Avunlọ-Yíyí Na Yise Mítọn
“Mì klán Klisti do wiwe taidi Oklunọ to ayiha mìtọn mẹ, bo nọ wleawu to whepoponu nado yiavunlọ to omẹ popo nukọn he to dodinna linlẹn todido he tin to mì mẹ tọn lẹ.”—1 PITA 3:15, NW.
1, 2. Naegbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma nọ yin pipaṣa dogbọn nukundiọsọmẹ dali, ṣigba etẹwẹ yé nọ jlo?
TO OTÒ susu lẹ mẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin yinyọnẹn to paa mẹ taidi gbẹtọ nugbonọ, walọ dagbenọ lẹ. Mẹsusu nọ pọ́n yé hlan taidi kọmẹnu dagbe he ma nọ hẹn nuhahun depope wá lẹ. Ṣogan, po nùzindonuji agọ̀ po, Klistiani he yiwanna jijọho ehelẹ ko jiya homẹkẹn agọ̀ tọn—to ojlẹ awhàn tọn po jijọho tọn lẹ po mẹ. Yé ma nọ yin pipaṣa dogbọn nukundiọsọmẹ mọnkọtọn dali gba. Na nugbo tọn, yé nọ donukun in. To popolẹpo mẹ, yé yọnẹn dọ Klistiani nugbonọ lẹ to owhe kanweko tintan W.M. yin ‘asisa wangbẹna tọn,’ enẹwutu naegbọn mẹhe to vivẹnudo nado yin hodotọ nugbonọ Klisti tọn to egbehe lẹ na donukun nado yin nuyiwa hẹ to aliho he gbọnvo de mẹ? (Matiu 10:22) Gbọnvona enẹ, Biblu dọmọ: “Mọwẹ, yé he jlo na nọ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn mẹ to Klisti Jesu mẹ lẹ [nasọ yin homẹkẹn do, NW].”—2 Timoti 3:12.
2 Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma nọ dín homẹkẹn, mọjanwẹ yé ma nọ duvivi awusinyẹnnamẹnu lọ lẹ—yèdọ akuẹ-dánamẹ, ganpamẹ ninọ, kavi nuyiwahẹmẹ fifiẹ tọn—he e sọgan hẹnwa lẹ gba. Yé nọ jlo nado ‘zìn ogbẹ̀ zọnlin abọẹ-abọẹ’ na yé nido sọgan dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn matin aliglọnnamẹ. (1 Timoti 2:1, 2) Yé nọ yọ́n pinpẹn mẹdekannujẹ sinsẹ̀n tọn he yé tindo to aigba susu lẹ ji nado to nukọnzindo to sinsẹ̀n-bibasi yetọn mẹ, podọ yé nọ gbọn ahundopo dali wà nuhe go yé pé lẹpo nado “nọ̀ jijọho hẹ omẹ popo,” gọna gandutọ gandudu gbẹtọ tọn lẹ. (Lomunu lẹ 12:18; 13:1-7) To whelọnu lo, naegbọn yé do yin ‘asisa wangbẹna tọn’?
3. Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n dopo he wutu Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko yin wangbẹna jẹagọ?
3 Na taun tọn, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko yin wangbẹna jẹagọ na whẹwhinwhẹ́n dopolọ lẹ he wutu Klistiani fliflimẹ tọn lẹ yin homẹkẹndo. Tintan whẹ́, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yinuwa do nuyise sinsẹ̀n tọn yetọn lẹ ji to aliho lẹ mẹ he nọ hẹn yé yin mẹhe ma diyin to mẹdelẹ dè. Di apajlẹ, yé nọ yí zohunhun do dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba gbẹtọ lẹ nọ saba mọnukunnujẹ zohunhun yetọn mẹ jẹagọ, bo nọ pọ́n yẹwhehodidọ yetọn hlan taidi “mẹdidiọ po huhlọn po.” (Yijlẹdo Owalọ lẹ 4:19, 20 go.) Yé sọ nọ nọ̀ kada to tonudidọ po awhàn akọta tọn lẹ po mẹ, podọ to whedelẹnu ehe ko nọ yin nukunnumọjẹemẹ jẹagọ dọ Kunnudetọ lẹ mayin tovi nugbonọ lẹ gba.—Mika 4:3, 4.
4, 5. (a) Nawẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko yin yanwle whẹsadokọnamẹ lalo tọn lẹ gbọn? (b) Mẹnu lẹ wẹ ko saba nọ yin tọ́ntlọngbọ́n to homẹkẹn dido devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ mẹ?
