To Dagbe Wà Zọnmii
“Mì . . . nọ wà dagbe.”—LUKU 6:35.
1, 2. Naegbọn dagbe wiwà na mẹdevo lẹ ma nọ saba bọawu?
DAGBE wiwà na mẹdevo lẹ ma nọ bọawu. Mẹhe mí do owanyi hia lẹ sọgan nọma do owanyi hia mí. Dile mí tlẹ nọ dín dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn gbẹtọ lẹ tọn gbọn vivẹnudido nado lá “wẹndagbe gigo Jiwheyẹwhe donanọ” lọ po Ovi etọn tọn po na yé dali, yé sọgan nọma do ojlo hia kavi gboawupo nado yọ́n pinpẹn etọn. (1 Tim. 1:11) Mẹdevo lẹ nọ do yede hia nado yin “kẹntọ [yatin] Klisti tọn” akonka lẹ. (Flp. 3:18) Taidi Klistiani, nawẹ mí dona nọ yinuwa hẹ yé gbọn?
2 Jesu Klisti dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Mì [nọ] yiwanna kẹntọ mítọn lẹ, bo nọ wà dagbe na yé.” (Luku 6:35) Todin, mì gbọ mí ni yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo tudohomẹnamẹ ehe ji. Mí nasọ mọaleyi sọn onú devo he Jesu dọ gando dagbe wiwà na mẹdevo lẹ go mẹ.
“Mì Yiwanna Kẹntọ Mìtọn Lẹ”
3. (a) Basi bladopọ hodidọ Jesu tọn he yin kinkàndai to Matiu 5:43-45 mẹ tọn to hogbe towe titi mẹ. (b) Pọndohlan tẹwẹ gbayipe to sinsẹ̀ngán Ju owhe kanweko tintan tọn lẹ ṣẹnṣẹn gando Ju po mẹhe ma yin Ju lẹ po go?
3 To Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn he diyin lọ mẹ, Jesu dọna hosetọ etọn lẹ nado yiwanna kẹntọ yetọn lẹ bo nọ hodẹ̀ na mẹhe to homẹkẹndo yé lẹ. (Hia Matiu 5:43-45.) Ju lẹ wẹ to todoaina Jesu to gbenẹgbe, podọ yé yọ́n gbedide Jiwheyẹwhe tọn ganji dọmọ: “Hiẹ ma na yiahọsu gba, kavi ze okẹ̀n depope hẹn do ovi omẹ towe lẹ tọn lẹ go gba, ṣigba hiẹ na yiwanna kọmẹnu towe di dewe.” (Lev. 19:18) Sinsẹ̀ngán Ju owhe kanweko tintan tọn lẹ yise dọ Juvi lẹ kẹdẹ wẹ hogbe lọ lẹ “ovi omẹ towe lẹ tọn” po “kọmẹnu towe” po dlẹnalọdo. Osẹ́n Mose tọn biọ dọ Islaelivi lẹ dona nọla na akọta devo lẹ, ṣigba pọndohlan lọ wá gbayipe dọ mẹhe ma yin Juvi lẹpo wẹ yin kẹntọ bọ dopodopo yetọn dona yin wangbẹna.
4. Nawẹ devi Jesu tọn lẹ dona nọ yinuwa hlan kẹntọ yetọn lẹ gbọn?
4 To vogbingbọn mẹ, Jesu dọmọ: “Mì [nọ] yiwanna kẹntọ mìtọn lẹ, bosọ hodẹ̀ na mẹhe to vivlẹ mì kò, bosọ to homẹkẹndo mì lẹ.” (Mat. 5:44) Devi etọn lẹ dona nọ yinuwa po owanyi po hlan mẹhe ylanhùn do yé go lẹpo. Sọgbe hẹ Wẹndagbe kàntọ Luku, Jesu dọmọ: “Yẹn dọhlan mí, he to sisè lẹ, Mì [nọ] yiwanna kẹntọ mìtọn lẹ, mì wà dagbe hlan yé he wangbẹna mì lẹ, mì dona yé he sọ to dẹ̀hodo mì lẹ, mì hodẹ̀ na mẹhe to mì hẹngble lẹ.” (Luku 6:27, 28) Taidi mẹhe yí nuplọnmẹ Jesu tọn do yizan mẹ to owhe kanweko tintan whenu lẹ, mí nọ “wà dagbe hlan yé he wangbẹna” mí lẹ gbọn nuyiwa hẹ yé po homẹdagbe po mahopọnna wangbẹna yetọn dali. Mí nọ “dona yé he sọ to dẹ̀hodo” mí lẹ gbọn hodidọ na yé to aliho he jọmẹ de mẹ dali. Podọ mí nọ ‘hodẹ̀ na mẹhe to homẹkẹndo’ mí bosọ to danuwiwa po hogbe ‘mẹhẹngble’ tọn lẹ po yizan sọta mí lẹ. To odẹ̀ mọnkọtọn lẹ mẹ, mí nọ gbọn owanyi dali biọ dọ homẹkẹndomẹtọ mítọn lẹ ni diọ jijọ bo ze afọdide he na hẹn yé mọ nukundagbe Jehovah tọn.
