Nudọnamẹ Dogọ Lẹ

Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ sinai do nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ ji. Nunọwhinnusẹ́n ehelẹ wẹ nugbo dodonu tọn he mí nọ mọ to Biblu mẹ lẹ. Yé nọ gọalọna mí nado yọ́n linlẹn gọna numọtolanmẹ he Jiwheyẹwhe nọ tindo gando whẹho lẹ go. Nunọwhinnusẹ́n lẹ nọ gọalọna mí nado basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ to gbẹ̀mẹ bo wà nuhe sọgbe. Yé sọ nọ gọalọ titengbe to ninọmẹ he ji osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn ma dọhodo tlọlọ lẹ mẹ.

▸ Weta 1, hukan 8

Tonusisena Jehovah zẹẹmẹdo dọ mí ni desọn ojlo mẹ bo wà nuhe e biọ to mí si lẹ. Jehovah jlo dọ mí ni setonuna ẹn na mí yiwanna ẹn wutu. (1 Johanu 5:3) Eyin mí yiwanna Jiwheyẹwhe bo nọ dejidego, mí na nọ hodo ayinamẹ etọn lẹ to ninọmẹ lẹpo mẹ. Mí na nọ setonuna ẹn etlẹ yin to whenue mọwiwà ma bọawu. Nudagbe wẹ e yin nado nọ setonuna Jehovah, na ewọ nọ plọn mí lehe mí gán zan gbẹzan dagbe de do todin, podọ e dopà dọ mí na duvivi dona susu tọn to sọgodo. —Isaia 48:17.

▸ Weta 1, hukan 10

Jehovah ko na dopodopo mítọn mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn, kavi nugopipe lọ nado de nuhe jlo mí. E ma dá mí taidi maṣinu lẹ. (Deutelonomi 30:19; Jọṣua 24:15) Mí gán yí mẹdekannujẹ mítọn zan nado de nuhe sọgbe lẹ. Amọ́ eyin mí ma to aṣeji, mí sọgan basi nudide nulú tọn lẹ. Na mí tindo mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn wutu, mílọsu wẹ dona de na míde eyin mí na yin nugbonọ na Jehovah bo dohia dọ mí yiwanna ẹn nugbonugbo kavi lala.

▸ Weta 1, hukan 12

Jehovah ze nujinọtedo walọ dagbe tọn, kavi anademẹ lẹ dai gando walọ po nuyiwa mítọn lẹ po go. To Biblu mẹ, mí gán plọn nujinọtedo enẹlẹ gọna lehe yé sọgan gọalọna mí nado zan gbẹzan dagbe de do. (Howhinwhẹn lẹ 6:16-19; 1 Kọlintinu lẹ 6:9-11) Anademẹ enẹlẹ nọ gọalọna mí nado yọ́n nuhe Jiwheyẹwhe nọ pọnhlan taidi dagbe kavi oylan. Yé sọ nọ gọalọna mí nado yọ́n lehe mí na nọ do owanyi hia, basi nudide dagbe lẹ bo jọmẹ hẹ mẹdevo lẹ do. Dile etlẹ yindọ nujinọtedo aihọn tọn lẹ fọ́n bo to doyi, nujinọtedo Jehovah tọn lẹ ma nọ diọ. (Deutelonomi 32:4-6; Malaki 3:6) Nujinọtedo enẹlẹ hihodo nọ basi hihọ́na mí to agbasa-liho podọ to numọtolanmẹ-liho.

▸ Weta 1, hukan 17

Ayihadawhẹnamẹnu mítọn yin nude he to ohò mítọn mẹ bo nọ gọalọna mí nado yọ́n dagbe gbọnvona oylan. Jehovah ko na dopodopo mítọn ayihadawhẹnamẹnu de. (Lomunu lẹ 2:14, 15) Eyin ayihadawhẹnamẹnu mítọn na wazọ́n ganji, mí dona plọn ẹn sọgbe hẹ nujinọtedo walọ dagbe tọn Jehovah tọn lẹ. To whenẹnu, ayihadawhẹnamẹnu mítọn gán nọ gọalọna mí nado basi nudide he na hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn lẹ. (1 Pita 3:16) Ayihadawhẹnamẹnu mítọn sọgan na mí avase to whenue mí jlo na basi nudide nulú tọn de, kavi e gán zọ́n bọ nuṣiwa mítọn de na wá vẹna mí taun to godo mẹ. Ayihadawhẹnamẹnu mítọn gán yin hinhẹnflu, ṣigba po alọgọ Jehovah tọn po, mí gán plọn ẹn bọ e na gọjẹ azọ́nwa ji ganji. Ayihadawhẹnamẹnu dagbe de nọ zọ́n bọ mí nọ tindo jijọho ahun mẹ tọn po osi mẹdetiti tọn po.

