Lehe Mí Sọgan De Ayidedai He Sọgbe Do

 1, 2. Nudide tẹwẹ mí dona basi gando ayidedai go?

MÍ NI dọ dọ a jlo na dù atin-sinsẹ́n he vivi de ṣigba bo doayi e go dọ e yọ̀n sọn apá dopo. Etẹwẹ a na wà? Eyọn, hiẹ sọgan dù atin-sinsẹ́n lọ blebu gọna fie yọ̀n lọ; hiẹ sọgan ze atin-sinsẹ́n lọ blebu dlan; kavi hiẹ sọgan sán fie yọ̀n lọ sẹ̀ bo duvivi adà dagbe lọ tọn. Nudide tẹwẹ a na basi?

² To aliho de mẹ, ayidedai tin taidi atin-sinsẹ́n enẹ. To whedelẹnu, hiẹ nọ jlo na duvivi ayidedai delẹ tọn, ṣigba hiẹ nọ mọdọ suhugan ayidedai egbehe tọn lẹ wẹ ma yọ́n bo tlẹ ko gblezọn. Enẹwutu, etẹwẹ a na wà? Mẹdelẹ sọgan joawuna nuhe ylan bo kẹalọyi ayidedai depope he aihọn ehe nọ zedonukọnnamẹ. Mẹdevo lẹ sọgan dapana ayidedai lẹpo nado hẹn ẹn diun dọ nuhe sọgan gbleawunamẹ depope ma na bẹpla yé. Ṣogan, mẹdevo lẹ sọgan wà nuhe go yé pé lẹpo nado dapana ayidedai awugblenamẹ tọn ṣigba bo nọ duvivi dehe sọgbe lẹ tọn. Nudide tẹwẹ hiẹ dona basi nado sọgan gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ?

 3. Etẹwẹ mí na gbadopọnna todin?

³ Suhugan mítọn wẹ na de atọ̀ntọ lọ. Mí yọnẹn dọ mí tindo nuhudo ayidedai tọn ṣigba ayidedai he sọgbe lẹ kẹdẹ mẹ wẹ mí jlo na tindo mahẹ te. Enẹwutu, mí dona dindona lehe mí na wagbọn do yọ́n dehe sọgbe po dehe ma sọgbe po. Ṣigba, tintan whẹ́, mì gbọ mí ni dọhodo lehe nudide mítọn gando ayidedai go sọgan yinuwado sinsẹ̀n-bibasi mítọn hlan Jehovah do ji.

 4. Nawẹ klandowiwe mítọn dona yinuwado nudide ayidedai tọn mítọn ji gbọn?

⁴ To ojlẹ de mẹ wayi, Kunnudetọ mẹhomẹ de he yí baptẹm to 1946 dọmọ: “Yẹn nọ tẹnpọn nado tin to hodidọ baptẹm tọn lẹpo tẹnmẹ bosọ nọ dotoai po sọwhiwhe po, taidi dọ gbenẹgbe wẹ baptẹm ṣie nkọ.” Etẹwutu? E basi zẹẹmẹ dọmọ: “Hinhẹn klandowiwe ṣie do ayiha mẹ to whelẹponu ko gọalọna mi taun nado gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ.” Matin ayihaawe hiẹ na kọngbedopọ hẹ nuhe e dọ. Finflin dewe dọ hiẹ ko dopagbe na Jehovah nado yí gbẹzan towe lẹpo do sẹ̀n ẹn nọ whàn we nado doakọnnanu. (Yẹwhehodọtọ 5:4; Heblu lẹ 10:7) Na nugbo tọn, gbọnvona dọ ayihamẹlinlẹnpọn do klandowiwe towe ji na yinuwado nukun he hiẹ do nọ pọ́n lizọnyizọn Klistiani tọn, e nasọ yinuwado adà gbẹzan tọn he pò lẹpo ji—ehe bẹ ayidedai hẹn. Apọsteli Paulu zinnudo nugbo ehe ji to whenuena e wlanwe hlan Klistiani azán etọn gbè tọn lẹ dọmọ: ‘Eyin mì to dùdù, kavi eyin mì to nùnù, kavi nudepope mì to wiwà, mì nọ wà onú popo hlan gigo Jiwheyẹwhe tọn.’—1 Kọlintinu lẹ 10:31.

