Sinsẹ̀n Nugbo Dopo Klistiani Tọn—E Ma Pé Awe
AGUN dopo akàn wẹ Jesu Klisti zedai. Agun enẹ yin pipli gbigbọmẹ tọn de, kavi whẹndo gbigbọmẹ tọn de. Nuhe dọ mí te wẹ yindọ e yin pipli gbẹtọ lẹ tọn he yin dide gbọn gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn dali—bọ Jiwheyẹwhe yọ́n yemẹpo di “ovi” etọn lẹ.—Lomunu lẹ 8:16, 17; Galatianu lẹ 3:26.
Jesu plọnmẹ dọ aliho dopo akàn wẹ Jiwheyẹwhe yizan nado deanana gbẹtọ lẹ wá nugbo lọ kọ̀n podọ yì ogbẹ̀ mẹ. Nado basi dohia nugbo titengbe enẹ tọn, Jesu yí ali he planmẹ yì ogbẹ̀ madopodo mẹ jlẹdo aliho de go. E dọmọ: “Mì gbọn họntonu bibó mẹ biọ whégbè, na gbigblo wẹ họntonu lọ, gblagada sọ wẹ ali lọ, he hẹn omẹ yì dindọn mẹ, susu sọ wẹ yé he to zọnlinzin gbọn finẹ lẹ. Na bibó wẹ họntonu lọ, jijlọ sọ we ali lọ, he hẹn omẹ yì ogbẹ̀ mẹ, pẹvide wẹ yé he dín in mọ lẹ.”—Matiu 7:13, 14; Johanu 14:6; Owalọ lẹ 4:11, 12.
Agun He Tin to Kọndopọmẹ De
Mí ma dona pọ́n agun owhe kanweko tintan tọn enẹ hlan di “pipli lẹdo aihọn pé, wẹkẹ mẹ tọn de, he yin titobasina taidi nuhe nọ wá linlẹn mẹ na mí to egbehe to whenuena mí to hodọ dogbọn ṣọṣi katoliki dali gba,” wẹ wezẹhomẹ The New Dictionary of Theology dọ. Etẹwutu wẹ? Owe lọ dọmọ: “Na whẹwhinwhẹ́n lọ poun wutu dọ pipli lẹdo aihọn pé, he yin titobasina mọnkọtọn de ma tin.”
Mẹdepope ma sọgan dọ po nujikudo po dọ agun Klistiani fliflimẹ tọn ma gbọnvo mlẹnmlẹn na tito zedai ṣọṣi tọn lẹ he mí to mimọ to egbehe lẹ gba. Agun fliflimẹ tọn lẹ yin titobasina. Agun dopodopo ma nọ yinuwa dile e jlo e gbọn gba. Yemẹpo wẹ nọ yinuwa to anademẹ aṣẹpipa hagbẹ anademẹtọ he to Jelusalẹm tọn glọ. Pipli enẹ—he bẹ apọsteli lẹ po sunnu mẹho agun Jelusalẹm tọn lẹ po hẹn—gọalọ nado hẹn pọninọ agun lẹ tọn dote di “agbasa dopo” Klisti tọn.—Efesunu lẹ 4:4, 11-16; Owalọ lẹ 15:22-31; 16:4, 5.
Ṣigba etẹwẹ jọ do agun nugbo dopo enẹ go? Be ewọ wẹ wá lẹzun Ṣọṣi Katoliki tọn he gbayipe lọ ya? Be ewọ wẹ wá diọ zun ṣọṣi Plọtẹstant tọn he má do flinflin gbọn kámẹ-gòmẹ to egbehe lẹ ya? Kavi etẹwẹ yin nuhe jọ lọ taun?
“Likun” po “Ogbé” lẹ Po
Nado mọ gblọndo lẹ, mì gbọ mí ni yí sọwhiwhe do gbadopọnna nuhe Jesu Klisti lọsu dọ dọ e na jọ. E sọgan paṣa we nado yọnẹn dọ Jesu lọsu ko donukun dọ agun etọn na busẹ sọn aimẹ podọ e na dike ninọmẹ awubla tọn enẹ ni gbọṣi aimẹ na owhe kanweko susu lẹ.