▸ Weta 2, hukan 3

Budisi Jiwheyẹwhe zẹẹmẹdo nado yiwanna ẹn bo tindo sisi na ẹn sọmọ bọ mí ma na jlo na wà nudepope he na hẹn homẹgble e. Budisi Jiwheyẹwhe nọ gọalọna mí nado wà nuhe sọgbe bo dapana nuhe ylan. (Salmu lẹ 111:10) E nọ whàn mí nado yí sọwhiwhe do dotoaina nuhe Jehovah dọ lẹpo. E sọ nọ gọalọna mí nado de opà he mí do na ẹn lẹ, na mí tindo sisi sisosiso na ẹn wutu. Budisi Jiwheyẹwhe nọ yinuwado nulẹnpọn mítọn, lehe mí nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ do po nudide he mí nọ basi egbesọegbesọ lẹ po ji.

▸ Weta 2, hukan 9

Lẹnvọjọ bẹ numọtolanmẹ awubla sisosiso tọn he mẹde nọ tindo na e ko ṣì nude wà wutu hẹn. E nọ vẹna mẹhe yiwanna Jiwheyẹwhe lẹ taun to whenue yé doayi e go dọ emi ko yinuwa jẹagọdo nujinọtedo etọn lẹ. Eyin mí ṣinuwa, mí dona vẹ̀ Jehovah dọ ni jona mí to dodonu avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn ji. (Matiu 26:28; 1 Johanu 2:1, 2) Whenue mí lẹnvọjọ sọn ahun mẹ wá bo doalọtena nuylankan wiwà, mí gán deji dọ Jehovah na jona mí. Mí masọ dona to whẹ̀do míde gando nuṣiwa hoho lọ go ba. (Salmu lẹ 103:10-14; 1 Johanu 1:9; 3:19-22) Mí dona dovivẹnu vẹkuvẹku nado plọnnu sọn nuṣiwa mítọn lẹ mẹ bo diọ nulẹnpọn agọ̀ depope he mí tindo bosọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ.

▸ Weta 2, hukan 18

Eyin mẹhe waylando sinsinyẹn de ma lẹnvọjọ bo gbẹ́ ma nado hodo nujinọtedo Jehovah tọn lẹ, e ma gán sọ yin hagbẹ agun lọ tọn ba. E dona yin didesẹ sọn agun mẹ. Eyin mẹde yin didesẹ sọn agun mẹ, mí masọ nọ dogbẹ́ hẹ ẹ kavi dọho hẹ ẹ ba. (1 Kọlintinu lẹ 5:11; 2 Johanu 9-11) Tito mẹdesẹ sọn agun mẹ tọn nọ basi hihọ́na oyín Jehovah tọn po agun lọ po. (1 Kọlintinu lẹ 5:6) Mẹdidesẹ sọn agun mẹ sọ yin aliho de nado domẹplọnlọ ylanwatọ de go, na e nido lẹnvọjọ bo lẹkọwa Jehovah dè.—Luku 15:17.

▸ Weta 3, hukan 19

Jehovah yiwanna mí bosọ jlo na gọalọna mí. Enẹ wẹ zọ́n bọ e do nọ na mí anademẹ po ayinamẹ lẹ po gbọn Biblu po mẹhe yiwanna Jiwheyẹwhe lẹ po gblamẹ. Taidi gbẹtọvi mapenọ, mí do hudo alọgọ enẹ tọn taun. (Jelemia 17:9) Eyin mí nọ dotoaina mẹhe Jehovah nọ yizan nado deanana mí lẹ po sisi po, mí na dohia dọ mí tindo sisi na ewọ bo jlo na setonuna ẹn.—Heblu lẹ 13:7.

