Lehe Mí Na Nọla Na Aihọn Do

 1. Etẹ ji wẹ Jesu zinnudo to ozán he e yizan gbọngodo to aigba ji whenu?

TO OZÁN he Jesu yizan gbọngodo to aigba ji whenu, e do mẹtọnhopọn sisosiso hia na dagbemẹninọ sọgodo tọn hodotọ etọn lẹ tọn. E tlẹ hodẹ̀do whẹho lọ ji bo dọna Otọ́ etọn dọmọ: “Yẹn ma basi kanbiọ dọ, hiẹ nido fọ̀ yé sọn aihọn mẹ gba, ṣigba dọ hiẹ ni whlá yé sọn oylan mẹ. Yé ma yin aihọn tọn, yèdọ dile yẹn ma yin aihọn tọn do.” (Johanu 17:15, 16) To obiọ ahundopo tọn ehe mẹ, Jesu do owanyi sisosiso he e tindo na hodotọ etọn lẹ po nujọnu-yinyin nuhe e dọ jẹnukọn na delẹ to yé mẹ to ozán lọ mẹ po tọn hia dọmọ: “Mì ma yin aihọn tọn.” (Johanu 15:19) E họnwun dọ onú titengbe wẹ e yin to nukun Jesu tọn mẹ dọ hodotọ etọn lẹ ni nọla na aihọn!

 2. “Aihọn” tẹwẹ Jesu dlẹnalọdo?

² “Aihọn” he go Jesu donù dlẹnalọdo gbẹtọvi he jẹla sọn Jiwheyẹwhe dè lẹpo, bo yin gandudeji gbọn Satani dali bosọ hẹn yede zun kanlinmọ na gbigbọ ṣejannabi, goyiyi tọn etọn. (Johanu 14:30; Efesunu lẹ 2:2; 1 Johanu 5:19) Na nugbo tọn, ‘họntọnjiji hẹ aihọn enẹ, okẹ̀n wẹ e yin to Jiwheyẹwhe dè.’ (Jakobu 4:4) Ṣigba, nawẹ mẹhe jlo na gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹpo sọgan tin to aihọn lọ mẹ ṣogan bo nọla na ẹn gbọn? Mí na gbadopọnna aliho atọ́n: gbigbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to Klisti glọ bo nọ kada na tonudidọ aihọn tọn lẹ; avunteninọ sọta gbigbọ aihọn tọn; jlẹkajininọ to nusisọ́ po aṣọ́dido po mẹ; hinhẹn nukun mítọn tin to fidopo; podọ gbaja gbigbọmẹ tọn mítọn zize blá dogo.

 3. (a) Nukun tẹwẹ Jesu yí do pọ́n tonudidọ azán etọn gbè tọn? (b) Naegbọn mí sọgan dọ dọ hodotọ yiamisisadode Jesu tọn lẹ yin afọzedaitọ lẹ? (Pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

³ Kakati nado tindo mahẹ to tonudidọ azán etọn gbè tọn lẹ mẹ, Jesu ze ayidonugo etọn lẹpo do Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lilá ji, yèdọ gandudu olọn mẹ tọn sọgodo tọn he ewọ yin Ahọlu dide etọn. (Daniẹli 7:13, 14; Luku 4:43; 17:20, 21) Abajọ, to whenuena e tin to Togán Lomu tọn, Pọntiu Pilati nukọn, e dọmọ: “Ahọludu ṣie ma yin aihọn he tọn gba.” (Johanu 18:36) Hodotọ nugbonọ etọn lẹ nọ hodo apajlẹ etọn bo nọ yin nugbonọ na Klisti po Ahọluduta etọn po bosọ nọ lá Ahọluduta enẹ na aihọn lọ. (Matiu 24:14) “Enẹwutu mẹdagun [kavi afọzedaitọ] na Klisti tọn wẹ míwlẹ,” wẹ apọsteli Paulu wlan. “Mí vẹ̀ mì na Klisti tọn wutu, mì ni yin mẹgbọwhẹhẹ hlan Jiwheyẹwhe.”a—2 Kọlintinu lẹ 5:20.

 4. Nawẹ Klistiani nugbo lẹpo dohia dọ yé yin nugbonọ na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn gbọn? (Pọ́n “Klistiani Dowhenu Tọn lẹ Hẹn Kadaninọ Go.”