5, 6. Naegbọn mí dona yiwanna kẹntọ mítọn lẹ?
5 Naegbọn mí dona nọ do owanyi hia kẹntọ mítọn lẹ? “Na mì nido yin ovi Otọ́ mìtọn he tin to olọn mẹ tọn,” wẹ Jesu dọ. (Mat. 5:45) Eyin mí setonuna ayinamẹ enẹ, mí na lẹzun “ovi” Jiwheyẹwhe tọn to linlẹn lọ mẹ dọ mí na hodo apajlẹ Jehovah tọn, mẹhe nọ “hẹn owhè etọn vẹ́ do mẹylankan lẹ ji, podọ do mẹdagbe lẹ ji, bosọ jikun ja do dodonọ lẹ ji, podọ do mawadodonọ lẹ ji.” Dile kandai Luku tọn dọ do, Jiwheyẹwhe “yin dagbenọ hlan mayọndagbenọ po mẹylankan po.”—Luku 6:35.
6 Nado do obá he mẹ e yin nujọnu dọ devi etọn lẹ ni ‘nọ yiwanna kẹntọ yetọn lẹ’ jẹ hia, Jesu dọmọ: “Eyin mì yiwanna mẹhe yiwanna mì lẹ, ale tẹwẹ mì tindo? Tòkuẹṣinyantọ lẹ ma nọ wàmọ ga? Eyin mì sọ dọnudo mẹmẹsunnu mìtọn lẹ kẹdẹ, etẹwẹ mì wà hú mẹdevo lẹ? Kosi lẹ ma nọ wàmọ ga?” (Mat. 5:46, 47) Eyin mẹhe yiwanna mí lẹ kẹdẹ wẹ mí nọ yiwanna, ehe ma na hẹn mí jẹna “ale” kavi nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn vonọtaun de gba. Etlẹ yin tòkuẹṣinyantọ lẹ, he gbẹtọ lẹ ma nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n to paa mẹ, nọ do owanyi hia mẹhe yiwanna yé lẹ.—Luku 5:30; 7:34.
7. Naegbọn mí ma na wà nude hú mẹdevo lẹ eyin “mẹmẹsunnu” mítọn lẹ kẹdẹ wẹ mí nọ dọnudo?
7 Nudọdomẹ paa Ju lẹ tọn bẹ hogbe lọ “jijọho” hẹn. (Whẹ. 19:20; Joh. 20:19) Ehe nọ zẹẹmẹdo nado biọ agbasalilo, dagbemẹninọ, po kọdetọn dagbe po na mẹhe yè to nudọdo lọ. Mí ma na ‘wà nude hú mẹdevo lẹ’ eyin mẹhe mí nọ pọnhlan taidi “mẹmẹsunnu” mítọn lẹ kẹdẹ wẹ mí nọ dọnudo. Dile Jesu zinnudeji do, “kosi” lẹ lọsu nọ wà nudopolọ.
8. Etẹwẹ Jesu to tulina hosetọ etọn lẹ nado wà to whenuena e dọmọ: “Mìwlẹ ni yin mẹpipe”?
8 E ma yọnbasi na devi Klisti tọn lẹ nado yin madoblọnọ kavi mẹpipe, na ylando he yé dugu etọn wutu. (Lom. 5:12) Etomọṣo, Jesu dotana adà ehe to hodidọ etọn mẹ dọmọ: “Enẹwutu mìwlẹ ni yin mẹpipe, dile Otọ́ mìtọn he tin to olọn mẹ yin mẹpipe do.” (Mat. 5:48) Gbọnmọ dali, e to tulina hosetọ etọn lẹ nado hodo apajlẹ Jehovah, ‘Otọ́ yetọn he tin to olọn mẹ’ tọn gbọn owanyi yetọn hinhẹn zun pipé dali—enẹ wẹ nado hẹn ẹn sọgbe mlẹnmlẹn gbọn wanyina kẹntọ yetọn lẹ dali. Nudopolọ wẹ yin bibiọ to mí si.
