Mí Tindo Whẹwhinwhẹn Nado Dawhá Jẹgbonu Na Ayajẹ
“Ayajijẹ madopodo nasọ tin to ota yetọn: yé na mọ ayajijẹ po homẹhunhun po yí, nukunbibia po awubla po na họ̀n yì.”—ISAIA 35:10
1. Mẹnu lẹ to egbehe wẹ tindo whẹwhinwhẹn tangan lọ na ayajẹ?
VLAVO hiẹ ko doayi e go dọ gbẹtọ vude wẹ tindo ayajẹ nujọnu tọn to azánvi ehelẹ mẹ. Ṣogan, taidi Klistiani nugbo lẹ, Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ tindo ayajẹ. Podọ nukundido nado mọ ayajẹ enẹ dopolọ yí tin to nukọn na livi dogọ lẹ mẹhe ma ko yin bibaptizi lẹ, yèdọ yọpọ po mẹho po, he nọ dogbẹ́ hẹ Kunnudetọ lẹ. Nugbo lọ dọ hiẹ to hihia hogbe ehelẹ todin to linlinnamẹwe ehe mẹ dohia dọ ayajẹ ehe ko yin towe kavi e yọnbasi na we nado mọ ẹn yí.
2. Nawẹ ayajẹ Klistiani de tọn gbọnvona ninọmẹ paa suhugan gbẹtọ lẹ tọn gbọn?
2 Suhugan gbẹtọ lẹ tọn nọ tindo numọtolanmẹ dọ gbẹzan yetọn lẹ jẹdò nude tọn. Etẹwẹ dogbọn hiẹ dali? Nugbo wẹ dọ, hiẹ sọgan gọn ma tindo agbasanu he hiẹ sọgan zan lẹpo, na nugbo tọn e ma yin onú lẹpo wẹ adọkunnọ po huhlọnnọ egbehe tọn lẹ po tindo gba. Podọ hiẹ sọgan jlo nado tindo susu to aliho agbasalilo po huhlọn tọn po mẹ. Etomọṣo, e sọgan yin didọ matin obu agọjẹdomẹ tọn dọ whenuena e gando ayajẹ go, hiẹ yin adọkunnọ po agbasalilonọ po hugan suhugan gbẹtọ liva aigba ji tọn lẹ. Gbọnna?
3. Hogbe he gọna zẹẹmẹ tẹlẹ wẹ jẹ na ayidonugo mítọn, podọ etẹwutu?
3 Flin hogbe Jesu tọn lẹ he dọmọ: “Onú helẹ wẹ yẹn ko dọ hlan mì, na ayajẹ ṣie nido tin to mì mẹ, podọ na ayajẹ mìtọn nido yin hinhẹnpe.” (Johanu 15:11) “Ayajẹ mìtọn nido yin hinhẹnpe.” Zẹẹmẹ nankọ die! Oplọn he siso aliho gbẹninọ Klistiani tọn na do whẹwhinwhẹn susu hia na ayajẹ mítọn hinhẹnpe. Ṣigba to alọnu din, doayi hogbe he gọna zẹẹmẹ delẹ go to Isaia 35:10 mẹ. Onú ehelẹ gọna zẹẹmẹ na yé tindo onú susu nado yiwà hẹ mí to egbehe wutu. Mí hia dọmọ: “Mẹfligọ Oklunọ tọn lẹ na lẹgọ, bo na wá Ziọni yé po ohàn po, ayajijẹ madopodo nasọ tin to ota yetọn: yé na mọ ayajijẹ po homẹhunhun po yí, nukunbibia po awubla po na họ̀n yì.”
