Be A Na Hẹn Tenọgli Towe Go Ya?
OBLẸNỌ nẹmu wẹ kú to osọ̀? Mẹdepope ma yọnẹn, podọ vlavo omẹ vude wẹ e duahunmẹna—na ohẹ̀ susu wẹ tin wutu. Ṣigba, e duahunmẹna Jehovah. To alọdindlẹndo ohẹ̀ he e họnwun dọ yé ma họakuẹ ehelẹ mẹ, Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Dopo yetọn ma na flẹ jẹ aigba to Otọ́ mìtọn godo.” E yidogọ dọ: “Mì dibu blo, mìwlẹ doale hú oblẹnọ susu.”—Matiu 10:29, 31.
To godo mẹ, devi lọ lẹ mọ lehe yewlẹ họakuẹ sọ to Jehovah dè hezeheze. Apọsteli Johanu, heyin dopo to yé mẹ wlan dọmọ: “Ehe mẹ wẹ yè do owanyi Jiwheyẹwhe tọn hia hlan mí te, na Jiwheyẹwhe do Ovi detọn etọn dopo akàn lọ hlan aihọn he mẹ, na mí nido nọgbẹ̀ gbọn ewọ mẹ.” (1 Johanu 4:9) E mayin dọ Jehovah wleawuna ofligọ lọ kẹdẹ wẹ gba ṣigba sọ hẹn devizọnwatọ etọn dopodopo deji dọ: “Yẹn ma to na jo we dai gbede, kavi gbẹ́ we gba.”—Heblu lẹ 13:5.
E họnwun dọ, owanyi he Jehovah tindo na omẹ etọn lẹ sinyẹn taun. Ṣigba, kanbiọ lọ fọ́n dọ, ‘Be míwlẹ tindo kanṣiṣa pẹkipẹki de hẹ Jehovah sọmọ bọ mí ma na jo e do gbede ya?’
Vivẹnudido Satani Tọn lẹ Nado Gbà Tenọgligo-Hinhẹn Mítọn
To whenuena Jehovah dọ̀n ayidonugo Satani tọn wá tenọgligo-hinhẹn Job tọn ji, Satani gblọn dọ: ‘Be Job na sẹ̀n we eyin e ma nọ mọ nudepope yí sọn e mẹ ya?’ (Job 1:9) Nuhe dọ e te wẹ yindọ nugbonọ-yinyin gbẹtọvi lẹ tọn hlan Jiwheyẹwhe sinai mlẹnmlẹn do ‘ale he yé na mọyi sọn e mẹ lẹ’ ji. Eyin nugbo wẹ ehe yin, tenọgligo-hinhẹn Klistiani depope tọn sọgan yin gbigbà—titengbe eyin nuzedonukọnnamẹ lọ sù taun.
To whẹho Job tọn mẹ, Satani ko sọalọakọ́n to bẹjẹeji dọ nugbonọ-yinyin Job tọn hlan Jiwheyẹwhe na busẹ eyin e hẹn nutindo họakuẹ hugan etọn lẹ bu. (Job 1:10, 11) To whenuena ehe gboawupo, Satani dọmọ: “Ehe gbẹtọ tindo lẹpo wẹ e na jo na ogbẹ̀ etọn.” (Job 2:4) Dile etlẹ yindọ alọsọakọ́n Satani tọn sọgan yin nugbo gando mẹdelẹ go, Job gbẹ́ nado jo tenọgligo-hinhẹn etọn do. Kandai whenuho tọn lọ do enẹ hia. (Job 27:5; 42:10-17) Be nugbonọ-yinyin towe sinyẹn do mọ ya? Kavi be a na dike Satani ni gbà tenọgligo-hinhẹn towe wẹ ya? Lẹnnupọndo dewe ji dile mí to dogbapọnna nugbo delẹ he gando Klistiani lẹpo go.