 5. Nawẹ Levitiku 22:18-20 gọalọna mí nado mọ avase he Lomunu lẹ 12:1 bẹhẹn gbọn?

⁵ Nuhe a nọ wà to gbẹ̀mẹ lẹpo wẹ tindo kanṣiṣa hẹ sinsẹ̀n-bibasi towe hlan Jehovah. To wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Lomunu lẹ mẹ, e yí hogbe he gọ́ na zẹẹmẹ sisosiso lẹ zan nado zín nugbo ehe do ahun mẹ na yisenọ hatọ etọn lẹ. E dotuhomẹna yé dọmọ: “Mì ni yí agbasa mìtọn do basi avọ́sannu ogbẹ̀nọ, wiwe, alọkẹyi hlan Jiwheyẹwhe, he yin sinsẹ̀n mìtọn gbigbọnọ.” (Lomunu lẹ 12:1) Agbasa towe bẹ ayiha, ahun, po huhlọn towe po hẹn. Ehe lẹpo wẹ hiẹ nọ yí do sẹ̀n Jiwheyẹwhe. (Malku 12:30) Paulu yí hogbe lọ avọ́sinsan zan nado dlẹnalọdo sinsẹ̀nzọn ahundopo tọn mọnkọtọn. Hogbe enẹ bẹ avase whiwhla de hẹn. To Osẹ́n Mose tọn glọ, Jiwheyẹwhe ma nọ kẹalọyi avọ́sinsan he tindo oblọ. (Levitiku 22:18-20) Mọdopolọ, eyin avọ́sinsan gbigbọmẹ tọn Klistiani de tọn yin hinhẹnflu to aliho de mẹ, Jiwheyẹwhe ma na kẹalọyi i. Ṣigba, nawẹ enẹ sọgan jọ gbọn?

 6, 7. Nawẹ Klistiani de sọgan hẹn agbasa etọn flu gbọn, podọ etẹlẹ wẹ sọgan yin kọdetọn lọ lẹ?

⁶ Paulu dotuhomẹna Klistiani lẹ to Lomu dọmọ: ‘Mì jo awutugonu mìtọn hlan ylando blo.’ Paulu sọ dọna yé nado “hẹn walọ agbasa tọn lẹ kú.” (Lomunu lẹ 6:12-14; 8:13) Jẹnukọn to wekanhlanmẹ etọn mẹ, e ko na apajlẹ “walọ agbasa tọn” mọnkọtọn delẹ. Mí hia gando gbẹtọvi mapenọ lẹ go dọmọ: ‘Onù mẹhetọn gọ́ na dẹ̀hodo.’ ‘Afọ yetọn yá nado kọ̀n ohùn dai.’ ‘Osi Jiwheyẹwhe tọn de ma tin to nukun yetọn lẹ nukọn.’ (Lomunu lẹ 3:13-18) Klistiani de na hẹn agbasa etọn flu eyin e nọ yí “awutugonu” etọn lẹ zan na walọ ylankan mọnkọtọn lẹ. Di dohia, eyin Klistiani de nọ desọn ojlo mẹ nado pọ́n aihundida gblezọn mọnkọtọn lẹ taidi yẹdide fẹnnuwiwa tọn kavi danuwiwa ylankan, e to nukun etọn “jo . . . hlan ylando” bosọ gbọnmọ dali to agbasa etọn blebu hẹnflu. Sinsẹ̀n-bibasi etọn lẹpo na lẹzun avọ́sinsan mawé, he Jiwheyẹwhe ma kẹalọyi. (Deutelonomi 15:21; 1 Pita 1:14-16; 2 Pita 3:11) Kọdetọn vẹadi nankọ lẹ die he e mọyi na afọdidona ayidedai he ma sọgbe wutu!

⁷ E họnwun dọ nudide Klistiani de tọn gando ayidedai go nọ bẹ kọdetọn sinsinyẹn lẹ hẹn. Enẹwutu, ayihaawe ma tin dọ mí jlo na de ayidedai he na doaṣọ́na avọ́sinsan mítọn hlan Jiwheyẹwhe kakati nado hẹn ẹn flu. Todin, mì gbọ mí ni dọhodo lehe mí na wagbọn bo yọ́n ayidedai he sọgbe po dehe ma sọgbe po ji.