4. Wunmẹ ayajẹ tẹ tọn wẹ yin nùdego to Isaia 35:10 mẹ, podọ naegbọn mí dona na ayidonugo ehe?
4 “Ayajijẹ madopodo.” Hodidọ lọ “madopodo” yin lẹdogbedevomẹ he sọgbe hẹ nuhe Isaia wlan do Heblugbe mẹ tọn. Ṣigba, dile e yin didohia do gbọn wefọ devo lẹ dali, linlẹn lọ to wefọ ehe mẹ wẹ yin “kakadoi.” (Psalm 45:6; 90:2; Isaia 40:28) Enẹwutu ayajijẹ lọ ma na pote, to ninọmẹ lẹ mẹ he na na dotẹnmẹ—mọwẹ, hẹn—ayajijẹ madopodo diun. Be enẹ ma dọnú taidi homẹhunnu de ya? Nalete, vlavo, wefọ enẹ whan we taidi zẹẹmẹ de do ninọmẹ yẹwhehọluduta tọn de ji, bo to hinhẹn we nado tindo linlẹn lọ dọ: ‘Enẹ na nugbo tọn ma gando go e dile nuhahunnamẹ egbesọegbesọ ṣie lẹ po nuduahunmẹnamẹ ṣie lẹ po gando go e do gba.’ Ṣigba nugbo lọ gbọnvona enẹ. Opagbe dọdai tọn lọ to Isaia 35:10 mẹ tindo zẹẹmẹ na we to egbehe. Nado dindona lehe e gando gowe do, mì gbọ mí ni gbadopọnna weta whanpẹnọ ehe, Isaia 35, doayi ada dopodopo go to e mẹ. Tindo jide dọ hiẹ na duvivi nuhe mí na mọ tọn.
Gbẹtọ he Tindo Nuhudo Nado Jaya Lẹ
5. Todohukanji dọdai tẹ tọn ji wẹ dọdai lọ to Isaia weta 35 mẹ yin mimọ te?
5 Taidi alọgọ de, mì gbọ na mí ni gbadopọnna dodonu lọ, yèdọ todohukanji whenuho tọn lọ, na dọdai ojlofọndotenamẹ ehe tọn. Yẹwhegan Heblunu lọ Isaia wlan ẹn to gblagbla owhe 732 J.W.M. Enẹ yin owhe ao ao lẹ whẹpo awhànpa Babilọni tọn lẹ do và Jelusalẹm sudo. Dile Isaia 34:1, 2 dohia do, Jiwheyẹwhe ko dọ dọdai dọ emi na yiahọsu to akọta lẹ go, taidi Edọmi, heyin nùdego to Isaia 34:6 mẹ. Kunnudenu dohia dọ e yí Babilọninu hohowhenu tọn lẹ zan nado wà enẹ. Mọdopolọ, Jiwheyẹwhe yí Babilọninu lẹ zan nado hẹn Juda jẹvọ́ na Ju lẹ ma yin nugbonọ wutu. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin hinhẹn sọyì kanlinmọgbenu, podọ otò yetọn jẹvọ́ na owhe 70.—2 Otannugbo lẹ 36:15-21.
6. Vogbingbọn tẹwẹ tin to nuhe yin didọdai na Edọminu lẹ po nuhe dona wá Ju lẹ ji po ṣẹnṣẹn?
6 Ṣigba, vogbingbọn daho de tin to Edọminu lẹ po Ju lẹ po ṣẹnṣẹn. Yasanamẹ sọn olọn mẹ wá do Edọminu lẹ ji madoalọte gba; yìgodo-yìnukọ̀n gbẹtọ lọ lẹ busẹ sọn aimẹ. Mọwẹ, hiẹ sọgan gbẹsọ dla gbakija lọ lẹ pọ́n to awa lọ ji fie Edọminu lẹ nọ nọ dai, taidi aihọn he diyin he gbẹsọ tin to ote Petla tọn. Ṣigba to egbehe, akọta kavi gbẹtọ depope matin he sọgan yin yinyọnẹn taidi ‘Edọminu lẹ gba.’ To alọ devo mẹ, be vasudo Juda tọn gbọn Babilọninu lẹ dali na tin kakadoi, bo jo aigba lọ do matin ayajẹ kakadoi wẹ ya?
