Yinyọ́n Wunmẹ Wẹnsagun He Sọgbe Tọn
“[Yẹn wẹ] . . . Mẹhe hẹn ohó devi etọn tọn dote, bosọ hẹn linlẹn mẹdagun etọn lẹ tọn ṣẹ.”—ISAIA 44:25, 26.
1. Nawẹ Jehovah do wunmẹ wẹnsagun nugbo tọn lẹ hia gbọn, podọ nawẹ e dè lalo tọn lẹ gbà gbọn?
JEHOVAH JIWHEYẸWHE wẹ yin Dohiatọ Daho hugan wẹnsagun nugbo etọn lẹ tọn. E nọ do yé hia gbọn hinhẹn owẹ̀n he e nọ do gbọn dali yetọn lẹ nado mọ hẹndi yí. Jehovah sọ wẹ Didegbàtọ Daho wẹnsagun lalo lẹ tọn. Nawẹ e nọ dè yé gbà gbọn? E nọ hẹn ohia po dọdai yetọn lẹ po zun ovọ́. To aliho ehe mẹ e nọ dohia dọ yé lọsu wẹ dè yedelẹ taidi dọdai dọtọ, mẹhe wẹndomẹ yetọn lẹ, na nugbo tọn, wá sọn linlẹn lalo tọn yetọn lẹ mẹ—mọwẹ, sọn lẹnpọn nulunọ, agbasa tọn yetọn lẹ mẹ!
2. Nudindọn tẹwẹ tin to wẹnsagun lẹ ṣẹnṣẹn to ojlẹ Islaelivi lẹ tọn mẹ?
2 Isaia po Ezekiẹli po to pọmẹ sọalọakọn dọ yé yin wẹnsagun Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Be mọwẹ ya? Mì gbọ mí ni pọ́n. Isaia dọ dọdai to Jelusalẹm sọn nudi 778 J.W.M. jẹ ojlẹ de to 732 J.W.M. godo. Ezekiẹli yin kanlinmọ to Babilọni to 617 J.W.M. E dọ dọdai hlan mẹmẹsunnu etọn Ju lẹ to finẹ. Yẹwhegan awe lẹ yí adọgbigbo do lá dọ Jelusalẹm na yin vivasudo. Yẹwhegan devo lẹ dọ dọ Jiwheyẹwhe ma na dike ehe ni jọ gba. Mẹnu lẹ wẹ sọawuhia nado yin wunmẹ wẹnsagun nugbo tọn lẹ?
Jehovah Dè Yẹwhegan Lalo Tọn lẹ Gbà
3, 4. (a) Wẹndomẹ awe he diọnukunsọ yedelẹ tẹwẹ yin nina hlan Islaelivi lẹ to Babilọni, podọ nawẹ Jehovah dè wẹnsagun lalo tọn de gbà gbọn? (b) Etẹwẹ Jehovah dọ dọ e na jọ do yẹwhegan lalonọ lẹ go?
3 Ezekiẹli, to whenuena e tin to Babilọni, yin nina numimọ nuhe to jijọ to tẹmpli Jelusalẹm tọn mẹ. To họntonu họngbo whèzẹtẹn etọn tọn ji wẹ sunnusi 25 tin te. To yé mẹ wẹ ahọvi awe tin te, Jaazania po Pẹlatia po. Nukun tẹwẹ Jehovah do pọ́n yé? Ezekiẹli 11:2, 3 na gblọndo dọmọ: “Visunnu gbẹtọ tọn, ehelẹ wẹ omẹ he blá oylanwa dọ, podọ he na ohonamẹ yinylan to todaho he mẹ: he dọmọ, Be ojlẹ lọ ma sẹpọ nado dó ohọ̀ lẹ?” Wẹnsagun jijọho tọn saklanọ ehelẹ to didọ dọ, ‘Oylan de ma ja Jelusalẹm ji. Etẹ, mí jlo na gbá ohọ̀ lẹ dogọ do e mẹ to madẹnmẹ!’ Enẹwutu Jiwheyẹwhe dọna Ezekiẹli nado dọ dọdai sọta wẹnsagun lalonọ ehelẹ. To wefọ 13 weta 11 tọn mẹ, Ezekiẹli dọna mí nuhe jọ do dopo to yé mẹ go: “E sọ wá jọ, whenuena yẹn dọ dọdai, wẹ Pẹlatia visunnu Bẹnaia tọn kú.” Vlavo ehe jọ na Pẹlatia yin ahọvi nukundeji hugan bo diyín podọ he sọ yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to boṣiọ sinsẹ̀n mẹ wutu. Okú ajijimẹ tọn etọn dohia dọ yẹwhegan lalo tọn de wẹ e yin!