Naegbọn Mí Dona Nọ Jonamẹ?
9. Etẹwẹ hodidọ lọ, “Jo ahọ́ mítọn lẹ na mí” zẹẹmẹdo?
9 Mí nọ zindonukọn to dagbe wiwà mẹ eyin mí gbọn lẹblanu dali jona mẹhe ṣinuwa do mí lẹ. Na nugbo tọn, apadewhe odẹ̀ apajlẹ tọn he Jesu plọnmẹ tọn bẹ hogbe helẹ hẹn dọmọ: “Jo ahọ́ mítọn lẹ na mí, dile mí ko jona ahọ́tọnọ mítọn lẹ do.” (Mat. 6:12) E họnwun dọ ahọ́ jijonamẹ ehe ma gando whẹho akuẹ tọn go gba. Wẹndagbe Luku tọn dohia dọ “ahọ́” he Jesu tindo to linlẹn mẹ lẹ wẹ ylando, na e dọmọ: “Jo ylando mítọn na mí; na mílọsu ga nọ jona omẹ popo he yin ahọ́tọnọ hlan mí lẹ.”—Luku 11:4.
10. Na nuhe dù jonamẹ, nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn gbọn?
10 Mí dona hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn, mẹhe nọ jona ylandonọ he lẹnvọjọ lẹ po awuvivo po. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mì nọ wà dagbe hlan mìnọzo, mì do homẹmimiọn, mì nọ jo ylando mìnọzo tọn, yèdọ dile Jiwheyẹwhe to Klisti mẹ ko jona mì do.” (Efe. 4:32) Psalm-kàntọ Davidi jihàn dọmọ: “Lẹblanunọ, dagbenọ wẹ OKLUNỌ, e whleawu nado sadi, podọ susunọ to dagbewanyi mẹ. . . . E ma wà hẹ mí kẹdẹdile ylando mítọn te gba; mọ e masọ na ale mí kẹdẹdi ylanwiwa mítọn. . . . Dile whèzẹtẹn dẹn do whèyihọ do, dẹnsọ mọ wẹ ewọ do ze sẹ́nmẹjẹ mítọn yì dẹn sọn mí dè. Taidi le otọ́ de nọ blawuna ovi etọn lẹ do, mọ wẹ OKLUNỌ nọ blawuna yé he dibusi i lẹ do. Na ewọ yọ́n didá mítọn; e sọ flindọ kọ́gudu wẹ mí.”—Ps. 103:8-14.
11. Mẹnu lẹ wẹ Jiwheyẹwhe nọ jona?
11 Whẹpo mẹde nado mọ jonamẹ Jiwheyẹwhe tọn yí, e dona ko jona mẹhe ṣinuwa do e lẹ whẹ́. (Malku 11:25) Nado zinnudo nuagokun ehe ji, Jesu yidogọ dọmọ: “Na eyin mì jona gbẹtọ lẹ ylando yetọn lẹ, Otọ́ mìtọn olọn tọn nasọ jona mì ga: ṣigba eyin mì ma jona gbẹtọ lẹ, Otọ́ mìtọn ma na jona ylando mìtọn.” (Mat. 6:14, 15) Mọwẹ, mẹhe nọ jona mẹdevo po awuvivo po lẹ kẹdẹ wẹ Jiwheyẹwhe nọ jona. Podọ aliho dopo nado to dagbe wà zọnmii wẹ nado hodo ayinamẹ Paulu tọn dọmọ: “Dile [Jehovah] jona mì do, mọ ga wẹ mì ni nọ basi do.”—Kọl. 3:13.