7. Nawẹ Ju he tin to kanlinmọgbenu to Babilọni lẹ sọgan ko yinuwa hlan Isaia weta 35 gbọn?
7 Tofi dọdai jiawu he tin to Isaia weta 35 mẹ tindo zẹẹmẹ awuvivinamẹ tọn. E sọgan yin yiylọdọ dọdai hinhẹn gọwa tọn, na hẹndi etọn tintan yin whenue Ju lẹ lẹkọyi otò yetọn mẹ to 537 J.W.M. Islaelivi he ko yin kanlinmọ to Babilọni lẹ yin nina mẹdekannujẹ nado lẹkọyì otò yetọn mẹ. (Ẹzla 1:1-11) Ṣogan, whẹpo enẹ do jọ e sọgan ko paṣa Ju he tin to kanlinmọgbenu to Babilọni lẹ he pọ́n dọdai sọn olọn mẹ wá ehe gando ninọmẹ he yé na mọ to otò jiji yetọn, Juda mẹ go. Podọ ninọmẹ tẹ mẹ wẹ yelọsu na tin te? Gblọndo lọ lẹ gando nuhewutu mí tindo whẹwhinwhẹn nugbonugbo nado dawhá jẹgbonu na ayajẹ tlọlọ go. Mì gbọ mí ni pọ́n.
8. Ninọmẹ tẹlẹ wẹ Ju lẹ na mọ to whenuena yé lẹkọwa sọn Babilọni? (Yijlẹdo Ezekiẹli 19:3-6; Hosea 13:8 go.)
8 Na nugbo tọn ninọmẹ lọ ma na taidi dehe na tọnkọ do dagbe ji na Ju lẹ etlẹ yin to whenuena yé sè dọ yé sọgan lẹkọyi otò yetọn mẹ gba. Aigba yetọn ko jẹvọ́ na owhe kandegban, yèdọ tedidi gbẹninọ dopo blebu tọn. Etẹwẹ ko jọ do aigba lọ go? Aigba glepipọ tọn, vẹngle, kavi ogle atin sinsẹ́n tọn depope na ko lẹzun danfafa. Jipa he yè nọ húsinna lẹ kavi aigba glepipọ tọn lẹ na ko lẹzun aigba húhú de kavi danfafa lẹ. (Isaia 24:1, 4; 33:9; Ezekiẹli 6:14) Lẹnnupọn ga, do gbekanlin susu he na tin to finẹ lẹ ji. Ehelẹ na bẹ dehe nọ dù olàn lẹ taidi kinnikinni lẹ po opọ̀ lẹ po hẹn. (1 Ahọlu lẹ 13:24-28; 2 Ahọlu lẹ 17:25, 26; Ohàn Sọlọmọni Tọn 4:8) Mọjanwẹ mí ma sọgan yí nukun pẹvi do pọ́n beali lẹ, he tindo nugopipe lọ nado hù sunnu, yọnnu, kavi yọpọvu gba. (1 Samuẹli 17:34-37; 2 Ahọlu lẹ 2:24; Howhinwhẹn lẹ 17:12) Podọ mí ma tlẹ sọ sọgan donù aklibo po odàn adínọ devo lẹ, kavi aklekle lẹ go ba lọsu. (Gẹnẹsisi 49:17; Deutelonomi 32:33; Job 20:16; Psalm 58:4; 140:3; Luku 10:19) Eyin hiẹ ko tin po Ju he lẹkọ sọn Babilọni to 537 J.W.M. po wẹ, vlavo wẹ hiẹ ma na ko whleawu nado zinzọnlin yidọn-yide to awa mọnkọtọn ji. E ma yin paladisi gba to whenuena yé gọ̀.
