“Nuyọnẹn” Nọ Basi Hihọ́namẹ

“NADO tindo nuyọnẹn nẹmunẹmu wẹ e do yọnhu sika. Podọ nado tindo zinzin do pọnte dide hú fataka,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 16:16 dọ. Naegbọn nuyọnẹn do yin nujọnu sọmọ? Na “agbó [kavi hihọ́] wẹ nuyọnẹn, yèdọ dile akuẹ yin agbó do: ṣigba ale zinzin tọn wẹ dọ, nuyọnẹn na ogbẹ̀ yé he tindo e lẹ.” (Yẹwhehodọtọ 7:12) Ṣigba, nawẹ nuyọnẹn nọ na ogbẹ̀ mẹhe tindo e lẹ gbọn?

Nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn tintindo, yèdọ oyọnẹn he pegan Ohó Jiwheyẹwhe tọn, Biblu tọn tintindo podọ gbẹninọ sọgbe hẹ ẹ, nọ gọalọna mí nado zinzọnlin to aliho he Jehovah kẹalọyi mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 2:10-12) Ahọlu Sọlọmọni Islaeli hohowhenu tọn dọmọ: “Aligbó nugbonọ lẹ tọn wẹ nado fọnyi sọn oylan mẹ: ewọ he whla aliho etọn, whlẹn ayiha etọn.” (Howhinwhẹn lẹ 16:17) Mọwẹ, nuyọnẹn nọ whlẹn mẹhe tindo e lẹ sọn ali ylankan lẹ ji bo nọ hẹn yé dogbẹ̀! Hogbe nuyọnẹn tọn he yin didọ tlọlọ to Howhinwhẹn lẹ 16:16-33 mẹ lẹ do nugandomẹgo dagbe he nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn sọgan tindo do pọndohlan, hodidọ, po nuyiwa mítọn lẹ po ji hia.a

“Yin Ayiha Whiwhẹnọ”

To whenuena Jesu gbẹ́ tin to olọn mẹ, e yin didohia taidi mẹhe to didọmọ: “Goyiyi, ayi sinsinyẹn, . . . wẹ yẹn gbẹwanna.” (Howhinwhẹn lẹ 8:13) Goyiyi po nuyọnẹn po dẹn tlala do yedelẹ. Mí dona nọ yinuwa po nuyọnẹn po bo nọ tin to aṣeji ma nado wleawuna gbigbọ mẹdezedaga kavi sakla tọn. Mí dona họ́ míde, titengbe eyin mí ko tindo kọdetọn dagbe to adà gbẹzan tọn delẹ mẹ kavi tin to otẹn azọngban tọn de mẹ to agun Klistiani tọn mẹ.

“Sakla wẹ nọ jẹnukọnna husudo,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 16:18 na avase dọ, ‘ayiha goyiyi tọn nọ jẹnukọnna aijijẹ.’ Lẹnnupọndo aijijẹ he ylan hugan to wẹkẹ lọ mẹ ji—yèdọ aijijẹ visunnu pipé gbigbọnọ Jiwheyẹwhe tọn he hẹn ede zun Satani Lẹgba tọn. (Gẹnẹsisi 3:1-5; Osọhia 12:9) Be e ma do gbigbọ goyiyi tọn hia jẹnukọnna aijijẹ etọn ya? Biblu dlẹnalọdo ehe to whenuena e dọ dọ mẹhe ṣẹṣẹ kẹalọyi nugbo de ma dona yin dide do otẹn azọngban tọn mẹ to agun Klistiani tọn mẹ na “to kikla mẹ e nikaa jai do whẹgbledo Lẹgba tọn mẹ.” (1 Timoti 3:1, 2, 6) Lehe e yin nujọnu do sọ ma nado nọgodona sakla mẹdevo lẹ tọn kavi na ẹn dotẹnmẹ nado fọ́n to ayiha mítọn mẹ!

