Be Olọnzomẹ Hodọ Wẹ Jesu te Ya?
MẸHE tindo yise to sinsẹ̀n-nuplọnmẹ olọnzomẹ tọn mẹ delẹ nọ dlẹnalọdo hogbe Jesu tọn he tin to Malku 9:48 (kavi wefọ 44, 46) mẹ lẹ. E donù owán (kavi owé) he ma nọ kú po miyọ́n he ma nọ ṣí de po go. Eyin mẹde kanhose we gando hogbe enẹlẹ go, etẹwẹ hiẹ na dọ?
Sinai do lẹdogbedevomẹ Biblu tọn he mẹlọ to yiyizan ji, e sọgan hia wefọ 44, 46 kavi 48 na nudopolọ wẹ wefọ ehelẹ dọ to lẹdogbedevomẹ delẹ mẹ.a Lẹdogbedevomẹ Traduction du monde nouveau hia dọmọ: “Eyin nukun towe hẹn we dahli, ze e dlan; e na pọnte na we nado biọ ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ po nukun dopo po hú dọ hiẹ ni yin dindọn dlan Gẹhẹnna mẹ po nukun awe po, fie owé yetọn ma nọ kú te bọ miyọ́n lọ ma nọ ṣí te.”—Malku 9:47, 48.
Depope he whẹho lọ yin, mẹdelẹ nọ sọalọakọ́n dọ hodidọ Jesu tọn nọgodona pọndohlan lọ dọ alindọn mẹylankan lẹ tọn nọ jiya kakadoi to okú godo. Di apajlẹ, zẹẹmẹ de to lẹdogbedevomẹ Espagne-gbè tọn lọ Sagrada Biblia Wehọmẹ Alavọ Navarre tọn mẹ dọmọ: “Oklunọ mítọn yí [hogbe ehelẹ] zan nado dlẹnalọdo yasanamẹ olọnzomẹ tọn. ‘Owán he ma nọ kú lọ’ nọ saba yin zẹẹmẹ basina taidi awubla mavọmavọ he mẹ mẹhe tin to olọnzomẹ lẹ nọ mọ yede te; podọ ‘miyọ́n he ma nọ ṣí’ lọ nọ yin zẹẹmẹ basina taidi awufiẹsa he yé nọ mọ to lanmẹ.”
Ṣigba, yí hogbe Jesu tọn lẹ jlẹdo wefọ godo tọn dọdai Isaia tọn go.b Be e ma họnwun dọ wefọ Isaia weta 66 tọn lọ dlẹnalọdo wẹ Jesu te ya? To wefọ enẹ mẹ, e họnwun dọ yẹwhegán lọ to alọdlẹndo tintọ́n jẹgbonu “sọn Jelusalẹm yì Agbàdo Hinọmi tọn (Gẹhẹnna) he sẹpọ finẹ, fie gbẹtọ lẹ nọ yin yíyí do sanvọ́ te dai (Jẹl. 7:31) bọ e wá lẹzun fie ogbó tòdaho lọ tọn lẹ nọ yin kinkọ̀n do.” (The Jerome Biblical Commentary) Matin ayihaawe, yẹhiadonu he sọawuhia to Isaia 66:24 mẹ lọ ma to alọdlẹndo gbẹtọvi he to yinyin yasana lẹ gba; oṣiọ lẹ wẹ e to alọdlẹndo. Owán lẹ wẹ e dlẹnalọdo taidi nuhe ma nọ kú—e ma yin gbẹtọ gbẹ̀te kavi alindọn jọmaku lẹ gba. Eyin mọ wẹ, etẹwẹ hogbe Jesu tọn lẹ zẹẹmẹdo?
Pọ́n zẹẹmẹ he owe Katoliki tọn de basi do Malku 9:48 ji dọmọ: “Hodidọ lọ yin didesọn Isaia (66:24) mẹ. To finẹ, yẹwhegán lọ do aliho awe he mẹ oṣiọ lẹ nọ saba yin hinhẹngble te hia: yé nọ jìwé kavi nọ yin mimẹ̀ . . . Aliho he mẹ owé po miyọ́n po yin yiyizan debọdo-dego te to wefọ lọ mẹ vọ́ nùzindo linlẹn nuhẹngble tọn ji. . . . Huhlọn nuhẹngble tọn awe ehelẹ yin zẹẹmẹ basina taidi mavọmavọ tọn (‘ma nọ ṣí, ma nọ kú’): nulọ poun wẹ yindọ aliho de ma tin nado gán sọn yé si. To nuyijlẹdonugo ehe mẹ, owé po miyọ́n po kẹdẹ wẹ nọ pò to aimẹ—e ma yin gbẹtọ gba—podọ huhlọn nuhẹngble tọn awe ehelẹ nọ hẹn nudepope he flẹ jẹ yé mẹ gble petepete. Enẹwutu, ehe ma yin zẹẹmẹ yasanamẹ mavọmavọ tọn gba, ṣigba zẹẹmẹ vasudo mlẹnmlẹn tọn wẹ, he nọtena okú godo tọn na e nọ glọnalina fọnsọnku wutu. Gbọnmọ dali, yẹhiadonu vasudo mlẹnmlẹn tọn wẹ [miyọ́n] yin.”—El evangelio de Marcos—Análisis lingüístico y comentario exegético, Bladopọ II.
Na mẹdepope he yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ yin owanyinọ podọ dodonọ, e ma na vẹawu nado mọdọ e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado mọnukunnujẹ hogbe Jesu tọn lẹ mẹ to aliho enẹ mẹ. E ma to didọ dọ mẹylankan lẹ na yin yasana kakadoi gba. Kakatimọ, owù lọ tin to finẹ dọ yé na yin vivasudo mlẹnmlẹn matin todido fọnsọnku tọn.
[Nudọnamẹ odò tọn lẹ]
a Alọnuwe Biblu tọn dejidego hugan lẹ ma bẹ wefọ 44 po 46 po hẹn. Weyọnẹntọ lẹ yigbe dọ e yọnbasi dọ wefọ awe enẹlẹ wá yin yiyidogọ to godo mẹ wẹ. Mẹplọntọ Archibald T. Robertson wlan dọmọ: “Alọnuwe he dohó hugan po dehe yọ́n hugan lẹ po ma bẹ wefọ awe ehelẹ hẹn. Yé wá sọn alọnuwe he nọ yin yiylọdọ Whèyihọ-waji tọn po Silia (Byzantin) tọn lẹ po mẹ. Dọvọdọ wefọ 48 tọn poun wẹ yé yin. Enẹwutu mí [mi] wefọ 44 po 46 po, na yé ma do dodonu wutu.”
b “Yé na tọ́n jẹgbonu, bo pọ́n oṣiọ gbẹtọ he ko ṣiatẹ do go e lẹ tọn; na owé yetọn ma na kú, mọ miyọ́n yetọn ma na ṣí; yé nasọ yin nugbẹwanna de hlan agbasalan lẹpo.”—Isa. 66:24.