4 Awetọ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko yin yanwle whẹsadokọnamẹ lalo tọn lẹ—yèdọ lalo gbangba klolo tọn lẹ po kọsislo na nuyise yetọn lẹ po. Taidi kọdetọn de, yé ko yin hiadogona taidi hagbẹ klandovo owù tọn de to aigba delẹ ji. Humọ, na yé nọ dín nukunpedomẹgo dotowhé tọn he ma bẹ ohùn hẹn he tin to kọndopọmẹ hẹ ojlo yetọn nado setonuna gbedide Biblu tọn nado ‘nọla na ohùn’ wutu, yé ko yin hiadogona jẹagọ taidi “ovi hutọ́ lẹ” po “ogbẹ́ aṣli tọn mẹdetiti hutọ́ lẹ” po. (Owalọ lẹ 15:29) Ṣigba nugbo lọ wẹ yindọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ ze nuhọakuẹ-yinyin he yiaga do ogbẹ̀ ji, podọ yé nọ dín nado mọ nukunpedomẹgo dagbe hugan he tin-to-aimẹ lọ yí na yedelẹ po ovi yetọn lẹ po. Whẹsadokọnamẹ lọ dọ suhugan ovi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn wẹ nọ kú to owhe dopodopo mẹ taidi kọdetọn ohùn dido gbigbẹdai tọn wutu yin lalo mlẹnmlẹn. To yidogọ mẹ, na nugbo Biblu tọn ma nọ tindo nugandomẹgo dopolọ do hagbẹ whẹndo tọn lẹpo ji wutu, Kunnudetọ lẹ ko sọ yin owhẹ̀ whẹndo lẹ gbigbakija tọn sadokọna ga. Ṣogan, mẹhe jẹakọ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yọnẹn dọ yé nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n gbẹzan whẹndo tọn bo nọ tẹnpọn nado hodo gbedide Biblu tọn lẹ dọ asu po asi po de ni yiwanna bosọ nọ na sisi ode awetọ yetọn podọ ovi lẹ ni nọ setonuna mẹjitọ yetọn lẹ vlavo yé yin yisenọ lẹ kavi lala.—Efesunu lẹ 5:21–6:3.
5 To nujijọ susu lẹ mẹ, mẹhe nọ yin tọ́ntlọngbọ́n to homẹkẹn dido devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ mẹ ko sọawuhia nado yin nukundiọsọmẹtọ sinsẹ̀n tọn lẹ he ko yí nuyiwadomẹji po aṣẹpipa tonudidọ tọn lẹ po gọna linlinnamẹnu lẹ zan nado tẹnpọn bo gbidikọna nuwiwa Kunnudetọ lẹ tọn. Nawẹ míwlẹ, yèdọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, dona yinuwa hlan nukundiọsọmẹ mọnkọtọn—vlavo e yin kọdetọn nuyise po nuyiwa mítọn lẹ po tọn kavi whẹsadokọnamẹ lalo tọn lẹ gbọn?
‘Mì Gbọ Lẹnpọn Dagbenọ-Yinyin Mìtọn ni Zun Yinyọnẹn Hlan Omẹ Popo’
6. Naegbọn e yin onú titengbe nado tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando mẹhe tin to gbonu agun Klistiani tọn lẹ go?
6 Nado bẹjẹeji, mí dona tindo pọndohlan he sọgbe lọ—yèdọ pọndohlan Jehovah tọn—gando mẹhe ma má nujikudo sinsẹ̀n mítọn tọn lẹ go. Yin e mayin mọ, mí sọgan gbọn numadinu dali fọ́n wangbẹna kavi vlẹko dote sọn mẹdevo lẹ dè. “Mì gbọ [lẹnpọn dagbenọ-yinyin, NW ] mìtọn ni zun yinyọnẹn hlan omẹ popo,” wẹ apọsteli Paulu wlan. (Filippinu lẹ 4:5) Enẹwutu, Biblu na tuli mí nado tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando mẹhe tin to gbonu agun Klistiani tọn lẹ go.
