“Míwlẹ Ko Mọ Mẹssia Lọ”

“MÍWLẸ ko mọ Mẹssia lọ.” “Míwlẹ ko mọ ẹn, mẹhe Mose to osẹ́n mẹ, po yẹwhegán lẹ po kanwe etọn.” Ju budisi Jiwheyẹwhe tọ awe wẹ dọ ohó he hẹn awujimẹ enẹlẹ to owhe kanweko tintan whenu. To godo mẹ, Mẹssia he yé to nukundo lọ ko wá. Yé tindo nujikudo mlẹnmlẹn gando enẹ go!—Johanu 1:35-45.

Eyin hiẹ lẹnnupọndo dodonu whenuho po sinsẹ̀n tọn po ji gando ojlẹ enẹ go, nujikudo yetọn tlẹ sọ gọ́ na zẹẹmẹ taun. Mẹhe dopagbe nado hẹn tundote wá susu ko sọawuhia to dohia gbangba tọn he sẹhundaga bosọ gọ́ na todido lẹ mẹ, ṣigba todido enẹlẹ lẹzun ovọ́ to whenuena omẹ mọnkọtọn lẹ gboawupo nado tún Ju lẹ dote sọn kọgbidinamẹ Lomunu lẹ tọn glọ.—Owalọ lẹ 5:34-37.

Nalete, Ju awe enẹlẹ—Andle po Filipi po—tindo nujikudo mlẹnmlẹn dọ emi ko mọ Mẹssia nugbo lọ. To owhe he bọdego lẹ mẹ, nujikudo yetọn dolido dogọ dile yé yí nukun yetọn titi lẹ do mọ azọ́n huhlọnnọ he dawe ehe wà lẹ to hẹndi mẹ na azọngban he ko yin didọdai gando Mẹssia lọ go lẹ.

Naegbọn omẹ awe ehelẹ po mẹsusu devo lẹ po tindo yise to ewọ mẹ, bo kudeji dọ ewọ ma yin Mẹssia lalonọ de kavi mẹklọtọ he na hẹn yé jẹflumẹ de? Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ do e hia po nujikudo po nado yin Mẹssia nugbo lọ?

Sọgbe hẹ kandai whenuho tọn, Andle po Filipi po yọnẹn dọ Jesu Nazalẹti tọn, he yin whlẹpatọ dai, wẹ yin Mẹssia dopagbe lọ he mẹsusu to nukundo sọn ojlẹ dindẹn die. (Johanu 1:45) Whenuho-kantọ he nọ yí sọwhiwhe do dindonanu to ojlẹ enẹ mẹ, yèdọ Luku, dọ dọ Mẹssia lọ wá “to owhe fọtọ̀n[tọ] ahọludu Tibeliu Sesali tọn mẹ.” (Luku 3:1-3) Owhe 15tọ Tibeliu tọn enẹ bẹjẹeji to septembre 28 W.M. bo wá vivọnu to septembre 29 W.M. Luku sọ dọ yinukọn dogọ dọ to whenẹnu Ju lẹ “to todo mẹ” na wiwá Mẹssia lọ tọn. (Luku 3:15) Naegbọn ojlẹ tangan enẹ mẹ wẹ ewọ yin nukundo nado wá te? Mí na mọ to madẹnmẹ.

Jẹhẹnu Mẹssia-Yinyin Tọn Lẹ

Na azọngban titengbe he Mẹssia lọ hẹndi wutu, lẹnpọn dagbenu wẹ e yin nado donukun dọ Mẹdatọ lọ, Jehovah, na wleawuna kunnudenu he na gọalọna nugbonọ he to aṣeji lẹ nado yọ́n Mẹssia dopagbe lọ gbọnvo. Etẹwutu? Na to aliho enẹ mẹ, mẹhe tin to aṣeji lẹ ma na yin kiklọ gbọn Mẹssia lalonọ lẹ dali, dile mẹsusu yin kiklọ do.

Eyin afọzedaitọ de jlo na do ede hia gandudu otò devo tọn, dandannu wẹ e yin dọ ewọ ni do gbedewema he dekunnu dọ gandudu otò etọn tọn nagbè e nado yin afọzedaitọ de hia. Mọdopolọ, Jehovah ko basi kandai nubiọtomẹsi he kọ̀n Mẹssia lọ dona jẹ lẹ tọn sọn ojlẹ dindẹn die. Gbọnmọ dali, to whenuena “dòdó” kavi Nukọntọ Daho lọ wá, e na taidi dọ ewọ wá po gbedewema he na do mẹhe ewọ yin hia po nkọ.—Heblu lẹ 12:2.