“E bọawu nado yin ayiha whiwhẹnọ hẹ wamọnọ lẹ, hú nado má ogbànna hẹ saklanọ lẹ,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 16:19 dọ. Whẹho Ahọlu Nẹbukadnẹzali Babilọni hohowhenu tọn tọn dohia dọ ayinamẹ ehe yọ́n-na-yizan. E gbọn goyiyi dali ze boṣiọ blibata de dai—vlavo dehe nọtena ewọ lọsu—to danfafa Dula tọn ji. Boṣiọ lọ sọgan ko yin didoai do zannu he yiaga de ji sọmọ bọ agayiyi etọn yì mẹtlu 27. (Daniẹli 3:1) Boṣiọ blibata ehe yin awuwlena nado yin ohia jiawu ahọluigba Nẹbukadnẹzali tọn tọn. Dile etlẹ yindọ nuhe yiaga fiofio lẹ—taidi boṣiọ enẹ, gọna boṣiọ gbẹtọ nukundeji lẹ tọn, po ohọ̀ he yiaga taun lẹ po—sọgan hẹn awuji gbẹtọ lẹ, yé ma nọ tindo nuyiwadomẹji depope do Jiwheyẹwhe ji. Psalm-kàntọ lọ jihàn dọmọ: “Le OKLUNỌ tlẹ yin mẹyiaga sọ, ganṣo e mọ whiwhẹnọ lẹ: ṣigba saklanọ wẹ e yọnẹn sọn aganu.” (Psalm 138:6) Na nugbo tọn, “nuhe yè zedaga to gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn, osùnú de wẹ to Jiwheyẹwhe nukọn.” (Luku 16:15) E pọnte hugan nado ‘hòhuwhẹ míde hlan nuhe yìdo lẹ’ kakati nado “donukun onú kiklo” lẹ.—Lomunu lẹ 12:16.

Dọho po ‘Zinzin po bo Diọlinlẹn Namẹ’

Nawẹ nuyọnẹn tintindo nọ yinuwado hodidọ mítọn ji gbọn? Ahọlu nuyọnẹntọ lọ dọna mí dọmọ: ‘Ewọ he yí zinzin do basi owhẹ̀ na mọ dagbe: mẹhe sọ dotudo OKLUNỌ go, wẹ jijọhonọ. Nuyọnẹntọ to ayiha etọn mẹ wẹ yè na ylọ zinzintọ: vivi nùflo tọn sọ nọ diọlinlẹn namẹ. Zinzin wẹ asisa ogbẹ̀ tọn hlan ewọ he tindo e: ṣigba mẹplọnlọ nulunọ tọn nululu wẹ. Ayiha nuyọnẹntọ tọn plọn onù etọn, e sọ hẹn linlẹndiọnamẹ sù to nùflo etọn ji.’—Howhinwhẹn lẹ 16:20-23.

Nuyọnẹn nọ gọalọna mí nado dọho po zinzin po bo diọlinlẹn namẹ. Etẹwutu? Na mẹhe yin nuyọnẹntọ to ayiha mẹ nọ tẹnpọn nado “mọ dagbe” to whẹho de mẹ bo ‘dotudo Jehovah go.’ Eyin mí dovivẹnu nado nọ mọ jẹhẹnu dagbe mẹdevo lẹ tọn, e yọnbasi taun dọ mí na nọ dọ ohó dagbe lẹ gando yé go. Kakati nado nọ fiẹ, kavi dọnnu, hogbe mítọn lẹ na vivi bo diọlinlẹn namẹ. Nukunnumimọjẹ ninọmẹ mẹdevo lẹ tọn mẹ ganji na gọalọna mí nado yọ́n obá he mẹ nuhe yé to akọndona sinyẹn jẹ po lehe yé to pipehẹ ẹ do po.

Hodidọ nuyọnẹn tọn sọ yin nujọnu to whenuena mí to mahẹ tindo to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn po gbẹtọ lẹ hinhẹnzun devi po tọn mẹ. Whenuena mí to Ohó Jiwheyẹwhe tọn plọn mẹdevo lẹ, yanwle mítọn ma yin nado dọ nuhe tin to Owe-wiwe mẹ na yé poun gba, kakatimọ nado jẹ ahun yetọn mẹ. Ehe biọ dọ mí ni dọho he na diọlinlẹn namẹ lẹ. Apọsteli Paulu dotuhomẹna gbẹdohẹmẹtọ etọn Timoti nado nọte to nuhe e ko “yí nukun [etọn] hùn do e go hezeheze” kavi yin linlẹndiọna nado yise lẹ mẹ.—2 Timoti 3:14, 15.

Hogbe Glẹki tọn na “linlẹndiọnamẹ” zẹẹmẹdo ayiha didiọnamẹ gbọn nuyiwadomẹji hoyijlẹdohogo tọn kavi dogbapọnnanu walọ dagbe tọn lẹ dali,” wẹ wezẹhomẹ Biblu tọn de dọ. (An Expository Dictionary of New Testament Words gbọn W. E. Vine dali.) Mí dona yọ́n linlẹn, ojlo, ninọmẹ, po dodonu todoaitọ mítọn tọn po nado sọgan dọho he dutomẹji bo hẹn ẹn nado diọlinlẹn. Nawẹ mí sọgan tindo nukunnumọjẹnumẹ mọnkọtọn gbọn? Devi Jakobu na gblọndo dọmọ: ‘Nọ yawu nado sè, nọ whleawu nado gblọn.’ (Jakobu 1:19) Gbọn kanbiọ kinkanse todoaitọ lọ po sọwhiwhe yíyí do dotoaina nuhe e dọ lẹ po dali, mí sọgan yọ́n nuhe tin to ahun etọn mẹ.