7. Etẹwẹ mídelẹ whiwhla “madodiho sọn aihọn dè” bẹhẹn?
7 To alọ devo mẹ, Owe-wiwe lẹ dotuhomẹna mí họnwun nado “whla [mídelẹ] madodiho sọn aihọn dè.” (Jakobu 1:27; 4:4) Hogbe lọ “aihọn” tofi, taidi to fisusu devo lẹ to Biblu mẹ, tindo alọdlẹndonu hlan pipli gbẹtọvi lẹ tọn he gbọnvona Klistiani nugbo lẹ. Mí to gbẹnọ to ṣẹnṣẹn ogbẹ́ gbẹtọvi tọn ehe mẹ; mí nọ dukosọ hẹ yé to agbasazọ́n mẹ, to wehọmẹ, to lẹdo lọ mẹ. (Johanu 17:11, 15; 1 Kọlintinu lẹ 5:9, 10) Ṣogan, mí nọ whla mídelẹ matin dihó sọn aihọn lọ dè gbọn gbigbẹ́ jijọ lẹ, hodidọ, po walọyizan he sọta aliho dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po dai dali. Onú titengbe wẹ e sọ yin dọ mí ni mọnukunnujẹ owù gbẹdido pẹkipẹki hẹ aihọn ehe tọn go, titengbe hẹ mẹhe nọ do sisi matindo mlẹnmlẹn hia hlan nujinọtedo Jehovah tọn lẹ.—Howhinwhẹn lẹ 13:20.
8. Naegbọn ayinamẹ lọ nado whla míde matin dihó sọn aihọn lọ dè ma na dodonu depope mí nado yí nukunpẹvi do pọ́n mẹdevo lẹ?
8 Etomọṣo, ayinamẹ lọ nado gbọṣi dihó matindo mẹ sọn aihọn lọ dè ma na dodonu depope mí nado nọ yí nukun pẹvi do pọ́n mẹhe mayin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ gba. (Howhinwhẹn lẹ 8:13) Flin apajlẹ sinsẹ̀ngan Ju lẹ tọn, heyin hodọdeji to hosọ he jẹnukọn lọ mẹ. Wunmẹ sinsẹ̀n tọn he yé wleawuna ma mọ alọkẹyi Jehovah tọn yí gba; mọjanwẹ e ma yidogọna haṣinṣan dagbe hẹ mẹhe mayin Juvi lẹ do niyẹn. (Matiu 21:43, 45) Sọn pọndohlan dodonọ mẹdetiti tọn jijlá yetọn mẹ, sunnu zohunhun agọ̀ nọ ehelẹ nọ yí nukun pẹvi do pọ́n Kosi lẹ. Míwlẹ ma nọ kẹalọyi pọndohlan nukunpẹvi yí do pọ́nmẹ tọn mọnkọtọn, heyin nuyiwahẹ mẹhe mayin Kunnudetọ lẹ po wangbẹna po gba. Taidi apọsteli Paulu, ojlo mítọn wẹ yindọ mẹlẹpo he sè wẹndomẹ nugbo Biblu tọn ni mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn yí.—Owalọ lẹ 26:29; 1 Timoti 2:3, 4.
9. Nuyiwadomẹji tẹwẹ pọndohlan jlẹkaji, Owe-wiwe tọn dona tindo do aliho he mẹ mí nọ dọho dogbọn mẹhe ma má nuyise mítọn lẹ dali ji?
9 Pọndohlan jlẹkaji tọn, Owe-wiwe lẹ tọn dona yinuwa do aliho he mẹ mí nọ dọho gando mẹhe mayin Kunnudetọ lẹ go ji. Paulu dọna Titu nado flin Klistiani he tin to lopo Klete tọn ji lẹ “ma nado dọho gbigble do mẹde go, ma nado yin jlẹwatọ, [nado yin lẹnpọn dagbenọ, NW ] he na nọ do walọmimiọn hia omẹ popo.” (Titu 3:2) Doayi e go dọ Klistiani lẹ ma dona dọho gbigble do “mẹde go” gba—e ma tlẹ yin do mẹhe mayin Klistiani to Klete lẹ go gba, yèdọ mẹhe delẹ to yé mẹ yin yinyọnẹn taidi lalonọ, adọ̀nọ, po adidọnọ lẹ po. (Titu 1:12) Enẹwutu e na yin nuhe ma sọgbe hẹ Owe-wiwe na míwlẹ nado yí hogbe mẹdèpo tọn lẹ zan to whenuena mí to alọdlẹndo mẹhe ma má nuyise mítọn lẹ. Walọyizan mẹdezizedaga tọn ma na dọ̀n mẹdevo lẹ hlan sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn kọ̀n gba. Kakatimọ, to whenuena mí pọ́n mẹdevo lẹ hlan bosọ yinuwa hẹ yé to kọndopọmẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n lẹnpọn dagbenọ Ohó Jehovah tọn lẹ tọn, mí ‘to aṣọdona oplọn’ Jiwheyẹwhe tọn.—Titu 2:10.