Nubiọtomẹsi he kọ̀n Mẹssia lọ dona jẹ lẹ ko yin titodohukanji to dọdai Biblu tọn susu he yin kinkàn to owhe kanweko lẹ jẹnukọn mẹ. Yé dọ dọdai kitokito gando aliho he mẹ Mẹssia lọ na wá te, lizọnyizọn he e na wà, lehe mẹdevo lẹ na sayana ẹn do, po okú wunmẹ he e na kú po go. Ojlofọndotenamẹnu wẹ e yin ga nado yọnẹn dọ dọdai dejidego enẹlẹ sọ dọho gando fọnsọnku etọn go, gọna lehe e na yin zizedaga do adusilọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ do podọ dona he gandudu Ahọluduta sọgodo tọn etọn na hẹnwa lẹ. Gbọnmọ dali, dọdai Biblu tọn lẹ wleawuna ohia vonọtaun de he sọgan yin mimọ to mẹdopo gee go.

Nugbo wẹ dọ to whenuena Jesu sọawuhia to owhe 29 W.M., e ma yin dọdai he gando Mẹssia lọ go lẹpo wẹ yin hinhẹndi to whenẹnu gba. Di apajlẹ, ewọ ma ko yin hùhù bo yin finfọnsọnku gba. Etomọṣo, Andle, Filipi, po mẹsusu devo lẹ po tindo yise to Jesu mẹ na nuhe e plọnmẹ bo wà lẹ wutu. Yé mọ kunnudenu susugege dọ ewọ wẹ Mẹssia lọ nugbonugbo. Eyin hiẹ ko nọgbẹ̀ to whenẹnu bo ko penugo nado plọn kunnudenu lọ lẹ po ahundopo po wẹ, hiẹ lọsu sọgan ko kudeji dọ Jesu wẹ Mẹssia lọ.

Kunnudenu He Bẹ Adà Susu Hẹn De

Etẹwẹ na ko gọalọna we nado wá tadona enẹ kọ̀n? To owhe kanweko lẹ gblamẹ, yẹwhegán Biblu tọn lẹ dọ nubiọtomẹsi tangan he kọ̀n Mẹssia lọ dona jẹ lẹ, ehe na do e hia hezeheze. Dile yẹwhegán lẹ to zẹẹmẹ gigọ́ ehelẹ basi to owhe kanweko lẹ gblamẹ, kunnudenu Mẹssia lọ tọn lẹzun nuhe họnwun vudevude. Henry H. Halley dọmọ: “Mí ni dọ dọ sunnu sọha delẹ sọn otò voovo mẹ he ma ko mọ yede kavi dọho hẹ ode awetọ pọ́n, biọ abò de mẹ, bọ dopodopo yetọn ze zannu sánpo de dai, ehe eyin yé yin titò dopọ, na lẹzun anazọ́n whanpẹnọ de—nawẹ mẹde sọgan basi zẹẹmẹ ehe tọn do bo ma na wá tadona lọ kọ̀n dọ mẹde wẹ na ko de yẹdide adà tangan anazọ́n lọ tọn lẹ tọn, bo yí adà mẹdopodopo tọn dohlan ẹn jẹnukọn?” Enẹgodo e kanse dọmọ: “Nawẹ gbẹzan gọna azọ́n Jesu tọn he yin titò dopọ to aliho jiawu mẹ gbọn wekantọ voovo lẹ dali to owhe kanweko voovo lẹ gblamẹ, yèdọ owhe susu whẹpo Jesu do wá [aigba ji], sọgan yin zẹẹmẹ basina to aliho devo mẹ gbọn, hugan nado wá tadona lọ kọ̀n dọ linlẹn mẹhe tindo huhlọn hugan jọwamọ tọn de wẹ deanana nukinkan lọ?” Halley dọ gbọngodo dọ “azọ́njiawu ayidego tọn” de wẹ enẹ yin!

“Azọ́njiawu” ehe bẹjẹeji to owe tintan Biblu tọn mẹ. To nuzinzindo dọdai Biblu tọn tintan he do azọngban Mẹssia lọ tọn hia ji godo, mẹhe kàn owe Gẹnẹsisi tọn yidogọ dọ Mẹssia lọ na wá gbọn kúnkàn Ablaham tọn gblamẹ. (Gẹnẹsisi 3:15; 22:15-18) Kunnudenu devo dohia dọ Mẹssia lọ na wá sọn whẹndo Juda tọn mẹ. (Gẹnẹsisi 49:10) Jiwheyẹwhe dọna Islaelivi lẹ gbọn Mose gblamẹ dọ Mẹssia lọ na yin hoyidọtọ podọ mẹwhlẹngántọ he yiaga tlala hugan Mose lọsu.—Deutelonomi 18:18.