4 Vasudo Pẹlatia tọn gbọn Jehovah dali ma doalọtena yẹwhegan lalonọ devo lẹ sọn lalodido to oyin Jiwheyẹwhe tọn mẹ gba. Mẹklọtọ ehelẹ zindonukọn to aliho nulunọ yetọn lẹ tọn mẹ nado to dọdai onú lẹ tọn dọ sọta ojlo Jiwheyẹwhe tọn. Enẹwutu Jehovah Jiwheyẹwhe dọna Ezekiẹli dọmọ: “Dindọn hlan yẹwhegan klenọ lẹ he hodo gbigbọ yetọn titi, po onú he yé ma ko mọ lẹ po!” Taidi Pẹlatia, yé ‘ma na tin ba’ na yé gbọn gbigbọ nsọle-yinyin tọn dali do mọ numimọ na Jelusalẹm yèdọ “numimọ jijọho tọn . . . , bọ jijọho de matin.”—Ezekiẹli 13:3, 15, 16.
5, 6. Mahopọnna wẹnsagun lalo tọn lẹpo, nawẹ Isaia yin didedovo taidi yẹwhegan nugbo de gbọn?
5 Na Isaia tọn, wẹndomẹ sọn olọn mẹ wá etọn lẹpo dogbọn Jelusalẹm dali mọ hẹndi yí. Podọ to alúnlùn 607 J.W.M., Babilọninu lẹ và tòdaho lọ sudo bo bẹ́ pipotọ Juvi lẹ tọn hlan Babilọni taidi kanlinmọ lẹ. (2 Otannugbo lẹ 36:15-21; Ezekiẹli 22:28; Daniẹli 9:2) Be nugbajẹmẹji ehelẹ doalọtena yẹwhegan lalonọ lọ lẹ sọn hogbe dánudidọ tọn lẹ yìnyìn do omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ wẹ ya? Lala, wẹnsagun lalonọ enẹlẹ zindonukọn to e mẹ!
6 To yidogọmẹ na ehe, Islaelivi he yin hinhẹn sọyi kanlinmọgbenu lẹ sọ yin hunhundonuvo hlan numọtọ, dọṣẹnọ, po sunwhlẹvu-pọntọ saklanọ Babilọni tọn lẹ po. Etomọṣo, Jehovah do wẹnsagun lalo tọn enẹlẹ hia nado yin nulunọ flumẹjẹtọ lẹ, he nọ dọ dọdai agọ̀. To ojlẹ dide mẹ e dohia dọ Ezekiẹli wẹ wẹnsagun nugbo emitọn, dile Isaia yin do. Jehovah hẹn ohó he e dọ gbọn yé dali lẹpo di, kẹdẹdile e dopagbe do dọmọ: “Mẹhe diọ ohia lalonọ lẹ tọn zun nuvọ́, bosọ hẹn tamẹgble na nudawatọ lẹ; mẹhe lẹ nuyọnẹntọ lẹ hlan godo, bosọ hẹn nuyọnẹn yetọn zùn nululu. Mẹhe hẹn ohó devi etọn tọn dote, bosọ hẹn linlẹn mẹdagun etọn lẹ tọn ṣẹ.”—Isaia 44:25, 26.
Wẹndomẹ Mẹhẹnjọsi tọn lẹ Dogbọn Babilọni po Jelusalẹm po Dali
7, 8. Wẹndomẹ gbọdo tẹwẹ Isaia tindo na Babilọni, podọ etẹwẹ hogbe etọn lẹ zẹẹmẹdo?