▸ Weta 4, hukan 2

Na mí yin mapenọ wutu, e bọawu dọ mí ni lẹzun ṣejannabinọ podọ goyitọ. Ṣigba, Jehovah jlo dọ mí ni yin whiwhẹnọ. Mí nọ saba jẹ whiwhẹ plọn ji to whenue mí yí míde jlẹdo Jehovah go bo mọ obá he mẹ mí whè jẹ. (Jobu 38:1-4) Adà titengbe whiwhẹ tọn devo wẹ nado plọn nado nọ lẹn mẹdevo lẹ tọn bo nọ dín dagbe yetọn hú mítọn titi. Goyiyi nọ saba hẹn mẹde nado mọdọ emi pọnte hú mẹdevo lẹ. Whiwhẹnọ nọ yí ahundopo do gbeje ede pọ́n nado yọ́n nugopipe po awugbopo etọn lẹ po. E ma nọ vẹawuna ẹn nado yigbe nuṣiwa etọn lẹ tọn bo vẹvẹ bosọ kẹalọyi ayinamẹ mẹdevo lẹ tọn. Mẹhe yin whiwhẹnọ nọ ganjẹ Jehovah go bo nọ hodo anademẹ etọn lẹ.—1 Pita 5:5.

▸ Weta 4, hukan 4

Aṣẹpipa yin jlọjẹ he mẹde tindo nado na anademẹ mẹdevo lẹ bo basi nudide. Jehovah wẹ tindo aṣẹpipa hugan to olọn mẹ podọ to aigba ji. Na ewọ wẹ dá nulẹpo wutu, ewọ wẹ dohuhlọn hugan to wẹkẹ lọ mẹ. E nọ yí aṣẹpipa etọn zan nado hẹn ale wá na mẹdevo lẹ. Jehovah ko deazọ́nna gbẹtọvi delẹ nado nọ penukundo mí go. Di apajlẹ, mẹjitọ lẹ, mẹho agun tọn lẹ po tohọluduta lẹ po tindo aṣẹpipa jẹ obá de mẹ, podọ Jehovah jlo dọ mí ni nọ kọngbedopọ hẹ yé. (Lomunu lẹ 13:1-5; 1 Timoti 5:17) Amọ́, eyin osẹ́n gbẹtọvi tọn wá sọta osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn, mí nọ setonuna Jiwheyẹwhe kakati nido yin gbẹtọ. (Owalọ lẹ 5:29) Eyin mí kẹalọyi aṣẹpipa mẹhe Jehovah to yiyizan lẹ tọn, mí nọ dohia Jehovah dọ mí tindo sisi na nudide etọn lẹ.

▸ Weta 4, hukan 7

Jehovah nọ yí mẹho lẹ, yèdọ mẹmẹsunnu numimọ lẹ zan nado penukundo agun lọ go. (Deutelonomi 1:13; Owalọ lẹ 20:28) Sunnu ehelẹ nọ gọalọna mí nado hẹn haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah lodo bo basi sinsẹ̀n hlan ẹn to jijọho mẹ podọ to titoji. (1 Kọlintinu lẹ 14:33, 40) Whẹpo mẹho agun tọn lẹ do nọ yin dide gbọn gbigbọ wiwe dali, yé dona jẹ nubiọtomẹsi tangan he yin mimọ to Biblu mẹ delẹ kọ̀n. (1 Timoti 3:1-7; Titu 1:5-9; 1 Pita 5:2, 3) Mí dejido titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn go bo nọ nọgodona ẹn, enẹwutu mí nọ yí ayajẹ do kọngbedopọ hẹ mẹho lẹ.—Salmu lẹ 138:6; Heblu lẹ 13:17.