⁴ Na afọzedaitọ lẹ nọ ze afọ otò yetọn tọn dai to tògodo wutu, yé ma nọ dádo whẹho otò he mẹ yé yin didohlan lẹ tọn mẹ; yé nọ gbọṣi kadaninọ mẹ. Ṣigba, afọzedaitọ lẹ nọ nọgodona gandudu otò yetọn tọn to otò he mẹ yè do yé hlan. Onú dopolọ sọgan yin didọ gando hodotọ yiamisisadode Klisti tọn lẹ go, he ‘fininọ yetọn tin to olọn mẹ.’ (Filippinu lẹ 3:20) Na nugbo tọn, gbọn Ahọluduta lọ lilá po zohunhun po dali, yé ko gọalọna livi susu “lẹngbọ devo” Klisti tọn lẹ tọn nado lẹzun “mẹgbọwhẹhẹ hlan Jiwheyẹwhe.” (Johanu 10:16; Matiu 25:31-40) Lẹngbọ devo ehelẹ nọ wadevizọn taidi dẹ́mẹnu Klisti tọn lẹ nado nọgodona mẹmẹsunnu yiamisisadode Jesu tọn lẹ. Taidi lẹngbọpa dopo he to godonọna Ahọluduta Mẹssia tọn, pipli awe lẹ hẹn kadaninọ yetọn go gligli na nuhe dù whẹho tonudidọ aihọn tọn lẹ.—Isaia 2:2-4.

 5. Vogbingbọn tẹwẹ tin to agun Klistiani tọn po Islaeli hohowhenu tọn po ṣẹnṣẹn, podọ nawẹ Klistiani lẹ nọ do vogbingbọn ehe hia gbọn?

⁵ Nugbonọ-yinyin na Klisti ma yin whẹwhinwhẹ́n dopo kẹdẹ he zọ́n bọ Klistiani nugbo lẹ nọ hẹn kadaninọ yetọn go gba. To vogbingbọn mẹ na Islaeli hohowhenu tọn he tin to aigba tangan he Jiwheyẹwhe na yé de ji, mí yin apadewhe mẹmẹsunnu lẹ tọn he tin to aigba voovo lẹ ji lẹdo aihọn pé. (Matiu 28:19; 1 Pita 2:9) Enẹwutu, eyin mí kọnawudopọ hẹ ogbẹ́ tonudidọ tọn he to lẹdo mítọn mẹ lẹ, mí ma sọgan lá owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn po awuvivo po podọ pọninọ Klistiani tọn mítọn na yin zizedo owù sinsinyẹn mẹ. (1 Kọlintinu lẹ 1:10) Humọ, to awhàn whenu, mí na to avùnho sọta yisenọ hatọ, he mí yin gbedena nado yiwanna lẹ. (Johanu 13:34, 35; 1 Johanu 3:10-12) Abajọ Jesu dọna devi etọn lẹ nado gọ̀ ohí do otẹn etọn mẹ. Podọ e tlẹ sọ dọna yé nado yiwanna kẹntọ yetọn lẹ.—Matiu 5:44; 26:52; pọ́n apotin lọ “Be Yẹn Tin to Kada Ya?”

 6. Nawẹ klandowiwe towe na Jiwheyẹwhe nọ yinuwado haṣinṣan towe hẹ Sesali ji gbọn?

⁶ Taidi Klistiani nugbo lẹ, mí ko klan gbẹzan mítọn do wiwe na Jiwheyẹwhe, e ma yin na gbẹtọ, titobasinanu gbẹtọ tọn, kavi akọta de gba. Kọlintinu lẹ Tintan 6:19, 20 dọmọ: ‘Mì ma yin mìde titi tọn, na yè ko yí akuẹ sọha de do họ̀ mì.’ Enẹwutu, to whenue hodotọ Jesu tọn lẹ nọ na “Sesali” gbégbò, takuẹ, po taliai he e jẹna po, yé sọ nọ na “nuhe yin Jiwheyẹwhe tọn hlan Jiwheyẹwhe.” (Malku 12:17; Lomunu lẹ 13:1-7) Ehe bẹ sinsẹ̀n-bibasi yetọn, owanyi ahundopo tọn yetọn, po tonusise mlẹnmlẹn yetọn po hẹn. Eyin e biọ domọ, yé nọ wleawufo nado yí ogbẹ̀ yetọn do sanvọ́ na Jiwheyẹwhe.—Luku 4:8; 10:27; Owalọ lẹ 5:29; Lomunu lẹ 14:8.

