19. Nujijọ awe tẹlẹ whenu wẹ Jehovah gọ̀ pipòtọ omẹ etọn he kata lẹdo aigba ji pé lẹ do otẹn yetọn mẹ te?
19 Enẹgodo Isaia flinnu Islaelivi lẹ dọ Jehovah ko wleawu whlẹngán tọn na yé to ojlẹ de mẹ wayi to whenuena akọta lọ pannukọn kọgbidinamẹ sọn kẹntọ huhlọnnọ de si. Adà whenuho Islaeli tọn enẹ—heyin túndote akọta lọ tọn sọn kanlinmọgbenu to Egipti gbọn Jehovah dali—yin nuhọakuẹ de na Ju nugbonọ lẹpo. Isaia wlan dọmọ: “To azán lọ gbè wẹ Oklunọ na dè alọ etọn whlaawetọ nado hẹn pipòtọ omẹ etọn he pò lẹ tọn gọ̀ sọn Assilia, sọn Egipti, podọ sọn Patlo, sọn Etiopia, podọ sọn Elami, sọn Ṣinale, sọn Hamati, podọ sọn olopo ohù tọn. E na do asia de aga, na akọta lẹ, bo bẹ gbakija Islaeli tọn lẹ pli, bo na dọ̀n gbàpe Juda tọn pli sọn gosu ẹnẹ aihọn tọn lẹ mẹ.” (Isaia 11:11, 12) Taidi pinplan yé po alọ po nkọtọn, Jehovah na plan pipòtọ nugbonọ Islaeli po Juda po tọn sọn akọta he mẹ yé ko kata sọyi lẹ mẹ bo na plan yé wá whé to jijọho mẹ. To aliho kleun de mẹ, ehe jọ to owhe 537 J.W.M. Nalete, lehe gigo hẹndi daho lọ tọn klo do sọ! To 1914, Jehovah ze ahọlu zedo ofìn ji lọ Jesu Klisti daga taidi “asia de . . . na akọta lẹ.” Bẹsọn 1919 pipòtọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” lẹ jẹ wiwọ̀ wá asia ehe kọ̀n ji, bo to jejeji nado tindo mahẹ to sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke mẹ to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ. Akọta titengbe gbigbọ mẹ tọn ehe wá “sọn akọta lẹpo mẹ, sọn ogbè lẹpo mẹ, sọn gbẹtọ lẹpo mẹ, podọ sọn aigba lẹpo ji.”—Osọhia 5:9.
20. Pọninọ tẹwẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na duvivi etọn to kọlilẹ yetọn sọn Babilọni whenu?
20 Todin Isaia basi zẹẹmẹ pọninọ akọta he yin hinhẹngọwá lọ tọn. To alọdindlẹndo ahọluduta agewaji tọn taidi Eflaimi podọ hlan ahọluduta hùwaji tọn taidi Juda, e dọmọ: “Homẹhá Eflaimi tọn na vọ̀ sọn ai; yè na sán kẹntọ Juda tọn lẹ sẹ̀: Eflaimi ma na háhomẹ do Juda go, Juda ma nasọ hẹn homẹgblena Eflaimi. Ṣigba yé na zlọn do abọ́ Filistinu lẹ tọn hlan whèyihọ dali: yé nasọ nọpọ́ hẹn gbẹtọ whèzizẹ dali tọn lẹ gble: yé na yí alọ yetọn do Edọmi po Moabi po ji: ovi Ammọni tọn lẹ nasọ setonuna yé.” (Isaia 11:13, 14) To whenuena Ju lẹ lẹkọ sọn Babilọni, yé ma nasọ yin mimá do akọta awe ji ba. Hagbẹ akọta Islaeli tọn lẹpo na lẹkọ to pọmẹ wá aigba yetọn ji. (Ẹzla 6:17) Yé ma nasọ do homẹgble po kanyinylan po hia hlan ode awetọ yetọn bà. Taidi gbẹtọ he tin to kọndopọmẹ de, yé na ze teninọ awhàngbigba tọn sọta kẹntọ yetọn he tin to akọta he lẹdo yé lẹ mẹ.
