Be Hiẹ Yin Linsinyẹntọ Nugbonugbo Ya?
BE HIẸ ko gblehomẹ sinsinyẹn na walọyizan he ma sọgbe mẹdevo tọn wutu pọ́n ya? Be hiẹ nọ yawu yinuwa to whenuena nuyiwadomẹji he nọ hẹnmẹ gblezọn lẹ to gingando họntọn pẹkipẹki towe lẹ go ya?
Nuyiwa afọdopolọji tọn po nujikudo tọn po nọ yin bibiọ to ojlẹ delẹ mẹ nado doalọtena gbigbayipe ylando sinsinyẹn tọn. Di apajlẹ, to whenuena ylanwiwa sinsinyẹn jlo na hẹn Islaelivi lẹ gblezọn to owhe kanweko 15tọ J.W.M., Finehasi heyin ovivi Aalọn tọn de afọdide nujikudo tọn de nado de oylan lọ sẹ̀. Jehovah Jiwheyẹwhe kẹalọyi nuhe e wà, bo dọmọ: “Finehasi . . . ko lẹ́ homẹgble ṣie sọn ovi Islaeli tọn lẹ lọ dè, to ehe mẹ e yí awuwhàn ṣie do yin awuwhànnọ to yé ṣẹnṣẹn.”—Osọha lẹ 25:1-11.
Finehasi de afọdide he sọgbe lẹ nado doalọtena gbigbayipe nuhẹnflu lọ tọn. Ṣigba etẹwẹ dogbọn homẹgble he mayin didava mítọn gando awugbopo mẹdevo lẹ tọn go dali? Eyin mí yinuwa to whlẹndo ji kavi matin whẹwhinwhẹ́n he sọgbe lẹ, mí ma na lẹzun avùnlọyitọ dodowiwa tọn taidi linsinyẹntọ de gba—yèdọ mẹde he ma nọ kẹalọyi mapenọ-yinyin mẹdevo lẹ tọn. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado dapana omọ̀ ehe?
‘Jehovah to Jijona Nuṣiwa Towe Lẹpo’
Jehovah yin ‘Jiwheyẹwhe awuwhàntọ (zohunhunnọ) de; Jiwheyẹwhe he ma nọ na dotẹnmẹ agbàwhinwhlẹn.’ (Eksọdusi 20:5, NW nudọnamẹ odò tọn) Na ewọ yin Mẹdatọ wutu, e tindo jlọjẹ nado biọ mẹdezejo mlẹnmlẹn mítọn. (Osọhia 4:11) Ṣogan, Jehovah nọ doakọnna madogán gbẹtọvi tọn lẹ. Gando ewọ go, psalm-kàntọ Davidi jihàn dọmọ: “Lẹblanunọ, dagbenọ wẹ OKLUNỌ, e whleawu nado sadi, podọ susunọ to dagbewanyi mẹ. E ma na yí whepoponu do [to nuṣiwa dín gba] . . . E ma wà hẹ mí kẹdẹdile ylando mítọn te gba; mọ e ma sọ na ale mí kẹdẹdi ylanwiwa mítọn.” Mọwẹ, eyin mí lẹnvọjọ, Jiwheyẹwhe ‘nọ jo nuṣiwa mítọn lẹpo do na mí.’—Psalm 103:3, 8-10.
Na e mọnukunnujẹ ylandonọ-yinyin gbẹtọvi lẹ tọn mẹ wutu, Jehovah ma nọ ‘to nuṣiwa dín’ do ylanwatọ he lẹnvọjọ lẹ go gba. (Psalm 51:5; Lomunu lẹ 5:12) Na nugbo tọn, lẹndai etọn wẹ e yin nado de ylando po mape po sẹ̀. Kakajẹ whenuena enẹ na yin wiwadotana mlẹnmlẹn, kakati nado nọ ‘suahọ mí kẹdẹdile ylando’ mítọn te, Jiwheyẹwhe gbọn dagbewiwa dali dlẹnkanna jona to dodonu avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn ji. Depope to mí mẹ ma na jẹna whlẹngán gba eyin Jehovah ma do lẹblanu hia to whenue e sọgbe te. (Psalm 130:3) Lehe mí dona dopẹ́ sọ dọ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn, mẹhe gbọn jlọjẹ dali biọ mẹdezejo mlẹnmlẹn, yin Jiwheyẹwhe lẹblanunọ de!