 8, 9. (a) To paa mẹ, adà awe tẹlẹ ji wẹ ayidedai sọgan yin mimá do? (b) Ayidedai tẹlẹ wẹ mí nọ dapana, podọ etẹwutu?

⁸ To paa mẹ, ayidedai sọgan yin mimá do adà awe ji. Dopo bẹ ayidedai he Klistiani lẹ dona gbẹdai gbidigbidi hẹn; awetọ bẹ ayidedai he Klistiani lẹ sọgan kẹalọyi kavi lala hẹn. Mì gbọ mí ni dọhodo adà tintan ji whẹ́—enẹ wẹ ayidedai he Klistiani lẹ nọ dapana.

⁹ Dile mí mọ do to Weta 1 mẹ, ayidedai delẹ nọ bẹ nuwiwa he Biblu jẹagọdo tlọlọ lẹ hẹn. Di apajlẹ, lẹnnupọndo nọtẹn Internet tọn lẹ, sinimọto lẹ, tito-to-whinnu televiziọn tọn lẹ, po húnhiho he bẹ hàngbe ylankan aovi tọn lẹ po hẹn kavi he nọ do yẹdide fẹnnuwiwa tọn lẹ hia kavi he nọ na tuli walọ gblewa tọn lẹ ji. To whenuena e yindọ ayidedai gblezọn mọnkọtọn lẹ nọ do nuwiwa he gbà osẹ́n kavi nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ hia taidi nuhe sọgbe, Klistiani nugbo lẹ dona nọla na yé. (Owalọ lẹ 15:28, 29; 1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10; Osọhia 21:8) Gbọn ayidedai he ma sọgbe mọnkọtọn lẹ gbigbẹdai dali, hiẹ na dohia Jehovah dọ a “gbẹwanna nuhe ylan” nugbo bo nọ “tọ́n sọn danú mẹ” to whepoponu. Ehe na dohia dọ hiẹ tindo “yise he ma do oklọ.”—Lomunu lẹ 12:9; Psalm 34:14; 1 Timoti 1:5.

10. Na nuhe dù ayidedai, nulẹnpọn nankọtọn wẹ mí dona dapana, podọ etẹwutu?

¹⁰ Ṣigba, mẹdelẹ sọgan lẹndọ aihundida he nọ do walọyizan fẹnnuwiwa tọn hia pinpọn ma ylan. Yé sọgan nọ dọ do ayiha mẹ dọ, ‘N’sọgan pọ́n ẹn to sinimọto kavi televiziọn ji, ṣigba n’ma na wà onú mọnkọtọn lẹ gbede.’ Nulẹnpọn mọnkọtọn nọ klọmẹ bosọ yin owùnu. (Jẹlemia 17:9) Eyin mí nọ mọ awuvivi to nuhe Jehovah jẹagọdo lẹ pinpọn mẹ, be mí sọgan dọ dọ mí “gbẹwanna nuhe ylan” nugbonugbo ya? Huhlọn nugopipe nulẹnpọn tọn mítọn na depò eyin mí nọ hùn míde do nùvo na walọ ylankan lẹ gbọzangbọzan. (Psalm 119:70; 1 Timoti 4:1, 2) Nuyiwa mọnkọtọn sọgan yinuwado nuhe mí nọ wà kavi nukun he mí nọ yí do pọ́n walọ ylankan mẹdevo lẹ tọn ji.

11. Nawẹ mí mọ nugbo-yinyin Galatianu lẹ 6:7 tọn gando ayidedai go gbọn?

¹¹ Na nugbo tọn, ehe ko jọ do Klistiani delẹ go. Yé ko tindo mahẹ to walọ mawé lẹ mẹ na yé yin nuyiwadeji gbọn aihun he yé nọ pọ́n gbọzangbọzan lẹ dali wutu. Yé plọn to aliho sinsinyẹn mẹ dọ “nudepope gbẹtọ dó, enẹ wẹ e na gbẹ̀n ga.” (Galatianu lẹ 6:7) Ṣigba kọdetọn vẹadi mọnkọtọn sọgan yin didapana. Eyin hiẹ yí sọwhiwhe do dó nuhe nọ jlọmẹdote lẹ do ahun towe mẹ, hiẹ na yí ayajẹ do gbẹ̀n kọdetọn dagbe lẹ.—Pọ́n apotin lọ “Ayidedai Tẹwẹ N’Dona De?”