Nado do kanṣiṣa he tin to agun etọn po “ahọludu olọn tọn” lọ po ṣẹnṣẹn hia, Jesu dọmọ: “Ahọludu olọn tọn taidi dawe de, he dó okún dagbe do ogle etọn mẹ. Ṣigba le gbẹtọ lẹ damlọn, kẹntọ etọn wá bo dó ogbé ylankan do likun mẹ, bosọ tọ́n yì. Ṣigba whenuena apà etọn tọ́n, bo dè sinsẹ́n jẹgbonu, whenẹnu wẹ ogbé ylankan sọawuhia ga. Mọwẹ afanumẹ whénọ lọ tọn lẹ wá bo dọhlan ẹn dọmọ, Oklunọ, e mayin okún dagbe wẹ a dó do ogle towe mẹ? Fie wẹ e hẹn ogbé ylankan sọn? E sọ dọhlan yé, dọmọ, kẹntọ de wẹ basi ehe. Afanumẹ etọn lẹ sọ dọhlan ẹn dọmọ, Be hiẹ na jlo na mí ni yì ṣinyan yé sẹ̀? E sọ dọmọ Lala; na whenuena mì to ogbé ylankan ṣinyan, mì nikaa họ̀n adọ̀ na likun po yé po. Mì gbọ awe lẹ ni whẹ́n dopọ kakajẹ jijẹ whenu: to ojlẹ jijẹ whenu tọn mẹ yẹn na dọhlan gbigbẹ̀ntọ lẹ, dọ, Mì bẹ ogbé ylankan pli whẹ́, mí bla yé do kọnu-kọnu nado yí miyọ́n do mẹ̀ yé: ṣigba mì bẹ likun pli do zinhọ ṣie mẹ.”—Matiu 13:24-30.
Jesu basi zẹẹmẹ dọ emi wẹ ‘nudótọ lọ.’ “Okún dagbe” lọ nọtena devi nugbo etọn lẹ. Satani Lẹgba wẹ yin “kẹntọ” etọn. “Ogbé” lẹ nọtena Klistiani lalonọ lẹ he lìn biọ agun Klistiani fliflimẹ tọn mẹ. Jesu dọ dọ emi na dike “likun” lọ po “ogbé” lẹ po ni whẹ́n dopọ kakajẹ “jijẹ whenu,” ehe na wá to “opodo whenu tọn.” (Matiu 13:37-43) Etẹwẹ ehe lẹpo zẹẹmẹdo taun?
Agun Klistiani Tọn Gblezọn
Ojlẹ vude to okú apọsteli lẹpo tọn godo, mẹplọntọ atẹṣitọ lẹ fọ́n to agun lọ mẹ bo jẹ anadena ẹn ji. Yé to “onú agọ̀ dọ, nado dọ̀n nuplọntọ lẹ do godo yetọn.” (Owalọ lẹ 20:29, 30) Taidi kọdetọn de, Klistiani susu “jai sọn yise mẹ.” Yé “gọ̀ do otàn ovọ́ kọ̀n.”—1 Timoti 4:1-3; 2 Timoti 4:3, 4.