Apọsteli Paulu yise dọ nugbonọ-yinyin Klistiani tọn sọgan lodo taun. E wlan dọmọ: “Yè hẹn mi yọnẹn dọ, okú, kavi ogbẹ̀ . . . kavi onú whenu he tọn lẹ kavi onú he ja lẹ . . . kavi nudida devo de ma na tin sọgan nado klan mí sọn owanyi Jiwheyẹwhe tọn he tin to Klisti Jesu Oklunọ mítọn mẹ [go] gba.” (Lomunu lẹ 8:38, 39) Mí sọgan tindo nujikudo mọnkọtọn eyin owanyi mítọn na Jehovah sinyẹn. Owanyi mọnkọtọn yin kanṣiṣa pẹkipẹki de he okú lọsu ma tlẹ sọgan hẹngble.
Eyin mí tindo haṣinṣan mọnkọtọn de hẹ Jiwheyẹwhe, mí ma na kanse gbede dọ, ‘Be yẹn na gbẹ́ pò to Jehovah sẹ̀n to owhe vude godo ya?’ Ayihaawe tintindo mọnkọtọn na dohia dọ nugbonọ-yinyin hlan Jiwheyẹwhe mítọn sinai do nuhe sọgan jọ do mí go to gbẹzan mítọn mẹ lẹ ji. Ninọmẹ gbonu tọn lẹ ma nọ yinuwado tenọgligo-hinhẹn nujọnu tọn ji gba. E nọ sinai do gbẹtọ wunmẹ he mí yin to homẹ ji. (2 Kọlintinu lẹ 4:16-18) Eyin mí yiwanna Jehovah po ahun mítọn lẹpo po, mí ma na hẹn ẹn jẹflumẹ gbede.—Matiu 22:37; 1 Kọlintinu lẹ 13:8.
Ṣigba, mí dona flin dọ Satani to dindin to whepoponu nado gbà tenọgligo-hinhẹn mítọn. E sọgan whlé mí pọ́n nado joawuna ojlo agbasalan tọn lẹ, joawuna kọgbidinamẹ hagbẹ tọn, kavi dike yajiji wunmẹ delẹ ni hẹn mí nado gbẹ́ nugbo lọ dai. Aihọn he jẹla sọn Jiwheyẹwhe dè lọ wẹ yin azọ́nwanu tangan Satani tọn to mẹgbeyinyan ehe mẹ, dile etlẹ yindọ mape mílọsu tọn lẹ nọ hẹn ẹn bọawuna ẹn nado dù to mí ji. (Lomunu lẹ 7:19, 20; 1 Johanu 2:16) Etomọṣo, mí tindo alọgọnamẹnu susu to avùnhiho ehe mẹ, he titengbe dopo to e mẹ yin nugbo lọ dọ mí ma tin to wunvi mẹ gando oklọ Satani tọn lẹ go.—2 Kọlintinu lẹ 2:11.
Oklọ tẹlẹ wẹ Satani nọ yizan? Paulu basi zẹẹmẹ yetọn to wekanhlanmẹ etọn hlan Efesunu lẹ mẹ taidi nuyiwa “bublu” tọn lẹ. (Efesunu lẹ 6:11) Satani nọ ze ayilinlẹn mẹkiklọ tọn lẹ do aliho mítọn ji nado sọgan gbà tenọgligo-hinhẹn mítọn. Mí dopẹ́ dọ mí sọgan yọ́n nuyiwa oklọ tọn ehelẹ, na aliho nuyiwa Lẹgba tọn lẹ ko yin kinkàndai to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ na mí wutu. Vivẹnudido Satani tọn nado gbà tenọgligo-hinhẹn Jesu po Job po tọn do delẹ to aliho he e nọ yizan nado gbà tenọgligo-hinhẹn Klistiani tọn mítọn hia.