 7, 8. Etẹwẹ “gbigbọ aihọn tọn,” podọ nawẹ gbigbọ enẹ nọ ‘wazọ́n’ to gbẹtọ mẹ gbọn?

⁷ Aliho devo he mẹ Klistiani lẹ nọ nọla na aihọn te wẹ nado nọavunte sọta gbigbọ ylankan etọn. “Míwlẹ ko mọyi, e ma yin gbigbọ aihọn tọn gba, adavo [gbigbọ] he yin Jiwheyẹwhe tọn,” wẹ Paulu wlan. (1 Kọlintinu lẹ 2:12) E dọna Efesunu lẹ dọmọ: “Mìwlẹ ko to zọnlinzin . . . to hohowhenu kẹdẹdi walọ aihọn he tọn, kẹdẹdi ahọvi huhlọn agahomẹ [kavi jẹhọn] tọn tọn, gbigbọ he to azọ́nwa to dinvie to ovi tolivivẹ tọn lẹ mẹ.”—Efesunu lẹ 2:2, 3.

⁸ Jẹhọn kavi gbigbọ aihọn tọn yin huhlọn mayinukundomọ, mẹwhinwhàn tọn he nọ sisẹ́ gbẹtọ lẹ nado vẹtolina Jiwheyẹwhe bo nọgodona ‘ojlo agbasalan tọn po ojlo nukun tọn po.’ (1 Johanu 2:16; 1 Timoti 6:9, 10) Gbigbọ ehe nọ yí “huhlọn” zan do aihọn lọ ji gbọn ojlo finfọndote na agbasalan mape mítọn dali bo nọ to nuyiwa to aliho gigẹdẹ lẹ mẹ majomajo, bosọ nọ yawu gbayipe taidi jẹhọn. Humọ, e nọ ‘wazọ́n’ to gbẹtọ mẹ gbọn jijọ ylankan lẹ didó do ahun etọn mẹ vudevude dali, yèdọ jijọ lẹ taidi ṣejannabi, sakla, ojlo zogbe nukunkẹn tọn gọna gbigbọ jlòkoko po atẹṣiṣi po tọn.b Do glido, gbigbọ aihọn tọn nọ hẹn jijọ Lẹgba tọn lẹ nado doadọ̀do vudevude to ahun gbẹtọ tọn mẹ.—Johanu 8:44; Owalọ lẹ 13:10; 1 Johanu 3:8, 10.

 9. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ gbigbọ aihọn tọn sọgan doadọ̀do to ayiha po ahun mítọn po mẹ te?

⁹ Be gbigbọ aihọn tọn sọgan doadọ̀do to ayiha po ahun towe po mẹ ya? Mọwẹ, ṣigba kiki eyin a na ẹn dotẹnmẹ nado wàmọ gbọn aṣejininọ towe hinhẹnbu dali. (Howhinwhẹn lẹ 4:23) Nuyiwadomẹji etọn nọ saba bẹjẹeji to aliho oklọ tọn mẹ, vlavo gbọn gbẹdohẹmẹtọ he sọgan do yede hia taidi mẹdagbe, ṣigba na nugbo tọn, he ma tindo owanyi depope na Jehovah lẹ dali. (Howhinwhẹn lẹ 13:20; 1 Kọlintinu lẹ 15:33) Hiẹ sọ sọgan joawuna gbigbọ ylankan enẹ gbọn owe he ma sọgbe lẹ, nọtẹn Internet tọn he tin na yẹdide fẹnnuwiwa tọn kavi atẹṣitọ lẹ, ayidedai he ma sọgbe lẹ, po aihundida agbàwhinwhlẹn owùnọ lẹ po dali—yèdọ gbọn mẹdepope kavi nudepope he nọ do gbigbọ Satani kavi titonu etọn tọn hia gblamẹ.

