“Ojlo Towe Ni Yin Wiwà to Aigba go, Dile E te to Olọn Mẹ”
“Nuyise Katoliki tọn dlẹnalọdo onú Ẹnẹ Godo tọn lẹ: Okú, Whẹdida, Zòmẹ, po Olọn po.”—Catholicism, gbọn George Brantl dali.
DILE a sọgan mọ do, aigba ma tin to onú ẹnẹ godo tọn he gbẹtọvi lẹ sọgan mọyi lẹ mẹ gba. Ehe ma dona paṣa mí gba na Ṣọṣi Katoliki tọn to pọmẹ hẹ sinsẹ̀n devo lẹ, yise dọ aigba na yin vivasudo to gbèdopo. Wezẹhomẹ lọ Théologie Catholique hẹn ehe họnwun to hosọ lọ “Vivọnu Aihọn tọn” glọ dọmọ: “Ṣọṣi Katoliki tọn yise bosọ plọnmẹ dọ aihọn ehe, dile Jiwheyẹwhe dá ẹ do . . . ma na gbọṣi aimẹ kakadoi gba.” To agọe, nuplọnmẹ Katoliki tọn de dohia dọ, “Aihọn mítọn . . . na busẹ dandan.” Ṣigba eyin aigba mítọn na wá busẹ to gbèdopo, nawẹ opagbe Biblu tọn lẹ gando paladisi aigba ji tọn go na mọ hẹndi gbọn?
Biblu hẹn ẹn họnwun dọ aigba na lẹzun paladisi to sọgodo. Di apajlẹ, yẹwhegán Isaia basi zẹẹmẹ gando aigba po mẹhe nọ nọ̀ e ji lẹ po go dọmọ: “Yé na gbá ohọ̀, bosọ nọ nọ̀ yé mẹ, yé na dó vẹngle, bosọ dù sinsẹ́n yetọn. Yé ma na gbá ohọ̀ bọ mẹdevo na nọ̀ e mẹ; yé ma na dó bọ mẹdevo na dù: na dile azán atin tọn te wẹ azán omẹ ṣie lẹ tọn na te, omẹ ṣie lẹ na dugbẹ azọ́n alọ yetọn mẹ tọn dẹn.” (Isaia 65:21, 22) Ju he Jiwheyẹwhe dopagbe ehe na lẹ kudeji dọ Aigba Pagbe tọn heyin nina yé—podọ, na nugbo tọn fininọ lẹpo—na lẹzun paladisi to gbèdopo bo nasọ hẹn ale mavọmavọ wá na gbẹtọvi lẹ.
Psalm 37 do nugbo-yinyin todido ehe tọn hia. “Homẹmimiọnnọ lẹ na dugu aigba tọn.” (Psalm 37:11) Wefọ ehe ma to nùzindeji poun dọ akọta Islaeli tọn na yin hinhẹngọwa Aigba Pagbe tọn ji na ojlẹ gli de gba. Psalm ehe sọ dọ madoadúdẹji dọ: “Dodonọ wẹ na dugu aigba tọn, bo nasọ nọ nọ̀ e mẹ kakadoi.” (Psalm 37:29)a Doayi e go dọ psalm ehe dọ dọ “homẹmimiọnnọ lẹ” wẹ na nọgbẹ̀ to aigba ji kakadoi. To Biblu Flansegbe tọn de mẹ, zẹẹmẹ he yin bibasi do wefọ ehe ji de dọ dọ hogbe lọ “homẹmimiọnnọ” “tindo zẹẹmẹ he gbloada taun hugan nuhe yin kinkàn to lẹdogbedevomẹ susu mẹ; e bẹ gbẹ́donọ lẹ, mẹhe yin yasana kavi yin homẹkẹndo na Yahweh [Jehovah] tọn wutu lẹ, whiwhẹnọ he litaina Jiwheyẹwhe lẹ hẹn.”
To Aigba ji Kavi to Olọn Mẹ?
To Yẹwhehodidọ Osó ji tọn mẹ, Jesu do opagbe de he flin mí wefọ he yin hodọdeji to aga lẹ dọmọ: “Donanọ wẹ homẹmimiọnnọ lẹ; na yé na dugu aigba tọn.” (Matiu 5:5) Whladopo dogọ, Biblu dohia dọ nugbonọ lẹ wẹ na dugu aigba tọn. Nalete, Jesu hẹn ẹn họnwun na apọsteli etọn lẹ dọ ewọ to awu otẹn de tọn wle dai na yé “to owhé Otọ́ [etọn] tọn gbè” podọ yé na nọ̀ olọn mẹ hẹ ẹ. (Johanu 14:1, 2; Luku 12:32; 1 Pita 1:3, 4) To whelọnu lo, nawẹ mí na mọnukunnujẹ opagbe heyin dido gando dona he na yin vivi etọn dù to aigba ji lẹ mẹ go gbọn? Be yé gbẹ́ yin nujọnu to egbehe, podọ mẹnu lẹ wẹ na mọaleyi sọn yé mẹ?