Apọsteli Paulu yin ayidego taun to nugopipe etọn nado “diọlinlẹn” na mẹdevo lẹ mẹ. (Owalọ lẹ 18:4, NW) Demetliu, fataka-yawàtọ he tlẹ yin dopo to agọjẹdomẹtọ etọn lẹ mẹ yigbe dọmọ: “E ma yin Efesu kẹdẹ, ṣigba dibla yin Asia lẹpo lẹdo, wẹ Paulu he to alọtúndo [kavi to linlẹndiọna] bosọ to mẹsusu diọ.” (Owalọ lẹ 19:26) Be Paulu sọalọakọ́n dọ nugopipe etọn wẹ hẹn ẹn nado tindo kọdetọn dagbe to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ ya? Paali. E pọ́n azọ́n yẹwhehodidọ tọn etọn hlan nado yin ‘osọhia gbigbọ po huhlọn Jiwheyẹwhe tọn tọn po.’ (1 Kọlintinu lẹ 2:4, 5) Gbigbọ wiwe Jehovah tọn nọ gọalọna mílọsu ga. Na mí dotudo Jehovah go wutu, mí deji dọ ewọ na gọalọna mí dile mí to vivẹnudo nado dọho po zinzin po bo diọlinlẹn namẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ.

Abajọ “nuyọnẹntọ to ayiha mẹ” yin yiylọdọ “zinzintọ.” (Howhinwhẹn lẹ 16:21) Mọwẹ, zinzin yin “asisa ogbẹ̀ tọn” na mẹhe tindo e lẹ. Ṣigba etẹwẹ dogbọn nulunọ lẹ dali? Yé nọ “vlẹ nuyọnẹn po mẹplọnlọ po.” (Howhinwhẹn lẹ 1:7) Etẹ mẹ wẹ mẹplọnlọ Jehovah tọn gbigbẹdai nọ dekọtọn do na yé? Dile e yin didọ to aga do, Sọlọmọni dọmọ: ‘Mẹplọnlọ nulunọ tọn nululu wẹ.’ (Howhinwhẹn lẹ 16:22) Yé nọ mọ mẹplọnlọ yí dogọ, whlasusu gbọn yasanamẹ sinsinyẹn dali. Nulunọ lẹ sọgan sọ hẹn yajiji, winyan, azọ̀n, kavi okú ajiji wá yede ji.

Ahọlu Islaeli tọn dọhodo nuyiwadomẹji dagbe he nuyọnẹn nọ tindo do hodidọ mítọn ji yinukọn dogọ dọmọ: “Ohó vivi taidi owínjá, e vivi na ayiha, e sọ hẹn ohú jẹ gángán.” (Howhinwhẹn lẹ 16:24) Dile owín nọ vivi bo nọ fahomẹna mẹhe huvẹ to hùhù, mọ wẹ ohó dagbe didọ nọ na tulimẹ bosọ nọ fahomẹnamẹ do. Owín sọ nọ namẹ agbasalilo bo nọ hẹnazọ̀ngbọ bosọ nọ wadagbe na gbẹtọ. Nudopolọ wẹ ohó dagbe lẹ nọ wà; yé nọ wà dagbe na mí to gbigbọ-liho.—Howhinwhẹn lẹ 24:13, 14.

Họ́ Dewe Sọta ‘Aliho He Taidi Dehe Yọ́n’

“Aliho de tin he taidimẹ e yọ́n na gbẹtọ,” wẹ Sọlọmọni dọ, “ṣigba pòdo etọn aliho okú tọn wẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 16:25) Avase de wẹ ehe yin sọta nulẹnpọn agọ̀ po afọdidona aliho nuyiwa tọn he jẹagọdo osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn po. Aliho tangan de sọgan taidi dehe sọgbe to pọndohlan gbẹtọvi mapenọ de tọn mẹ ṣigba bo jẹagọ mlẹnmlẹn do nunọwhinnusẹ́n dodo he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ. Humọ, Satani sọgan hẹn oklọ mọnkọtọn gbayipe sọmọ bọ mẹde na yin whinwhàn nado hodo aliho he e yise dọ e sọgbe, to whenuena e yindọ okú wẹ kọdetọn etọn.