9. Na whẹwhinwhẹn tẹ wutu wẹ mẹhe lẹkọyi lẹ tindo dodonu na todido po jide po?
9 Etomọṣo, Jehovah lọsu wẹ deanana sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ hlan owhé, podọ e tindo nugopipe nado diọ ninọmẹ he jẹvọ́ pete. Be hiẹ ma yí enẹ sè gando Mẹdatọ lọ go ya? (Job 42:2; Jẹlemia 32:17, 21, 27, 37, 41) Enẹwutu etẹwẹ e na wà—etẹwẹ e wà—na Ju he lẹkọwá owhé lẹ podọ na aigba yetọn? Nuyiwadomẹji tẹwẹ ehe tindo do omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji to ojlẹ egbezangbe tọn mẹ podọ do ninọmẹ towe—yèdọ dinvie tọn po sọgodo tọn po ji? Jẹnukọn whẹ́ mì gbọ mí ni pọ́n nuhe jọ to ojlẹ lọ mẹ.
Jaya Do Diọdo Ninọmẹ Tọn de Ji
10. Diọdo tẹwẹ Isaia 35:1, 2 dọ dọdai etọn?
10 Etẹwẹ na jọ to whenuena Kilusi na dotẹnmẹ Ju lẹ nado gọyì aigba he yin gbigbẹdai enẹ ji? Hia dọdai awuvivinamẹ tọn lọ to Isaia 35:1, 2 mẹ dọmọ: “Zungbo po aigba he to atò po na jaya na yé; ozùn na jaya, bosọ gbasẹ́ di voovo lii. E na gbasẹ́ susu, bosọ jaya, yèdọ ayajijẹ po ohàn po: yè nasọ yí gigo Libani tọn na ẹn, yẹyi Kalmiẹli po Saloni po tọn; yé na mọ gigo Oklunọ tọn, po yẹyi Jiwheyẹwhe mítọn tọn po.”
11. Do oyọnẹn aigba lọ tọn tẹ ji wẹ Isaia dọn ayidonugo wá?
11 To ojlẹ Biblu tọn mẹ, Libani, Kalmiẹli, po Saloni po nọ yin ayidego na whanpẹ sisẹ yetọn. (1 Otannugbo lẹ 5:16; 27:29; 2 Otannugbo lẹ 26:10; Ohan Sọlọmọni Tọn 2:1; 4:15; Hosea 14:5-7) Isaia hẹn ayidonugo wá apajlẹ enẹlẹ ji nado basi zẹẹmẹ lehe aigba heyin didiọ lọ na nọ, po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po. Ṣigba be ehe lọ na yin gando aigba kẹdẹ go wẹ? Paali.
12. Naegbọn mí do sọgan dọ dọ dọdai lọ to Isaia weta 35 gando gbẹtọ lẹ go tlọlọ?
12 Isaia 35:2 dọho aigba lọ tọn taidi dehe “jaya, yèdọ ayajijẹ po ohàn po.” Mí yọnẹn dọ aigba po atin lẹ po ma “jaya po ayajijẹ” paa po gba. Ṣogan, didiọ yetọn nado lẹzun aigba dagbe po sinsẹ́nnọ po sọgan hẹn gbẹtọ lẹ nado tindo numọtolanmẹ to aliho enẹ mẹ. (Levitiku 23:37-40; Deutelonomi 16:15; Psalm 126:5, 6; Isaia 16:10; Jẹlemia 25:30; 48:33) Diọdo paa lẹ to aigba lọ ji na dekọtọn do vọdiọ to gbẹtọ lẹ mẹ, na gbẹtọ lẹ ji wẹ dọdai ehe sinai do. Nalete, mí tindo whẹwhinwhẹn nado mọnukunnujẹ ohó Isaia tọn lẹ mẹ dile e lẹ́ ayidonugo tintan do diọdo Ju he lẹkọyi lẹ tọn ji do, titengbe ayajijẹ yetọn.
13, 14. Diọdo to gbẹtọ lẹ mẹ tẹwẹ Isaia 35:3, 4 dọ dọdai etọn?
