Ohó Jehovah Tọn Tin to Ogbẹ̀
Nuagokun lẹ sọn Owe Ezekiẹli Tọn Mẹ—II
MÍ TIN to osun décembre 609 J.W.M. Ahọlu Babilọni tọn ko bẹ osladido godo tọn etọn jẹeji lẹdo Jelusalẹm. Kakajẹ whenẹnu, owẹ̀n Ezekiẹli tọn hlan kanlinmọ he tin to Babilọni lẹ sinai do hosọ dopo ji: enẹ wẹ aijijẹ po vasudo tòdaho yiwanna yetọn Jelusalẹm tọn po. Ṣigba todin, hosọ dọdai Ezekiẹli tọn lẹ tọn diọ jẹ dindọn he to tepọn akọta kosi he na jaya na nugbajẹmẹji he wá omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji. To whenuena Jelusalẹm jai to osun 18 godo, owẹ̀n Ezekiẹli tọn wá sinai do hosọ yọyọ devo ji: enẹ wẹ hẹngọwa gigonọ sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn.
Ezekiẹli 25:1–48:35 bẹ dọdai lẹ hẹn gando akọta he lẹdo Islaeli pé lẹ po tundote omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn po go.a Gbọnvona Ezekiẹli 29:17-20, kandai lọ yin bibasi to aliho debọdo-dego tọn mẹ podọ sọgbe hẹ hosọ he to yinyin hodọdeji. Ṣigba, wefọ ẹnẹ ehelẹ sọawuhia to finẹ na hosọ he to yinyin hodọdeji wutu. Taidi apadewhe Owe-wiwe gbọdo lẹ tọn, owẹ̀n he tin to owe Ezekiẹli tọn mẹ ‘tin to ogbẹ̀ bosọ dohuhlọn.’—Heblu lẹ 4:12.
‘AIGBA EHE NA LẸZUN TAIDI JIPA EDẸNI TỌN’
Na Jehovah ko mọ lehe akọta Ammọni, Moabi, Edomi, Filistia, Tile po Sidoni po tọn lẹ na yinuwa hlan aijijẹ Jelusalẹm tọn do hlan nukọn wutu, e hẹn Ezekiẹli nado dọ dọdai sọta yé. Egipti na yin bibẹ yì taidi gblannu. ‘Falo ahọlu Egipti tọn po ogege etọn po’ yin yiyijlẹdo kedali de go he na yin sinsánsẹ gbọn “ohí ahọlu Babilọni tọn” dali.—Ezekiẹli 31:2, 3, 12; 32:11, 12.
Nudi osun ṣidopo to vasudo Jelusalẹm tọn godo to owhe 607 J.W.M., mẹhe họ̀ngán de wá bo dọna Ezekiẹli dọmọ: “Yè hò tòdaho lọ.” Yẹwhegán lọ “masọ yin unbọpẹn” hlan kanlinmọ lọ lẹ ba. (Ezekiẹli 33:21, 22) E tindo dọdai hẹngọwa tọn lẹ nado lá. Jehovah “nasọ ze lẹngbọhọtọ dopo daga do yé ji, . . . yèdọ devi [etọn] Davidi.” (Ezekiẹli 34:23) Edomi na jẹvọ́, ṣigba aigba nẹ, yèdọ Juda, na lẹzun “taidi jipa Edẹni tọn.” (Ezekiẹli 36:35) Jehovah dopagbe nado basi hihọ́na omẹ etọn he yin hinhẹngọwa lẹ sọn mẹgbeyinyan “Gọgi” tọn mẹ.—Ezekiẹli 38:2.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
29:8-12—Whetẹnu wẹ Egipti jẹvọ́ na owhe 40? To vasudo Jelusalẹm tọn godo to owhe 607 J.W.M., pipotọ Juda tọn họnyi Egipti mahopọnna avase yẹwhegán Jẹlemia tọn. (Jẹlemia 24:1, 8-10; 42:7-22) Enẹ ma sọawuhia nado yin hihọ́ de na yé na Nẹbukadnẹzali wá sọta Egipti bo gbawhàn etọn. Vọjijẹ owhe 40 Egipti tọn sọgan ko wá aimẹ bọdo awhàngbigba enẹ go. Dile etlẹ yindọ whenuho aihọn tọn ma do kunnudenu depope hia gando vọjijẹ ehe go, mí sọgan deji dọ e wá aimẹ na Jehovah wẹ Mẹhe nọ hẹn dọdai lẹ di.—Isaia 55:11.
