Tonusise—Nuplọnmẹ Titengbe Ovuwhenu Tọn de Ya?

“MẸJITỌ lẹ Nọ Jlo Mẹdopodopo He Tindo Jẹhẹnu Tangan lẹ, E Ma Yin Ovi He Nọ Setonu Poun lẹ Gba.” Mọwẹ hosọ linlinwe tọn de dọ. Linlin kleun ehe yin zize sinai do kọdetọn dodinnanu delẹ tọn heyin bibasi to Nouvelle Zélande ji, he dehia dọ “22 to kanweko ji poun mẹhe na gblọndo lẹ tọn wẹ lẹndọ whégbè wẹ yè dona plọn ovi lẹ tonusise te.” Dodinnanu lọ sọ mọdọ mẹjitọ lẹ yise to egbehe dọ nujọnu taun wẹ e yin nado plọn whẹho lẹ taidi walọyizan dagbe, mẹdekannujẹ, po azọngbannọ-yinyin po ovi lẹ.

To ojlẹ ojlo tintindo to mẹdetiti mẹ po dagbenu mẹdetiti tọn dindin ehe po mẹ, e ma nọ yin nupaṣamẹ gba dọ suhugan gbẹtọ lẹ tọn nọ tindo pọndohlan ayihaawe tintindo tọn gando tonusise po pinplọn ẹn ovi lẹ po go. Ṣigba be tonusise ovuwhenu tọn dona yin pinpọnhlan taidi aṣa hohowhenu tọn po dehe ko ṣá de po poun wẹ ya? Kavi be e tin to nuplọnmẹ titengbe he ovi lẹ sọgan plọn bo mọaleyi sọn e mẹ lẹ mẹ wẹ ya? Na taun tọn, nawẹ Jehovah Jiwheyẹwhe, heyin Dowatọ tito whẹndo tọn, nọ pọ́n tonusisena mẹjitọ lẹ hlan gbọn, podọ etẹwẹ yin delẹ to ale he nọ dekọtọn sọn tonusise mọnkọtọn lẹ mẹ?​—Owalọ lẹ 17:28; Efesunu lẹ 3:​14, 15.

‘Ehe Wẹ Dodo’

Hlan agun owhe kanweko tintan whenu Klistiani tọn he tin to Efesu, apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mì ovi emi, mì setonuna mẹjitọ mìtọn lẹ to Oklunọ mẹ; na ehe wẹ [dodo].” (Efesunu lẹ 6:1) Enẹwutu, whẹwhinwhẹ́n titengbe hugan lọ na tonusise mọnkọtọn wẹ yindọ e tin to kọndopọmẹ hẹ nujinọtedo sọn olọn mẹ wá nuhe sọgbe tọn. Dile Paulu dọ ẹ do, ‘ehe wẹ dodo.’

To kọndopọmẹ hẹ ehe, mí doayi e go dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn basi zẹẹmẹ mẹplọnlọ mẹjitọ tọn to owanyi mẹ taidi nuyizan whanpẹnọ de, yèdọ “gbákún whanpẹnọ de hlan ota towe, podọ okọ̀jẹ lẹ de lẹdo okọ̀ towe,” podọ taidi nude he “yọnwhanpẹ tlala to Oklunọ dè.” (Howhinwhẹn lẹ 1:​8, 9; Kọlọsinu lẹ 3:20) To vogbingbọn tlọlọ mẹ, tolivivẹ na mẹjitọ lẹ nọ hẹn whẹgbledomẹ sọn olọn mẹ wá.​—Lomunu lẹ 1:​30, 32.

“Na E Nido Yin Dagbe na We”

Paulu dlẹnalọdo ale tonusise tọn devo to whenuena e wlan dọmọ: “Gbògbéna otọ́ towe po onọ̀ towe po; he yin osẹ́n tintan po opagbe po; na e nido yin dagbe na we, podọ na hiẹ nido nọ aihọn mẹ dẹn.” (Efesunu lẹ 6:​2, 3; Eksọdusi 20:12) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ tonusise na mẹjitọ mẹtọn lẹ sọgan dekọtọn do dagbemẹ-ninọ mẹde tọn mẹ te?

Nado bẹjẹeji, be e mayin nugbo wẹ dọ mẹjitọ lẹ ko tindo owhe susu po numimọ po ya? Dile etlẹ sọgan yin dọ yé ma yọ́n nususu gando zomọ nudọnamẹ-sẹdo tọn kavi nuplọnmẹ he nọ yin pinplọn to wehọmẹ devo lẹ go do sọ, yé yọ́n nususu gando gbẹninọ po pipehẹ nuhahun gbẹ̀mẹ tọn lẹ po go. To alọ devo mẹ, jọja lẹ gbọ̀agba nulẹnpọn jlẹkaji tọn he nọ wá sọn whinwhẹ́n mẹ tọn. Enẹwutu, yé nọ saba tin to plaplaji to nudide bibasi mẹ, bo nọ saba joawuna kọgbidinamẹ hagbẹ tọn he nọ gbleawunamẹ, suhugan hlan awugblenamẹ yedetiti tọn. Madoadúdẹji, Biblu dọmọ: “Ayiha yọpọvu tọn mẹ wẹ nululu mlin do.” Etẹwẹ yin pọngbọ lọ? “Obá anademẹ tọn [wẹ] na yàn ẹn dẹn sọn e dè.”​—Howhinwhẹn lẹ 22:15.