Tenọgligo-Hinhẹn Jesu Tọn Ma Sọgan Yin Gbigbà
To bẹjẹeji lizọnyizọn Jesu tọn, Satani tindo jintli lọ nado whlé Visunnu Jiwheyẹwhe tọn pọ́n gbọn bibiọ to e si nado diọ zannu zun akla dali. Ayiha wintinwintin nankọ die! Jesu ma ko dùnú na azán 40, enẹwutu ayihaawe matin dọ huvẹ ko hù i taun. (Luku 4:2, 3) Satani dọ dọ Jesu ni hẹn pekọwana ojlo jọwamọ tọn etọn to afọdopolọji, to aliho he jẹagọdo ojlo Jehovah tọn mẹ. Mọdopolọ to egbehe, nujijla oklọ aihọn tọn lẹ nọ na tuli pekọ afọdopolọji tọn mimọ, to ma lẹn nuhe kọdetọn lọ lẹ na yin pọ́n mẹ. Owẹ̀n lọ wẹ yindọ, ‘A dona tindo e todin,’ kavi, ‘Saa wà ẹ poun!’
Eyin Jesu ko hẹn pekọwana huvẹ bo ma lẹnnupọndo kọdetọn lọ lẹ ji wẹ, Satani na ko tindo kọdetọn dagbe to tenọgligo-hinhẹn Jesu tọn gbigbà mẹ. Jesu pọ́n whẹho lẹ hlan sọn pọndohlan gbigbọmẹ tọn mẹ, bo yigbe po nujikudo po dọmọ: “Yè kanwe dọ, Gbẹtọ ma to ogbẹ̀ gbọn akla dopokẹdẹ dali gba.”—Luku 4:4; Matiu 4:4.
Enẹgodo Satani diọ mẹdọnsẹpọ etọn. To Owe-wiwe he Jesu ko to yiyizan lọ ṣiṣizan mẹ, Lẹgba na tuli Jesu nado lọ́n sọn tẹmpli lọ ji. ‘Angẹli de na họ́ we,’ wẹ Satani dọ. Jesu ma tindo linlẹn nado biọ hihọ́ azọ́njiawu tọn sọn Otọ́ etọn si nado dọ̀n ayidonugo wá ede ji poun gba. “Hiẹ ma na whlé Oklunọ Jiwheyẹwhe towe pọ́n,” wẹ Jesu dọ.—Matiu 4:5-7; Luku 4:9-12.
Mẹdọnsẹpọ godo tọn he Satani yizan tlẹ to tlọlọ hugan. E tẹnpọn nado basi tito de ehe mẹ Jesu na mọaleyi sọn gbọn zize aihọn lọ po gigo etọn lẹpo po donukọnna ẹn dali na nuyiwa sinsẹ̀n-bibasi tọn dopo poun. Nuhe Satani tindo nado zedonukọnna ẹn lẹpo niyẹn. Ṣigba nawẹ Jesu sọgan basi sinsẹ̀n hlan kẹntọgán Otọ́ etọn tọn do? Enẹ ma tlẹ sọgan wá linlẹn mẹ na ẹn pọ́n! “Hiẹ na litaina Oklunọ Jiwheyẹwhe towe, ewọ dopo kẹdẹ wẹ hiẹ na nọ sẹ̀n,” wẹ Jesu gblọn dọ.—Matiu 4:8-11; Luku 4:5-8.
To whenuena vivẹnudido atọ̀n enẹlẹ ko gboawupo godo, Satani ‘yì sọn Jesu dè kakajẹ ojlẹ dagbe devo mẹ.’ (Luku 4:13) Ehe dohia dọ Satani to dotẹnmẹ hundote dín to whepoponu nado whlé tenọgligo-hinhẹn Jesu tọn pọ́n. Ojlẹ dagbe de wá to owhe awe-daa godo to whenuena Jesu jẹ awuwlena devi etọn lẹ na okú etọn he ko sẹpọ ji. Apọsteli Pita dọmọ: ‘Wàlẹblanu na dewe Oklunọ: ehe ma na tin hlan we gba.’—Matiu 16:21, 22.