“Mì Sọ Dawhẹnamẹ ba Blo”
12. Ayinamẹ tẹwẹ Jesu na gando whẹdidana mẹdevo lẹ go?
12 Aliho devo he mẹ mí sọgan wà dagbe te sọ yin nùdego to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn lọ mẹ to whenuena Jesu dọna hosetọ etọn lẹ dọmọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo na mì nikaa yin whẹdana; na whẹdida he nkọ mì yí do to whẹdanamẹ wẹ yè na yí do dawhẹna mì; podọ nujlẹnu he mì yí do to jijlẹ namẹ wẹ yè na yí do jlẹ na mì.” (Matiu 7:1, 2, NW ) Enẹgodo, e yí apajlẹ he whànmẹ de zan nado zinnudo nuagokun ehe ji. (Hia Matiu 7:3-5.) Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhe dọ Jesu te to whenuena e dọ dọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo.”
13. Etẹwẹ hosetọ Jesu tọn lẹ dona wà?
13 Wẹndagbe Matiu tọn yihodọ sọn nuhe Jesu dọ mẹ dọmọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo na mì nikaa yin whẹdana.” (Mat. 7:1, NW ) Sọgbe hẹ Luku, Jesu dọmọ: “Mì [sọ] dawhẹ blo, yè masọ to owhẹ̀ na dá na mì; mì gblewhẹdomẹ blo, yè masọ to na gblewhẹdo mì; mì jonamẹ, yè nasọ jona mì.” (Luku 6:37) Falesi owhe kanweko tintan tọn lẹ nọ dawhẹna mẹdevo lẹ po kanyinylan po, sọgbe hẹ aṣa he ma sinai do Owe-wiwe ji lẹ. Depope to hosetọ Jesu tọn lẹ mẹ he ko nọ wàmọ dai masọ dona “dawhẹnamẹ ba.” Kakatimọ, yé dona nọ “jonamẹ.” Apọsteli Paulu lọsu na ayinamẹ mọnkọtọn gando jonamẹ go dile e yin nùdego do to aga.
14. Gbọn jonamẹ didohia dali, etẹwẹ devi Jesu tọn lẹ na whàn mẹdevo lẹ nado wà?
14 Gbọn jonamẹ didohia dali, devi Jesu tọn lẹ na whàn mẹdevo lẹ nado do gbigbọ jonamẹ tọn hia. Jesu dọ dọ: “Whẹdida he nkọ mì yí do to whẹdanamẹ wẹ yè na yí do dawhẹna mì; podọ nujlẹnu he mì yí do to jijlẹ namẹ wẹ yè na yí do jlẹ na mì.” (Mat. 7:2, NW ) Gando aliho he mẹ mí nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ te go, nuhe mí dó wẹ mí na gbẹ̀n.—Gal. 6:7.
15. Nawẹ Jesu dohia gbọn dọ e ma sọgbe nado nọ mọhodọdomẹgo zẹjlẹgo?
15 Flindọ to whenuena Jesu to dido lehe e ylan sọ nado mọhodọdomẹgo zẹjlẹgo hia, e kanse dọ: “Etẹwutu wẹ hiẹ to núyọ he tin to nukun mẹmẹsunnu towe tọn mẹ pọ́n, ṣigba hiẹ ma lẹn atinpo he tin to nukun hiẹ lọsu tọn mẹ tọn pọ́n? Kavi nawẹ hiẹ na dọ hlan mẹmẹsunnu towe do, dọ, Gbọ yẹn ni de núyọ sẹ̀ sọn nukun towe mẹ, bo doayi e go, atinpo tin to nukun hiẹ lọsu tọn mẹ?” (Mat. 7:3, 4) Mẹhe nọ yawu mọhodọdomẹgo nọ doayi oblọ pẹvi de go to “nukun” mẹmẹsunnu etọn tọn mẹ. Linlẹn homọdọdomẹgotọ lọ tọn wẹ yindọ, mẹmẹsunnu etọn ma to numọ ganji, bosọ tindo pọndohlan he ma sọgbe. Dile etlẹ yindọ awugbopo pẹvi de wẹ—taidi núyọ tiuntiun de—homọdọdomẹgotọ lọ jlo na “de núyọ [lọ] sẹ̀.” E gbọn yẹnuwiwa dali ze ede jo nado gọalọna mẹmẹsunnu lọ nado mọnú ganji.