Alemọyi tonusise tọn lẹ yinukọn zẹ̀ haṣinṣan mẹjitọ po ovi po tọn go. Na ogbẹ́ gbẹtọvi tọn nido yinuwa ganji bosọ dè sinsẹ́n tọn, gbekọndopọ dona tin, he to alọ devo mẹ nọ biọ tonusise jẹ obá de mẹ. Di apajlẹ, to alọwle de mẹ, ojlo tintindo nado jogbe wẹ nọ dekọtọn do jijọho, kọndopọ, po ayajẹ po mẹ, kakati nado nọ donukun nususu hugan kavi awuvẹmẹ ma tindo hlan jlọjẹ po numọtolanmẹ mẹdevo lẹ tọn lẹ po. To azọ́nwatẹn, taliai mẹyidoazọnmẹ tọn yin dandannu de e yin ajọwiwa kavi nuwiwa depope na tindo kọdetọn dagbe. To kọndopọmẹ hẹ osẹ́n po gbedide gandudu tọn lẹ po, e mayin dọ tonusise nọ dè mẹ sọn yasanamẹ mẹ kẹdẹ wẹ gba ṣigba sọ nọ hẹn vivomẹninọ po hihọ́ po wá namẹ e whè gbau jẹ obá de mẹ.​—Lomunu lẹ 13:​1-7; Efesunu lẹ 5:​21-​25; 6:​5-8.

Jọja he nọ vẹtoli na aṣẹpipa lẹ nọ saba lẹzun mẹhe ma nọ sọgbe do ogbẹ́ mẹ. To vogbingbọn mẹ, nuplọnmẹ tonusise tọn heyin pinplọn to ovuwhenu sọgan dlẹnkan po alemọyi po gbọn gbẹzan mẹde tọn mẹ blebu. Lehe e yin alemọyinu do sọ nado plọn ehe to ovuwhenu!

Ahọsumẹ Daho Hugan lọ na Tonusise

E mayin dọ tonusise nọ hẹn haṣinṣan ayajẹnọ whẹndo tọn po alemọyi ojlẹ gaa tọn devo lẹ po wá kẹdẹ wẹ gba ṣigba sọ nọ wleawuna dodonu he ji mí sọgan wleawuna haṣinṣan titengbe hugan popolẹpo lọ do​—yèdọ enẹ to gbẹtọ de po Mẹdatọ etọn po ṣẹnṣẹn. Taidi ‘Mẹdatọ Daho’ lọ he dè “asisa ogbẹ̀ tọn” te, po jlọjẹ po Jehovah Jiwheyẹwhe jẹna tonusise mlẹnmlẹn mítọn.​—Yẹwhehodọtọ 12:1; Psalm 36:9.

Hogbe lọ “setonu” to wunmẹ voovo etọn lẹ mẹ wá aimẹ whlasusu to Biblu mẹ. To yidogọmẹ, alọdlẹndonu kanweko susu wẹ tin hlan osẹ́n, aṣẹpipa, gbedide, nudide whẹdida tọn, po nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po, he popolẹpo yetọn nọ biọ taliai. E họnwun dọ Jiwheyẹwhe nọ pọ́n tonusise hlan taidi nubiọtomẹsi de nado duvivi alọkẹyi etọn tọn. Mọwẹ, tonusise yin nubiọtomẹsi dandan tọn de na awuwiwlena haṣinṣan de hẹ Jehovah. (1 Samuẹli 15:22) E blawu dọ, jijọ jọwamọ gbẹtọvi tọn mayin tonusise gba ṣigba tolivivẹ. “Ayilinlẹn ayiha gbẹtọ tọn mẹ tọn oylan wẹ sọn ovú etọn,” wẹ Biblu dọ. (Gẹnẹsisi 8:21) Enẹwutu nuplọnmẹ tonusise tọn dona yin pinplọn e mayin sọn ovuwhenu kẹdẹ gba ṣigba to gbẹzan blebu mẹ. Mọwiwà nọ hẹn ahọsumẹ daho de wá.

Flindọ, dile apọsteli Paulu dọ ẹ do, gbedide lọ nado setonuna mẹjitọ lẹ bẹ opagbe awe to pọmẹ de hẹn heyin, dọ ‘na e nido yin dagbe na we podọ na hiẹ nido sọgan nọ aihọn mẹ dẹn.’ Kunnudenu opagbe ehe hinhẹn lodo tọn yin mimọ to Howhinwhẹn lẹ 3:​1, 2 mẹ dọmọ: “Ovi ṣie, a wọn osẹ́n ṣie blo: ṣigba gbọ ayiha towe ni yí osẹ́n ṣie whlá. Na azán gaa, po ogbẹ̀ gaa po, po jijọho po wẹ yé na dogọ ẹ na we.” Ahọsumẹ daho lọ na mẹhe setonu lẹ wẹ haṣinṣan mẹdetiti tọn de hẹ Jehovah todin podọ ogbẹ̀ madopodo to aihọn yọyọ jijọho tọn de mẹ.​—Osọhia 21:​3, 4.

[Yẹdide to weda 30, 31]

Tonusise nọ hẹn haṣinṣan ayajẹ tọn wá whẹndo mẹ, to azọ́nwatẹn, podọ hẹ Jehovah