10. Nawẹ mí sọgan nọavunte sọta gbigbọ aihọn lọ tọn gbọn?

¹⁰ Nawẹ mí sọgan nọavunte sọta gbigbọ ylankan aihọn lọ tọn bo gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbọn? Aliho dopo akàn lọ wẹ nado nọ yí awuwledainanu gbigbọmẹ tọn Jehovah tọn lẹ zan to gigọ́ mẹ bo nọ biọ gbigbọ wiwe to odẹ̀ mẹ egbesọegbesọ. Lẹgba kavi aihọn ylankan he tin to anademẹ etọn glọ ma sọtẹ́n to Jehovah nukọn. (1 Johanu 4:4) Enẹwutu, lehe e yin nujọnu dọ mí ni nọ dọnsẹpọ Jehovah to odẹ̀ mẹ do sọ!

11. Nawẹ gbigbọ aihọn lọ tọn ko yinuwado nujinọtedo nusisọ́ tọn lẹ ji gbọn?

¹¹ Ohia yinukundomọ he nọ dohiagona gbigbọ he nọ whàn mẹde wẹ nusisọ́, aṣọ́dido po wiwejininọ etọn po. To otò susu mẹ, nujinọtedo nusisọ́ tọn lẹ ko yìdo sọmọ bọ zẹẹmẹ-basitọ televiziọn tọn de dọ dọ to madẹnmẹ mẹde ma na yọ́n vogbingbọn to galọtọ po mẹdevo lẹ po ṣẹnṣẹn ba. Awhli he ma tlẹ ko biọ owhe aflanmẹ tọn yetọn mẹ lẹ ko joawuna walọ lọ “nado de agbasa yetọn jẹ weho dogọ, bo wọnji jlẹkajininọ go,” wẹ linlinwe de dọ. Walọ devo wẹ nado doaṣọ́ to aliho vọdonanu tọn mẹ he nọ do gbigbọ atẹṣiṣi, yẹyi-matindo po wazẹjlẹgo po tọn hia.

12, 13. Nunọwhinnusẹ́n tẹlẹ wẹ dona deanana nusisọ́ po aṣọ́dido mítọn po?

¹² Taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, mí nọ jlo dọ awusọhia mítọn ni dọnmẹdogo, ehe zẹẹmẹdo dọ aṣọ́dido mítọn nọ mẹ́n bo ma nọ hẹn mẹde dahli bosọ nọ sọgbe hẹ ninọmẹ lọ. To whepoponu, awusọhia mítọn dona nọ do ‘winyan po hùwhẹ po’ kavi jlẹkajininọ po lẹnpọn dagbe po hia, ehe to pọmẹ hẹ “azọ́n dagbe lẹ” jẹna mẹlẹpo—sunnu kavi yọnnu—‘he yigbe dọ emi dibusi Jiwheyẹwhe.’ Na nugbo tọn, ahunmẹdunamẹnu titengbe hugan mítọn wẹ nado gbọṣi “owanyi Jiwheyẹwhe tọn” mẹ, e ma yin nado dọ̀n ayidonugo wá mídelẹ ji gba. (1 Timoti 2:9, 10; Juda 21) Mọwẹ, mí jlo dọ aṣọ́dido whanpẹnọ hugan mítọn ni yin “gbẹtọ he whlá to ayiha mẹ . . . , ehe họakuẹ susu to Jiwheyẹwhe nukunmẹ.”—1 Pita 3:3, 4.

¹³ Sọ hẹn do ayiha mẹ dọ nusisọ́ po aṣọ́dido mítọn po sọgan yinuwado nukun he mẹdevo lẹ nọ yí do pọ́n sinsẹ̀n-bibasi nugbo lọ ji. Hogbe Glẹkigbe tọn he yin lilẹdo ‘jlẹkaji,’ to whenue e yin yiyizan gando walọ dagbe go, nọ de linlẹn obu, gbégbò, po sisi didohia numọtolanmẹ kavi pọndohlan mẹdevo lẹ tọn po tọ́n. Enẹwutu, yanwle mítọn dona yin nado nọ hò ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo lẹ tọn pọ́n jẹnukọn kakati nado tẹdo jlọjẹ depope he mí sọgan lẹndọ mí tindo go. Hú popolẹpo, mí jlo na hẹn gbégbò wá na Jehovah po omẹ etọn lẹ po bo do mídelẹ hia taidi lizọnyizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, bo nọ wà onú “popo hlan gigo Jiwheyẹwhe tọn.”—1 Kọlintinu lẹ 4:9; 10:31; 2 Kọlintinu lẹ 6:3, 4; 7:1.