16. Naegbọn mí sọgan dọ dọ Falesi lẹ tindo “atinpo” to nukun yetọn mẹ?
16 Na nugbo tọn, sinsẹ̀ngán Ju lẹ nọ mọhodọdomẹgo taun. Di dohia: Whenuena dawe nukuntọ́nnọ de he Klisti gbọazọ̀nna dọ dọ Jesu dona ko wá sọn Jiwheyẹwhe dè, Falesi lẹ gblọn po adi po dọmọ: “Hiẹ he yè ji patapata to ylando mẹ, hiẹ to míwlẹ plọn?” (Joh. 9:30-34) Na nuhe dù nukun gbigbọmẹ tọn po nugopipe lọ nado dawhẹ to aliho he sọgbe mẹ po, Falesi lẹ tindo “atinpo” de to nukun yetọn mẹ bo tọ́nnukun mlẹnmlẹn. Enẹwutu, Jesu dọmọ: “Hiẹ yẹnuwatọ, de atinpo sẹ̀ sọn nukun hiẹ lọsu tọn mẹ whẹ́; whenẹnu wẹ hiẹ na mọnú gblegede nado de núyọ sẹ́ sọn nukun mẹmẹsunnu towe tọn mẹ.” (Mat. 7:5; Luku 6:42) Eyin mí magbe nado nọ wà dagbe bo nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ to aliho he sọgbe mẹ, mí ma na nọ mọhodọdomẹgo po fifiẹ po, bo nọ to atinpo yẹhiadonu tọn de dín to nukun mẹmẹsunnu mítọn tọn mẹ to whepoponu. Kakatimọ, mí na flindọ mapenọ wẹ mí bo ma dona dawhẹna yisenọ hatọ mítọn lẹ kavi mọhodọdo yé go.
Lehe Mí Dona Nọ Yinuwa hẹ Mẹdevo lẹ Do
17. Sọgbe hẹ Matiu 7:12, nawẹ mí dona nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ gbọn?
17 To Yẹwhehodidọ Osó ji tọn lọ mẹ, Jesu zinnudeji dọ Jiwheyẹwhe nọ yinuwa hẹ devizọnwatọ Etọn lẹ taidi otọ́ de gbọn gblọndo nina odẹ̀ yetọn lẹ dali. (Hia Matiu 7:7-12.) E jẹna ayidego dọ Jesu ze nunọwhinnusẹ́n walọ dagbe tọn ehe dai dọmọ: “Enẹwutu nudepope mìwlẹ jlo gbẹtọ ni wà hlan mì, mọkẹdẹ wẹ mì ni wà hlan yé.” (Mat. 7:12) Kiki eyin mí yinuwa hẹ gbẹtọvi hatọ mítọn lẹ to aliho ehe mẹ wẹ mí na penugo nado dohia dọ mí yin hodotọ nugbo Jesu Klisti tọn lẹ.
18. Nawẹ “Osẹ́n” lọ dohia gbọn dọ mí dona nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ dile mí jlo dọ yé ni nọ yinuwa hẹ mí do?
18 To whenuena Jesu ko dọ dọ mí dona nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ dile mí jlo dọ yé ni nọ yinuwa hẹ mí do godo, e yidogọ dọmọ: “Na ehe wẹ Osẹ́n po Yẹwhegán lẹ po.” Eyin mí yinuwa hẹ mẹdevo lẹ dile Jesu dohia do, be mí to nuyiwa sọgbe hẹ lẹndai he to godona “Osẹ́n” lọ—enẹ wẹ kandai he nọpọ́ do yin owe Biblu tọn he bẹsọn Gẹnẹsisi jẹ Deutelonomi. Gbọnvona dọ owe ehelẹ de lẹndai Jehovah tọn nado wleawuna okún de he na de oylan sẹ̀ hia, yé basi zẹẹmẹ Osẹ́n he Jiwheyẹwhe na akọta Islaeli tọn gbọn Mose gblamẹ to 1513 J.W.M. lọ tọn. (Gẹn. 3:15) Delẹ to nuhe Osẹ́n lọ hẹn họnwun lẹ mẹ wẹ yindọ, Islaelivi lẹ dona nọ wà dodo, bo ma dona nọ homẹnukuntapọ́n, podọ yé dona nọ wà dagbe na wamọnọ lẹ po jonọ he tin to aigba yetọn ji lẹ po.—Lev. 19:9, 10, 15, 34.
