Teninọ Mítọn Go Hinhẹn Taidi “Gbéjinọtọ Ojlẹ Gli Tọn Lẹ”
“Yẹn to tudohomẹna mì taidi jonọ podọ gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ nado nọla na ojlo agbasalan tọn lẹ.”—1 PITA 2:11.
NAWẸ HIẸ NA NA GBLỌNDO GBỌN?
Naegbọn mẹyiamisisadode lẹ sọgan yin yiylọdọ gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ?
Linlẹn tẹ mẹ wẹ “lẹngbọ devo lẹ” yin gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ te?
Etẹwẹ yin todido towe gando sọgodo go?
1, 2. Mẹnu lẹ wẹ Pita to alọdlẹndo to whenuena e yí hogbe lọ “mẹhe yin dide lẹ” zan, podọ naegbọn e do ylọ yé dọ “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ”?
TO NUDI owhe 30 to olọn mẹ yìyì Jesu tọn godo, apọsteli Pita kanwehlan “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn he gbàpe gbọn Pọntu, Galatia, Kapadokia, Asia, po Bitinia po lẹ, hlan mẹhe yin dide lẹ.” (1 Pita 1:1) To whenue Pita yí hogbe lọ “mẹhe yin dide lẹ” zan, gbẹtọ taidi ewọ nkọ he yin amisisadode gbọn gbigbọ wiwe dali bo yin ‘vivọ́ ji hlan todido he to ogbẹ̀’ nado dugán po Klisti po to olọn mẹ lẹ wẹ e to alọdlẹndo. (Hia 1 Pita 1:3, 4.) Ṣigba, naegbọn e ylọ omẹ dide ehelẹ to godo mẹ dọ “jonọ podọ gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ”? (1 Pita 2:11) To whenuena e yindọ omẹ vude poun to Kunnudetọ zohunhunnọ he tin lẹdo aihọn pé lẹ mẹ wẹ yin mẹyiamisisadode, zẹẹmẹ tẹwẹ hogbe apọsteli lọ tọn sọ tindo na mí to egbehe?
2 Na mẹyiamisisadode he nọgbẹ̀ to owhe kanweko tintan whenu po dehe pò to aigba ji to egbehe lẹ po ma tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji wutu, e sọgbe taun nado yí hogbe lọ “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ” zan na yé. Apọsteli Paulu he yin dopo to hagbẹ yiamisisadode “lẹngbọpa pẹvi” lọ tọn lẹ mẹ basi zẹẹmẹ dọmọ: “Na míwlẹ tọn, olọn mẹ wẹ tòvi-yinyin mítọn te, fie mí sọ yí jejejininọ do to tenọpọn mẹwhlẹngántọ de sọn, yèdọ Oklunọ Jesu Klisti.” (Luku 12:32; Flp. 3:20) Zẹẹmẹ lọ dọ “olọn mẹ wẹ tòvi-yinyin [yetọn] te” dohia dọ to okú godo, mẹyiamisisadode lẹ nọ tọ́n sọn aigba ji yì ninọmẹ he yọ́n hugan devo mẹ, yèdọ ogbẹ̀ jọmaku tọn to olọn mẹ. (Hia Filippinu lẹ 1:21-23.) Enẹwutu, yé sọgan yin yiylọdọ “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ” to aihọn Satani tọn ehe mẹ.
3. Kanbiọ tẹwẹ fọndote gando “lẹngbọ devo lẹ” go?
3 Ṣigba, etẹwẹ dogbọn “lẹngbọ devo lẹ” dali? (Joh. 10:16) Be yé ma tindo todido dolido sinai do Owe-wiwe ji nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji ya? Gbau, finẹ wẹ yé na nọ kakadoi! Etomọṣo, to linlẹn tẹ mẹ wẹ yelọsu sọgan yin yiylọdọ gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ te?