Whenu Nado Nabọẹ, Whenu Nado Dọho
10, 11. Nawẹ Jesu dohia dọ ewọ yọ́n ojlẹ heyin (a) “whenu abọẹninọ tọn”? (b) “whenu hodidọ tọn” gbọn?
10 “Whenu abọẹninọ tọn de, podọ whenu hodidọ tọn” de tin, wẹ Yẹwhehodọtọ 3:7 dọ. Tofi, to whelọnu lo, wẹ avùnnukundiọsọmẹ lọ tin te: yèdọ dide whenuena yè na gbẹkọ nukundiọsọmẹtọ lẹ go po whenuena yè na dọho tọ́n jẹgbonu nado yiavunlọ na yise mítọn po. Mí sọgan plọn nususu sọn apajlẹ mẹhe yin pipé to nuyọnẹn mẹ to whepoponu tọn mẹ—yèdọ Jesu. (1 Pita 2:21) Ewọ yọ́n ojlẹ he yin “whenu abọẹninọ tọn.” Di dohia, to whenuena ogán yẹwhenọ lẹ tọn po sunnu mẹho lẹ po sawhẹ̀ agọ̀ dokọna ẹn to Pilati nukọn, Jesu “ma gblọn nude.” (Matiu 27:11-14) Ewọ ma jlo nado dọ nudepope he sọgan glọnalina ẹn sọn ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà etọn mẹ gba. Kakatimọ, e dè nado dike na nuyiwa etọn lẹ ni dọho na edetiti. E yọnẹn dọ nugbo lọ ma tlẹ sọgan diọ ayiha po ahun goyiyi tọn yetọn lẹ po gba. Enẹwutu, e gbẹkọ whẹsadokọnamẹ yetọn go, bo gbẹ́ nado wà onú jẹagọdo abọẹninọ he tindo lẹndai etọn go.—Isaia 53:7.
11 Etomọṣo, Jesu sọ yọ́n “whenu hodidọ tọn.” To nujijọ dopo whenu, e dọnnu madoadúdẹji podọ to gbangba hẹ homọdọdomẹgotọ etọn lẹ, bo gbẹ́ whẹsadokọnamẹ lalo tọn yetọn lẹ. Di apajlẹ, to whenuena wekantọ lẹ po Falesi lẹ po tẹnpọn nado dowinyan ẹn to agun daho de nukọn gbọn owhẹ̀ aovi lẹ yinyan tọ́n jẹgbonu gbọn yizan Beẹlzebuli tọn sisa dokọna ẹn dali, Jesu dè ma nado dike na whẹsadokọnamẹ lalo tọn lọ lẹ ni gbọṣi aimẹ. Gbọn nuyọnẹn wintinwintin nuvasudo tọn de po oló huhlọnnọ de po dali, ewọ diọada na lalo lọ. (Malku 3:20-30; sọ pọ́n Matiu 15:1-11; 22:17-21; Johanu 18:37 ga) Mọdopolọ, bọdo didehia po wiwle etọn po go, to whenuena Jesu yin dindọ̀n jẹ Tòhódọtọ Ju lẹ tọn nukọn, Yẹwhenọ Daho Kaifa gbọn ayiha wintinwintin dali kanse dọmọ: “Yẹn yí Jiwheyẹwhe ogbẹnọ do whle hlan we nado dọna mí vlavo eyin hiẹ wẹ Klisti lọ, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn!” (NW ). Ehe lọsu ga yin “whenu hodidọ tọn” de, na nado nabọẹ sọgan ko yin zẹẹmẹ basina taidi gbigbẹ́ Klisti yinyin etọn dai. Enẹwutu Jesu gblọn dọmọ: “Yẹn wẹ.”—Matiu 26:63, 64; Malku 14:61, 62.