To azán Ahọlu Davidi tọn gbè, dọdai dehia dọ Mẹssia lọ na dugu ofìn Davidi tọn podọ ahọluduta Etọn na yin hinhẹn “lodo kakadoi.” (2 Samuẹli 7:13-16) Owe Mika tọn hẹn ẹn zun yinyọnẹn dọ Mẹssia lọ na yin jiji to otò Davidi tọn mẹ, to Bẹtlẹhẹm. (Mika 5:2) Isaia dọ dọdai dọ Ewọ na yin jiji gbọn yọnnu alọji de dali. (Isaia 7:14) Yẹwhegán Malaki dọ dọdai dọ wiwá Etọn na yin lilá gbọn mẹde he taidi Elija dali.—Malaki 4:5, 6.

Zẹẹmẹ devo lẹ gando Mẹssia lọ go yin mimọ to owe Daniẹli tọn mẹ. Nado dlẹnalọdo owhe he mẹ Mẹssia lọ na sọawuhia te taun, dọdai lọ dọmọ: ‘Yọnẹn bosọ tunayinugo, dọ sọn gbonujẹ yì gbedide lọ tọn nado gọ̀jó podọ nado do Jelusalẹm hlan Mẹssia Nukọntọ lọ, na yin osẹ ṣinawe: po osẹ kandeko-nukunawe po, e nasọ yin vivọ́ do, po alihogbó po po dokọdò po, yèdọ to ojlẹ tuklanọ lẹ mẹ.’—Daniẹli 9:25.

Ahọlu Pẹlsia tọn Altakẹlikesi de “gbedide” lọ tọ́n nado gọ̀jó bo vọ́ Jelusalẹm do to owhe 20tọ gandudu etọn tọn mẹ. To whenuena e yindọ gandudu etọn bẹjẹeji to owhe 474 J.W.M., owhe 20tọ gandudu etọn tọn na yin 455 J.W.M. (Nẹhemia 2:1-8) Gbọnmọ dali, ojlẹ osẹ 69 dọdai tọn lẹ (7 gọna 62) na juwayi sọn whenue gbedide lọ nado gọ̀ Jelusalẹm jo bo vọ́ ẹ do yin nina jẹ whenue Mẹssia lọ sọawuhia. Osẹ 69 to paa mẹ yin azán 483, kavi nuhe ma pé owhe awe. Ṣigba to whenuena nunọwhinnusẹ́n dọdai tọn he yin ‘azán dopo na owhe dopo’ yin yiyizan, e dehia dọ Mẹssia lọ na sọawuhia to owhe 483 godo, to 29 W.M.—Ezekiẹli 4:6.a

Dile etlẹ yindọ mẹhe sọalọakọ́n dọ emi yin Mẹssia susu sọawuhia to owhe voovo lẹ gblamẹ, Jesu Nazalẹti tọn kẹdẹ wẹ sọawuhia to owhe 29 W.M. (Luku 3:1, 2) To owhe enẹ mẹ, Jesu wá Johanu Baptizitọ dè bo yin bibaptizi to osin mẹ. Whenẹnu wẹ Jesu yin amisisadode po gbigbọ wiwe po taidi Mẹssia lọ. Enẹgodo, Johanu, mẹhe yin didọdai nado yin alijladotọ taidi Elija, do Jesu hia Andle po devi devo po, bo ylọ Ẹ dọ “Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn, he ze ylando aihọn tọn yì.”—Johanu 1:29; Luku 1:13-17; 3:21-23.

Kandai Kúnkàn Whẹndo Tọn lẹ Do Mẹssia lọ Hia

Dọdai gbọdo lẹ dohia dọ Mẹssia lọ na wá sọn whẹndo Juvi tọn tangan delẹ mẹ. Enẹwutu lẹnpọn dagbenu wẹ e yin dọ Mẹdatọ he oyọnẹn etọn ma tindo dogbó lọ ni basi tito wiwá Mẹssia lọ tọn to ojlẹ de mẹ whenuena kandai kúnkàn whẹndo tọn lẹ tin-to-aimẹ nado yọ́n hukan whẹndo etọn tọn.

Otanwe Cyclopedia McClintock po Strong po tọn dọmọ: “Ayihaawe depope ma tin dọ kandai kúnkàn whẹndo Ju lẹ tọn sudo to vasudo Jelusalẹm tọn whenu [to owhe 70 W.M.], e ma yin jẹnukọnna ojlẹ enẹ gba.” Kunnudenu he họnwun lẹ tin dọ Matiu po Luku po wlan Owe Wẹndagbe tọn yetọn lẹ jẹnukọnna owhe 70 W.M. Enẹwutu, yé sọgan ko dindona kandai ehelẹ to whenuena yé to owe yetọn lẹ kàn gando hukan whẹndo Jesu tọn go. (Matiu 1:1-16; Luku 3:23-38) Podọ mí sọgan deji dọ na whẹho he yin nujọnu titengbe jẹ obá mọnkọtọn mẹ, hagbẹ yetọn susu na ko jlo nado dindona kúnkàn he mẹ Jesu wá sọn na yede.