“NUDIDA LẸPO WẸ TO HUNWẸN”
4. Etẹwẹ vivẹnudido gbẹtọvi lẹ tọn lẹ ma na penugo nado wà?
4 Dile e na dẹnsọ bọ Jehovah na na dotẹnmẹ aihọn ylankan Satani tọn ehe nado tin-to-aimẹ, gbẹtọvi lẹpo kakajẹ Klistiani lẹ lọsu ji wẹ na to yaji na atẹṣiṣi Satani tọn sọta Jehovah wutu. Mí hia to Lomunu lẹ 8:22 mẹ dọmọ: “Na mí yọnẹn dọ nudida lẹpo wẹ to hunwẹn dopọ bo tin to awufiẹsa mẹ dopọ kakajẹ din.” Mahopọnna vivẹnu ahundopo tọn he nukọntọ aihọn tọn lẹ, lẹnunnuyọnẹntọ lẹ po kọgbọ-hẹnwanamẹtọ lẹ po to dido, yé ma na penugo nado doalọtena yajiji gbẹtọvi lẹ tọn gba.
5. Afọdide tẹwẹ gbẹtọ livi susu lẹ ko to zize sọn 1914 gbọ́n, podọ etẹwutu?
5 Enẹwutu, sọn 1914 gbọ́n, gbẹtọ livi susu lẹ ko desọn ojlo mẹ nado yin mẹjidugando Klisti Jesu, Ahọlu he Jiwheyẹwhe zedo ofìn ji lọ tọn lẹ. Yé ma tindo ojlo depope nado yin apadewhe aihọn Satani tọn. Yé nọ gbẹ́ nado nọgodona aihọn Satani tọn. Kakatimọ, yé nọ yí gbẹzan po nutindo yetọn lẹ po zan nado nọgodona Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn po nuhe gandego lẹ po.—Lom. 14:7, 8.
6. To linlẹn tẹ mẹ wẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ sọgan yin yiylọdọ jonọ lẹ te?
6 Na nugbo tọn, to otò 200 linlán he mẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tin te, yé yin tòvi he nọ yìn osẹ́n lẹ. Etomọṣo, mahopọnna otò he mẹ yé tin te, Kunnudetọ lẹ nọ flindọ jonọ kavi gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ wẹ yé yin. Di apajlẹ, yé nọ nọ̀ kada mlẹnmlẹn na whẹho tonudidọ tọn po whẹho otò tọn devo lẹ po. Dile etlẹ yindọ yé gbẹ́ pò to aihọn ehe mẹ, yé nọ pọ́n yede hlan taidi tòvi aihọn yọyọ he Jiwheyẹwhe na wleawuna lọ tọn lẹ. Podọ, homẹ yetọn nọ hùn nado yọnẹn dọ yé ma na yin gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ to aihọn ylankan ehe mẹ kakadoi gba, na azán kaka de masọ pò to gbàn ji na aihọn ehe.
7. Etẹwẹ na zọ́n bọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na nọgbẹ̀ kakadoi, podọ to fie?
7 To madẹnmẹ, Klisti na yí aṣẹpipa etọn zan nado và titonu ylankan Satani tọn sudo. Gandudu pipé Klisti tọn na de ylando po awubla po sẹ̀ sọn aigba ji. E nasọ de nudepope he gando atẹṣiṣi sọta jlọjẹ Jehovah tọn taidi nupojipetọ lọ go sẹ̀. To whenẹnu, devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na penugo nado nọgbẹ̀ kakadoi to Paladisi mẹ to aigba ji. (Hia Osọhia 21:1-5.) To ojlẹ enẹ mẹ, gbẹtọvi lẹ na ko “yin hinhẹn jẹ mẹdekannu sọn afanumẹ-yinyin na gbigble mẹ bo tindo mẹdekannujẹ gigonọ he yin ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn” mlẹnmlẹn.—Lom. 8:21.
ETẸWẸ JIWHEYẸWHE NỌ DONUKUN SỌN KLISTIANI NUGBO LẸ SI?