12. Etẹwẹ yin ninọmẹ lẹ he whàn Paulu po Balnaba po nado dọho po adọgbigbo po to Ikonioni?
12 Sọ lẹnnupọn ga do apajlẹ Paulu po Balnaba po tọn ji. Owalọ lẹ 14:1, 2 dọmọ: “E sọ wá jọ to Ikonioni, yé omẹ awe lẹ zọnpọ yì sinagọgu Ju lẹ tọn mẹ, yé sọ dọho sọmọ, bọ agundaho Ju lẹ po Glẹki lẹ po tọn yise ga. Ṣigba Ju mayisenọ lẹ fọnadan Kosi lẹ, bosọ hẹn homẹ yetọn gble do mẹmẹsunnu ewlẹ go.” The New English Bible hia dọmọ: “Ṣigba Juvi he mayin didiọ lẹ fọnadan Kosi lẹ bosọ hẹn ayiha yetọn lẹ gble sọta Klistiani lẹ.” Na pekọ matindo na wẹndomẹ lọ gbigbẹdai yedelẹ tọn wutu, Ju nukundiọsọmẹtọ lẹ wleawuna nujijla whẹsadokọnamẹ tọn de, bo to tintẹnpọn nado fọ́n nuvẹun pipli Kosi lẹ tọn dote sọta Klistiani lẹ.a Lehe wangbẹnamẹ yetọn hlan sinsẹ̀n Klistiani tọn dona ko siso sọ! (Yijlẹdo Owalọ lẹ 10:28 go.) Ehe, Paulu po Balnaba po mọdọ, e yin “whenu hodidọ tọn” de, yin e mayin mọ devi yọyọ lẹ na yin hinhẹn gbọjọ gbọn vlẹko gbẹtọgun lẹ tọn dali. “Whenu susu wẹ yé [Paulu po Balnaba po] nọ̀ finẹ họ̀, bo do to hodọ [gbọn aṣẹpipa Jehovah tọn dali, NW ] madibu,” mẹhe ko do alọkẹyi etọn hia gbọn huhlọn nina yé nado wà azọ́njiawu ohianọ lẹ dali. Kọdetọn ehe tọn wẹ yindọ “adade kọndopọ hẹ Ju lẹ, adade sọ kọndopọ hẹ apọsteli lẹ.”—Owalọ lẹ 14:3.
13. To nuyiwa hẹ vlẹko mẹ, whetẹnu wẹ yin ojlẹ taun lọ na “whenu abọẹninọ tọn”?
13 To whelọnu lo, nawẹ mí dona yinuwa gbọn to whenuena mí yin vivlẹko? Popolẹpo sinai do ninọmẹ lọ lẹ ji. Nujijọ delẹ nọ biọ dọ mí ni yí nunọwhinnusẹ́n lọ dọ “whenu abọẹninọ tọn de” tin do yizan mẹ. Ehe yin titengbe taun to whenuena nukundiọsọmẹtọ nujikudonọ lẹ tẹnpọn nado dọ̀n mí biọ nudindọn he ma tindo dodonu lẹ mẹ. Mí ma dona wọnji dọ mẹdelẹ ma jlo nado yọ́n nugbo lọ poun wẹ. (2 Tẹsalonikanu lẹ 2:9-12) Vivẹnudido nado yihojlẹdohogo hẹ mẹhe ahun yetọn lẹ gbọn goyiyi dali tẹdo nuhe ma yọ́n yise lẹ go yin ovọ́. Humọ, eyin mí dona jo mídelẹ mlẹnmlẹn na nudindọn hẹ whẹsadokọnamẹtọ lalonọ lẹpo he diọnukunsọ mí lẹ janwẹ, mí sọgan yin ayihafẹsẹna sọn nuwiwa titengbe po alenọ hugan lọ po ji—enẹ heyin alọgigọna ahundoponọ he jlo nado plọn nugbo Biblu tọn na taun tọn lẹ. Enẹwutu to whenuena mí yin pinpannukọn gbọn agọjẹdomẹtọ he tẹkudo lalo lẹ hinhẹn gbayipe gando mí go dali lẹ, avase gbọdo lọ wẹ yindọ: “[Mì] nọla na yé.”—Lomunu lẹ 16:17, 18; Matiu 7:6.