Mí Tindo Nuhudo Jlẹkajininọ Tọn
To whenuena e yindọ Oklunọ Nupojipetọ wẹkẹ lọ tọn nọ do linsinsinyẹn hia to nuyiwa hẹ gbẹtọvi mapenọ lẹ mẹ, be mílọsu ma dona wà onú dopolọ ya? Linsinsinyẹn ko yin zẹẹmẹ basina taidi “ayilinlẹn nado tindo homẹfa gando linlẹn kavi nuyiwa mẹdevo lẹ tọn go.” Be mí tindo nugopipe mọnkọtọn—yèdọ ayilinlẹn nado yí homẹfa zan bosọ doakọnnanu to whenuena mẹdevo lẹ dọ kavi wà nuhe mayin ylando sinsinyẹn ṣigba bo taidi nuhe ma sọgbe lẹ do mí go ya?
Nugbo wẹ dọ, mí dona dapana linsinsinyẹnnọ yinyin zẹjlẹgo. Di dohia, awugble sinsinyẹn lẹ nọ yin hinhẹnwa to whenuena aṣẹpatọ sinsẹ̀n tọn lẹ yigbena yẹwhenọ he gblezọn lẹ nado to zinzanhẹ visunnu lẹ po viyọnnu lẹ po madoalọte. “To pinpọn nuhe jọ do ovi lẹ go hlan taidi nujijọ ylando tọn de poun mẹ, aṣẹpatọ ṣọṣi tọn lẹ nọ sẹtẹn na yẹwhenọ whẹhutọ lọ [yì fidevo] poun,” wẹ linlinnatọ dopo dọ to Irlande.
Be tẹnmẹdidiọna omẹ mọnkọtọn yin apajlẹ linsinsinyẹn tọn he sọgbe de ya? Paali! Mí ni dọ dọ pipli amasinzọ́nwatọ lẹ tọn de na dotẹnmẹ doto-mẹzẹtọ he nọ dovọ́na azọ́n de nado zindonukọn to mẹzizẹ mẹ, bo nọ diọtẹnna ẹn sọn dotowhé de jẹ devo, dile etlẹ yindọ e nọ hù kavi nọ gbleawuna awutunọ he go e nọ penukundo lẹ. Linlẹn nugbonọ mayin hlan azọ́n tọn kẹdẹ wẹ sọgan hẹn pipli enẹ nado wleawuna “linsinsinyẹn” mọnkọtọn. Ṣigba etẹwẹ dogbọn mẹhe hẹn ogbẹ̀ yetọn bu kavi heyin awugblena na walọyizan vọdonanu kavi na nuyiwa sẹ́nhẹngba tọn lẹ dali?
Owù de sọ tin to linsinsinyẹn vude tlala didohia mẹ ga. To whenuena Jesu tin to aigba ji, Ju delẹ heyin yinyọnẹn taidi Zélote (hagbẹ hẹngogonọ lẹ) gbọn aliho agọ̀ mẹ dín nado yí apajlẹ Finehasi tọn zan to tintẹnpọn nado suwhẹna nuyiwa yetọn lẹ mẹ. Dopo to nuyiwa zẹjlẹgo Zélote delẹ tọn wẹ “nado kọnawudopọ hẹ gbẹtọgun lẹ to Jelusalẹm to hùnwhẹ lẹ po nuwiwa mọnkọtọn lẹ po whenu bosọ nọ sọwhán mẹdepope he to nuhe ma hẹn homẹ yetọn hùn lẹ wà to mayọnẹn mẹ.”
Taidi Klistiani lẹ, mí ma na yì jẹ obá he mẹ Zélote lẹ yì jẹ to awugbigblena mẹhe hẹn homẹgble na mí lẹ mẹ pọ́n gbede. Ṣigba be linsinsinyẹn ma tindo jẹ obá de mẹ nọ hẹn mí nado yangbé mẹhe jẹagọdo mí lẹ tọn to aliho devo lẹ mẹ—vlavo gbọn onú ylankan didọ do yé go dali wẹ ya? Eyin mí yin linsinyẹntọ nugbonugbo, mí ma na nọ yí hogbe awugblenamẹ tọn mọnkọtọn lẹ zan gba.