7 Juda po Jelusalẹm po na yin hinhẹn jẹvọ́ pete, matin gbẹtọ aigba lọ tọn depope, na owhe 70. Ṣigba, Jehovah lá gbọn Isaia po Ezekiẹli po gblamẹ dọ tòdaho lọ na wá yin vivọgbá podọ tomẹnu lẹ na nọ aigba lọ ji to ojlẹ sisọ he Jehovah ko dọ dọdai etọn mẹ! Dọdai jiawu de wẹ ehe yin. Etẹwutu? Na Babilọni yin yinyọnẹn taidi mẹhe ma nọ tún gantọ etọn lẹ dote gbede. (Isaia 14:4, 15-17) Enẹwutu mẹnu wẹ sọgan na mẹdekannujẹ kanlinmọ ehelẹ? Mẹnu wẹ sọgan dè Babilọni huhlọnnọ, he yin ginglọn po adó gangansu etọn lẹ po gọna tọsisa huhlọnnọ etọn sẹ sọn gánzinpo ji? Ganhunupotọ Jehovah sọgan! Podọ e dọ dọ emi na wà mọ: “[Yẹn wẹ] . . . mẹhe dọ hlan osẹ́dò [enẹ wẹ, osìnwhín hihọ-basinamẹ tòdaho lọ tọn], dọmọ, Hú, yẹn nasọ hẹn otọ̀ towe lẹ hú. Mẹhe dọ na Kilusi tọn, dọmọ, lẹngbọhọtọ ṣie wẹ, e na hẹn ojlo ṣie lẹpo di: bo dọ na Jelusalẹm tọn, dọmọ, yè na ze we dote: podọ na tẹmpli tọn dọmọ, yè na yí odòdo towe hẹnai.”—Isaia 44:25, 27, 28.
8 Lẹnnupọn do enẹ ji! Otọ̀ Euflati tọn, na nugbo tọn aliglọnnamẹnu sẹhundaga de na gbẹtọ lẹ, taidi kùnkùn osìn tọn dopo do aigba akú tọn ji na Jehovah! Gbede pọ́n, aliglọnnamẹnu lọ na hú janwẹ! Babilọni na họliai! Dile etlẹ yindọ e yì nudi owhe 150 jẹnukọnna jiji Kilusi Pẹlsianu lọ tọn, Jehovah hẹn Isaia nado dọ dọdai awhàngbigba ahọlu ehe tọn do Babilọni ji po hinhẹn Juvi he tin to kanlinmọgbenu lẹ jẹ mẹdekannu gbọn gbedide kọlilẹ yetọn tọn nina nado vọ́ Jelusalẹm po tẹmpli etọn po gbá dali.
9. Mẹnu wẹ Jehovah ylọ taidi nuyizan etọn nado sayana Babilọni?
9 Mí mọ dọdai ehe to Isaia 45:1-3 mẹ: “Le wẹ Oklunọ dọ hlan amidedotananọ etọn, hlan Kilusi, adusilọ mẹhe tọn yẹn ko hẹn, nado gbawhàn akọta lẹ tọn to nukọn etọn; . . . nado hùn họngbo awe lẹ to nukọn etọn, yè ma na sú họngbo lọ. Yẹn na yì jẹnukọnna we, bosọ hẹn ofi gbíngbán lẹ zùn jijlọ: yẹn na gbà họngbo ganvẹẹ tọn lẹ kija, bosọ sán ganpatin lẹ do awe. Yẹn na yí adọkunnu zinvlu tọn na we, po adọkun he whla do nuglọ lẹpo po, na hiẹ nido yọnẹn dọ yẹn Oklunọ, he yí oyin towe do ylọ we wẹ Jiwheyẹwhe Islaeli tọn.”
10. To aliho tẹmẹ wẹ Kilusi yin “amidedotananọ,” podọ nawẹ Jehovah sọgan dọho na ẹn na nuhe hugan owhe kanweko lẹ die wayi jẹnukọnna jìjì etọn gbọn?