14. Na nuhe dù awusọhia mítọn, kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona kanse mídelẹ?

¹⁴ Nusisọ́, aṣọ́dido po wiwejininọ mítọn po tlẹ sọ yin nujọnu titengbe to whenuena mí tin to sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn mẹ kavi to opli Klistiani tọn de ji. Kanse dewe dọ: ‘Be awusọhia ṣie nọ dọ̀n ayidonugo he ma sọgbe wá dee ji wẹ ya? Be e nọ dotukla mẹdevo lẹ wẹ ya? Be n’nọ pọ́n jlọjẹ ṣie lẹ to whẹho ehe mẹ hlan taidi nujọnu hugan vivẹnudido nado pegan na lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn lẹ to agun mẹ wẹ ya?’—Psalm 68:6; Filippinu lẹ 4:5; 1 Pita 5:6.

15. Naegbọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn ma basi todohukanji osẹ́n tọn de gando nusisọ́, aṣọ́dido po wiwejininọ po go?

¹⁵ Biblu ma basi todohukanji osẹ́n tọn de na Klistiani lẹ gando nusisọ́, aṣọ́dido po wiwejininọ po go gba. Jehovah ma jlo na glọnalina mẹdekannujẹ mítọn nado basi nudide kavi nado yí nugopipe nulẹnpọn tọn mítọn lẹ zan. Kakatimọ, e jlo dọ mí ni lẹzun mẹhe whèwhín he nọ lẹnnupọndo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ji he sọ nọ “gbọn linlẹn zinzan tọn dali yí nuyọnẹn yetọn do to dagbe po oylan po yọnẹn” lẹ. (Heblu lẹ 5:14) Hú popolẹpo, e jlo dọ mí ni nọ yin anadena gbọn owanyi dali—yèdọ owanyi na Jiwheyẹwhe po kọmẹnu po. (Malku 12:30, 31) Po ehelẹ po to ayiha mẹ, e yọnbasi dọ nusisọ́ po aṣọ́dido po ni gbọnvo taun. Nusisọ́ whanpẹnọ wunmẹ voovo he nọ yin mimọ to pipli ayajẹnọ omẹ Jehovah tọn lẹ tọn ṣẹnṣẹn mahopọnna fidepope he yé plidopọ te to aigba ji nọ do ehe hia.

16. Nawẹ gbigbọ aihọn lọ tọn jẹagọdo nuplọnmẹ Jesu tọn gbọn, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona kanse míde?

¹⁶ Gbigbọ aihọn tọn nọ klọmẹ bo nọ whàn livi susu gbẹtọ lẹ tọn nado dín ayajẹ gbọn afọdidona akuẹ po agbasanu lẹ po dali. Ṣigba, Jesu dọmọ: “Eyin mẹde tlẹ tindo susugege, nutindo etọn lẹ ma nọ na ẹn ogbẹ̀.” (Luku 12:15, NW ) Jesu ma to didohia dọ mí ni lẹzun tẹ́nkútọ bo zan gbẹzan mẹde-mimọ́n zẹjlẹgo tọn gba, kakatimọ nuplọnmẹ etọn wẹ yindọ mẹhe ‘nuhudo gbigbọmẹ tọn yetọn nọ duahunmẹna’ bọ yé hẹn nukun yetọn tin to ‘fidopo’ lẹ na mọ ayajẹ nujọnu tọn. (Matiu 5:3; 6:22, 23) Kanse dewe dọ: ‘Be n’yí nuhe Jesu plọnmẹ sè nugbonugbo ya, kavi be ‘otọ́ lalo tọn lọ’ to nuyiwa do ji e wẹ ya? (Johanu 8:44) Etẹwẹ hogbe ṣie lẹ, yanwle ṣie lẹ, nuhe tin to otẹn tintan mẹ na mi lẹ po aliho gbẹninọ tọn ṣie po nọ dohia?’—Luku 6:45; 21:34-36; 2 Johanu 6.