13 To gbesisọmẹ, mì gbọ na mí ni gbadopọnna dọdai mẹwhinwhan tọn ehe dogọ nado pọ́n lehe e mọ hẹndi yí to mẹdekannujẹ Ju lẹ tọn po lilẹkọwa sọn Babilọni po godo do. To wefọ 3 po 4 po mẹ, Isaia dọho dogbọn diọdo mẹhe lẹgọ lọ lẹ tọn mẹ dọmọ: “Mì hẹn alọ madogánnọ sinyẹn, bosọ hẹn kligonu he ma sinyẹn dote. Mì dọ hlan yé he ayiha yetọn gọ́ na obu lẹ, dọ, mì wlekli, dọmọ, mì dibu blo: pọ́n, Jiwheyẹwhe mìtọn na wá po ahọsuyi po; ewọ na wá bo nasọ whlẹn mì.”
14 Be e ma yin huhlọnnamẹnu nado lẹndọ Jiwheyẹwhe mítọn, he sọgan diọ ninọmẹ vọjijẹ aigba lọ tọn, tindo ojlo sọmọ to sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ mẹ ya? E ma jlo dọ Ju he tin to kanlinmọgbenu lọ lẹ ni tindo numọtolanmẹ madogán tọn, gbọjọ, kavi to nuhà dogbọn sọgodo dali gba. (Heblu lẹ 12:12) Lẹnnupọn dogbọn ninọmẹ Juvi he tin to kanlinmọgbenu enẹlẹ dali. Gbọnvona todido he yé sọgan mọyi sọn dọdai Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ dogbọn sọgodo yetọn dali, e na ko vẹawu na yé nado tindo todido kọdetọn dagbe tọn. E taidi dọ yé to ganp̣a he dozinvlu de mẹ nkọtọn, bo ma tindo mẹdekannujẹ nado nọ to yidọn-yide basi bo yin zohunhunnọ to Jehovah sinsẹ̀n mẹ. E sọgan ko tin na yé taidi dọ hinhọ́n depope matin to nukọn nkọtọn.—Yijlẹdo Deutelonomi 28:29; Isaia 59:10 go.
15, 16. (a) Etẹwẹ mí sọgan dọ dọ Jehovah wà na mẹhe lẹkọyi lẹ? (b) Naegbọn mẹhe lẹkọyi lẹ ma na ko donukun azọ́n jiawu azọ̀nhẹngbọ agbasamẹ tọn lẹ, ṣigba etẹwẹ Jiwheyẹwhe wà to kọndopọmẹ po Isaia 35:5, 6 po?
15 Nalete, lehe enẹ diọ do sọ, to whenuena Jehovah hẹn Kilusi nado tún yé dote nado lẹkọyi whé! Kunnudenu Owe wiwe tọn depope matin dọ Jiwheyẹwhe to finẹ gbọn aliho jiawu dali do hùn nukun na Ju nukuntọ́nnọ he lẹkọyi lẹ depope, hùn otó tókunọ depope tọn, kavi hẹnazọngbọna sẹkunọ kavi afọ̀ sánponọ lẹ depope to finẹ gba. Ṣigba, na taun tọn e wà nuhe klo hugan mọ. E hẹn yé gọwa hinhọ́n po mẹdekannujẹ aigba yiwanna yetọn tọn po ji.
16 Onú depope ma dohia dọ mẹhe lẹkọyi lẹ donukun Jehovah nado basi azọ́n jiawu azọ̀nhẹngbọ paa mọnkọtọn lẹ gba. Yé dona ko doayi e go dọ Jiwheyẹwhe ma wà mọ na Isaki, Samsọni, kavi Eli gba. (Gẹnẹsisi 27:1; Whẹdatọ 16:21, 26-30; 1 Samuẹli 3:2-8; 4:15) Ṣigba eyin yé donukun diọdo sọn olọn mẹ wá na ninọmẹ yetọn to yẹhiadonu liho, yé ma yin hinhẹn jẹflumẹ gba. Na nugbo tọn to aliho yẹhiadonu tọn de mẹ, wefọ 5 po 6 po mọ hẹndi nujọnu tọn de yí. Isaia dọ po gbesisọ po dọmọ: “Whenẹnu wẹ nukun nukuntọnnọ lẹ tọn na hun, otó tókunọ lẹ tọn nasọ hùn. Whenẹnu wẹ pòtẹn na lọ́n di agbanlin, odẹ́ unbọpẹn tọn nasọ jihàn.”