12. Nawẹ Galatianu lẹ 6:5 gando ayidedai go gbọn, podọ anademẹ tẹwẹ na gọalọna mí nado basi nudide mẹdetiti tọn lẹ?

¹² Todin, mì gbọ mí ni dọhodo adà awetọ ji—enẹ wẹ ayidedai he bẹ nuwiwa he Ohó Jiwheyẹwhe tọn ma jẹagọdo tlọlọ kavi kẹalọyi tlọlọ lẹ hẹn. To ayidedai mọnkọtọn lẹ dide whenu, Klistiani dopodopo dona basi nudide etọn titi gando nuhe e mọ taidi nuhe sọgbe go. (Galatianu lẹ 6:5) Ṣigba, to whenuena mí pannukọn nudide ehe, anademẹ he mí dona hodo tin-to-aimẹ. Biblu bẹ nunọwhinnusẹ́n, kavi nugbo dodonu tọn lẹ hẹn, he na gọalọna mí nado yọ́n pọndohlan Jehovah tọn. Gbọn nulinlẹnpọndo nunọwhinnusẹ́n mọnkọtọn lẹ ji dali, mí na penugo nado yọ́n “nuhe ojlo [Jehovah] tọn yin” to onú lẹpo mẹ, ehe bẹ nudide ayidedai tọn mítọn hẹn.—Efesunu lẹ 5:17.

13. Etẹwẹ na whàn mí nado dapana ayidedai he Jehovah gbẹwanna lẹ?

¹³ E họnwun dọ, e ma yin Klistiani lẹpo wẹ tindo zinzin kavi pọndohlan walọ dagbe tọn dopolọ. (Filippinu lẹ 1:9) Humọ, Klistiani lẹ yọnẹn dọ na nuhe dù ayidedai, nujlomẹ lẹ nọ gbọnvo. Enẹwutu, mí ma sọgan donukun dọ Klistiani lẹpo ni basi nudide dopolọ pẹpẹ. Etomọṣo, dile mí na dotẹnmẹ nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ nado yinuwado ayiha po ahun mítọn po ji sọ, mọ wẹ mí na tin to jejeji dogọ do nado dapana ayidedai depope he Jehovah gbẹwanna.—Psalm 119:11, 129; 1 Pita 2:16.

14. (a) Etẹ ji wẹ mí dona lẹnnupọndo to whenuena mí to nudide basi gando ayidedai go? (b) Nawẹ mí sọgan ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ gbọn?

¹⁴ To whenuena hiẹ to nudide basi gando ayidedai go, onú titengbe devo tin he ji hiẹ dona lẹnnupọndo: enẹ wẹ whenu towe. To whenuena nuhe ayidedai towe bẹhẹn nọ do nuhe a mọ taidi nuhe sọgbe hia, whenu he a nọ yizan to ayidedai lọ kọ̀n nọ do nuhe yin nujọnu hugan na we hia. Nugbo wẹ dọ gbigbọnu lẹ wẹ yin nujọnu hugan na Klistiani lẹ. (Matiu 6:33) Ṣigba, etẹwẹ hiẹ sọgan wà nado hẹn ẹn diun dọ Ahọluduta lọ wẹ tin to otẹn tintan mẹ to gbẹzan towe mẹ? Apọsteli Paulu dọmọ: “Mì nọ payi do zinzọnlin to jijọ pipé mẹ, e ma yin di nulunọ gba, ṣigba di nuyọnẹntọ. Mì nọ fli ojlẹ.” (Efesunu lẹ 5:15, 16) Na nugbo tọn, dogbó he họnwun zizedo whenu he a basi tito nado yizan na ayidedai ji na gọalọna we nado tindo whenu ganji na “onú he gbọnvo” kavi nuhe yin nujọnu hugan lẹ—enẹ wẹ nuwiwa he na yidogọna dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn towe lẹ.—Filippinu lẹ 1:10.