17. Dọ delẹ to ale he mẹhe nọ hẹn nukun yetọn tin to fidopo lẹ nọ duvivi etọn lẹ mẹ.

¹⁷ “Yè . . . suwhẹna nuyọnẹn gbọn azọ́n etọn lẹ dali,” wẹ Jesu dọ. (Matiu 11:19) Lẹnnupọndo delẹ to ale he mẹhe hẹn nukun yetọn tin to fidopo lẹ ko mọyi lẹ mẹ ji. Yé nọ mọ kọfanamẹ nujọnu tọn to sinsẹ̀nzọn Ahọluduta lọ tọn mẹ. (Matiu 11:29, 30) Yé nọ dapana magbọjẹ he ma jẹ lẹ bo nọ gbọnmọ dali basi hihọ́na yedelẹ sọn awufiẹsa apọ̀nmẹ tọn po numọtolanmẹ tọn po si. (1 Timoti 6:9, 10) Yé nọ tindo pekọ po dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ po bo nọ tindo whenu susu dogọ na whẹndo yetọn po Klistiani hatọ lẹ po. Taidi kọdetọn de, yé sọgan damlọn yì kanmẹ ganji. (Yẹwhehodọtọ 5:12) Yé nọ tindo numimọ dona kavi ayajẹ nunamẹ tọn, bo nọ nanumẹ to aliho depope he mẹ yé sọgan wàmọ te. (Owalọ lẹ 20:35) Podọ yé nọ “sù to todido mẹ” bo nọ tindo jijọho po pekọ ahun mẹ tọn po. (Lomunu lẹ 15:13; Matiu 6:31, 32) Dona mayọnjlẹ nankọ lẹ die!

18. Nawẹ Biblu basi zẹẹmẹ kẹntọ mítọn, aliho nuyiwa tọn etọn lẹ, po avùn wunmẹ he mí to hihò po tọn gbọn?

¹⁸ Mẹhe hẹn yede do owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ sọ nọ duvivi hihọ́-basinamẹ gbigbọmẹ tọn sọn Satani, mẹhe jlo na glọnalina Klistiani lẹ ma nado tindo ayajẹ kavi duvivi ogbẹ̀ madopodo tọn si. (1 Pita 5:8) Paulu dọmọ: “E ma yin agbasalan po ohùn po wẹ míwlẹ to ahidihẹ gba, ṣigba hẹ ogán lẹ, hẹ huhlọn lẹ, hẹ nukọntọ zinvlu aihọn he tọn lẹ, hẹ nutogbẹ̀ gbigbọnọ lẹ to otẹn he tin to olọn lẹ mẹ.” (Efesunu lẹ 6:12) Hogbe Glẹkigbe tọn he yin lilẹdo “ahidihẹ” dohia dọ mí ma to avùn lọ hò sọn fidindẹn—taidi sọn hihọ́tẹn atọ̀họ̀ he yiaga de tọn ji gba—ṣigba nukun-sọ-nukun. Humọ, hogbe lọ lẹ “ogán lẹ,” “huhlọn lẹ,” po ‘nukọntọ aihọn tọn lẹ’ po dohia dọ mẹgbeyinyan he nọ wá sọn agblò gbigbọmẹ tọn lọ mẹ lẹ yin tito-basina ganji bosọ yin awuwlena sọn ojlo mẹ wá.

19. Basi zẹẹmẹ gbaja gbigbọmẹ tọn Klistiani lẹ tọn.

¹⁹ Ṣigba mahopọnna madogán po dogbó mítọn lẹ po, mí sọgan gbawhàn. Gbọnna? Gbọn “gbaja Jiwheyẹwhe tọn lẹpo” zize blá dogo dali. (Efesunu lẹ 6:13) To zẹẹmẹ gbaja lọ tọn bibasi mẹ, Efesunu lẹ 6:14-18 dọmọ: “Mì nọte, enẹwutu, di mẹhe yè yí gbaja nugbo tọn do blá adaja na lẹ, na mì nisọ blá tùnudo dodo tọn lọ dogo; na yè nisọ yí awuwle wẹndagbe jijọho tọn do doafọpana afọ mìtọn. To popolẹpo ji, mì yí sagba yise tọn hẹn, ehe mì na yí do ṣimiyọ́n ogá mẹylankan tọn lẹpo. Mì nisọ yí ogangbakun [kavi todido] whlẹngán tọn, po ohí [gbigbọ] tọn po, he yin ohó Jiwheyẹwhe tọn: mì nọ yí whepoponu do hodẹ̀, to odẹ̀ po ovẹ̀ lẹpo po mẹ, to [gbigbọ] mẹ.”