19. Nawẹ “Yẹwhegán lẹ” dohia gbọn dọ mí dona nọ wà dagbe?
19 To whenuena Jesu dlẹnalọdo “Yẹwhegán lẹ,” owe dọdai tọn he tin to Owe Wiwe Heblu tọn lẹ mẹ wẹ e tindo to linlẹn mẹ. Yé bẹ dọdai he gando Mẹssia go lẹ hẹn he mọ hẹndi do Klisti lọsu ji. Kandai enẹlẹ sọ dohia dọ Jiwheyẹwhe nọ dona omẹ etọn lẹ eyin yé wà nuhe sọgbe to nukun etọn mẹ bo yinuwa hẹ mẹdevo lẹ to aliho he sọgbe mẹ. Di apajlẹ, dọdai Isaia tọn na ayinamẹ Islaelivi lẹ dọmọ: “Le wẹ OKLUNỌ dọ, Mì yí whẹdida whlá, bo basi nugbo: . . . Donanọ wẹ dawe lọ he basi ehe, podọ visunnu gbẹtọ tọn lọ he tẹdo e go; . . . bosọ yí alọ etọn whlá sọn ylanwiwa mẹ.” (Isa. 56:1, 2) Mọwẹ, Jiwheyẹwhe nọ donukun dọ omẹ etọn lẹ ni to dagbe wà zọnmii.
Nọ Wà Dagbe Na Mẹdevo lẹ to Whepoponu
20, 21. Nawẹ gbẹtọgun lẹ yinuwa hlan Yẹwhehodidọ Osó ji tọn Jesu tọn gbọn, podọ naegbọn mí dona lẹnayihamẹpọn do e ji?
20 Vude poun wẹ mí ko gbadopọnna to nuagokun titengbe he Jesu detọ́n to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn ayidego tọn etọn mẹ lẹ mẹ. Etomọṣo, mí sọgan mọnukunnujẹ nuyiwa mẹhe dotoaina nuhe e dọ to gbenẹgbe lẹ tọn mẹ po awubibọ po. Kandai gbọdo lọ dọmọ: “E sọ wà jọ, whenuena Jesu dotana ohó helẹ, avò vò gbẹtọ lẹ do nuplọnmẹ etọn go: na e to yé plọn di mẹhe tindo aṣẹ, e ma di wekantọ lẹ gba.”—Mat. 7:28, 29.
21 Matin ayihaawe, Jesu Klisti do ede hia nado yin ‘Hónamẹtọ Jiawu’ he yin didọdai lọ. (Isa. 9:6) Yẹwhehodidọ Osó ji tọn lọ yin apajlẹ titengbe de he dohia dọ Jesu yọ́n aliho he mẹ Otọ́ etọn olọn mẹ tọn nọ pọ́n nulẹ hlan te ganji. Gbọnvona nuagokun he ji mí ko dọhodo lẹ, hodidọ enẹ sọ bẹ nususu hẹn gando ayajẹ nujọnu tọn, lehe mí na dapana fẹnnuwiwa gbọn, lehe mí na nọ yinuwa to aliho dodo tọn mẹ gbọn, nuhe mí dona wà nado duvivi sọgodo dagbe ayajẹnọ de tọn, po whẹho susu devo lẹ po go. Be e ma na yọ́n dọ hiẹ ni vọ́ Matiu weta 5 jẹ 7 hia po sọwhiwhe po bo lẹnnupọndeji to odẹ̀ mẹ ya? Lẹnayihamẹpọn do ayinamẹ jiawu Jesu tọn he yin kinkàndai to finẹ lẹ ji. Yí nuhe Klisti dọ to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ lẹ do yizan mẹ to gbẹzan towe mẹ. Gbọnmọ dali, hiẹ na penugo dogọ nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, bo yinuwa hẹ mẹdevo lẹ to aliho he sọgbe mẹ bosọ to dagbe wà zọnmii.
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Nawẹ mí dona nọ yinuwa hẹ kẹntọ mítọn lẹ gbọn?
• Naegbọn mí dona nọ jonamẹ?
• Etẹwẹ Jesu dọ gando whẹdida na mẹdevo lẹ go?
• Sọgbe hẹ Matiu 7:12, nawẹ mí dona nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ gbọn?
[Blurb on page 10]
Be hiẹ yọ́n nuhewutu Jesu dọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo” ya?
[Yẹdide to weda 8]
Naegbọn mí dona nọ hodẹ̀ na mẹhe to homẹkẹndo mí lẹ?
[Yẹdide to weda 10]
Be hiẹ nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ dile hiẹ jlo dọ yé ni yinuwa hẹ we do ya?