10 Doayi e go dọ Jehovah dọho hlan Kilusi taidi dọ ewọ tin to ogbẹ̀ nkọ. Ehe tin to kọndopọmẹ po hogbe Paulu tọn po dọ Jehovah nọ “ylọ onú nẹlẹ he ma tin taidi yé ko tin.” (Lomunu lẹ 4:17) Humọ, Jiwheyẹwhe do Kilusi hia taidi “amidedotananọ etọn.” Naegbọn e do wà mọ? To popolẹpo mẹ yẹwhenọ daho Jehovah tọn ma kọ̀n amisisa wiwe do ota Kilusi tọn ji pọ́n gba. Nugbo wẹ, ṣigba amisisanamẹ dọdai tọn de wẹ ehe yin. E do mẹdide do otẹn azọngban vonọtaun tọn de mẹ hia. Enẹwutu Jiwheyẹwhe sọgan dọho dogbọn mẹdide Kilusi tọn jẹnukọn dali taidi amisisanamẹ. Yijlẹdo 1 Ahọlu lẹ 19:15-17; 2 Ahọlu lẹ 8:13 go.
Jiwheyẹwhe Nọ Hẹn Ohó Wẹnsagun Etọn lẹ Tọn Di
11. Naegbọn tòmẹnu Babilọni tọn lẹ do tindo numọtolanmẹ hihọ́ tintindo tọn?
11 To ojlẹ he mẹ Kilusi dè awhànfọ sọta Babilọni, tomẹnu etọn lẹ tindo numọtolanmẹ matin to owù mẹ tọn po tintin to hihọ́ mẹ po. Tòdaho yetọn yin lilẹdo gbọn osìnwhín he siso bo gblo, heyin bibasi gbọn Otọ̀ Euflati tọn dali. To fie otọ̀ lọ gbọn tòdaho lọ mẹ lùntọ́n te, wẹ agbà de tin to whezẹtẹn otọ̀ lọ tọn lẹdo pe. Nado klan ẹn sọn tòdaho lọ go, Nẹbukadnẹzali ko gbá nuhe e ylọ dọ “adó gangansu de, he taidi osó, [ma sọgan] yin tẹnsẹna . . . Aga etọn wẹ [e] ze yiji di jiyiyi osó tọn.”a Adó ehe tindo họngbo ohọ̀n ganvẹẹ daho tọn lẹ. Nado biọ e mẹ, mẹde dona hẹ ẹ yì bẹbẹnu aga lọ tọn sọn otọ̀ lọ tó. Abajọ bọ gantọ Babilọni tọn lẹ ma do tindo todido yinyin hinhẹn jẹ mẹdekannujẹ tọn pọ́n gbede!
12, 13. Nawẹ hogbe Jehovah tọn lẹ gbọn wẹnsagun etọn Isaia dali mọ hẹndi yí to whenuena Babilọni jẹ alọ Kilusi tọn mẹ gbọn?
12 Ṣigba e mayin kanlinmọ Juvi he tindo yise to Jehovah mẹ enẹlẹ gba! Yé tindo todido họnwun de. Gbọn yẹwhegan etọn lẹ dali, Jiwheyẹwhe ko dopagbe nado hẹn yé jẹ mẹdekannu. Nawẹ Jiwheyẹwhe hẹn opagbe etọn di gbọn? Kilusi degbena awhànpa etọn lẹ nado gọkọna Otọ̀ Euflati tọn sọn kilomẹtlu susu agewaji todaho lọ tọn. Gbọnmọ dali, hihọ́ tangan Babilọni tọn lẹzun ageklo paa fie otọ̀ hú sọn tọn de. To ozán awusinyẹn tọn mẹ, agọ́dutọ ahànnumunọ Babilọni tọn lẹ gbọn makiya dali do jó họngbo onù-awenọ he tin to tọ̀sisa Euflati tọn tó do nùvo. Jehovah ma gbà ohọ̀n ganvẹẹ tọn lọ lẹ kija to aliho nujọnu tọn de mẹ gba; mọwẹ ogànpo he nọ sú yé mayin winwẹ́n to aliho nujọnu tọn de mẹ gba, ṣigba anadenanu jiawu etọn nado hẹn yé tin to nùvo podọ ma nado yin ginglọn tindo nugandomẹgo dopolọ. Adó Babilọni tọn lẹ yin ovọ́. Awhànpa Kilusi tọn lẹ ma dona hẹ yé ji nado biọ e mẹ gba. Jehovah tin to nukọnna Kilusi, bo to jijlọ “ofi gbíngbán lẹ,” mọwẹ, aliglọnnamẹnu lẹpo. Isaia yin didohia nado yin wẹnsagun nugbo Jiwheyẹwhe tọn.