Hinhẹn Aigba lọ Taidi Paladisi De
17. Diọdo paa tẹlẹ wẹ Jehovah hẹnwa?
17 Na nugbo tọn mẹhe lẹgọ enẹlẹ tindo whẹwhinwhẹn nado dawhá jẹgbonu to ayajẹ mẹ do ninọmẹ lọ lẹ ji taidi dehe Isaia zindonukọn nado basi zẹẹmẹ etọn dọmọ: “Na osìn na ví sọn zungbo mẹ jẹgbonu, po asisa po to ozùn mẹ. Aigba húhú na lẹzun tándo, aigba nugblanọ na zùn otọ̀ sisa: to aisintẹn dlagọni lẹ tọn mẹ, fie mẹdopodopo mlọnai te, wẹ ogbé na te dogọ ofán po owóko po.” (Isaia 35:6b, 7) Dile e tlẹ yindọ mí ma sọgan mọ ẹn to awa enẹ lọ pete ji to egbehe do, kunnudenu lọ dohia dọ awa lọ he yin Juda dai yin “paladisi yìndugbo” tọn de.a
18. Nawẹ Juvi he lẹkọyi lẹ vlavo na ko yinuwa gando dona Jiwheyẹwhe tọn lẹ go gbọn?
18 Na nuhe hẹn ayajẹ wá lẹ, lẹnnupọn do lehe pipotọ Juvi lẹ tọn dona ko tindo numọtolanmẹ etọn to whenuena yé yin yinyàn sọyì Aigba Pagbe tọn lọ ji do! Yé tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado yí aigba madotọ́n lọ, ehe ji beali lẹ po gbekanlin mọnkọtọn devo lẹ po tin te, bo jla ẹ do. Be hiẹ ma na ko mọ ayajẹ yí to azọ́n nuvọjlado mọnkọtọn wiwà mẹ, titengbe eyin hiẹ yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe to didona vivẹnudido towe lẹ ya?
19. To aliho tẹ mẹ wẹ kọlilẹ sọn kanlinmọgbenu Babilọni tọn do sinai do nubiọtomẹsi ji?
19 Nalete, e ma yin dọ Juvi kanlinmọ depope to Babilọni sọgan kavi lẹkọyi nado tindo mahẹ to nuvọjlado ayajẹ tọn enẹ mẹ gba. Jiwheyẹwhe ze nubiọtomẹsi delẹ dote. Mẹdepope he ko yin bibẹpla po nuyiwa sinsẹ̀n kosi, Babilọninu lẹ tọn po ma tindo jlọjẹ lọ nado lẹkọyi gba. (Daniẹli 5:1, 4, 22, 23; Isaia 52:11) Mọjanwẹ mẹdepope he gbọn nulu dali do tindo mahẹ to nuyiwa he ma yin nuyọnẹn tọn mẹ ma sọgan do niyẹn. Omẹ mọnkọtọn lẹpo yin alọhẹndotena. To alọ devo mẹ, mẹhe jẹ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ kọ̀n lẹ, ehe e pọnhlan taidi mẹhe yin wiwe lẹ to aliho he tindo dogbo de mẹ, sọgan lẹkọyi Juda. Yé sọgan zin gbejizọnlin taidi to Aliho Wiwe tọn ji nkọtọn. Isaia hẹn enẹ họnwun to wefọ 8 mẹ dọmọ: “Aligbo dopo wẹ na tin to finẹ po aliho dopo po, yè nasọ nọ ylọ ẹ dọ aliho walọwiwe tọn; mawenọ de ma to na jugbọn finẹ; na ewọ na tin hẹ yé: ahisi ali lọ tọn, eyin yé tlẹ yin wunvinọ, yé ma to na buali etọn.”