Be ayinamẹ dagbe ṣigba nuṣiwa tọn enẹ sọgan ko taidi ojlofọndotenamẹnu na Jesu, na e wá sọn devi etọn dopo dè wutu ya? Jesu yọnẹn to afọdopolọji dọ ojlo Satani tọn wẹ hodidọ enẹlẹ dohia, e mayin Jehovah tọn gba. Klisti gblọn po nujikudo po dọmọ: “Tọ́nsọn godo ṣie, Satani: zannu agbali wẹ hiẹ yin hlan mi: na hiẹ ma hà nuhe yin Jiwheyẹwhe tọn gba, adavo onú gbẹtọ tọn lẹ.”—Matiu 16:23.
Na owanyi nugbo he Jesu tindo na Jehovah wutu, Satani ma penugo nado gbà tenọgligo-hinhẹn etọn. Nudepope he Lẹgba zedonukọnna ẹn, whlepọn depope, mahopọnna lehe e sinyẹn sọ, ma sọgan de nugbonọ-yinyin Jesu tọn hlan Otọ́ olọn mẹ tọn etọn pò gba. Be mí na tindo gbemima mọnkọtọn to whenuena ninọmẹ lẹ hẹn ẹn sinyẹn na mí nado hẹn tenọgli mítọn go ya? Apajlẹ Job tọn na gọalọna mí nado mọnukunnujẹ whlepọn sinsinyẹn he mí sọgan pannukọn lẹ mẹ ganji.
E Yin Nugbonọ to Yajiji Glọ
Dile Job wá yọnẹn do, yajiji sọgan wá mí ji to ojlẹ depope mẹ. E tindo alọwle ayajẹnọ de bo tindo ovi ao. E sọ tindo aliho nuyiwa dagbe gbigbọmẹ tọn de. (Job 1:5) Ṣigba to mayọnẹn mẹ hlan Job, tenọgligo-hinhẹn etọn hlan Jiwheyẹwhe lẹzun whẹho nudindọn tọn de to olọn mẹ, bọ Satani magbe nado gbà tenọgligo-hinhẹn etọn to aliho depope he e sọgan yizan mẹ.
To ajijimẹ, Job hẹn adọkunnu etọn lẹpo bu. (Job 1:14-17) Etomọṣo, tenọgligo-hinhẹn Job tọn duto whlepọn lọ ji na e ma ko ze jidide etọn do akuẹ mẹ wutu. To whenue e yin adọkunnọ de finflin mẹ, Job dọmọ: “Eyin yẹn ko yí sika do basi todido ṣie, . . . eyin yẹn to ayajẹ na adọkun ṣie yin daho wutu, . . . ehe ga ylanwa wẹ . . . , na yẹn do ko mọ́n Jiwheyẹwhe he tin to aga.”—Job 31:24, 25, 28.
E yọnbasi ga to egbehe, dọ mí ni hẹn diblayin nuhe mí tindo lẹpo bu to zánto dopo mẹ. Dawe ajọwatọ de heyin Kunnudetọ Jehovah tọn yin hihodu po akuẹ sọha daho de po, bọ e jẹ ahọ́ mẹ mlẹnmlẹn. E dọ madoadudẹ́ji dọ: “Yẹn dibla bẹ ahunzọ̀n. Na nugbo tọn, yẹn na ko bẹ ahunzọ̀n yin e mayin na haṣinṣan ṣie hẹ Jiwheyẹwhe wẹ. Etomọṣo, numimọ ehe hẹn mi yọnẹn dọ nuhọakuẹ gbigbọmẹ tọn lẹ matin to otẹn tintan mẹ to gbẹzan ṣie mẹ gba. Ayajẹ akuẹ mimọ tọn ko ṣinyọ́n onú devo lẹpo ji.” Kunnudetọ ehe ko de nuyiwa ajọwiwa tọn etọn pò sọn whenẹnu gbọ́n, podọ e to gbehosọnalitọ alọgọtọ tọn basi to gbesisọmẹ, bo nọ klan ganhiho 50 kavi hugan mọ dovo na lizọnyizọn Klistiani tọn to osun dopodopo mẹ. Ṣigba, nuhahun devo lẹ tlẹ sọgan sọ yinuwadomẹji sinsinyẹn hugan nutindo mẹtọn lẹ hinhẹnbu.