13 To whenuena Kilusi ko yí tòdaho lọ pó godo, adọkunnu etọn lẹpo jẹ alọ etọn mẹ, gọna dehe whla do zinvlu mẹ lẹpo, gọna abòglọ tọn lẹ. Naegbọn Jehovah Jiwheyẹwhe do wà ehe lẹpo na Kilusi? Na e nido yọnẹn dọ Jehovah, ‘Omẹ lọ he to yiylọ ẹ gbọn yinkọ etọn dali,’ wẹ Jiwheyẹwhe dọdai nugbo tọn podọ Nupojipetọ Wẹkẹ tọn. E na yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe ko basi tito na ẹn nado jẹ gánzinpo ji nado hẹn omẹ Etọn lẹ, yèdọ Islaeli jẹ mẹdekannu.
14, 15. Nawẹ mí yọnẹn gbọn dọ Jehovah wẹ na yin pipà na awhàngbigba Kilusi tọn do Babilọni ji?
14 Dotoai hlan hogbe Jehovah tọn lẹ hlan Kilusi dọmọ: “Na Jakobu devi ṣie po Islaeli mẹvivẹ ṣie po wutu, yẹn yí oyin towe do ylọ we, eyin hiẹ ma tlẹ ko yọ́n mi. Yẹn wẹ Oklunọ, mẹdevo ma tin, Jiwheyẹwhe de ma tin gọna mi: Yẹn ko blá gbajana we, eyin hiẹ ma tlẹ ko yọ́n mi: na yé nido yọnẹn sọn whezizẹ podọ sọn whèyihọ, dọ mẹdevo ma tin gọna mi; Yẹn wẹ Oklunọ mẹdevo de ma tin. Yẹn wẹ dá hinhọ́n, bosọ da zinvlu: yẹn wẹ basi jijọho [enẹ wẹ yin, na omẹ etọn heyin kanlinmọ lẹ] bosọ dá oylan [na Babilọni]: yẹn, Oklunọ wẹ basi onú he lẹpo.”—Isaia 45:4-7.
15 Jehovah wẹ na yin pipà na awhàngbigba Kilusi tọn do Babilọni ji, na Ewọ wẹ omẹ he ko hẹn ẹn lodo nado yí ojlo Etọn wà sọta tòdaho ylankan enẹ bo hẹn mẹglọnọ Etọn lẹ jẹ yedekannu. To ehe wiwà mẹ, Jiwheyẹwhe ylọ olọn etọn lẹ nado kọ̀n nuyiwadomẹji kavi huhlọn dodowiwa tọn etọn lẹ doai. E ylọ aigba etọn nado hundote bo dè sinsẹ́n nujijọ dodo tọn lẹ tọ́n po whlẹngán tọn po na omẹ kanlinmọ etọn lẹ. Podọ olọn po aigba yẹhiadonu etọn tọn lẹ po kẹalọyi gbedide ehe. (Isaia 45:8) Hugan owhe kanweko lẹ to okú etọn godo, Isaia yin didohia nado yin wẹnsagun nugbo Jehovah tọn!
Wẹndagbe Wẹnsagun lọ Tọn na Ziọni!
16. Wẹndagbe tẹwẹ sọgan yin lilá to tòdaho jẹvọ́ Jelusalẹm tọn mẹ to whenuena yè gbawhàn Babilọni tọn?
16 Ṣigba susu gbẹsọ pò. Isaia 52:7 dọ dogbọn wẹndagbe lẹ dali na Jelusalẹm dọmọ: “Na afọ ewọ he hẹn wẹndagbe wá tọn yin whanpẹnọ to osó ji do le, he to owẹ̀n jijọho tọn do, he to wẹndagbe nudagbe tọn hẹn wá, he to whlẹngán tọn dọ; he dọ hlan Ziọni dọ, Jiwheyẹwhe towe duahọlu.” Lẹnnupọn do lehe e na yin ojlofọndotenamẹnu nado mọ wẹnsagun de to dindọn sẹpọ Jelusalẹm sọn osó lẹ ji do sọ! E dona tindo linlin lẹ. Etẹwẹ e yin? Linlin ayajẹ tọn lẹ na Ziọni wẹ. Linlin jijọho tọn, mọwẹ, linlin ojlo dagbe Jiwheyẹwhe tọn. Jelusalẹm po tẹmpli etọn po na yin vivọgbá! Podọ wẹnsagun lọ lá po zohunhun awhàngbigba tọn po dọmọ: “Jiwheyẹwhe towe duahọlu.”