▸ Weta 4, hukan 8

Jehovah ko deazọ́nna mẹjitọ lẹ nado penukundo ovi lẹ po whédo yetọn po go. Amọ́, Biblu basi zẹẹmẹ dọ otọ́ wẹ yin tatọ́ to whẹndo mẹ. Eyin otọ́ ma tin to whẹndo de mẹ, onọ̀ lọ nọ lẹzun tatọ́. Delẹ to azọngban he tatọ́ whẹndo tọn de tindo lẹ mẹ wẹ nado wleawuna núdùdù, avọ̀ po adọtẹn po na whẹndo lọ. Onú titengbe wẹ e yin dọ tatọ́ whẹndo tọn de ni nọ yin nukọntọ to sinsẹ̀n-bibasi hlan Jehovah mẹ to whẹndo etọn mẹ. Di apajlẹ, e nọ hẹn ẹn diun dọ yé yì opli agun tọn lẹ, tindo mahẹ to lizọnyizọn lọ mẹ bosọ plọn Biblu dopọ to gbesisọ mẹ. Tatọ́ whẹndo tọn sọ nọ yin nukọntọ to nudide lẹ bibasi mẹ. E nọ dovivẹnu to whepoponu nado hodo apajlẹ Jesu tọn bo nọ jọmẹ bosọ nọ yin lẹnpọn dagbenọ, e ma nọ fiẹ kavi ylanhùn gbede. Enẹ nọ zọ́n bọ owanyi nọ tin to whẹndo lọ mẹ bọ mẹlẹpo nọ tin to hihọ́ glọ bo nọ tindo haṣinṣan he lodo de hẹ Jehovah.

▸ Weta 4, hukan 12

Hagbẹ Anademẹtọ lọ wẹ pipli sunnu delẹ tọn he tindo todido olọn mẹ tọn bo nọ yin yiyizan gbọn Jiwheyẹwhe dali nado deanana azọ́n omẹ etọn lẹ tọn. To owhe kanweko tintan whenu, Jehovah yí hagbẹ anademẹtọ de zan nado deanana agun Klistiani dowhenu tọn lẹ tọn to sinsẹ̀n-bibasi po azọ́n yẹwhehodidọ tọn yetọn po mẹ. (Owalọ lẹ 15:2) To egbehe, mẹmẹsunnu sọha kleun he to sinsẹ̀n to pọmẹ taidi Hagbẹ Anademẹtọ lọ nọ yin nukọntọ to anadidena omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ po hihọ́-bibasina yé po mẹ. Mẹmẹsunnu ehelẹ nọ ganjẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn po gbigbọ wiwe etọn po go nado basi nudide lẹ. Jesu ylọ pipli sunnu yiamisisadode lẹ tọn ehe dọ “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ.”—Matiu 24:45-47.

▸ Weta 4, hukan 15

E sọgan wá yin bibiọ to mẹmẹyọnnu de si dọ ni penukundo azọ́n he mẹmẹsunnu de dona wà to agun mẹ go. To whenue e to azọ́n mọnkọ wà, e nọ ṣinyọnnudo ota nado dohia dọ emi tindo sisi na tito he Jehovah zedai. Ṣigba, ninọmẹ tangan delẹ kẹdẹ mẹ wẹ e na biọ dọ ni ṣinyọnnudo ota te. Di apajlẹ, mẹmẹyọnnu de na ṣinyọnnudo ota eyin e to anadena plọnmẹ Biblu de to whenue asu etọn kavi mẹmẹsunnu he ko yí baptẹm de tin to finẹ.—1 Kọlintinu lẹ 11:11-15.

▸ Weta 4, hukan 17

Mí nọ nọ̀ kada to whenue mí gbẹ́ nado tindo mahẹ to whẹho tonudidọ tọn lẹ mẹ. (Johanu 17:16) Omẹ Jehovah tọn lẹ nọ nọgodona Ahọluduta etọn. Mí nọ nọ̀ kada na whẹho aihọn tọn lẹ, dile Jesu wà do.

Jehovah degbe dọ mí ni “nọ setonuna gandudu lẹ po aṣẹpipa lẹ po.” (Titu 3:1, 2; Lomunu lẹ 13:1-7) Ṣigba, osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn sọ dọ dọ mí ma dona hùmẹ. Enẹwutu, ayihadawhẹnamẹnu Klistiani de tọn ma na dike ni yì awhàn. Eyin dotẹnmẹ yin nina Klistiani de nado wà tòzọ́n do otẹn awhànzọ́n tọn mẹ, e dona gbeje ede pọ́n nado yọnẹn eyin ayihadawhẹnamẹnu etọn kẹalọyi dọ ni wàmọ kavi lala.