20. Nawẹ ninọmẹ mítọn gbọnvona awhànfuntọ paa de tọn gbọn?

²⁰ To whenuena e yindọ awuwledainanu Jiwheyẹwhe tọn de wẹ gbaja gbigbọmẹ tọn lọ yin, e na basi hihọ́na mí janwẹ, ṣigba kiki eyin mí nọ dó e to whepoponu. To vogbingbọn mẹ na awhànfuntọ paa de he sọgan nọma funawhàn na ojlẹ dindẹn, Klistiani lẹ to awhàn egblemaku okú po ogbẹ̀ po tọn de fùn, he ma na doalọte kakajẹ whenue Jiwheyẹwhe và aihọn Satani tọn sudo bo glọn gbigbọ ylankan lẹpo do odò mapote mẹ. (Osọhia 12:17; 20:1-3) Enẹwutu ma jogbe gbede blo eyin hiẹ to ahidihẹ madogán kavi ojlo ylankan lẹ, na mímẹpo wẹ dona ‘tùnnú’ míde nado sọgan gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ na Jehovah. (1 Kọlintinu lẹ 9:27) Na nugbo tọn, whenue mí ma to avùnho wẹ mí dona hanú!

21. Aliho dopo akàn tẹ mẹ wẹ mí sọgan gbawhàn to awhànfunfun gbigbọmẹ tọn mítọn mẹ te?

²¹ Humọ, mí ma sọgan duto avùn ehe ji po huhlọn mítọn titi po. Enẹwutu, Paulu flin mí nuhudo lọ nado “nọ yí whepoponu do hodẹ̀” hlan Jehovah to gbigbọ mẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, mí dona nọ dotoaina Jehovah gbọn Ohó etọn pinplọn po gbẹdido hẹ “awhànfuntọ-gbẹ́” mítọn lẹ po to whepoponu dali, na e ma yin míwlẹ kẹdẹ wẹ to avùn lọ hò! (Filemọni 2; Heblu lẹ 10:24, 25) Gbọnvona dọ mẹhe yin nugbonọ to adà ehe lẹpo mẹ lẹ na gbawhàn, yé nasọ penugo nado yiavunlọna yise yetọn ganji to whenuena e yin nukundiọsọ.

22, 23. (a) Naegbọn mí dona wleawufo to whepoponu nado yiavunlọna yise mítọn, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona kanse míde? (b) Etẹwẹ na yin dogbapọnna to weta he bọdego mẹ?

²² Jesu dọmọ: “Na mì ma yin aihọn tọn wutu . . . , aihọn gbẹwanna mì.” (Johanu 15:19) Enẹwutu, Klistiani lẹ dona wleawufo to whepoponu nado yiavunlọna yise yetọn bo nọ wàmọ to walọmimiọn po osi po mẹ. (1 Pita 3:15) Kanse dewe dọ: ‘Be n’mọnukunnujẹ nuhewutu Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yinuwa to whedelẹnu to aliho he gbọnvona gbẹtọ susu lẹ tọn mẹ ya? To whenuena n’ze teninọ he suhugan gbẹtọ lẹ tọn jẹagọdo ehe, be n’tindo nujikudo mlẹnmlẹn dọ nuhe Biblu po pipli afanumẹ nugbonọ lọ tọn po dọ sọgbe ya? (Matiu 24:45; Johanu 17:17) Podọ to whenuena e biọ dọ yẹn ni wà nuhe sọgbe to nukun Jehovah tọn mẹ, be n’ko wleawufo bo tlẹ sọ nọ doawagun nado gbọnvo ya?’—Psalm 34:2; Matiu 10:32, 33.

²³ Ṣigba, whlasusu, ojlo mítọn nado nọla na aihọn lọ nọ yin zizedo whlepọn mẹ to aliho he tlẹ sọ whlá hugan lẹ mẹ. Di apajlẹ, dile e yin nùdego do jẹnukọn, Lẹgba nọ tẹnpọn nado doyẹklọ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ biọ aihọn lọ mẹ gbọn ayidedai aihọn tọn lẹ dali. Nawẹ mí sọgan de ayidedai he sọgbe bo na vọ́ huhlọnna mí bosọ jo mí do po ayihadawhẹnamẹnu wiwe de po gbọn? Mí na gbadopọnna whẹho ehe to weta he bọdego mẹ.