17, 18. Nawẹ awhàngbigba Kilusi tọn do Babilọni ji gando yinkọ Jehovah lọsu titi tọn go gbọn?
17 To whenuena Jehovah na dotẹnmẹ Babilọninu lẹ nado diọadana ofìn yẹhiadonu etọn tọn to ehe ji ahọlu he to hukan Davidi tọn ji lẹ ko sinai do, e sọgan sọawuhia dọ E ma sọ to Ahọlu yin bà. Kakatimọ, Marduk yẹwhe nukundeji Babilọni tọn, sọawuhia nado yin ahọlu. Ṣigba, to whenuena Jiwheyẹwhe Ziọni tọn dè Babilọni sẹ sọn gánzinpo ji, e do nupojipetọ-yinyin to wẹkẹ ji etọn tọn hia—dọ ewọ wẹ Ahọlu klo hugan lọ. Podọ nado zinnudo nugbo ehe ji, Jelusalẹm, “otò Ahọlu daho tọn” lọ, na wá yin vivọdoai, to pọmẹ po tẹmpli etọn po. (Matiu 5:35) Hlan wẹnsagun he hẹn wẹndagbe mọnkọtọn wá, dile etlẹ yindọ afọ etọn gọna afínfín, kudiho, bo hòapà, to nukun owanyina Ziọni tọ lẹ po Jiwheyẹwhe etọn tọn po mẹ, Oo yé yin whanpẹnọ!
18 To dọdai liho, ayijijẹ Babilọni tọn zẹẹmẹdo dọ ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn yin didoai podọ mẹhe tindo wẹndagbe lọ wẹ lilatọ nugbo enẹ lọ tọn. Yinukọn dogọ, wẹnsagun hohowhenu tọn, he yin dọdai etọn dọ gbọn Isaia dali, nọtena wẹnsagun wẹndagbe he klo hugan—e klo hugan na onú yiaga he e bẹhẹn po hosọ Ahọluduta etọn tọn po, gọna nugandomẹgo jiawu lẹ na gbẹtọ he tindo yise lẹpo.
19. Wẹndomẹ tẹ dogbọn aigba Islaeli tọn dali wẹ Jehovah na gbọn Ezekiẹli dali?
19 Ezekiẹli lọsu yin nina dọdai zohunhunnọ hinhẹngọwa tọn. E dọ dọdai dọmọ: “Le wẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe dọ: . . . Yẹn na hẹn tòdaho lẹ mẹ nado yin ninọ, yè bo na sọ do otẹn ogbọ̀gbé lẹ. Yé bo na sọ dọmọ, Aigba he he yin ovọ́jẹ tin lẹzun taidi ojipa Edẹni tọn.”—Ezekiẹli 36:33, 35.
20. Tudohomẹnamẹ ayajẹnọ tẹwẹ Isaia na Jelusalẹm to dọdai liho?
20 To kanlinmọgbenu Babilọni tọn mẹ, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko to awubla do Ziọni ji. (Psalm 137:1) Todin, yé sọgan jaya. Isaia dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Mì ké to ayajijẹ mẹ, mì jihàn dopọ, mì ofi jẹvọ́ Jelusalẹm tọn lẹ, na Oklunọ ko miọnhomẹna omẹ etọn lẹ, e ko fli Jelusalẹm gọ̀. Oklunọ ko do awà wiwe etọn hia to nukọn akọta lẹpo tọn; aihọn lẹpo na sọ mọ whlẹngán Jiwheyẹwhe mítọn tọn.”—Isaia 52:9, 10.