Jehovah kẹdẹ wẹ mí nọ sẹ̀n, na ewọ wẹ Mẹdatọ mítọn. Dile etlẹ yindọ mí nọ na sisi ohia otò tọn lẹ, mí ma nọ dọnudo asia kavi ji tohàn. (Isaia 43:11; Daniẹli 3:1-30; 1 Kọlintinu lẹ 10:14) Humọ, dopodopo omẹ Jehovah tọn lẹ tọn nọ basi nudide ma nado ze tonudọgbẹ́ kavi tonudọtọ depope to vòbibla lẹ whenu, na mí ko de nado nọ adà gandudu Jiwheyẹwhe tọn mẹ wutu.—Matiu 22:21; Johanu 15:19; 18:36.

▸ Weta 5, hukan 2

Aihọn nọ ze aliho nulẹnpọn tọn Satani tọn daga. Aliho nulẹnpọn tọn enẹ gbayipe taun to mẹhe ma yiwanna Jehovah bo ma nọ hodo apajlẹ etọn lẹ gọna mẹhe nọ dovọ́na nujinọtedo etọn lẹ ṣẹnṣẹn. (1 Johanu 5:19) Nulẹnpọn mọnkọtọn po nuyiwa he kọ̀n e nọ planmẹ jẹ lẹ po wẹ nọ yin yiylọdọ gbigbọ aihọn tọn. (Efesunu lẹ 2:2) Omẹ Jehovah tọn lẹ nọ hẹn ẹn diun dọ yé ma joawuna gbigbọ enẹ. (Efesunu lẹ 6:10-18) Kakatimọ, mí yiwanna aliho Jehovah tọn lẹ bo nọ dovivẹnu nado tẹdo aliho nulẹnpọn tọn etọn go.

▸ Weta 5, hukan 7

Atẹṣiṣi zẹẹmẹdo mẹdetiti didohia taidi mẹhe jẹagọdo nugbo Biblu tọn. Atẹṣitọ lẹ nọ diọnukunsọ Jehovah gọna Jesu, yèdọ Ahọlu he yin dide do Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ji, bo nọ tẹnpọn nado dọ̀n mẹdevo lẹ do awhàn mẹ. (Lomunu lẹ 1:25) Yé nọ jlo na fọ́n ayihaawe dote na mẹhe to Jehovah sẹ̀n lẹ. Mẹdelẹ lẹzun atẹṣitọ to agun Klistiani dowhenu tọn mẹ, podọ mẹdelẹ sọ nọ wàmọ to egbehe. (2 Tẹsalonikanu lẹ 2:3) Mẹhe yin nugbonọ na Jehovah lẹ ma nọ tindo kanṣiṣa depope hẹ atẹṣitọ lẹ. Mí ma dona dike tlintlindo-dindin kavi kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn ni sisẹ́ mí nado hia kavi dotoaina linlẹn atẹṣitọ lẹ tọn. Mí nọ yin nugbonọ na Jehovah bo nọ sẹ̀n ewọ kẹdẹ.

▸ Weta 5, hukan 9

To Osẹ́n Mose tọn glọ, akọta Islaeli tọn nọ biọ dọ Jehovah ni jona ylando yetọn lẹ. Yé nọ hẹn jinukun, amì po kanlin lẹ po wá tẹmpli mẹ nado basi avọ́sinsan ovẹsè tọn lẹ. Enẹ nọ flinnu Islaelivi lẹ dọ Jehovah wleawufo nado jona ylando akọta lọ blebu tọn podọ mẹdopodopo tọn. Todin he Jesu ko ze ogbẹ̀ etọn jo do ylando mítọn lẹ tamẹ, e masọ biọ dọ avọ́sinsan ovẹsè tọn lẹ ni yin bibasi ba. Jesu ko basi avọ́sinsan pipé lọ “whladopo podọ kakadoi.”—Heblu lẹ 10:1, 4, 10.

▸ Weta 7, hukan 6

To Osẹ́n Mose tọn glọ, dotẹnmẹ yin nina gbẹtọ lẹ nado dù kanlin lẹ. Yé sọ yin gbedena nado nọ yí kanlin lẹ do sanvọ́. (Levitiku 1:5, 6) Ṣigba, Jehovah ma nagbè omẹ etọn lẹ pọ́n gbede nado ylanhùn do kanlin lẹ go. (Howhinwhẹn lẹ 12:10) Na nugbo tọn, Osẹ́n lọ bẹ anademẹ delẹ hẹn he nọ basi hihọ́na kanlin lẹ sọn kanyinylan si. Islaelivi lẹ yin gbedena nado nọ penukundo kanlin yetọn lẹ go ganji.—Deutelonomi 22:6, 7.