Job ma ko lẹnnupọndo linlin adọkunnu etọn lẹ hinhẹnbu tọn ji fó whẹpo owẹ̀n wá dọ ovi ao etọn lẹ ko kú. E gbẹsọ tẹkudeji dọ: “Donanọ wẹ oyín OKLUNỌ tọn.” (Job 1:18-21) Be mí na hẹn tenọgli mítọn go eyin mí hẹn hagbẹ whẹndo mítọn susu bu to ajijimẹ ya? Francisco, nugopọntọ Klistiani de to Espagne, hẹn ovi etọn awe lẹ bu to asidan mọto tọn de mẹ. Dindọnsẹpọ Jehovah po hinhẹn nuwiwa etọn lẹ jideji to lizọnyizọn Klistiani tọn mẹ po wẹ miọnhomẹna ẹn.
Nugbajẹmẹji Job tọn ma ko vọ̀ gba, etlẹ yin to okú ajijimẹ ovi etọn lẹ tọn godo. Satani yí azọ̀nylankan he hiọawu, awufiẹsa tọn de do hò e. To ojlẹ enẹ mẹ, Job mọ ayinamẹ ylankan yí sọn asi etọn dè. “Gbẹ́ Jiwheyẹwhe dai, bo kú,” wẹ asi etọn dọ. Job ma dotoaina ayinamẹ etọn gba, podọ e ma “yí nùflo etọn lẹ do waylando gba.” (Job 2:9, 10) Tenọgligo-hinhẹn etọn ma sinai do godonọnamẹ whẹndo etọn tọn ji gba, ṣigba do haṣinṣan he e tindo hẹ Jehovah ji.
Flora, he asu po visunnu mẹho etọn po gbẹ́ aliho Klistiani tọn dai to nuhe hugan owhe ao die wayi, mọnukunnujẹ nuhe na ko yin numọtolanmẹ Job tọn lẹ mẹ. “Eyin a hẹn godonọnamẹ whẹndo towe tọn bu to ajijimẹ, e sọgan hẹn awubla sinsinyẹn wá,” wẹ e dọ. “Ṣigba yẹn yọnẹn dọ yẹn ma na mọ ayajẹ to gbonu titobasinanu Jehovah tọn. Enẹwutu yẹn nọte gligli bo ze Jehovah do otẹn tintan mẹ dile yẹn to tintẹnpọn nado yin asi po onọ̀ dagbe de po. Yẹn nọ hodẹ̀ gbọzangbọzan, bọ Jehovah sọ nọ hẹn mi lodo. Yẹn yin ayajẹnọ na, mahopọnna nukundiọsọmẹ tlọlọ asu ṣie tọn, yẹn ko plọn nado ganjẹ Jehovah go mlẹnmlẹn.”
Ayilinlẹn mẹkiklọ tọn he Satani na yizan bọdego nado gbà tenọgligo-hinhẹn Job tọn bẹ họntọn etọn atọ̀n hẹn. (Job 2:11-13) Lehe e na ko gbọjọ sọ to whenuena yé jẹ whẹsadokọna ẹn ji. Eyin e ko yí nuhe dọ yé te lẹ se wẹ, e na ko hẹn jidide he e tindo to Jehovah Jiwheyẹwhe mẹ bu. Ayinamẹ mẹhẹngbọjọ tọn yetọn sọgan ko hẹn apọṣi i bo gbà tenọgligo-hinhẹn etọn, bọ oklọ Satani tọn na ko gbọnmọ dali tindo kọdetọn dagbe.
Kakatimọ, Job tẹkudeji dọ: “Kaka yẹn kú yẹn ma na dè [tenọgligo-hinhẹn, NW] ṣie sọn dè e gba.” (Job 27:5) E ma dọ dọ, ‘Yẹn ma na dike mì dawe helẹ ni de tenọgligo-hinhẹn ṣie sẹ gba!’ Job yọnẹn dọ tenọgligo-hinhẹn emitọn sinai do emi lọsu po owanyi emitọn hlan Jehovah po ji.