29:18—Nawẹ ‘ota lẹpo yin hinhẹnzun pipá bọ abọ́ lẹpo sọ yin hinhẹn kinkọ́n’ gbọn? Osla he yin didó lẹdo tòdaho ageklo Tile tọn sinyẹn bosọ vẹawu sọmọ bọ ota awhànpa Nẹbukadnẹzali tọn lẹ tọn yin hinhẹn mọ́n gbọn ogangbakun yetọn lẹ dali bọ abọ́ yetọn lẹ sọ kinkọ́n na azọ́nwanu họgbigbá tọn lẹ bibẹ nado gbá atọ̀họ̀ po figángán lẹ po wutu.—Ezekiẹli 26:7-12.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
29:19, 20. Na Tilenu lẹ họnyi tòdaho yetọn he tin to lopo ji lọ mẹ po suhugan adọkunnu yetọn lẹ tọn po wutu, gblannu vude poun wẹ Ahọlu Nẹbukadnẹzali mọ bẹ sọn Tile. Mahopọnna dọ Nẹbukadnẹzali yin gandutọ kosi goyitọ podọ ṣejannabinọ de, Jehovah suahọ ẹ na nuhe e wà gbọn yíyí Egipti na ẹn taidi “azọ́nkuẹ na awhànfuntọ etọn lẹ” dali. Be e ma jẹ dọ mí ni hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe nugbo lọ tọn gbọn takuẹ susu na gandutọ lẹ na nuhe yé nọ wà do ota mítọn mẹ lẹ dali ya? Walọyizan aṣẹpatọ aihọn tọn lẹ kavi aliho he mẹ yé nọ yí takuẹ lẹ zan te ma de mí sọn azọngban ehe glọ gba.—Lomunu lẹ 13:4-7.
33:7-9. Pipli hihọ́tọ egbezangbe tọn lọ—yèdọ pipotọ yiamisisadode lọ—po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po ma dona dọ̀n-yonu-dogodo sọn yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn didọ po avase nina gbẹtọ lẹ gando “nukunbibia daho” he ja lọ go po mẹ gbede.—Matiu 24:21.
33:10-20. Eyin mí na mọ whlẹngán, mí dona lẹkọ sọn aliho ylankan mítọn lẹ ji bo setonuna nubiọtomẹsi Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Na nugbo tọn, aliho Jehovah tọn yin “jijlọ.”
36:20, 21. Na Islaelivi lẹ ma nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yinkọ yetọn he yin ‘omẹ Jehovah tọn lẹ’ wutu, yé hẹn oyín Jiwheyẹwhe tọn flu to akọta lẹ ṣẹnṣẹn. Mí ma dona yin sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn to nùmẹ poun gba.
36:25, 37, 38. Paladisi gbigbọmẹ tọn he mí to vivi etọn dù to egbehe gọ́ na “lẹngbọpa onú [kavi omẹ] wiwe lẹ tọn.” Enẹwutu, mí dona dovivẹnu nado hẹn ẹn do wiwe ji.
38:1-23. Jidenamẹnu nankọ die nado yọnẹn dọ Jehovah na whlẹn omẹ etọn lẹ gán sọn mẹgbeyinyan Gọgi sọn aigba Magọgi tọn mẹ! Gọgi wẹ oyín he yin didona “ahọvi aihọn he tọn,” yèdọ Satani Lẹgba, to whenuena e ko yin yinyan sọn olọn mẹ godo. Aigba Magọgi tọn dlẹnalọdo lẹdo aigba tọn he mẹ Satani po aovi etọn lẹ po yin ginglọndo.—Johanu 12:31; Osọhia 12:7-12.
“ZE AYIHA TOWE DO EHE YẸN NA DOHIA WE LẸPO GO”
Owhe 14 ko juwayi sọn whenue gbọ́n tòdaho Jelusalẹm tọn yin hiholiai. (Ezekiẹli 40:1) Yé na gbẹsọ nọ̀ kanlinmọgbenu na owhe 56 dogọ. (Jẹlemia 29:10) Ezekiẹli ko dibla tindo owhe 50 to whenẹnu. To numimọ de mẹ, e yin hinhẹnwa aigba Islaeli tọn ji. E yin didọna dọmọ: “Visunnu gbẹtọ tọn, yí nukun towe lẹ do pọ́n, bosọ yí otó towe lẹ do sè, bosọ ze ayiha towe do ehe yẹn na dohia we lẹpo go.” (Ezekiẹli 40:2-4) Lehe Ezekiẹli na ko gọ́ na ayajẹ do sọ nado mọ numimọ tẹmpli yọyọ de tọn!