14. To aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan yiavunlọ na yise mítọn to mẹdevo lẹ nukọn te?
14 Na nugbo tọn, ehe ma zẹẹmẹdo dọ mí ma na yiavunlọ na yise mítọn gba. To popolẹpo mẹ, “whenu hodidọ tọn” tin. Mí nọ gbọn jlọjẹ dali yin ahunmẹduna dogbọn omẹ ahundoponọ lẹ he dè yè ko hẹn mí gble te lẹ dali. Mí to jijlo nado basi zẹẹmẹ họnwun nujikudo mítọn lẹ tọn hlan mẹdevo lẹ sọn ahun mẹ wá; na nugbo tọn, mí nọ kẹalọyi dotẹnmẹ hundote lọ. Pita wlan dọmọ: “Mì klán Klisti do wiwe taidi Oklunọ to ayiha mìtọn mẹ, bo nọ wleawu to whepoponu nado yiavunlọ to omẹ popo nukọn he to dodinna linlẹn todido he tin to mì mẹ tọn lẹ.” (1 Pita 3:15, NW ) To whenuena mẹdopodopo he tindo ojlo nujọnu tọn lẹ kàn whẹwhinwhẹ́n yise he mí to bowlena lọ tọn sè mí, to whenuena yé to tlintlindo dín gando whẹsadokọnamẹ lalo tọn lẹ he nọ yin finfọndote gbọn nukundiọsọmẹtọ lẹ dali go, azọngban mítọn wẹ e yin nado yiavunlọ na yise mítọn, bo wleawuna gblọndo Biblu tọn lẹ. To yidogọ mẹ, walọyizan dagbe mítọn sọgan yin kunnudenu daho de. Dile ayidonugotọ ahundoponọ lẹ to ayidego dọ mí to vivẹnudo na nugbo tọn nado nọgbẹ to kọndopọmẹ hẹ nujinọtedo dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ, yé sọgan mọ po awubibọ po dọ whẹsadokọnamẹ heyin bibasi sọta mí lẹ yin lalo.—1 Pita 2:12-15.
Etẹwẹ Dogbọn Mẹnudidọ Mẹjijla Mẹhẹngble Tọn Dali?
15. Etẹwẹ yin apajlẹ dopo heyin lehe Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko yin yanwle nudọnamẹ heyin kọslona to linlinnamẹnu lẹ mẹ tọn de?
15 To whedelẹnu, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko yin yanwle nudọnamẹ heyin kọslona to linlinnamẹnu lẹ tọn mẹ. Di apajlẹ, to 1er août 1997, linlinwe Russie tọn de zín hosọ mẹhẹngble tọn de jẹgbonu bo to didọ, gọna nudevo lẹ dọ, Kunnudetọ lẹ nọ biọ sọn hagbẹ yetọn lẹ dè tlọlọ nado ‘gbẹ́ asi, asu, po mẹjitọ yetọn lẹ po dai eyin yé ma mọnukunnujẹemẹ bo masọ má yise yetọn.’ Mẹdepope he jẹakọ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nugbonugbo na yọnẹn dọ whẹsadokọnamẹ lọ yin lalo. Biblu dohia dọ Klistiani lẹ dona yinuwa hẹ hagbẹ whẹndo mayisenọ lẹ to owanyi po sisi po mẹ, podọ Kunnudetọ lẹ nọ dovivẹnu nado hodo anademẹ enẹ. (1 Kọlintinu lẹ 7:12-16; 1 Pita 3:1-4) Mahopọnna enẹ, hosọ lọ yin zinzinjẹgbonu, bo gbọnmọ dali na nudọnamẹ agọ̀ wehiatọ susu lẹ. Nawẹ mí sọgan yiavunlọ na yise mítọn gbọn to whenuena mí yin owhẹ̀ agọ̀ sadokọna?
16, 17, po apotin he tin to weda 16 po. (a) Etẹwẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn dọ pọ́n wayi gando gbeyiyi hlan nudọnamẹ lalo tọn to linlinnamẹnu lẹ mẹ go? (b) To ninọmẹ tẹlẹ glọ wẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ sọgan yigbe hlan linlin agọ̀ lẹ to linlinnamẹnu lẹ mẹ te?
16 Tofi ga, “whenu abọẹninọ tọn de, podọ whenu hodidọ tọn” de tin. Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn to ojlẹ de mẹ wayi basi zẹẹmẹ etọn to aliho ehe mẹ: “Vlavo mí gbẹkọ nudọnamẹ agọ̀ linlinnamẹnu tọn go kavi yiavunlọ na nugbo lọ gbọn nuyizan he sọgbe lẹ dali sinai do ninọmẹ lẹ, mẹhe yin tọ́ntlọngbọ́n to homọdọdomẹgo lọ finfọn dote mẹ, po yanwle etọn po ji.” To whẹho delẹ mẹ e sọgan yin nuhe yọ́n hugan nado gbẹkọ linlin agọ̀ lẹ go, gbọnmọ dali ma nado jlá lalo lọ lẹ gbayipe hugan mọ gba.