Nuhe sọgan basi hihọ́namẹ hugan ma nado yin kiklọ wẹ ahun nuyọnẹn po zinzin po tọn tintindo gọna ayihadawhẹnamẹnu he yin pinplọn gbọn oyọnẹn Ohó Jiwheyẹwhe tọn tọn dali. To whenuena mí to nudide lẹ basi to gbẹ̀mẹ—vlavo gando walọ dagbe, sinsẹ̀n-bibasi, kavi nudevo depope go—aliho dagbe hugan nado nọavunte sọta mẹdetiti-kiklọ wẹ nado yin anadena gbọn nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ gando dagbe po oylan po go dali.

“Huvẹ Azọ́nwatọ Tọn Nọ Wazọ́n Na Ẹn”

“Mẹhe wazọ́n, e wazọ́n na ede,” wẹ ahọlu nuyọnẹntọ lọ zindonukọn dọ, ‘na onù etọn nọ hẹn ẹn basi i.’ (Howhinwhẹn lẹ 16:26) Sọlọmọni to didọ dọ ojlo azọ́nwatọ de tọn nado dùnú ‘sọgan wazọ́n na ẹn’ na huvẹ he to hùhù i ‘nọ hẹn ẹn po huhlọn po,’ kavi whàn ẹn wutu. Bible de Jérusalem dọmọ: “Huvẹ azọ́nwatọ tọn nọ wazọ́n na ẹn, na onù etọn nọ sisẹ́ ẹ.” Ojlo he sọgbe, taidi ojlo lọ nado dùnú sọgan whàn mí nado yin azọ́n sinsinyẹn watọ. Ojlo mọnkọtọn nọ hẹn ale wá. Ṣigba, etẹwẹ eyin ojlo dagbe yin dotẹnmẹna zẹjlẹgo sọmọ bọ e lẹzun nukunkẹn? Kọdetọn lọ nọ taidi nuhe nọ jọ to whenuena miyọ́n jiji pẹvide jideji bo wle zungbo. Nukunkẹn yin nujijlo glanglan podọ e nọ hẹn nugbajẹmẹji wá. Nuyọnẹntọ he yọ́n owù lọ na nọ gbadopọnna nujlomẹ etọn he tlẹ yin dagbe lẹ.

Ma “Yì Aliho He Ma Yọ́n Ji” Blo

Ohó he nọ tọ́nsọn onù mítọn mẹ lẹ sọgan hẹn nugbajẹmẹji wá taidi miyọ́n jiji daho de. Sọlọmọni basi zẹẹmẹ nugandomẹgo ylankan awugbopo mẹdevo lẹ tọn dindin bo jla yé pé tọn dọmọ: “Gbẹtọ ylankan kùn oylan jẹgbonu, podọ ozò he nọ mẹ̀n omẹ tin nùflo etọn ji. Gbẹtọ yẹwatọ do avùn dai: nuglọhodọtọ sọ klan họntọn do ovò.” —Howhinwhẹn lẹ 16:27, 28.

Mẹhe nọ tẹnpọn nado hẹn yinkọ dagbe hatọ etọn tọn gble yin “gbẹtọ ylankan.” Mí dona tẹnpọn nado nọ dín jẹhẹnu dagbe mẹdevo lẹ tọn bo nọ dọ nuhe na hẹn yé nado mọ osi mẹdevo lẹ tọn yí. Podọ etẹwẹ dogbọn todidoai na mẹhe nọ dọmẹnu pé lẹ dali? Ohó yetọn lẹ sọgan fọ́n ayihaawe he ma tindo dodonu depope dote, klan họntọn bo hẹn kinklan wá agun lọ mẹ. Nuyọnẹn na gọalọna mí ma nado dotoaina yé.

To avase nina gando huhlọn mẹkiklọ tọn he sọgan hẹn mẹde nado hodo aliho he ma sọgbe go, Sọlọmọni dọmọ: “Gbẹtọ [danuwatọ] klọ kọmẹnu etọn, bosọ hẹn ẹn yì aliho he ma yọ́n ji. Ewọ he miọnnukun etọn nado lẹn onú yẹwiwa tọn wẹ, ewọ he há nùflo etọn, e hẹn onú ylankan jọ.”—Howhinwhẹn lẹ 16:29, 30.