8, 9. Etẹwẹ hogbe lọ “nado nọ nọla na ojlo agbasalan tọn lẹ” he Pita yizan to alọdlẹndo?
8 Pita basi zẹẹmẹ nuhe Jiwheyẹwhe nọ donukun sọn Klistiani lẹ si tọn to whenuena e zindonukọn dọmọ: “Mẹyiwanna emi, yẹn to tudohomẹna mì taidi jonọ podọ gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ nado nọ nọla na ojlo agbasalan tọn lẹ, yèdọ ojlo enẹlẹ he nọ to avùnho sọta alindọn.” (1 Pita 2:11) Klistiani yiamisisadode lẹ wẹ ayinamẹ enẹ yin nina tlọlọ, ṣigba e sọ gando lẹngbọ devo Jesu tọn lẹ go ga.
9 E ma ylan nado hẹn pekọ wá na ojlo delẹ sọgbe hẹ nubiọtomẹsi Mẹdatọ lọ tọn lẹ. Na nugbo tọn, yé nọ yidogọna vivi ogbẹ̀ tọn. Di apajlẹ, jọwamọnu wẹ e yin nado hẹn pekọ wá na ojlo delẹ taidi nado dù bo nù, nado deayidai, podọ nado duvivi gbẹdido dagbe de tọn. Mọdopolọ, ojlo lọ nado mọ awuvivi to kọndopọ zanhẹmẹ tọn mẹ hẹ alọwlemẹ mẹtọn yin jọwamọnu bosọ sọgbe. (1 Kọl. 7:3-5) Ṣigba, Pita hẹn “ojlo agbasalan tọn” he hodọ e te lẹ họnwun to whenue e dọ dọ, yé “nọ to avùnho sọta alindọn.” Nado hẹn nuhe dọ e te họnwun dogọ, lẹdogbedevomẹ Biblu tọn delẹ yí hogbe lọ “ojlo zogbe” kavi “ojlo agọ̀” zan. Enẹwutu, mí dona dapana ojlo agbasalan tọn depope he sọgan hẹn haṣinṣan mítọn hẹ Jiwheyẹwhe gble. Eyin e ma yinmọ, mí sọgan hẹn todido Klistiani tọn mítọn nado nọgbẹ̀ kakadoi lọ bu.
10. Etẹwẹ yin delẹ to nuhe Satani nọ yizan nado doyẹklọ Klistiani lẹ nado lẹzun apadewhe aihọn tọn lẹ mẹ?
10 Yanwle Satani tọn wẹ nado dekanpona gbemima Klistiani nugbo lẹ tọn nado nọ pọ́n yede hlan taidi “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ” to titonu ehe mẹ. Ojlo agbasanu lẹ tọn, omọ̀ fẹnnuwiwa tọn, yindidi, gbigbọ ṣejannabi tọn po owanyi akọta mẹtọn tọn po—ehe lẹpo wẹ yin omọ̀ Satani tọn he mí ma dona nọ yí nukunpẹvi do pọ́n. Eyin mí magbe nado dapana ojlo agbasalan tọn agọ̀ ehelẹ mlẹnmlẹn, mí na dohia dọ mí ma jlo na yin apadewhe aihọn ylankan Satani tọn. Taidi kọdetọn de, mí na dohia dọ mí to gbẹnọ to aihọn ehe mẹ taidi “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ.” Nuhe mí jlo bo to vivẹnudo na hugan lọ wẹ nado nọgbẹ̀ kakadoi to aihọn yọyọ dodowiwa tọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ.
HẸN WALỌYIZAN DAGBE TOWE GO
11, 12. Nukun tẹwẹ mẹdelẹ nọ yí do pọ́n jonọ lẹ to whedelẹnu, podọ etẹwẹ dogbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali?