21. Nawẹ pọninọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn to egbehe yin vonọtaun na nugbo tọn gbọn?
21 Dehe sọ fọnjlodotenamẹ hugan wẹ pọninọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn.” Akọta yẹhiadonu tọn 12 heyin Islaeli gbigbọmẹ tọn lọ, na nudi owhe 2 000 lẹ ko duvivi kọndopọ he sinai do owanyi na Jiwheyẹwhe podọ na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu gbigbọmẹ tọn yetọn lẹ po ji tọn. (Kọlọsinu lẹ 3:14; Osọhia 7:4-8) To egbehe, omẹ Jehovah tọn lẹ—Islaeli gbigbọmẹ tọn po mẹhe tindo todido aigba ji tọn lẹ po—nọ duvivi jijọho po pọninọ lẹdo aihọn pé tọn po to gandudu Mẹssia lọ tọn glọ, yèdọ ninọmẹ he mayin yinyọnẹn to ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ mẹ. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wleawu awhànfunfun gbigbọmẹ tọn de to pọmẹ sọta vivẹnudido Satani tọn lẹ nado hẹnalọdotena sinsẹ̀n-bibasi yetọn. Taidi pipli gbẹtọ lẹ tọn dopo de, yé nọ hẹn azọ́ndenamẹ Jesu tọn di nado dọyẹwheho bo plọnmẹ wẹndagbe Ahọluduta Mẹssia lọ tọn to akọta lẹpo mẹ.—Matiu 28:19, 20.
Aliglọnnamẹnu lẹ Na Yin Dududeji
22. Nawẹ Jehovah na “gbà odẹ́ ohù Egipti tọn sudo” bo “húnhún alọ etọn do otọ̀ lọ ji” gbọn?
22 Aliglọnnamẹnu susu wẹ tin, dehe sọgan yin mimọ po yẹhiadonu tọn po, nado glọnalina Islaelivi lẹ ma nado lẹkọ sọn kanlinmọgbenu. Nawẹ yé na yin dududeji gbọn? Isaia dọmọ: “OKLUNỌ nasọ gbà odẹ́ ohù Egipti tọn sudo gbidigbidi; jẹhọn daho etọn nasọ húnhún alọ etọn do otọ̀ lọ ji, bosọ linu in to asisa whinnu ṣinawe mẹ, bosọ basi na gbẹtọ ni gbọn e ji [ma dè afọpa yetọn lẹ, NW].” (Isaia 11:15) Jehovah wẹ na dè nuhe na klẹnafọ na omẹ etọn lẹ ma nado lẹkọ lẹpo sẹ̀. To yẹhiadonu liho, aliglọnnamẹnu he tlẹ sinyẹn di ali bibó he biọ Ohù Vẹẹ mẹ (taidi Agewaji Ohù Suez tọn) kavi taidi Tọ̀sisa Euflate tọn he ma yọ́n dasá na hú, na gbẹtọ lẹ nido sọgan dasá matin afọpa yetọn lẹ dide!
23. Aliho tẹmẹ wẹ ‘aligbó dopo na pò sọn Assilia’ te?
23 To azán Mose tọn gbè, Jehovah wleawuna aliho de na Islaeli nado họ̀ngán sọn Egipti bo yì Aigba Pagbe tọn lọ ji. E na wà onú dopolọ todin: “Aligbó dopo wẹ na tin na pipòtọ omẹ etọn lẹ tọn, he na pò sọn Assilia; dile e te na Islaeli to azán he gbè e gbọn aga tọ́n sọn aigba Egipti tọn ji.” (Isaia 11:16) Jehovah na plan mẹhe lẹkọ-ja-whé sọn kanlinmọgbenu lọ lẹ taidi dọ yé to zọnlinzin to alihogbó de ji sọn fie yé tin to kanlinmọgbenu te jei otò yetọn mẹ. Nukundiọsọmẹtọ lẹ na tẹnpọn nado hẹn yé dote, ṣigba Jiwheyẹwhe yetọn, Jehovah, na tin po yé po. Klistiani yiamisisadode lẹ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po to egbehe tin to mẹgbeyinyan sinsinyẹn glọ to aliho dopolọ mẹ, ṣigba yé zindonukọn po adọgbigbo po! Yé ko tọ́n sọn Assilia egbezangbe tọn mẹ, yèdọ aihọn Satani tọn, podọ yé nọ gọalọna mẹdevo lẹ nado wà onú dopolọ. Yé yọnẹn dọ sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke na tindo kọdetọn dagbe bo na gbayipe. Azọ́n Jiwheyẹwhe tọn wẹ, e mayin gbẹtọ tọn gba.