20. Etẹwẹ Ju lẹ ma tindo nuhudo nado dibu na dile yé to kọlẹ, he na dekọtọn do etẹ?
20 Ju he lẹkọyi lẹ ma dona dibu na mẹgbeyinyan gbẹtọ taidi gbekanlin lẹ kavi jaguda lẹ tọn depope gba. Etẹwutu? Na Jehovah ma na na dotẹnmẹ onú mọnkọtọn lẹ nado tin to Aliho lọ ji na omẹ he yè fligọ etọn lẹ gba. Enẹwutu yé sọgan zin gbejizọnlin todido kọdetọn dagbe tọn, po nukundido ayajẹ tọn lẹ po. Doayi lehe Isaia basi zẹẹmẹ enẹ tọn do to tadona dọdai ehe mẹ dọmọ: “Kinnikinni ma to na tin to finẹ; mọ kanlin mẹhùdùtọ de ma to na hẹ e ji, yè ma to na mọ ẹn to finẹ; ṣigba mẹfligọ lẹ wẹ na nọ zinzọnlin to finẹ. Mẹfligọ Oklunọ tọn lẹ na lẹgọ, bo na wá Ziọni yé po ohàn po, ayajijẹ madopodo nasọ tin to ota yetọn: yé na mọ ayajijẹ po homẹhunhun po yí, nukunbibia po awubla po na họ̀n yì.”—Isaia 35:9, 10.
21. Nukun tẹwẹ míwlẹ to egbehe dona yí do pọ́n hẹndi Isaia weta 35 tọn he ko jọ tọn?
21 Yẹdenanu dọdai tọn nankọ die he mí tindo tofi! Nalete, mí ma dona pọ́n ehe hlan taidi nuyiwa whenuho he ko wayi poun tọn, taidi dọ otàn he vivi de wẹ e yin he ma tindo nude nado yiwà sọmọ po ninọmẹ mítọn kavi sọgodo mítọn po gba. Nugbo lọ wẹ yindọ dọdai ehe to hẹndi paṣamẹ tọn de mọyí to egbehe to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn, enẹwutu e gando mímẹpo po go taun. E wleawuna whẹwhinwhẹn titengbe na mí nado dawhá jẹgbonu na ayajẹ. Ada ehelẹ he gando gbẹzan towe go todin podọ to sọgodo yin hodọ deji to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Sọn oplọn awa lọ ji tọn etọn lẹ mẹ, weyọnẹntọ gando ninọmẹ aigba tọn go Walter C. Lowdermilk (he nọtena Titobasinanu Núdùdù po Glepipọ po tọn to États-Unis) dotana dọmọ: “Aigba ehe ko yin paladisi yìndugbo tọn de dai.” E sọ dohia dọ ninọmẹ lọ to finẹ ma ko diọ to ayidonugo liho “sọn ojlẹ Lomunu lẹ tọn whenu gba,” podọ “‘danfafa’ lọ he diọtẹn na aigba sinsẹ́nnọ dai tọn lọ wẹ yin azọ́n gbẹtọ tọn, e ma yin jọwamọ tọn gba.”
Be Hiẹ Flin Ya?
◻ Whetẹnu wẹ Isaia weta 35 tindo hẹndi tintan etọn?
◻ Nuyiwadomẹji tẹwẹ hẹndi tintan dọdai lọ tọn hẹnwa?
◻ Nawẹ Jehovah hẹn Isaia 35:5, 6 di gbọn?
◻ Diọdo tẹlẹ to aigba lọ ji podọ to ninọmẹ yetọn mẹ wẹ Juvi he lẹkọyi lẹ tindo numimọ etọn?
[Yẹdide to weda 9]
Gbakija Petla tọn, he ko yin fie ji Edọminu lẹ paṣẹ do dai
[Asisa Yẹdide tọn]
Garo Nalbandian
[Yẹdide to weda 10]
To whenuena Ju lẹ tin to kanlinmọgbenu, ada suhugan Juda tọn lẹzun zungbo, bo gọna gbekanlin ylankan lẹ taidi beali po kinnikinni lẹ po
[Asisa Yẹdide tọn]
Garo Nalbandian
Beali po Kininkinin po: Safari-Zoo of Ramat-Gan, Tel Aviv