15. Naegbọn e do yin nuyọnẹnnu nado nọ yí mẹdehihọ́ susu zan hugan lehe mí lẹn do to whenuena mí to ayidedai lẹ de?

¹⁵ To whenuena mí to ayidedai lẹ de, nuyọnẹnnu wẹ e sọ yin nado nọ yí mẹdehihọ́ susu zan hugan lehe mí lẹn do to bẹjẹeji. Etẹwẹ ehe zẹẹmẹdo? Sọ lẹnnupọndo apajlẹ atin-sinsẹ́n lọ tọn ji. Ma nado dù nuhe ko gble to mayọnẹn mẹ, e ma yin fie atin-sinsẹ́n lọ yọ̀n sọn pẹpẹ wẹ hiẹ na sán ẹn sọn gba ṣigba hiẹ nasọ sán dagbe lọ pẹẹde dogọ. Mọdopolọ, to whenuena mí to ayidedai lẹ de, nuyọnẹnnu wẹ e yin nado nọ yí mẹdehihọ́ susu zan hugan lehe mí lẹn do to bẹjẹeji. E ma yin ayidedai he gbà nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ tlọlọ kẹdẹ wẹ Klistiani nuyọnẹntọ de nọ dapana gba ṣigba dehe sọ fọ́n ayihaawe dote kavi dehe sọ sọgan ze gbigbọnọ-yinyin mítọn do owù mẹ ga. (Howhinwhẹn lẹ 4:25-27) Ayinamẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn tọn hihodo to whepoponu na gọalọna we nado wàmọ.

16. (a) Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí tindo pọndohlan Jehovah tọn gando whẹho walọ dagbe tọn lẹ go gbọn? (b) Nawẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ yiyizan sọgan lẹzun apadewhe gbẹzan towe tọn gbọn?

¹⁶ To nudide bibasi gando ayidedai go whenu, Klistiani lẹ nọ ze pọndohlan Jehovah tọn do lẹnpọn mẹ jẹnukọn. Biblu do numọtolanmẹ po nujinọtedo Jehovah tọn lẹ po hia. Di dohia, Ahọlu Sọlọmọni slẹ onú voovo he Jehovah gbẹwanna lẹ, taidi “odẹ́ lalo tọn, podọ alọ he to ohùn homẹvọnọ tọn kọndai. Ayiha he to linlẹn ylankan lẹn, afọ he yawu to wezun mẹ do jijọ ylankan kọ̀n.” (Howhinwhẹn lẹ 6:16-19) Nawẹ pọndohlan Jehovah tọn dona yinuwado pọndohlan towe ji gbọn? Psalm-kàntọ lọ dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Mì nọ gbẹwanna oylan, mì mẹhe yiwanna OKLUNỌ emi.” (Psalm 97:10) Nudide towe lẹ gando ayidedai go dona dohia dọ hiẹ gbẹwanna nuhe Jehovah gbẹwanna lẹ nugbonugbo. (Galatianu lẹ 5:19-21) Sọ hẹn do ayiha mẹ dọ nuhe a nọ wà to nuglọ nọ do nuhe a yin taun hia hugan nuhe a nọ wà to gbangba lẹ. (Psalm 11:4; 16:8) Enẹwutu, eyin hiẹ tindo ojlo ahundopo tọn nado do pọndohlan Jehovah tọn gando whẹho walọ dagbe tọn lẹ go hia to adà gbẹzan towe tọn lẹpo mẹ, hiẹ na nọ basi nudide he tin to kọndopọ mẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ to whepoponu. Mọwiwà na lẹzun apadewhe gbẹzan towe tọn.—2 Kọlintinu lẹ 3:18.