17 To whẹho devo lẹ mẹ e sọgan yin “whenu hodidọ tọn” de. Linlin-kàntọ kavi linlin-hiatọ dejidego de sọgan ko yin nudọnamẹ agọ̀ dọna gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go bo sọgan kẹalọyi nudọnamẹ nugbo tọn gando mí go. (Pọ́n apotin “Vọjlado Bibasina Whẹsadokọnamẹ Agọ̀ De.”) Eyin linlin agọ̀ lẹ to linlinnamẹnu lẹ mẹ fọ́n nuvẹun dote he glọnalina azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn, nukunmọnu wekantẹn alahọ Ogbẹ́ Watch Tower tọn lẹ sọgan ze afọdide tintan lọ nado yiavunlọ na nugbo lọ gbọn aliho he sọgbe delẹ dali.b Di apajlẹ, mẹho he pegan lẹ sọgan yin dide nado ze nugbo lẹ donukọnnamẹ, taidi to tito-to-whinnu Televiziọn tọn de ji, fie awugbopo nado sọawuhia te sọgan zẹẹmẹdo dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma tindo gblọndo de. Kunnudetọ lẹ dopodopo nọ gbọn nuyọnẹn dali kọngbedopọ hẹ anademẹ Ogbẹ́ Watch Tower po nukunmọnu etọn lẹ po tọn to whẹho mọnkọtọn lẹ mẹ.—Heblu lẹ 13:17.
Avunlọ-Yíyí na Wẹndagbe lọ Sọgbe hẹ Osẹ́n
18. (a) Naegbọn mí ma tindo nuhudo gbedenamẹ gandudu gbẹtọ tọn lẹ nado dọyẹwheho? (b) Aliho nuyiwa tọn tẹwẹ mí nọ hodo to whenuena mí ma yin dotẹnmẹna nado dọyẹwheho?
18 Gbedenamẹ mítọn nado dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wá sọn olọn mẹ. Jesu, mẹhe de azọ́n na mí nado wà azọ́n ehe lọ, ko yin nina ‘aṣẹ lẹpo to olọn mẹ podọ to aigba ji.’ (Matiu 28:18-20; Filippinu lẹ 2:9-11) Enẹwutu, mí ma tindo nuhudo gbedenamẹ gandudu gbẹtọ tọn lẹ nado dọyẹwheho gba. Yin etlẹ yinmọ, mí yọnẹn dọ mẹdekannujẹ sinsẹ̀n tọn tintindo yọ́n na hinhẹn gbayipe owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn. To aigba lẹ ji fie mí tindo mẹdekannujẹ nado to nukọnzindo to sinsẹ̀n-bibasi mítọn mẹ te, mí na nọ yí tito osẹ́n tọn zan nado basi hihọ́na ẹn. To fie mí ma yin nina mẹdekannujẹ mọnkọtọn te lẹ, mí na nọ dovivẹnu nado mọ ẹn yí, to dodonu osẹ́n tọn ji. Yanwle mítọn mayin nado diọ gbẹtọ lẹpo gba, ṣigba ‘nado yiavunlọ na, bosọ to wẹndagbe lọ doai gbọn osẹ́n dali.’c—Filippinu lẹ 1:7.
19. (a) Etẹwẹ sọgan yin kọdetọn ‘yíyí onú Jiwheyẹwhe tọn lẹ na Jiwheyẹwhe’ tọn mítọn? (b) Etẹwẹ mí magbè nado wà?
19 Taidi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, mí yọ́n Jehovah taidi Nupojipetọ Wẹkẹ tọn. Osẹ́n etọn wẹ yiaga hugan. Mí nọ gbọn ahundopo dali setonuna gandudu gbẹtọ tọn lẹ, gbọnmọ dali nọ ‘yí nuhe yin Sesali tọn lẹ na Sesali.’ Ṣigba mí ma na dike na nudepope ni glọnalina hinhẹn azọngban titengbe hugan mítọn di gba—yèdọ ‘yíyí nuhe yin Jiwheyẹwhe tọn lẹ na Jiwheyẹwhe.’ (Matiu 22:21) Mí mọnukunnujẹemẹ to gigọ́mẹ dọ mọwiwà na hẹn mí yin ‘asisa wangbẹna tọn’ gbọn akọta lẹ dali, ṣigba mí nọ kẹalọyi ehe taidi apadewhe nuhe devi-yinyin bẹhẹn tọn. Kandai sọgbe hẹ osẹ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn to owhe kanweko 20tọ mẹ yin kunnudenu de hlan gbemima mítọn nado yiavunlọ na yise mítọn. Po alọgọ gọna godonọnamẹ Jehovah tọn po, mí na to nukọnzindo ‘matin nuṣikọ to mẹpinplọn po wẹndagbe lọ lilá po mẹ.’—Owalọ lẹ 5:42.