Ayajẹ Mavọmavọ na Mẹjidugando Mẹssia lọ Tọn Lẹ!
24, 25. Hogbe pipà po pẹdido tọn tẹlẹ po wẹ omẹ Jehovah tọn lẹ na yí do dawhá?
24 Todin to hogbe awuvivi tọn mẹ Isaia basi zẹẹmẹ aglinjijẹ omẹ Jehovah tọn lẹ tọn do hẹndi ohó Etọn lọ tọn ji dọmọ: “To azán lọ gbè hiẹ na dọmọ, OKLUNỌ E, yẹn na pà we: eyin hiẹ tlẹ ko gblehomẹ do ogo e, yè ko bli homẹgble towe sẹ̀, hiẹ ko sọ miọnhomẹna mi.” (Isaia 12:1) Mẹplọnlọ he Jehovah do gbẹtọ tasinyẹntọ etọn lẹ go sinyẹn taun. Ṣigba e basi wadotana lẹndai etọn tọn heyin haṣinṣan akọta lọ tọn po e po vivọjlado po hinhẹn sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke gọwa otẹn etọn mẹ po. Jehovah vọ́ jide na sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ etọn lẹ dọ emi na whlẹn yé janwẹ. Abajọ yé do nọ do pinpẹn nutọn hia!
25 Islaeli heyin hinhẹngọwa lọ lẹ tindo jide mlẹnmlẹn to Jehovah mẹ, podọ yé dawhá jẹgbonu dọmọ: “Dayi e go, Jiwheyẹwhe wẹ whlẹngán ṣie; yẹn na dotu, yẹn ma to obu na di, na [Jah Jehovah, NW] wẹ huhlọn ṣie po ohàn ṣie po; ewọ sọ lẹzun whlẹngán ṣie ga. Enẹwutu ayajijẹ wẹ mì na do dọ̀n osin sọn odòtọ whlẹngán tọn mẹ.” (Isaia 12:2, 3) Hogbe Heblu tọn lọ heyin lilẹdogbedevomẹ taidi “huhlọn” to wefọ 2 mẹ sọawuhia taidi “pipà” to vọkan Septante tọn mẹ. Sinsẹ̀n-bibasitọ lẹ dábobo to pipà mẹ na whlẹngán sọn “Jah Jehovah” dè. Taidi sándogli yinkọ Jehovah tọn de, “Jah” yin yiyizan to Biblu mẹ nado do numọtolanmẹ yiaga pipà po pẹdido po tọn hia. To hogbe lọ “Jah Jehovah” yiyizan mẹ—yinkọ sọn olọn mẹ wá lọ yin yiyizan do aweji—bo do lehe pipà nina hlan Jiwheyẹwhe tlẹ yiaga do sọ hia.