17. Whẹpo do basi nudide gando ayidedai de go, kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona kanse míde?

¹⁷ Etẹwẹ hiẹ sọ sọgan wà nado hẹn ẹn diun dọ a na yinuwa to kọndopọ mẹ hẹ pọndohlan Jehovah tọn to nudide bibasi gando ayidedai go whenu? Lẹnnupọndo kanbiọ lọ ji, ‘Nawẹ ehe na yinuwado yẹn po haṣinṣan ṣie hẹ Jiwheyẹwhe po ji gbọn?’ Di dohia, whẹpo do basi dide nado pọ́n sinimọto de, kanse dewe dọ, ‘Nawẹ nuhe sinimọto ehe bẹhẹn na yinuwado ayihadawhẹnamẹnu ṣie ji gbọn?’ Mì gbọ mí ni gbadopọnna nunọwhinnusẹ́n he sọgan yin yiyizan to whẹho ehe mẹ.

18, 19. (a) Nawẹ nunọwhinnusẹ́n he yin mimọ to Filippinu lẹ 4:8 sọgan gọalọna mí nado yọnẹn eyin ayidedai mítọn sọgbe gbọn? (b) Nunọwhinnusẹ́n devo tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna we nado de ayidedai dagbe? (Pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

¹⁸ Nunọwhinnusẹ́n titengbe de yin mimọ to Filippinu lẹ 4:8, he dọmọ: ‘Nudepope he yin nugbo, nudepope he yin yẹyi, nudepope he yin jijlọ, nudepope he yin wiwe, nudepope he yin owanyi, nudepope he do wẹndagbe; eyin jijọ dagbe de tin, eyin pipà de tin, mì nọ yí onú helẹ lẹnpọn.’ Na nugbo tọn, Paulu ma to hodọdo ayidedai ji gba, ṣigba ayihamẹlinlẹnpọn he dona sinai do nuhe Jiwheyẹwhe kẹalọyi lẹ ji. (Psalm 19:14) Ṣogan, nuhe Paulu dọ lẹ sọgan yin yiyizan taidi nunọwhinnusẹ́n to whẹho ayidedai tọn mẹ. Gbọnna?

¹⁹ Kanse dewe dọ, ‘Be nudide ṣie gando sinimọto, aihundida video tọn, húnhiho, kavi ayidedai devo lẹ go nọ hẹn ayiha ṣie gọ́ na “nudepope he yin wiwe” ya?’ Di dohia, to sinimọto de pinpọn godo, yẹdide apọ̀nmẹ tọn tẹlẹ wẹ nọ gbọṣi ayiha towe mẹ? Eyin yé yọ́n, bo wé, bosọ vọ́ huhlọnna we, to whenẹnu yọnẹn dọ ayidedai towe sọgbe. Ṣigba, eyin sinimọto he a pọ́n nọ hẹn we lẹnnupọndo nuhe ma wé lẹ ji, to whenẹnu yọnẹn dọ ayidedai towe ma sọgbe bo tlẹ yin owùnu. (Matiu 12:33; Malku 7:20-23) Etẹwutu? Na nulinlẹnpọndo nuhe ma wé to walọyizan-liho lẹ ji nọ dotukla jijọho ahun mẹ tọn towe, nọ hẹn ayihadawhẹnamẹnu towe he yin pinplọn gbọn Biblu dali hoapa, bosọ sọgan hẹn haṣinṣan towe hẹ Jiwheyẹwhe gble. (Efesunu lẹ 5:5; 1 Timoti 1:5, 19) To whenuena e yindọ ayidedai mọnkọtọn nọ hẹn awugblena we, magbe nado dapana ẹn.a (Lomunu lẹ 12:2) Hodo apajlẹ psalm-kàntọ lọ tọn he hodẹ̀ hlan Jehovah dọmọ: “De nukun ṣie sọn ovọ́ pinpọn go.”—Psalm 119:37.

20, 21. Nawẹ 1 Kọlintinu lẹ 10:23, 24 gando ayidedai he sọgbe dide go gbọn?

²⁰ Paulu donù nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn titengbe de go he dona yin zizedo lẹnpọn mẹ to whenuena mí to nudide mẹdetiti tọn lẹ basi. E dọmọ: “Onú lẹpo wẹ jẹna mi, ṣigba onú lẹpo ma [jlọmẹdote]. Mẹde dín onú etọn titi blo, ṣigba omẹ dopodopo dagbe kọmẹnu etọn tọn.” (1 Kọlintinu lẹ 10:23, 24) Nawẹ nunọwhinnusẹ́n enẹ gando ayidedai dagbe dide go gbọn? Hiẹ dona kanse dewe dọ, ‘Nawẹ ayidedai he n’de na yinuwado mẹdevo lẹ ji gbọn?’