11 Pita zindonukọn to zẹẹmẹ bibasi do nuhe nọ yin nukundo sọn Klistiani “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ” si to wefọ 12tọ mẹ dọmọ: “Mì hẹn walọyizan dagbe mìtọn go to akọta lẹ ṣẹnṣẹn, dọ, to onú he mẹ yé to hodọ jẹagọdo mì taidi ylanwatọ lẹ te, na yé nido gbọn azọ́n dagbe mìtọn lẹ he yé to mimọ po nukun po dali pagigona Jiwheyẹwhe to azán dlapọn etọn tọn gbè.” Jonọ lẹ, yèdọ gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn he yì sawhé do gbéji lẹ nọ yin homọdọdego to whedelẹnu. Na yé gbọnvo na kọmẹnu yetọn lẹ poun wutu, yé tlẹ sọgan nọ yin pinpọnhlan taidi ylanwatọ. Hodidọ yetọn, nuyiwa yetọn, nusisọ́ yetọn kavi etlẹ yin awusọhia yetọn sọgan hẹn yé gbọnvo. Ṣigba eyin yé to azọ́n dagbe lẹ wà, kavi tindo walọyizan dagbe, ohó agọ̀ he nọ yin mimọdọ do yé go lẹ nọ yin ovọ́.
12 Mọdopolọ, Klistiani nugbo lẹ nọ gbọnvo na susu kọmẹnu yetọn lẹ tọn. Di apajlẹ, yé nọ gbọnvo to hodidọ yetọn mẹ kavi ayidedai he yé nọ de lẹ mẹ. Nusisọ́ po aṣọ́dido yetọn po sọ nọ hẹn yé gbọnvo na mẹhe tin to lẹdo yetọn mẹ lẹ. Na vogbingbọn ehelẹ wutu, mẹhe ko sèhó agọ̀ gando yé go delẹ nọ sawhẹdokọna yé taidi ylanwatọ. Etomọṣo, mẹdevo lẹ ko na pipà yé na aliho gbẹninọ tọn yetọn wutu.
13, 14. Nawẹ nuyọnẹn “nọ yin didohia di dodonọ gbọn azọ́n etọn lẹ dali” gbọn? Na apajlẹ delẹ.
13 Na nugbo tọn, walọyizan dagbe mítọn sọgan suwhẹna mí to whenue yè to homọdọdo mí go. Dile etlẹ yindọ Jesu ma hùwhẹ pọ́n, gbẹtọ lẹ sawhẹ agọ̀ dokọna ẹn. Mẹdelẹ ylọ ẹ dọ “dawe adọwhẹ́nnọ de he jo ede na ovẹn nùnù, họntọn tòkuẹ-ṣinyantọ lẹ po ylandonọ lẹ po tọn.” Ṣigba, aliho he mẹ e yí nuyọnẹn do sẹ̀n Jiwheyẹwhe te dohia dọ ewọ ma yin ylanwatọ de. “Nuyọnẹn nọ yin didohia di dodonọ gbọn azọ́n etọn lẹ dali,” wẹ Jesu dọ. (Mat. 11:19) Mọ wẹ e yindo to egbehe lọsu ga. Di apajlẹ, delẹ to mẹhe nọ nọ̀ Bẹtẹli Allemagne tọn pá to Selters lẹ mẹ nọ pọ́n mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu he to devizọnwa to finẹ lẹ po hlan taidi mẹhe wá sọn aihọn devo pete mẹ lẹ. Ṣigba ogán lẹdo lọ tọn yiavùnlọna yé dọmọ: “Kunnudetọ he to sinsẹ̀n to finẹ lẹ tindo aliho gbẹninọ tọn yetọn, ṣigba yé ma nọ dotukla mẹdevo lẹ paali to lẹdo lọ mẹ.”