[Nudọnamẹ Odò Tọn Lẹ]
a Matthew Henry’s Commentary on the Whole Bible basi zẹẹmẹ dọ Ju nukundiọsọmẹtọ lẹ “yí ì do basi yanwle tangan yetọn nado yì [Kosi] mọnkọtọn lẹ dè dile e yindọ yé jẹakọ hẹ mẹ do, bosọ dọ nuhe ayiha kavi ayilinlẹn ylankan yetọn sọgan lẹn lẹpo, nado yí do yé mẹ e mayin nukunpẹvi-yiyido-pọ́n mẹ kẹdẹ gba ṣigba linlẹn ylankan sinsẹ̀n Klistiani tọn de.”
b To whenuena hosọ mẹhẹngble tọn lọ ko yin zinzinjẹgbonu to linlinwe Russie tọn lọ mẹ godo (heyin nudego to hukan 15 mẹ), Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ biọ to Pipli Osẹ́ndoaitọ Tohọluduta tọn si na Nudindọn Nudọnamẹ tọn heyin Akọta Russie tọn po obiọ lọ po nado vọ́ dogbapọnna whẹsadokọnamẹ lalo tọn lẹ heyin bibasi to hosọ lọ mẹ. To agọe whẹdatẹn lọ zín nudide de tọ́n jẹgbonu he gblewhẹdo linlinwe lọ na zínzín hosọ mẹhẹngble tọn lọ tọ́n jẹgbonu.—Pọ́n Réveillez-vous!, 22 novembre 1998, weda 26-7 mẹ.
c Pọ́n hosọ lọ “Hihọ́-Bibasi na Wẹndagbe lọ Sọgbe hẹ Osẹ́n,” to weda 19-22 mẹ.
Be Hiẹ Flin Ya?
● Naegbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin ‘asisa wangbẹna tọn lẹ’?
● Nawẹ mí dona nọ pọ́n mẹhe ma má nuyise sinsẹ̀n mítọn tọn lẹ hlan gbọn?
● To nuyiwa hẹ nukundiọsọmẹtọ lẹ mẹ, apajlẹ jlẹkaji tọn tẹwẹ Jesu zedai?
● To whenuena mí yin vivlẹko, nawẹ mí sọgan yí nunọwhinnusẹ́n lọ dọ “whenu abọẹninọ tọn de, podọ whenu hodidọ tọn” de tin do yizan mẹ gbọn?
[Apotin to weda 16]
Vọjlado Bibasina Whẹsadokọnamẹ Agọ̀ De
“To Yacuiba, Bolivie, pipli nukọntọ ṣọṣi évangélique lẹdo lọ mẹ tọn de basi tito na azọ́nwhé Televiziọn tọn de nado do yẹdide-to-kanji de he kunnudenu dohia dọ e yin awuwlena gbọn atẹṣitọ lẹ dali hia. To pọndohlan mẹ na nuyiwadomẹji ylankan tito-to-whinnu lọ tọn lẹ, mẹho lẹ basi dide nado dla azọ́nwhé Televiziọn tọn awe pọ́n bosọ zedonukọnna yé nado suahọ na yé ni do video Les Témoins de Jéhovah: un nom, une organisation po La Bible: un livre historique et prophétique po hia gbẹtọ paa lẹ. To video Ogbẹ́ tọn lẹ pinpọn godo, dawe he tindo azọ́nwhé ladio tọn de gblehomẹ taun na whẹsadokọnamẹ agọ̀ lọ lẹ to tito-to-whinnu atẹṣitọ lẹ tọn mẹ bosọ de nado basi nulila vọnu afọdopolọji tọn na Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ gando plidopọ agbegbe yetọn he ja lọ go. Sọha mẹplidopọ lẹ tọn yiaga tlala, bọ omẹ ahunjijlọnọ susu lẹ jẹ kanbiọ ahundoponọ lẹ kanse ji to whenuena Kunnudetọ lẹ dla yé pọ́n to lizọnyizọn lọ mẹ.”—Annuaire des Témoins de Jéhovah 1997, weda 61-2.
[Yẹdide to weda 17]
To nujijọ dopo mẹ, Jesu gbẹ́ whẹsadokọnamẹ lalo tọn homọdọdomẹgotọ etọn lẹ tọn dai to gbangba