Falesi owhe kanweko tintan tọn lẹ sọ yin pipli hẹngogonọ devo. Yé nọ gblewhẹdo mẹdevo lẹ gbọzangbọzan bo ma nọ na dotẹnmẹ depope mapenọ-yinyin gbẹtọ tọn gba. Falesi goyitọ lẹ nọ yí nukunpẹvi do pọ́n gbẹtọ lẹ, bo nọ tindo linlẹn ylankan sọta yé taidi ‘mẹhodẹ̀do lẹ.’ (Johanu 7:49) Na whẹwhinwhẹ́n dagbe wutu, Jesu gblewhẹdo sunnu he nọ ylọ yede dọ dodonọ mọnkọtọn lẹ, bo dọmọ: “Dindọ̀n hlan mì, wekantọ lẹ, po Falesi lẹ po, yẹnuwatọ! na mì to madao mẹnte tọn aneti tọn, po kumini tọn po na, bosọ gbẹ́ onú pẹnzin osẹ́n tọn dai, whẹdida, lẹblanu, po yise po: ṣigba ehelẹ wẹ jẹ mìwlẹ do basi, mì ma do jo devo dai ma wà gba.”—Matiu 23:23.
To hodidọ ehe mẹ, Jesu ma to nukunpẹvi yido pọ́n nujọnu-yinyin tonusisena Osẹ́n Mose tọn gba. E to didohia poun dọ “onú pẹnzin” lọ, kavi adà nujọnu tọn Osẹ́n lọ tọn nọ biọ dọ yè ni yí lẹnpọn dagbe po lẹblanu po do setonuna Osẹ́n lọ. Lehe Jesu po devi etọn lẹ po gbọnvona Falesi po Zélote hẹngogonọ lẹ po do sọ!
Jehovah Jiwheyẹwhe kavi Jesu Klisti ma nọ yí nukunpẹvi do pọ́n ylanwiwa gba. To madẹnmẹ, ‘ahọsuyi na yin hinhẹnwa mẹhe mayọ́n Jiwheyẹwhe po mẹhe ma setonuna wẹndagbe lọ lẹ po ji.’ (2 Tẹsalonikanu lẹ 1:6-10) Ṣigba, to zohunhun etọn mẹ na dodowiwa Jesu ma gboawupo nado do homẹfa, lẹblanu, po mẹtọnhopọn owanyinọ Otọ́ olọn mẹ etọn tọn hia mẹhe jlo nado wà nuhe sọgbe lẹpo gba. (Isaia 42:1-3; Matiu 11:28-30; 12:18-21) Apajlẹ dagbe nankọ die Jesu zedai na mí!
Mì Yí Homẹfa Do Sinyẹnlin hẹ Ode Awetọ
Dile mí tlẹ sọgan tindo zohunhun na dagbe wiwà do, mì gbọ mí ni yí ayinamẹ apọsteli Paulu tọn do yizan mẹ he dọmọ: “Mì . . . nọ sinyẹnlin hẹ mìnọzo, mì nọ jona mìnọzo, eyin mẹde tindo wiwọ́ do mẹde go; yèdọ dile [Jehovah] jona mì do, mọ ga wẹ mì ni nọ basi do.” (Kọlọsinu lẹ 3:13; Matiu 6:14, 15) Linsinsinyẹn nọ biọ akọndidona awugbopo po nuṣiwa ode awetọ tọn lẹ po to aihọn mape ehe mẹ. Mí dona yin lẹnpọn dagbenọ to nuhe mí nọ donukun sọn mẹdevo lẹ dè mẹ.—Filippinu lẹ 4:5.
Yinyin linsinyẹntọ ma zẹẹmẹdo alọkẹyi ylanwiwa kavi nado miyọnnukundo nuṣiwa lẹ to aliho depope mẹ gba. Adà nulinlẹnpọn kavi walọyizan yisenọ hatọ de tọn sọgan nọ ma tin to kọndopọmẹ hẹ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ. Dile etlẹ yindọ awugbopo lọ sọgan nọ ma sinyẹn sọmọ bo na dekọtọn do nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn matindo mẹ, e sọgan na ohia avase tọn de he dohia dọ vọjlado delẹ yin bibiọ. (Gẹnẹsisi 4:6, 7) Lehe e yin owanyinu do sọ to whenuena mẹhe tindo jẹhẹnu gbigbọmẹ tọn lẹ tẹnpọn nado basi vọjladona nuṣiwatọ lọ to gbigbọ walọmimiọn tọn mẹ! (Galatianu lẹ 6:1) Nalete, nado tindo kọdetọn dagbe to vivẹnudido ehe mẹ, dandannu wẹ e yin nado do gbigbọ mẹtọnhopọn tọn hia kakati ni yin hẹngogo tọn.