Weyọnẹntọ Biblu tọn voovo lẹ dọ dọ “aigba” he go Jesu donù to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn mẹ podọ dehe yin nùdego to Psalm 37 mẹ ma yin aigba mítọn jọnun gba. To zẹẹmẹ he F. Vigouroux basi do wefọ ehelẹ ji to Bible de Glaire mẹ, nukunnumọjẹnumẹ etọn do wefọ ehelẹ ji wẹ yindọ aigba yin “yẹhiadonu olọn po Ṣọṣi po tọn.” M. Lagrange, Flansenu he nọ basi dodinnanu do Biblu ji, dọ dọ opagbe ehe “ma zẹẹmẹdo dọ homẹmimiọnnọ lẹ na dugu aigba he ji yé nọ nọ̀ tọn, vlavo todin kavi to aihọn yọyọ sọgodo tọn de mẹ gba, kakatimọ, yé na dugu otẹn lọ tọn heyin ahọluduta olọn tọn mahopọnna fidepope he e sọgan tin te.” Sọgbe hẹ dodinnanutọ devo, “hogbe yẹhiadonu tọn he nọ yin yiyizan nado dlẹnalọdo olọn” wẹ e yin. Ṣogan, devo lẹ dọ dọ “aigba pagbe tọn lọ, Kenani, yin hodọdeji to yẹhiadonu-liho bo nọtena fininọ aga tọn, he yin ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ nọtẹn heyin opagbe etọn do na homẹmimiọnnọ lẹ. Nuhe hogbe ehe sọ zẹẹmẹdo niyẹn to Psalm 37 mẹ podọ to fidevo lẹ.” Ṣigba be nuhe sọgbe wẹ e na yin nado wá tadona kọ̀n tlolo dọ opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ ma bẹ aigba mítọn hẹn ya?
Lẹndai Dowhenu Jiwheyẹwhe Tọn Na Aigba
To bẹjẹeji, aigba mítọn tindo kanṣiṣa tlọlọ hẹ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na gbẹtọvi lẹ. Psalm-kàntọ lọ wlan dọmọ: “Olọn lẹ wẹ olọn OKLUNỌ tọn lẹ: ṣigba aigba wẹ e yí na ovi gbẹtọ lẹ tọn lẹ.” (Psalm 115:16) Enẹwutu, lẹndai dowhenu Jiwheyẹwhe tọn na gbẹtọvi lẹ yin kinkọndopọ hẹ aigba, e ma yin olọn gba. Jehovah degbena Adam po Evi po nado dlẹnkanna jipa Edẹni tọn jẹ aigba lọ blebu ji. (Gẹnẹsisi 1:28) Lẹndai ehe ma yin na ojlẹ gli de gba. Jehovah dọ po nujikudo po to Ohó etọn mẹ dọ aigba na nọte kakadoi. Biblu dọmọ: “Whẹndo dopo yì, whẹndo devo sọ wá: ṣigba aigba nọte kakadoi.”—Yẹwhehodọtọ 1:4; 1 Otannugbo lẹ 16:30; Isaia 45:18.
Opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ ma na gboawupo gbede, na ewọ wẹ yin Gigogán lọ, podọ e na hẹn ẹn diun dọ yé mọ hẹndi. Biblu yí apajlẹ osin he nọ lẹpé to jọwamọ-liho tọn zan nado dohia dọ opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ na mọ hẹndi dandan. E dọmọ: “Na le jikun po kẹnjikun po nọ sọn olọn mẹ wá, bo ma sọ nọ lẹgọ do finẹ, ṣigba bọ e nọ hẹn aigba yọ̀n, bosọ nọ hẹn onú wú jẹgbonu, bosọ nọ bligò, . . . mọkẹdẹ wẹ ohó ṣie [ohó Jiwheyẹwhe tọn] he tọ́nsọn onù ṣie na te: e ma na lẹgọ wá dè e agbá, ṣigba e na dotana onú he yẹn jlo, e na wadagbe to onú he mẹ yẹn do e hlan te.” (Isaia 55:10, 11) Jiwheyẹwhe nọ dopagbe susu na gbẹtọ lẹ. Ojlẹ delẹ sọgan juwayi whẹpo opagbe enẹlẹ nado mọ hẹndi, ṣigba yé ma nọ gọ̀n ma yin hinhẹndi gba. Yé nọ “lẹgọ” hlan ewọ dè to whenuena yé ko hẹn nuhe yin didọ lẹpo di godo.