Wezẹhomẹ sinsẹ̀n tọn (The New Dictionary of Theology), dọ dọ to owhe kanweko ẹnẹtọ W.M. tọn mẹ, “Sinsẹ̀n Klistiani Katoliki tọn ko lẹzun sinsẹ̀n . . . heyin alọkẹyi to Ahọluigba Lomu tọn mẹ.” “Sinsẹ̀n lẹ po tito gandudu tọn lẹ po kọnawudopọ” to whenẹnu—yèdọ kọndopọ Sinsẹ̀n po Tòhọluduta po tọn he jẹagọ mlẹnmlẹn do nuyise Klistiani fliflimẹ lẹ tọn. (Johanu 17:16; Jakobu 4:4) Owe dopolọ dọ dọ to madẹnmẹ, tito po ninọmẹ agun lọ tọn lẹpo po, gọna nuyise dodonu tọn etọn susu, wẹ yin didiọ mlẹnmlẹn “to nuyiwadomẹji kọndopọ agọ̀ A[lẹnu] H[oho] lọ tọn hẹ aliho nuyiwa tamẹnuplọnmẹ Platon tọn lẹ glọ.” Dile Jesu Klisti ko dọdai do, devi nugbo etọn lẹ masọ yin yinyọnẹn ba dile Klistiani lalonọ lẹ gbayipe.
Todoaitọ Jesu tọn lẹ yọ́n lehe e nọ vẹawu nado yọ́n vogbingbọn to likun po ogbé lẹ po ṣẹnṣẹn do, titengbe ogbé taidi osẹ̀ he nọ diblayin nudopolọ pẹpẹ po likun po dile yé to whinwhẹ́n. Enẹwutu Jesu to didohia dọ e na vẹawu na ojlẹ de nado yọ́n Klistiani nugbo lẹ dovo na lalo lẹ. Ehe ma dohia dọ agun Klistiani tọn busẹ sọn aimẹ mlẹnmlẹn gba, na Jesu dopagbe nado zindonukọn nado to anadena mẹmẹsunnu gbigbọmẹ tọn etọn lẹ “to whepoponu, kakajẹ opodo aihọn tọn.” (Matiu 28:20) Jesu dọ dọ likun lọ na zindonukọn nado to whinwhẹ́n. Enẹwutu, to owhe susu lẹ gblamẹ, matin ayihaawe, Klistiani nugbo lẹ—vlavo dopodopo yetọn kavi taidi pipli de—wà nuhe go yé pé lẹpo nado tẹdo nuplọnmẹ Klisti tọn lẹ go. Ṣigba yé ma sọ yin yinyọnẹn hezeheze taidi pipli, kavi titobasinanu yinukundomọ de ba. E họnwun dọ yé ma taidi sinsẹ̀nnọ atẹṣitọ egbehe tọn lẹ he ko hẹn winyan po vlẹko po wá oyín Jesu Klisti tọn ji to whenuho mẹ.—2 Pita 2:1, 2.
‘Dawe Sẹ́nhẹngbatọ lọ Yin Didehia’
Apọsteli Paulu dọ dọdai onú devo de tọn he na dohiagona sinsẹ̀n lalo. E wlan dọmọ: ‘Mì dike mẹdepope klọ mì to nudepope mẹ blo: na azán Jehovah tọn ma na wá, adavo atẹṣiṣi de wá whẹ́, bọ yè na yí dawe sẹ́nhẹngbatọ nẹ hia.’ (2 Tẹsalonikanu lẹ 2:2-4) ‘Dawe sẹ́nhẹngbatọ’ ehe ma yin mẹdevo de hú hagbẹ sinsẹ̀ngán lẹ tọn he ko yí yede do dugán do agun “Klistiani” tọn ji.a
Atẹṣiṣi lọ bẹjẹeji to ojlẹ apọsteli Paulu tọn mẹ. Atẹṣiṣi lọ gbayipe po awuyiya po to okú apọsteli lẹ tọn godo tlolo to whenuena nuyiwadomẹji yetọn he to aliglọnna ẹn busẹ sọn aimẹ. Paulu dọ dọ, e na yin hiadogona gbọn “azọ́n Satani tọn . . . po huhlọn lẹpo po, ohia, po lalo he jiawu lẹ po, po oklọ mawadodo tọn lẹpo po” dali. (2 Tẹsalonikanu lẹ 2:6-12) Lehe enẹ basi zẹẹmẹ nuyiwa sinsẹ̀ngán susugege lẹ tọn to whenuho mẹ do sọ!