‘To Walọmimiọn po Osi Sisosiso po Mẹ’
Etẹwẹ dogbọn homẹfa didohia hlan mẹhe pọndohlan sinsẹ̀n tọn yetọn lẹ gbọnvo na mítọn lẹ dali? “Nukinkan Gbayipe” de heyin titẹdonugo to Wehọmẹ Ahọlu tọn lẹpo heyin zizedai to Irlande to 1831 hia dọmọ: “Jesu Klisti ma jlo dọ yè ni zín sinsẹ̀n etọn do gbẹtọ lẹ ji gánnugánnu gbọn danuwiwa dali gba. . . . Jlẹdidọ hẹ kọmẹnu mítọn lẹ po zùnzùn yé po mayin aliho lọ nado duto yé ji dọ míwlẹ tin to aliho he sọgbe ji bọ yewlẹ to alibu gba. E yọnbasi taun dọ mí na to yé hẹn tindo nujikudo dọ mí ma tindo gbigbọ Klistiani tọn gba.”
Jesu plọnmẹ bosọ yinuwa to aliho de mẹ he dọ̀n gbẹtọ lẹ wá Ohó Jiwheyẹwhe tọn kọ̀n, podọ mọwẹ mí dona wà do. (Malku 6:34; Luku 4:22, 32; 1 Pita 2:21) Taidi omẹ pipé he tindo zinzin he Jiwheyẹwhe nọ namẹ, e sọgan yọ́n nuhe to ahun lẹ mẹ. Enẹwutu, to whenuena e lẹzun dandan, Jesu penugo nado lá whẹgbledomẹ sinsinyẹn do kẹntọ Jehovah tọn lẹ ji. (Matiu 23:13-33) E mayin dọ e ma tindo linsinsinyẹn wutu wẹ e wà ehe gba.
Na mí ma taidi Jesu wutu, mí ma sọgan yọ́n nuhe tin to ahun lẹ mẹ. Enẹwutu, mí dona hodo ayinamẹ apọsteli Pita tọn he dọmọ: “Mì ni nọ klan [Klisti do wiwe taidi Oklunọ] to ayiha mìtọn mẹ: mì sọ nọ wleawu whepoponu nado yigbena omẹ popo to walọmimiọn po osi po mẹ, he to dodinna linlẹn todido tọn he tin to mì mẹ lẹ.” (1 Pita 3:15) Taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, mí dona yiavunlọ na nuhe mí yise na e sinai do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji gligli wutu. Ṣigba mí dona wà ehe to aliho de mẹ he do sisi hia mẹdevo lẹ po nuyise ahundoponọ yetọn lẹ po. Paulu wlan dọmọ: “Mì gbọ hogbe mìtọn ni tin po ojọmiọn po to whepoponu, ehe ojẹ̀ pé, na mìwlẹ nido yọ́n le mì na nọ gblọnhona gbẹtọ lẹ dopodopo do.”—Kọlọsinu lẹ 4:6.
To Yẹwhehodidọ diyin Osó ji tọn etọn mẹ, Jesu dọmọ: “Onú depope mìwlẹ jlo gbẹtọ ni wà hlan mì, mọkẹdẹ wẹ mì ni wà hlan yé.” (Matiu 7:12) Enẹwutu, to whelọnu lo, mì gbọ mí ni yí homẹfa do sinyẹnlin hẹ ode awetọ bosọ do sisi hia mẹhe mí to yẹwheho wẹndagbe tọn dọ na lẹ. Gbọn zohunhun mítọn na dodowiwa hinhẹn do jlẹkaji hẹ linsinsinyẹn he sinai-do-Biblu ji dali, mí na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn bo nasọ yin linsinyẹntọ na nugbo tọn.
[Yẹdide to weda 23]
Dapana walọyizan hẹngogonọ Falesi lẹ tọn
[Yẹdide to weda 23]
Jesu do gbigbọ linsinsinyẹn Otọ́ etọn tọn hia. Hiẹ lo?