Tẹmpli gigonọ he Ezekiẹli mọ lọ tindo họngbo 6, abò núdùdù tọn 30, Fiwiwe, Fiwiwe Gbaugbau, agbà atin tọn de, po agbà avọ́nunina mimẹ̀ tọn de po. Asisa osin tọn de to “vivi jẹgbonu” sọn tẹmpli lọ mẹ bo wá lẹzun tọ̀sisa de. (Ezekiẹli 47:1) Ezekiẹli sọ mọ numimọ de yí gando aigba he yin didena whẹndo dopodopo go—ehe mimá dopodopo nọ bẹsọn whèzẹtẹn yì whèyihọ-waji po lẹdo anadenanu tọn de po to mimá Juda po Bẹnjamini po tọn lẹ ṣẹnṣẹn. Lẹdo ehe mẹ wẹ “fiwiwe OKLUNỌ tọn” po “tòdaho” he nọ yin yiylọ dọ Jehovah-Shammah po tin te.—Ezekiẹli 48:9, 10, 15, 35, nudọnamẹ odò tọn.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
40:3–47:12—Etẹwẹ tẹmpli he yin mimọ to numimọ mẹ lọ nọtena? Tẹmpli daho blibata he Ezekiẹli mọ to numimọ mẹ ehe ma ko yin gbigbá pọ́n. E nọtena tẹmpli gbigbọmẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn—yèdọ tito tẹmpli mẹ tọn nkọ he e zedai na sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke to azán mítọn gbè. (Ezekiẹli 40:2; Mika 4:1; Heblu lẹ 8:2; 9:23, 24) Numimọ tẹmpli tọn ehe mọ hẹndi yí to ‘azán godo tọn lẹ’ mẹ, to whenuena yẹwhenọduta lọ yin kiklọwé. (2 Timoti 3:1; Ezekiẹli 44:10-16; Malaki 3:1-3) Ṣigba, e na mọ hẹndi godo tọn de yí to Paladisi mẹ. Tẹmpli he yin mimọ to numimọ mẹ lọ wleawu opagbe de tọn na Ju he tin to kanlinmọgbenu lẹ dọ sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke na yin hinhẹngọwa podọ whẹndo Ju tọn dopodopo na mọ ogú de yí to aigba lọ ji.
40:3–43:17—Etẹwẹ tẹmpli lọ jijlẹ zẹẹmẹdo? Jijlẹ tẹmpli lọ tọn yin ohia de dọ lẹndai Jehovah tọn gando sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke go na mọ hẹndi dandan.
43:2-4, 7, 9—Etẹwẹ yin “oṣiọ ahọlu yetọn lẹ tọn” he dona yin didesẹ sọn tẹmpli lọ mẹ lẹ? E họnwun dọ boṣiọ lẹ wẹ oṣiọ lọ lẹ to alọdlẹndo. Gandutọ Jelusalẹm tọn lẹ po tòmẹnu etọn lẹ po ko hẹn tẹmpli Jiwheyẹwhe tọn flu po boṣiọ lẹ po—bo gbọnmọ dali yí yé do basi ahọlu yetọn lẹ.
43:13-20—Etẹwẹ agbà he Ezekiẹli mọ to numimọ mẹ lọ nọtena? Agbà yẹhiadonu tọn lọ nọtena ojlo Jiwheyẹwhe tọn to kọndopọ mẹ hẹ avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn. Na awuwledainanu ehe wutu, mẹyiamisisadode lẹ yin whẹsuna taidi dodonọ bọ “gbẹtọ susugege” lọ tindo teninọ wiwe de to Jiwheyẹwhe nukọn. (Osọhia 7:9-14; Lomunu lẹ 5:1, 2) Vlavo nuhe zọ́n niyẹn bọ “ohù kinkọ̀n” tẹmpli Sọlọmọni tọn—yèdọ sinhẹnnú blibata he yẹwhenọ lẹ nọ yizan nado lawu—ma tin to tẹmpli numimọ lọ tọn mẹ.—1 Ahọlu lẹ 7:23-26.