Nado nọgodona alọsọakọ́n yetọn dọ sinsẹ̀n Katoliki tọn wẹ yin sinsẹ̀n nugbo dopo lọ, sinsẹ̀ngán Katoliki tọn lẹ dọ dọ biṣọpu yetọn lẹ “dugu apọsteli-yinyin yetọn tọn sọn apọsteli dowhenu tọn lẹ dè gbọn hukan gandudu tọn he dlẹnkan yì bẹjẹeji sinsẹ̀n Klistiani tọn tọn whenu dali.” Desọn nugbo de mẹ, alọsọakọ́n ehe dọ yé wá sọn hukan apọsteli tọn mẹ ma tindo dodonu whenuho tọn kavi Owe-wiwe tọn depope. Kunnudenu dagbe depope ma tin dọ tito ṣọṣi tọn he wá aimẹ to okú apọsteli Jesu tọn lẹ tọn godo yin anadena gbọn gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn dali gba.—Lomunu lẹ 8:9; Galatianu lẹ 5:19-21.
Podọ etẹwẹ dogbọn sinsẹ̀n susu devo he wá aimẹ to ojlẹ heyin yiylọdọ Nuvọjlado sinsẹ̀n tọn lọ godo lẹ dali? Be yé hodo aliho nuyiwa agun Klistiani hohowhenu tọn lẹ tọn ya? Be yé hẹn wiwejininọ agun Klistiani dowhenu tọn gọwa otẹn etọn mẹ ya? Nugbo wẹ dọ to ojlẹ Nuvọjlado sinsẹ̀n tọn lọ godo, Biblu yin hinhẹn tin-to-aimẹ na susu gbẹtọ paa lẹ tọn to ogbè yetọn titi lẹ mẹ. Ṣogan, whenuho dohia dọ ṣọṣi ehelẹ zindonukọn nado to sinsẹ̀n-nuplọnmẹ he ma sọgbe lẹ plọnmẹ.—Matiu 15:7-9.
Ṣigba doayi nugbo ehe go. Jesu Klisti dọ dọdai dọ agun nugbo etọn dopo akàn lọ na yin hinhẹn gọwa to ojlẹ he e ylọ dọ opodo whenu tọn lọ mẹ. (Matiu 13:30, 39) Hẹndi dọdai Biblu tọn lẹ tọn dohia dọ mí to gbẹ̀nọ to ojlẹ enẹlọ mẹ todin. (Matiu 24:3-35) Eyin mọwẹ, dopodopo mítọn lẹ dona kanse míde dọ, ‘Fie wẹ sinsẹ̀n nugbo dopo akàn enẹlọ te?’ E dona yin hinhẹn họnwun hezeheze dogọ.
Vlavo hiẹ lẹndọ emi ko mọ sinsẹ̀n, kavi agun nugbo enẹ. E jẹdọ a ni tindo nujikudo. Etẹwutu? Na dile e te do to owhe kanweko tintan mẹ, sinsẹ̀n nugbo dopo akàn wẹ sọgan tin. Be hiẹ ko yí sọwhiwhe do dindona bo deji dọ sinsẹ̀n towe to hihodo apajlẹ he agun Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn zedai lọ pẹkipẹki bosọ nọ yí nugbonọ-yinyin do tẹdo nuplọnmẹ Jesu Klisti tọn lẹ go ya? Naegbọn a ma na dindona ehe todin? Homẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn na hùn nado gọalọna we nado wà ehe.—Owalọ lẹ 17:11.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Nudọnamẹ gigọ́ gando mẹhe yin ‘dawe sẹ́nhẹngbatọ’ lọ go sọgan yin mimọ to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, 1er septembre 1990, weda 8-12 mẹ.
[Yẹdide to weda 5]
Etẹwẹ oló Jesu tọn gando likun po ogbé lẹ po go plọn mí dogbọn sinsẹ̀n nugbo lọ dali?
[Yẹdide to weda 7]
Be sinsẹ̀n towe nọ hodo apajlẹ he Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ zedai to yẹwhehodidọ po nupinplọn po mẹ ya?