26. Mẹnu lẹ wẹ nọ hẹn nuyiwa Jiwheyẹwhe tọn lẹ zun yinyọnẹn hlan akọta lẹ to egbehe?
26 Sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn nujọnu tọn lẹ ma sọgan hẹn ayajẹ yetọn lẹ do homẹ gba. Isaia dọ dọdai dọmọ: “To azán lọ gbè mì na dọmọ, mì pà OKLUNỌ, mì ylọ oyin etọn, mì do azọ́n etọn hia to gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn, mì hẹn ẹn wá oflin mẹ dọ, oyin etọn wẹ yè zize daga. Mì jihàn hlan OKLUNỌ, na e ko wà yẹyinu: ehe zun yinyọnẹn to aihọn lẹpo mẹ.” (Isaia 12:4, 5) Sọn 1919 gbọ́n, Klistiani yiamisisadode lẹ—to godo mẹ po alọgọ gbẹdohẹmẹtọ yetọn “lẹngbọ devo” lẹ tọn po—ko ‘jla pipà ewọ he ylọ yé sọn zinvlu mẹ do hinhọ́n ablanọ etọn mẹ tọn.’ Yé yin “whẹndo he yè dè, . . . akọta wiwe” de he yin kinklandovo na lẹndai ehe. (Johanu 10:16; 1 Pita 2:9) Mẹyiamisisadode lẹ lá dọ yinkọ wiwe Jehovah tọn yin zizedaga bo nọ tindo mahẹ to hinhẹn ẹn zun yinyọnẹn mẹ lẹdo aigba lẹpo pé. Yé yin nukọntọ na sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹpo nado jaya to awuwledainanu whlẹngán yetọn tọn mẹ. E yin kẹdẹdile Isaia lá do dọmọ: “Dawhá, bo hopẹ́, hiẹ Ziọni nọtọ: na omẹ kiklo wẹ Omẹ Wiwe Islaeli tọn to ṣẹnṣẹn towe”! (Isaia 12:6) Omẹ Wiwe Islaeli tọn wẹ Jehovah Jiwheyẹwhe lọsu.
Pọ́n Sọgodo Hlan po Jide Po!
27. To whenuena mí to tenọpọn hẹndi todido enẹ tọn, etẹ mẹ wẹ Klistiani lẹ tindo jide te?
27 To egbehe livi susu ko wọ̀ wá “asia gbẹtọ lẹ tọn” lọ kọ̀n—yèdọ wá Jesu Klisti heyin zizedo ofìn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn ji dè. Yé jaya nado yin mẹjidugando na Ahọluduta enẹ bosọ yin ojlofọndotena nado yọ́n Jehovah Jiwheyẹwhe po Visunnu etọn po. (Johanu 17:3) Yé mọ ayajẹ daho to gbẹdido pọmẹ Klistiani tọn yetọn mẹ bo nọ dovivẹnu sinsinyẹn nado hẹn jijọho heyin ohia devizọnwatọ nugbo Jehovah tọn lẹ tọn go. (Isaia 54:13) Yin dududeji dọ Jah Jehovah yin Jiwheyẹwhe de he nọ hẹn opagbe etọn lẹ di, yé tindo jide to todido yetọn mẹ bo nọ mọ homẹhunhun daho to mimá ẹn hẹ mẹdevo lẹ mẹ. Na dopodopo sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ ni zindonukọn nado yí huhlọn etọn lẹpo zan nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe podọ nado gọalọna mẹdevo lẹ nado wà onú dopolọ. Na mẹlẹpo ni setonuna hogbe Isaia tọn lẹ bo jaya to whlẹngán heyin ninamẹ gbọn Mẹssia Jehovah tọn dali mẹ!
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a “Mẹssia” wá sọn hogbe Heblu tọn lọ ma·shiʹach mẹ, he zẹẹmẹdo “Mẹyiamisisadode.” Hogbe Glẹki tọn he sọgbe hẹ ẹ wẹ Khri·stosʹ, kavi “Klisti.”—Matiu 2:4, nudọnamẹ odò tọn (NW).
b Hogbe Heblu tọn lọ na “alà” wẹ neʹtser, podọ na “Nazalẹnu” wẹ Nots·riʹ.
[Yẹdide to weda 158]
“Opò de” sọn dodonu Jẹse tọn mẹ, gbọn Ahọlu Davidi gblamẹ wẹ Mẹssia lọ yin
[Pọ́n yẹdide lọ to gigọ́ mẹ to weda 162]
[Yẹdide to weda 170]
Isaia 12:4, 5, dile e sọawuhia do to Owe Hihá Ohù Kúkú lọ tọn lẹ mẹ (Fie yinkọ Jiwheyẹwhe tọn sọawuhia te lẹ yin hiadogona)