14 Apajlẹ devo die: Owhẹ̀ agọ̀ susu lẹ wẹ yin sisadokọna Kunnudetọ Jehovah tọn he tin to Moscou, to Russie lẹ. Mẹdelẹ dọ dọ Kunnudetọ lẹ nọ gbà whẹndo lẹ, nọ na tuli mẹdetiti hùhù bo nọ gbẹ́ ma nado kẹalọyi nukunpedomẹgo dotowhé tọn. Ṣigba to juin 2010, Whẹdatẹn Europe Tọn Na Jlọjẹ Gbẹtọvi lẹ Tọn to Strasbourg, France, wá tadona lọ kọ̀n dọ owhẹ̀ tòdaho Moscou tọn ma whẹ́n nado glọnalina sinsẹ̀n-bibasi Kunnudetọ lẹdo lọ tọn lẹ tọn bo masọ tindo jlọjẹ nado gbẹ́ na yé ma nado nọ basi opli yetọn lẹ gba. Whẹdatẹn Europe Tọn Na Jlọjẹ Gbẹtọvi lẹ Tọn dohia dọ kunnudenu he whẹdatẹn Russie tọn lẹ na sọta Kunnudetọ lẹ ma pé nado dohia dọ walọ yetọn ma sọgbe. E yidogọ dọ nudide hẹngogo tọn lẹ wẹ whẹdatẹn Moscou tọn lẹ basi sọta Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ.
MẸGLỌNỌ-YINYIN HE SỌGBE
15. Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn tẹwẹ Klistiani nugbo lẹ nọ hodo lẹdo aihọn pé?
15 Lẹdo aihọn pé, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yinuwa sọgbe hẹ nubiọtomẹsi Klistiani lẹ tọn devo he go Pita donù. E dọmọ: “Na Oklunọ tọn wutu, mì yin mẹmẹglọ na nuzedai gbẹtọ tọn lẹpo: vlavo na ahọlu taidi mẹhe yiaga kavi na ayimatẹn-gán lẹ.” (1 Pita 2:13, 14) Dile etlẹ yindọ yé ma yin apadewhe aihọn tọn, Klistiani nugbo lẹ nọ desọn ojlo mẹ nado yin mẹmẹglọ na aṣẹpatọ lẹ sọgbe hẹ “otẹn he tindo dogbó yetọn lẹ” dile Paulu lọsu tlẹ na anademẹ etọn do.—Hia Lomunu lẹ 13:1, 5-7.
16, 17. (a) Etẹwẹ dohia dọ mí ma nọ diọnukunsọ gandutọ lẹ? (b) Etẹwẹ tonudọtọ delẹ ko dọ?
16 Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma nọ yinuwa taidi “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ” to titonu ehe mẹ po linlẹn lọ po nado diọnukunsọ aṣẹpatọ lẹ gba. Humọ, Kunnudetọ lẹ ma nọ diọnukunsọ mẹdevo lẹ kavi jẹagọdo yé na nudide he yé basi gando whẹho tonudidọ kavi otò tọn lẹ go gba. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma nọ dádo whẹho tonudidọ tọn lẹ mẹ dile sinsẹ̀n devo lẹ nọ wà do. Yé ma nọ tẹnpọn nado na ayinamẹ aṣẹpatọ lẹ gando nuhe sọgan yin wiwà to tonudidọ-liho go gbede. Linlẹn lọ dọ yé nọ fọ́n hunyanhunyan dote kavi diọnukunsọ gandutọ lẹ ma tindo dodonu depope.
17 Gbọn tonusisena aṣẹpatọ lẹ to kọndopọ mẹ hẹ ayinamẹ Pita tọn nado nọ “gbògbéna ahọlu” dali, Klistiani lẹ nọ do sisi po gbégbò he sọgbe hẹ otẹn ahọluzọnwatọ enẹlẹ tọn po hia. (1 Pita 2:17) To whedelẹnu, ahọluzọnwatọ enẹlẹ nọ yigbe dọ yé ma tindo whẹwhinwhẹ́n de nado tindo ayihaawe gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go. Di apajlẹ, aṣẹpatọ Allemagne tọn de he nọ yin Steffen Reiche dọ dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ do walọ dagbe hia to homẹkẹn Nazi lẹ tọn glọ. Aṣẹpatọ enẹ sọ dohia dọ mahopọnna homẹkẹn, Kunnudetọ lẹ tẹdo nuyise yetọn lẹ go bosọ do homẹdagbe hia gàntọ hatọ yetọn lẹ. E yidogọ dọ jẹhẹnu he Kunnudetọ lẹ dohia yin nujọnu taun na otò susu taidi Allemagne, na wangbẹna mẹhe wá sọn akọta devo mẹ, mẹhe tin to sinsẹ̀n devo mẹ po mẹhe tin to pipli tonudidọ tọn devo mẹ lẹ po fọ́n bo to jijideji to otò lọ mẹ wutu.