Omọ̀ Hohowhenu Tọn de na Mẹwiwle Todin
Satani gbẹ́ pò to ayinamẹ he ma sọgbe kavi hodidọ lẹnpọn matindo họntọn po yisenọ hatọ lẹ po tọn yizan. Flumẹjijẹ he wá sọn agun lọ mẹ sọgan hẹn jidide mítọn gbọjọ po awubibọ po hugan homẹkẹn he wá sọn gbonu agun lọ tọn. Klistiani mẹho de he ko fùnawhàn dai yí yajiji enẹ jlẹdo awufiẹsa he e jiya etọn na hodidọ kavi nuwiwa lẹnpọn matindo Klistiani hatọ delẹ tọn wutu go. Gando hodidọ po nuwiwa lẹnpọn matindo Klistiani lẹ tọn po go, e dọmọ: “Enẹwẹ yin nuhe sinyẹn hugan he yẹn ko pehẹ pọ́n.”
Sọn pọndohlan devo mẹ, mape yisenọ hatọ mítọn lẹ tọn sọgan hẹn homẹgble mí sọmọ bọ mí ma na dọho hẹ mẹdelẹ kavi tlẹ jẹ opli Klistiani tọn lẹ gọ̀n ji. Dide awugble numọtolanmẹ mítọn tọn lẹ pò sọgan taidi onú titengbe hugan lọ. Ṣigba lehe e na blawu sọ nado tindo pọndohlan ojlẹ gli tọn enẹ bo dike nuhe mẹdevo lẹ wà kavi dọ ni hẹn nutindo họakuẹ hugan mítọn, yèdọ haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah gbọjọ. Eyin mí dike enẹ jọ, be mí na to yinyin kiklọ gbọn omọ̀ hohowhenu Satani tọn dopo dali.
Po gbesisọ po, mí nọ donukun nujinọtedo yiaga lẹ to agun Klistiani tọn mẹ. Ṣigba eyin mí donukun nususu hugan sọn sinsẹ̀ntọ hatọ mítọn, he gbẹsọ yin mapenọ lẹ dè, mí na yin hinhẹn jẹflumẹ dandan. To vogbingbọn mẹ, Jehovah nọ yin lẹnpọn dagbenọ to nuhe e nọ donukun sọn devizọnwatọ etọn lẹ si mẹ. Eyin mí hodo apajlẹ etọn, mí na wleawu nado doakọnna mape yetọn lẹ. (Efesunu lẹ 4:2, 32) Apọsteli Paulu na ayinamẹ ehe dọmọ: “Eyin mì gblehomẹ, mì waylando blo; mì sọ dike owhè biọ do homẹgble mìtọn ji blo: mì na otẹn lẹgba blo.”—Efesunu lẹ 4:26, 27.
Dile Biblu dohia hezeheze do, Satani nọ yí ayilinlẹn oklọ tọn susu zan nado mọ aliho he mẹ e sọgan gbà tenọgligo-hinhẹn Klistiani de tọn te. Delẹ to omọ̀ etọn lẹ mẹ nọ dọ̀n agbasalan mape mítọn dogo, devo lẹ nọ hẹn awufiẹsa wá. Sọn nuhe ko yin didọ wayi lẹ mẹ, a sọgan mọ nuhewutu a ma dona yin wiwle to ajijimẹ gbede. Po owanyi towe hlan Jiwheyẹwhe po to ahun mẹ gligli, magbe nado do Lẹgba hia di lalonọ bo hẹn ahun Jehovah tọn jaya. (Howhinwhẹn lẹ 27:11; Johanu 8:44) Flindọ, tenọgligo-hinhẹn nugbo Klistiani tọn ma dona yin gbigbẹdai gbede, mahopọnna whlepọn depope he wá mí ji.