44:10-16—Mẹnu wẹ pipli yẹwhenọ tọn lọ nọtena? Pipli yẹwhenọ tọn lọ nọtena pipli Klistiani yiamisisadode lẹ tọn to azán mítọn gbè. Yé yin kiklọwé to 1918 to whenuena Jehovah sinai taidi ‘gànkọ̀ntọ de po kiklọtọ de po’ to tẹmpli gbigbọmẹ tọn etọn mẹ. (Malaki 3:1-5) Mẹhe yin wiwe kavi lẹnvọjọ lẹ penugo nado zindonukọn to lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn yetọn mẹ. Enẹgodo, yé dona dovivẹnu nado hẹn yede “madodiho sọn aihọn dè,” bo gbọnmọ dali ze apajlẹ dai na “gbẹtọ susugege” lọ, he yin tenọna gbọn whẹndo he ma yin yẹwhenọ lẹ dali.—Jakobu 1:27; Osọhia 7:9, 10.
45:1; 47:13–48:29—Etẹwẹ “aigba lọ” po mimá etọn lẹ po nọtena? Aigba lọ nọtena agblò nuwiwa omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. Mahopọnna fidepope he sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn de tin te, e tin to aigba he yin hinhẹngọwa lọ ji dile e na dẹnsọ bọ e na to godonọna sinsẹ̀n-bibasi nugbo lọ. Mimá aigba lọ tọn na mọ hẹndi godo tọn etọn yí to aihọn yọyọ lọ mẹ whenuena nugbonọ dopodopo na dugu otẹn de tọn.—Isaia 65:17, 21.
45:7, 16—Etẹwẹ nunina gbẹtọ lẹ tọn hlan yẹwhenọduta lọ po ahọvi lọ po nọtena? To tẹmpli gbigbọmẹ tọn lọ mẹ, godonọnamẹ gbigbọmẹ tọn wẹ ehe nọtena jẹnukọn—yèdọ alọgọ nina po gbigbọ gbekọndopọ tọn didohia po.
47:1-5—Etẹwẹ osin tọ̀sisa he Ezekiẹli mọ to numimọ mẹ lọ tọn nọtena? Osin lọ nọtena awuwledainanu gbigbọmẹ tọn Jehovah tọn lẹ na ogbẹ̀, ehe bẹ avọ́sinsan ofligọ Klisti Jesu tọn po oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn he tin to Biblu mẹ po hẹn. (Jẹlemia 2:13; Johanu 4:7-26; Efesunu lẹ 5:25-27) Lehe mẹyọyọ lẹ to wiwọ̀ wá sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke mẹ do, mọ wẹ tọ̀sisa lọ nọ to sisosiso deji do niyẹn. (Isaia 60:22) Otọ̀ lọ na to sisa po osin ogbẹ̀ tọn daho hugan lẹ po to Owhe Fọtọ́n lọ whenu, podọ osin etọn lẹ na bẹ nukunnumọjẹnumẹ susu dogọ hẹn sọn “owe” he na yin hùnhùn to whenẹnu lẹ mẹ.—Osọhia 20:12; 22:1, 2.
47:12—Etẹwẹ atin sinsẹ́nnọ lọ lẹ nọtena? Atin yẹhiadonu tọn lọ lẹ nọtena awuwledainanu gbigbọmẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ nado hẹn gbẹtọvi lẹ wá pipé kọ̀n.
48:15-19, 30-35, nudọnamẹ odò tọn—Etẹwẹ tòdaho he Ezekiẹli mọ to numimọ mẹ lọ nọtena? “Jehovah-Shammah” tin to aigba “vọ́tọ” ji, ehe dohia dọ e dona nọtena onú aigba ji tọn de. E taidi dọ tòdaho lọ nọtena tito anadenanu aigba ji tọn he nọ hẹn ale wá na mẹhe na wleawuna “aigba yọyọ” dodowiwa tọn lẹ. (2 Pita 3:13) Họngbo he e tindo to adà dopodopo ji lẹ dohia dọ e hùndonuvo. Nugopọntọ lẹ dona yọ́n dọnsẹpọ to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
40:14, 16, 22, 26. Yẹdide odétin tọn he tin to adó go to ali he biọ tẹmpli lọ mẹ lẹ dohia dọ mẹhe walọyizan yetọn jlọ lẹ kẹdẹ wẹ yin dotẹnmẹna nado biọ e mẹ. (Psalm 92:12) Ehe plọn mí dọ kiki eyin mí nọ zan walọ jijlọ wẹ sinsẹ̀n-bibasi mítọn na yin alọkẹyi to Jehovah dè.