21. Nawẹ hogbe Isaia 52:9, 10 tọn lẹ yin hinhẹndi bọdo awhàngbigba do Babilọni ji go gbọn?
21 Mọwẹ, omẹ dide Jehovah tọn lẹ tindo whẹwhinwhẹ́n daho nado jaya. Yé jei nado nọ nọtẹn gbọgbé enẹlẹ mẹ todin, bo na hẹn yé lẹzun jipa Edẹni tọn. Jehovah ko “do awà wiwe etọn” hia na yé. E há awùwá etọn daga, to yẹhiadonu liho, na e nido sọgan wazọ́n to hinhẹn yé gọwa aigba yiwanna yetọn ji. Ehe mayin nujijọ ajiji tata, he mayin yinyọnẹn lẹdope to whenuho mẹ gba. Lala, mẹhe to gbẹ̀nọ to whenẹnu lẹpo wẹ mọ ‘awàdo’ Jiwheyẹwhe tọn he to huhlọn yizan to whẹho gbẹtọvi lẹ tọn mẹ nado sọgan hẹn whlẹngán he jẹ na ayidego wá na akọta de. Yé yin nina ohia he ma tindo oblọ de dọ Isaia po Ezekiẹli po wẹ wẹnsagun nugbo Jehovah tọn lẹ. Mẹdepope ma sọgan tindo ayihaawe dọ Jiwheyẹwhe Ziọni tọn kẹdẹ wẹ Jiwheyẹwhe nugbo he to ogbẹ̀ to aigba lẹpo ji gba. To Isaia 35:2 mẹ, mí hia dọmọ: “Yé na mọ gigo Oklunọ tọn, po yẹyi Jiwheyẹwhe mítọn tọn po.” Mẹhe kẹalọyi kunnudenu Jiwheyẹwhe yinyin Jehovah tọn ehe lẹkọwá nado sẹ̀n ẹn.
22. (a) Etẹwẹ mí sọgan gọna pẹdido na to egbehe? (b) Naegbọn mí dona gọna pẹdido taun dọ Jehovah nọ dè wẹnsagun lalo tọn lẹ gbà?
22 Lehe mí dona gọna pẹdido dọ Jehovah nọ do wẹnsagun nugbo etọn lẹ hia do sọ! Na nugbo tọn ewọ wẹ “mẹhe hẹn ohó devi etọn tọn dote, bosọ hẹn linlẹn mẹdagun etọn lẹ tọn ṣẹ.” (Isaia 44:26) Dọdai hẹngọwa tọn he e na Isaia po Ezekiẹli po tá hinhọ́n do owanyi daho etọn, nukundagbe majẹhẹ, po lẹblanu etọn po ji hlan devizọnwatọ etọn lẹ. Po jide po, Jehovah jẹ na pipà mítọn lẹpo na ehe! Podọ míwlẹ to egbehe dona gọna pẹdido taun dọ e nọ dè wẹnsagun lalo lẹ gbà. Ehe yinmọ na suhugan yetọn wẹ tin to aihọn mẹ todin. Wẹndomẹ he gblo zẹjlẹgo yetọn lẹ nọ gbẹkọ lẹndai he ko yin lila Jehovah tọn lẹ go. Hosọ he bọdego na gọalọna mí nado yọ́n wẹnsagun lalonọ enẹlẹ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a The Monuments and the Old Testament, gbọn Ira Maurice Price dali, 1925.
Be Hiẹ Sọgan Basi Zẹẹmẹ Ya?
◻Nawẹ Jehovah nọ do wẹnsagun nugbo etọn lẹ hia gbọn?
◻Gbọn Isaia dali, mẹnu wẹ Jehovah ylọ dọ nuyizan etọn nado gbawhàn Babilọni tọn?
◻Nawẹ dọdai Isaia tọn he basi zẹẹmẹ awhàn Babilọni tọn gbigbà lẹ yin hinhẹndi gbọn?
◻Kọdetọn dagbe tẹwẹ awhàn Babilọni tọn gbigbà tindo do oyín Jehovah tọn ji?
[Yẹdide to weda 17]
Babilọni sọawuhia nado yin nuhe yè ma sọgan gbawhàn etọn to azán Ezekiẹli tọn gbe