Be danuwiwa sọgan yí huhlọn mẹkiklọ tọn zan do sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ ji ya? To egbehe, mẹsusu ko yin kiklọ nado “lẹn onú yẹwiwa tọn.” Yé nọ nọgodona kavi doalọ to danuwiwa mẹ. E sọgan bọawuna mí ma nado tindo mahẹ to danuwiwa mọnkọtọn mẹ tlọlọ. Ṣigba etẹwẹ eyin mí yin yẹdoklọ biọ e mẹ? Be livi susu gbẹtọ lẹ tọn ma ko yin kiklọ nado nọ pọ́n ayidedai kavi aihundida lanmẹyiya tọn he nọ nọgodona danuwiwa lẹ ya? Avase Owe-wiwe tọn họnwun: “Ewọ he to zọnlinzin hẹ nuyọnẹntọ na yọnnuin: ṣigba ogbẹ́ nulunọ lẹ tọn na sudo.” (Howhinwhẹn lẹ 13:20) Lehe nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn nọ basi hihọ́na mí do sọ!

Etẹwẹ sọgan yin didọ gando mẹhe ko yí gbẹwhenu etọn lẹpo zan hẹ nuyọnẹntọ po zinzintọ lẹ po bo ma ko “yì aliho he ma yọ́n ji” go? Mẹhe yí gbẹzan etọn zan to aliho dodo tọn ji yọnwhanpẹ to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ bosọ jẹna sisi. “Jẹgbakun gigo tọn wẹ ota owhànọ, eyin yè mọ ẹn to aliho dodo tọn ji,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 16:31 dọ.

To alọ devo mẹ, homẹgble he ma yin didava ma jẹna pipà depope. Kaini, viplọnji Adam po Evi po tọn, ‘gblehomẹ tlala’ do nọvi etọn Abẹli go bo ‘fọ́n do e ji bosọ hù i.’ (Gẹnẹsisi 4:1, 2, 5, 8) Dile etlẹ yindọ mí sọgan gblehomẹ po whẹjijọ po to whedelẹnu, mí dona tin to aṣeji ma nado dike homẹgble mítọn ni zẹ̀pá. Howhinwhẹn lẹ 16:32 dọ hezeheze dọmọ: “Ewọ he whleawu nado gblehomẹ, pọnte hú huhlọntọ: ewọ he sọ dugán to gbigbọ etọn ji, hugan ewọ he yanwhàn otò tọn.” Homẹgble he ma yin didava ma yin ohia jẹhẹnu dagbe kavi huhlọn tọn. Kakatimọ madogán he sọgan hẹn mẹde nado “yì aliho he ma yọ́n ji” wẹ e yin.

Whenuena ‘Whẹdida Lẹpo Wá sọn Jehovah Dè’

“Yè wẹ́n agege kọ̀n do [kavi devò do] yẹndawe avọ̀ tọn mẹ,” wẹ ahọlu Islaeli tọn dọ, “ṣigba whẹdida etọn lẹpo, OKLUNỌ tọn wẹ. (Howhinwhẹn lẹ 16:33) To Islaeli hohowhenu tọn mẹ, Jehovah nọ hẹn ojlo etọn zun yinyọnẹn to whedelẹnu gbọn ovò-dide dali. Ehe nọ yin wiwà po zannu kavi opò flinflin lẹ po. Tintan whẹ́, Jehovah nọ yin vivẹ nado basi nudide do whẹho de ji. Enẹgodo, zannu he yè do devò lọ lẹ nọ yin bibẹdo yẹndawe avọ̀ de tọn mẹ bosọ nọ yin bibẹ tọ́n. Kọdetọn lọ nọ yin alọkẹyi taidi nuhe wá sọn Jiwheyẹwhe dè.

Jehovah ma nọ dọ nuhe e tindo to linlẹn mẹ na omẹ etọn lẹ gbọn ovò gblamẹ ba. E ko de ojlo etọn hia to Ohó etọn, Biblu mẹ. Oyọnẹn he pegan Biblu tọn tintindo yin dandannu nado mọ nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn yí. Enẹwutu, mí ma dona dike azán dopo tata ni juwayi bọ mí ma na hia Owe-wiwe gbọdo lọ.—Psalm 1:1, 2; Matiu 4:4.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 8]

Naegbọn nuyọnẹn do pọnte hú sika?

[Yẹdide to weda 9]

Etẹwẹ na gọalọna we nado diọlinlẹn namẹ to lizọnyizọn lọ mẹ?

[Yẹdide to weda 10]

“Gbẹtọ ylankan kùn oylan jẹgbonu”

[Yẹdide to weda 11]

Homẹgble he ma yin didava sọgan hẹn mẹde nado “yì aliho he ma yọ́n ji”

[Yẹdide to weda 12]

Danuwiwa tindo huhlọn mẹkiklọ tọn