Na nugbo tọn, Jehovah desọn ‘ojlo’ mẹ bo dá aigba na gbẹtọvi lẹ. To vivọnu azán ṣidopotọ nudida tọn, e lá dọ nulẹpo “yọ́n tlala.” (Gẹnẹsisi 1:31) Dopo to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn he ma ko mọ hẹndi lẹ mẹ wẹ opagbe lọ nado diọ aigba zun paladisi tẹgbẹ tọn. Etomọṣo, opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ ‘ma na lẹgọ hlan ewọ dè agbá.’ Opagbe he yin dido lẹpo gando ogbẹ̀ pipé to aigba ji go, fie gbẹtọvi lẹ na nọgbẹ̀ kakadoi te to jijọho po hihọ́ po mẹ, na mọ hẹndi.—Psalm 135:6; Isaia 46:10.
Lẹndai Jiwheyẹwhe Tọn Na Mọ Hẹndi Dandan
Ylando he mẹjitọ mítọn tintan lẹ, Adam po Evi po wà, hẹnalọdotena lẹndai dowhenu Jiwheyẹwhe tọn nado hẹn aigba zun paladisi na ojlẹ gli de. To whenuena yé vẹtoli, yé yin yinyan sọn jipa lọ mẹ. Gbọnmọ dali, yé hẹn lẹblanulọkẹyi lọ bu nado tindo mahẹ to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn hinhẹndi mẹ—lẹndai lọ dọ gbẹtọ pipé lẹ ni nọ̀ paladisi aigba tọn de ji. Etomọṣo, Jiwheyẹwhe basi tito lẹ nado hẹn lẹndai etọn di. Gbọnna?—Gẹnẹsisi 3:17-19, 23.
Nuhe jọ to jipa Edẹni tọn mẹ sọgan yin yiyijlẹdo ninọmẹ dawe de tọn go he bẹ azọ́n họgbigbá tọn de jẹeji do aigba dagbe de ji. Tlolo he dodonu ohọ̀ lọ tọn yin didoai pó godo, danuwatọ de wá bo hẹn azọ́n he ko yin wiwà lẹpo gble. Kakati dawe lọ ni jo azọ́n lọ do, e ze afọdide delẹ nado hẹn ẹn diun dọ azọ́n họgbigbá lọ tọn yin tadona. Eyin azọ́n lankan ehe tlẹ biọ akuẹzinzan po avọ́sinsan susu po, ayihaawe ma tin dọ azọ́n he yin bibẹ jẹnukọn lọ yin nujọnu bo nasọ yin tadona.
Mọdopolọ, Jiwheyẹwhe basi tito delẹ nado hẹn ẹn diun dọ lẹndai etọn yin hinhẹndi. To ylando mẹjitọ mítọn tintan lẹ tọn godo tlolo, e ze todido de donukọnna kúnkan yetọn lẹ—yèdọ “okún” de he na jla nuhe yin hinhẹngble lẹ do. To hẹndi dọdai ehe tọn mẹ, adà tintan okún lọ tọn wẹ Ovi Jiwheyẹwhe tọn, Jesu, he wá aigba ji bo yí ogbẹ̀ etọn do sanvọ́ nado fli gbẹtọvi lẹ. (Galatianu lẹ 3:16; Matiu 20:28) To whenuena Jesu yin finfọnsọnku godo, e lẹzun Ahọlu Ahọluduta lọ tọn to olọn mẹ. Ewọ wẹ homẹmimiọnnọ tintan he dugu aigba tọn to pọmẹ hẹ nugbonọ ṣinṣinyan delẹ he yin finfọn hlan olọn mẹ nado dugán hẹ ẹ to Ahọluduta lọ mẹ. (Psalm 2:6-9) To madẹnmẹ, gandudu ehe na paṣẹ do aigba ji nado sọgan hẹn lẹndai dowhenu Jiwheyẹwhe tọn nado diọ aigba zun paladisi di. Homẹmimiọnnọ madosọha lẹ na “dugu aigba tọn” to linlẹn lọ mẹ dọ yé na mọaleyi sọn gandudu Ahọluduta Jesu Klisti po gandutọgbẹ́ etọn lẹ tọn po mẹ.—Gẹnẹsisi 3:15; Daniẹli 2:44; Owalọ lẹ 2:32, 33; Osọhia 20:5, 6.