44:23. Lehe mí dopẹ́ do sọ na sinsẹ̀nzọn he pipli yẹwhenọ egbezangbe tọn lọ nọ wà lẹ! “Afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ nọ yin nukọntọ to awuwiwlena núdùdù gbigbọmẹ tọn to osaa sisọ mẹ, ehe nọ gọalọna mí nado yọ́n vogbingbọn to nuhe yin mawé po nuhe yin wiwe to nukun Jehovah tọn mẹ po ṣẹnṣẹn.—Matiu 24:45.
47:9, 11. Oyọnẹn—yèdọ adà tangan osin yẹhiadonu tọn lọ—to azọ̀nhẹngbọ jiawu de hẹnwa to ojlẹ mítọn mẹ. Fidepope he e yin alọkẹyi te, e nọ hẹn gbẹtọ lẹ wá ogbẹ̀ to gbigbọ-liho. (Johanu 17:3) To alọ devo mẹ, mẹhe ma kẹalọyi osin ogbẹ̀-namẹ tọn lọ na yin ‘jijo hlan ojẹ̀’—bo na yin vivasudo kakadoi. Lehe e yin nujọnu do sọ dọ ‘mí ni dovivẹnu nado nọ má ohó nugbo tọn dile e jẹ do kẹdẹ’!—2 Timoti 2:15.
“Yẹn bo Nasọ Klan Oyín Daho Ṣie do Wiwe”
To whenuena ahọlu godo tọn hukan Davidi tọn yin didesẹ godo, Jiwheyẹwhe nugbo lọ dike bọ ojlẹ gaa de juwayi whẹpo bọ Ewọ “jlọjẹ mẹhe tọn e yin” nado duahọlu lọ na do wá. Etomọṣo, Jiwheyẹwhe ma wọn alẹnu etọn hẹ Davidi gba. (Ezekiẹli 21:27; 2 Samuẹli 7:11-16) Dọdai Ezekiẹli tọn dọho gando “devi ṣie Davidi” go, mẹhe na lẹzun “lẹngbọhọtọ” po “ahọlu” de po. (Ezekiẹli 34:23, 24; 37:22, 24, 25) Ehe ma yin mẹdevo zẹ̀ Jesu Klisti go to huhlọn Ahọluduta tọn mẹ. (Osọhia 11:15) Jehovah na “klan oyín daho [etọn] do wiwe” gbọn Ahọluduta Mẹssia tọn lọ gblamẹ.—Ezekiẹli 36:23.
To madẹnmẹ din, mẹhe to oyín wiwe Jiwheyẹwhe tọn hẹnflu lẹ na yin vivasudo. Ṣigba, mẹhe nọ klan oyín enẹ do wiwe to gbẹzan yetọn mẹ bo nọ basi sinsẹ̀n hlan Jehovah to aliho he yin alọkẹyi mẹ lẹ na mọ ogbẹ̀ madopodo yí. Enẹwutu, mì gbọ mí ni mọaleyi to gigọ́ mẹ sọn osin ogbẹ̀ tọn he to sisa susugege to azán mítọn gbè lọ mẹ bo hẹn sinsẹ̀n-bibasi nugbo zun adà tangan gbẹzan mítọn tọn.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Na dogbapọn Ezekiẹli 1:1–24:27 tọn, pọ́n “Nuagokun lẹ sọn Owe Ezekiẹli Tọn Mẹ—I,” to zinjẹgbonu Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn 1er juillet 2007 mẹ.
[Yẹdide to weda 9]
Tẹmpli gigonọ he Ezekiẹli mọ to numimọ mẹ lọ
[Yẹdide to weda 10]
Etẹwẹ tọ̀sisa ogbẹ̀ tọn he Ezekiẹli mọ to numimọ mẹ lọ nọtena?
[Asisa Yẹdide tọn]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.