²¹ Ayihadawhẹnamẹnu towe sọgan na we dotẹnmẹ nado duvivi ayidedai he hiẹ pọnhlan taidi nuhe “jẹ” kavi he yin alọkẹyi. Ṣigba, eyin hiẹ mọdọ yisenọ devo lẹ he ayihadawhẹnamẹnu yetọn ma nọ kẹalọyi nususu sọmọ jẹagọdo e, hiẹ sọgan basi dide nado gbẹkọ e go. Etẹwutu? Na hiẹ ma jlo na ‘waylan do mẹmẹsunnu towe lẹ go’—kavi tlẹ ‘waylan do Klisti go,’ dile Paulu dọ do—gbọn hinhẹn ẹn vẹawuna yisenọ hatọ towe lẹ dogọ nado hẹn nugbonọ-yinyin yetọn hlan Jiwheyẹwhe go dali. Hiẹ flin tudohomẹnamẹ lọ dọmọ: ‘Mì hẹn mẹde dahli blo.’ (1 Kọlintinu lẹ 8:12; 10:32) To egbehe, Klistiani nugbo lẹ nọ hodo ayinamẹ owanyinọ he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe Paulu tọn gbọn didapana ayidedai he sọgan taidi nuhe “jẹ” ṣigba he ma ‘jlọmẹdote’ dali.—Lomunu lẹ 14:1; 15:1.

22. Naegbọn Klistiani lẹ ma nọ tẹkudo pọndohlan yetọn kẹdẹ ji to whẹho mẹdetiti tọn lẹ mẹ?

²² Ṣigba, dagbe mẹdevo lẹ tọn dindin sọ bẹ onú devo hẹn. Klistiani he ayihadawhẹnamẹnu etọn ma nọ kẹalọyi nususu sọmọ ma dona tẹkudeji dọ mẹhe tin to agun Klistiani tọn mẹ lẹpo ni kọngbedopọ hẹ pọndohlan hẹngogo tọn etọn gando ayidedai he sọgbe go. Eyin e wàmọ, e na tin taidi húnkùntọ he to alihogbó de ji bo tẹkudeji dọ húnkùntọ he to ali dopolọ ji lẹpo ni họ̀nwezun dopolọ pẹpẹ taidi emi. Nubiọtomẹsi mọnkọtọn ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe. Owanyi Klistiani tọn na whàn mẹhe ayihadawhẹnamẹnu etọn ma nọ kẹalọyi nususu sọmọ de nado nọ do sisi hia yisenọ hatọ he pọndohlan yetọn gando ayidedai go gbọnvo vude na etọn ṣigba gbẹsọ tin to kọndopọ mẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n Klistiani tọn lẹ. Gbọnmọ dali, e nọ dike ‘lẹnpọn dagbenọ-yinyin etọn ni zun yinyọnẹn hlan omẹ popo.’—Filippinu lẹ 4:5; Yẹwhehodọtọ 7:16.

23. Nawẹ hiẹ sọgan hẹn ẹn diun dọ a de ayidedai he sọgbe gbọn?

²³ Do glido, nawẹ hiẹ sọgan hẹn ẹn diun dọ a de ayidedai he sọgbe gbọn? Nọ nọla na ayidedai he gọ́ na nuwiwa gblezọn, mawé, he Ohó Jiwheyẹwhe tọn jẹagọdo tlọlọ lẹpo. Nọ hodo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he sọgan yin yiyizan na ayidedai he ma yin nùdego tlọlọ to Biblu mẹ lẹ. Dapana ayidedai he nọ dotukla ayihadawhẹnamẹnu towe bosọ tindo ojlo nado gbẹkọ ayidedai he sọgan hẹn mẹdevo lẹ, titengbe yisenọ hatọ lẹ dahli go. Na gbemima towe nado wàmọ ni hẹn gigo wá na Jiwheyẹwhe bo hẹn hiẹ po whẹndo towe po gbọṣi owanyi etọn mẹ.