“Ojlo Towe Ni Yin Wiwà to Aigba go, Dile E te to Olọn Mẹ”
Adà awe whlẹngán tọn ehelẹ, yèdọ olọn po aigba po, yin nùdego to numimọ he apọsteli Johanu mọ de mẹ. E mọ ahọlu he ko yin ṣinṣinyan sọn devi nugbonọ Klisti tọn lẹ mẹ lẹ to ofìn olọnmẹ tọn lẹ ji. Biblu dọ gando gandutọgbẹ́ Klisti tọn ehelẹ go dọ yé ‘na duahọlu do aigba ji.’ (Osọhia 5:9, 10) Doayi adà awe he lẹndai Jiwheyẹwhe tọn bẹhẹn go—yèdọ aigba yọyọ de he to anademẹ Ahọluduta olọnmẹ tọn he bẹ Jesu Klisti po gandutọgbẹ́ etọn lẹ po hẹn glọ. Tito he yin bibasi gbọn Jiwheyẹwhe dali ehe lẹpo hẹn lẹndai dowhenu tọn etọn nado diọ aigba lọ zun paladisi yọnbasi.
To odẹ̀ he Jesu plọn devi etọn lẹ mẹ, e biọ to yé si nado nọ hodẹ̀ dọ ojlo Jiwheyẹwhe tọn ni yin wiwà “to aigba go, dile e te to olọn mẹ.” (Matiu 6:9, 10) Be hogbe ehelẹ na tindo zẹẹmẹ eyin aigba lọ busẹ kavi eyin yẹhiadonu olọn tọn de poun wẹ e yin ya? Mọdopolọ, be yé na tindo zẹẹmẹ eyin dodonọ lẹpo yì olọn mẹ ya? Biblu do nuhe ojlo Jiwheyẹwhe tọn na aigba yin hia hezeheze, bẹsọn kandai nudida lẹ tọn ji kakajẹ numimọ owe Osọhia tọn lẹ ji. Aigba lọ na lẹzun paladisi sọgbe hẹ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn. Ehe wẹ ojlo kavi lẹndai he Jiwheyẹwhe dopagbe nado hẹndi. Nugbonọ he tin to aigba ji lẹ nọ hodẹ̀ dọ ojlo enẹ ni yin wiwà.
Lẹndai dowhenu Mẹdatọ lọ tọn, yèdọ Jiwheyẹwhe ‘he ma nọ diọ’ tọn wẹ yindọ gbẹtọ lẹ ni nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji. (Malaki 3:6; Johanu 17:3; Jakobu 1:17) Na nuhe hugan owhe 100, linlinnamẹwe Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn ehe ko basi zẹẹmẹ adà awe ehelẹ tọn to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn hinhẹndi mẹ. Ehe nọ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ opagbe paladisi aigba ji tọn he tin to Owe-wiwe mẹ lẹ mẹ. Mí basi oylọ na we nado gbadopọnna whẹho lọ yinukọn dogọ, vlavo gbọn hodidọ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali kavi gbọn wekinkan hlan zinjẹgbonutọ linlinnamẹwe ehe tọn lẹ dali.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Dile etlẹ yindọ lẹdogbedevomẹ Biblu tọn susu dohia dọ hogbe Heblu tọn lọ ‘eʹrets yin yiyizan na aigba otò de tọn poun kakati nido yin aigba mítọn blebu, whẹwhinwhẹ́n de ma tin nado dọ dọ aigba he yin nina akọta Islaeli tọn kẹdẹ wẹ hogbe lọ ‘eʹrets he tin to Psalm 37:11, 29 mẹ zẹẹmẹdo gba. Wezẹhomẹ Heblugbe tọn de he yin kinkàn gbọn William Wilson dali basi zẹẹmẹ ‘eʹrets tọn taidi “aigba to linlẹn he gbloada mẹ, yèdọ fihe gbẹtọ lẹ nọ nọ̀ po fihe yé ma nọ nọ̀ po; eyin hogbe lọ yin yiyizan to linlẹn he ma gbloada mẹ, e nọ dlẹnalọdo lẹdo aigba tọn de kavi otò de.” (O.T.W.S) Enẹwutu, nuhe hogbe Heblugbe tọn lọ nọ zẹẹmẹdo jẹnukọn wẹ planẹti mítọn, kavi globu, he yin aigba lọ blebu.—Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, [Flansegbe] 1er janvier 1986, weda 31.
[Yẹdide to weda 4]
Biblu hẹn ẹn họnwun dọ aigba na yin didiọ zun paladisi de to sọgodo
[Yẹdide to weda 7]
Be odẹ̀ he Jesu plọn devi etọn lẹ na tindo zẹẹmẹ eyin aigba lọ busẹ ya?