OWANYI DIDOHIA
18. (a) Etẹwẹ nọ hẹn yọnbasi na mí nado yiwanna pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn pete? (b) Etẹ go wẹ mẹhe ma yin Kunnudetọ delẹ ko doayi?
18 Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Mì tindo owanyi na pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn pete, mì dibusi Jiwheyẹwhe.” (1 Pita 2:17) Na Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ dibusi Jiwheyẹwhe bo ma nọ jlo na hẹn homẹgblena ẹn wutu, yé nọ yin whinwhàn nado wà ojlo etọn. Homẹ yetọn nọ hùn nado yin apadewhe pipli mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po tọn de he to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wà lẹdo aihọn pé. Taidi kọdetọn de, e nọ yọnbasi na yé “nado tindo owanyi na pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn pete.” Owanyi mẹmẹsunnu tọn ehe, he ma nọ saba yin mimọ to aihọn ṣejannabi tọn ehe mẹ, nọ paṣa mẹhe ma yin Kunnudetọ lẹ to whedelẹnu. Di apajlẹ, owanyi podọ godonọnamẹ he Kunnudetọ lẹ dohia yisenọ hatọ yetọn he yin afọzedaitọ tògodo tọn lẹ to plidopọ akọjọpli tọn de whenu to otò Allemagne tọn mẹ to 2009 yinuwado nawe de he nọ wazọ́n hẹ azọ́nwhé tito tomẹyiyi bibasi tọn Amelika tọn de ji taun. Nawe lọ basi zẹẹmẹ dọ sọn whenue gbọ́n emi to azọ́nwa taidi mẹhe nọ deanana tomẹyitọ saditọ lẹ, emi ma ko mọ onú mọnkọtọn pọ́n. To godo mẹ, dopo to mẹmẹsunnu mítọn lẹ mẹ basi zẹẹmẹ gando nuhe nawe lọ dọ go dọmọ: “Kọnugbè etọn dohia dọ nuhe e mọ lọ paṣa ẹ taun bosọ jiawu na ẹn.” Be mẹde ko dọ onú mọnkọtọn de pọ́n gando Kunnudetọ lẹ go to plidopọ he a yì de ji ya?
19. Etẹwẹ mí dona magbe nado wà, podọ etẹwutu?
19 To ninọmẹ he go mí donù wayi po devo lẹ po mẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ dohia dọ “gbéjinọtọ ojlẹ gli tọn lẹ” wẹ yé yin to aihọn Satani tọn ehe mẹ nugbonugbo. Homẹhunnu wẹ e nọ yin na mí nado wàmọ, podọ mí magbe nado hẹn teninọ enẹ go. Todido dolido mítọn wẹ yindọ to madẹnmẹ mí na nọgbẹ̀ kakadoi to aihọn yọyọ dodowiwa tọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Be e ma yin aihọn yọyọ enẹ wẹ hiẹ lọsu to nukundo ya?
[Yẹdide to weda 20]
Mí ma nọ tẹnpọn nado jla aihọn Satani tọn do
[Yẹdide to weda 20]
Mí to aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn lá
[Yẹdide to weda 22]
Nugbo Biblu tọn ko gọalọ nado kọ̀n whẹndo Russie tọn ehe dopọ