Be Nujijọ lọ lẹ Yin Hinhẹndi to Jesu mẹ Gbọn Kosọ Dali Wẹ?

Nalete, be e yọnbasi dọ Jesu ni hẹn dọdai he gando Mẹssia lọ go lẹ di gbọn kosọ dali poun ya? To hokansemẹ de mẹ, weyọnẹntọ de na gblọndo dọmọ: “E ma yin kosọ de gba. Kunnudenu lọ lẹ sù sọmọ bọ yé zẹhudo [linlẹn] enẹ ji. Mẹde basi nulinlẹn de bo mọ dọ yọnbasi lọ dọ dọdai ṣinatọ̀n poun ni yin hinhẹndi na yin kosọ dopo to liva kanweko donu livi mẹ.” Nado basi zẹẹmẹ ehe tọn, e dọmọ: “Eyin hiẹ tindo gànkuẹ . . . sọha ehe, yé na gọ́ ayimatẹn Texas tọn [he gblo lẹdope na kilomẹtlu 690 000] bo na siso na mẹtlu 0,6. Eyin hiẹ dohiagona gànkuẹ dopo to yé mẹ bo biọ to mẹhe yè blá nukun na de si nado dlú gbọ̀n ayimatẹn lọ blebu mẹ bo fẹ̀ nado yí gànkuẹ dopo, nawẹ yọnbasi lọ sù sọ dọ e na yí dehe yin hiadogona lọ?” Enẹgodo e dọ dọ ‘mọjanwẹ yọnbasi lọ whè do niyẹn dọ mẹdepope poun to whenuho mẹ ni hẹn ṣinatọ̀n poun to dọdai Mẹssia-yinyin tọn lẹ mẹ di.’

Ṣogan, to owhe atọ̀n daa he Jesu do wà lizọnyizọn etọn gblamẹ, e ma yin dọdai Biblu tọn ṣinatọ̀n poun wẹ e hẹndi gba ṣigba susu humọ. To pọndohlan mẹ na kunnudenu he sẹhundaga mọnkọtọn, weyọnẹntọ enẹ wá tadona kọ̀n dọmọ: “Jesu—podọ Jesu kẹdẹ to whenuho gbẹtọvi tọn blebu mẹ—wẹ penugo nado [hẹn dọdai Biblu tọn susu lọ lẹ di].”

“Wiwá” Mẹssia Tọn

E họnwun dọ, Jesu Nazalẹti tọn wẹ yin Mẹssia lọ he wá to owhe 29 W.M. E wá taidi Mẹfligọtọ whiwhẹnọ, he doakọnna yajiji de. E ma wá taidi Ahọlu awhàngbatọ de nado wẹ́n zẹgẹ kọgbidinamẹ Lomunu lẹ tọn, dile suhugan Ju lẹ tọn gọna hodotọ etọn lẹ lọsu sọgan ko lẹn do gba. (Isaia, weta 53; Zekalia 9:9; Owalọ lẹ 1:6-8) Ṣigba sọgbe hẹ nuhe yin didọdai, wiwá etọn to sọgodo na yin to huhlọn po aṣẹpipa daho po mẹ.—Daniẹli 2:44; 7:13, 14.

Dogbigbapọnna dọdai Biblu tọn lẹ po sọwhiwhe po ko hẹn gbẹtọ lẹnpọn dagbenọ lẹ kudeji lẹdo aihọn pé dọ Mẹssia lọ wá to owhe kanweko tintan whenu podọ dọ e dona lẹkọwa. Kunnudenu lẹ dohia dọ kọlilẹ etọn he yin didọdai ehe, yèdọ bẹjẹeji ‘tintin tofi’ etọn tọn, wá aimẹ to 1914.b (Matiu 24:3-14) To owhe enẹ mẹ, Jesu yin zizedo ofìn ji to olọn mẹ taidi Ahọlu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn to aliho mayinukundomọ mẹ. To madẹnmẹ, e na yinuwa nado klọ́ aigba wé sọn nugandomẹgo atẹṣiṣi he wá aimẹ to jipa Edẹni tọn mẹ lẹpo si. Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn etọn he na bọdego na hẹn dona wá na mẹhe yí yise zan to ewọ mẹ lẹpo taidi Okún dopagbe lọ, yèdọ Mẹssia, he “ze ylando aihọn tọn yì.”—Johanu 1:29; Osọhia 21:3, 4.

Homẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn na hùn nado dọhodo kunnudenu enẹ ji hẹ we bo do ale he gandudu Mẹssia tọn sọgan hẹnwa na hiẹ po mẹyiwanna towe lẹ po hia we sọn Biblu mẹ.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Diagram/Yẹdide to weda 6, 7]