▸ Weta 7, hukan 6

Nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ. Ohùn bẹ nugonu tangan ẹnẹ hẹn—enẹ wẹ nugonu vẹẹ lẹ, nugonu wewe lẹ, plaquettes po plasma po. Nugonu tangan ohùn tọn ẹnẹ enẹlẹ mẹ wẹ nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ nọ yin didesọn.a

Klistiani lẹ nọ gbẹ́ ma nado do ohùn blebu kavi depope to nugonu tangan etọn ẹnẹ lẹ mẹ do lanmẹ. Ṣigba, be yé dona kẹalọyi nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ wẹ ya? Biblu ma basi zẹẹmẹ gigọ́ do whẹho ehe ji. Enẹwutu, Klistiani dopodopo wẹ dona yí ayihadawhẹnamẹnu etọn he yin pinplọn gbọn Biblu dali zan nado basi nudide etọn titi.

Klistiani delẹ nọ de ma nado kẹalọyi nugonu pẹvi pete ohùn tọn depope. Yé nọ basi nudide enẹ vlavo na yé mọdọ to Osẹ́n he Jiwheyẹwhe na Islaeli mẹ, ohùn he yin didesọn kanlin de mẹ lẹpo wẹ dona yin kinkọ̀n “do kọmẹ.”—Deutelonomi 12:22-24.

Nudide mẹdevo lẹ tọn gbọnvo. Ayihadawhẹnamẹnu yetọn nọ na yé dotẹnmẹ nado kẹalọyi nugonu pẹvi pete ohùn tọn delẹ. Yé gán nọ mọdọ nugonu pẹvi pete he yin didesọn ohùn nudida de tọn mẹ lẹ masọ nọtena ogbẹ̀ nudida enẹ tọn ba.

Eyin a jlo na basi nudide gando nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ go, lẹnnupọndo kanbiọ he bọdego lẹ ji:

• Be n’mọnukunnujẹemẹ dọ eyin n’gbẹ́ nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹpo dai, ehe na zẹẹmẹdo dọ n’ma na kẹalọyi amasin he nọ hoavùn sọta azọ̀n delẹ kavi amasin he sọgan gọalọ nado doalọtena hùndidi lẹ ya?

• Nawẹ n’sọgan basi zẹẹmẹ nuhewutu n’do gbẹ́ kavi kẹalọyi nugonu pẹvi pete ohùn tọn wunmẹ delẹ tọn na doto de gbọn?

Nukunpedomẹgo dotowhé tọn lẹ. Taidi Klistiani, mí ma nọ na ohùn, mọjanwẹ mí ma nọ hlá ohùn mítọn titi dai na osẹ susu jẹnukọnna mẹzizẹ de do niyẹn. Ṣigba, aliho nukunpedomẹgo tọn devo lẹ tin, ehe mẹ ohùn awutunọ de tọn nọ yin yiyizan te. Klistiani dopodopo wẹ dona de lehe ohùn etọn na yin yiyizan gbọn to mẹzizẹ, tẹnpọn ohùn tọn kavi nukunpedomẹgo dotowhé tọn de whenu. To nukunpedomẹgo mọnkọtọn lẹ whenu, ohùn awutunọ lọ tọn sọgan yin anadena sọn agbasa etọn mẹ yì fidevo pete na ojlẹ de.—Na nudọnamẹ dogọ, pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 octobre 2000, weda 30-31.

Di apajlẹ, aliho nukunpedomẹgo tọn de tin he nọ yin yiylọdọ hémodilution, ehe mẹ apadewhe ohùn awutunọ de tọn nọ yin anadena yì fidevo te tlolo jẹnukọnna mẹzizẹ lọ bo nọ yin tẹndiọna po nuhe nọ hẹn ohùn he to lanmẹ sudeji po. To godo mẹ, dile mẹzizẹ lọ to yìyì kavi ojlẹ vude to mẹzizẹ lọ godo, ohùn lọ nọ yin hinhẹngọwa lanmẹ na awutunọ lọ.

Nukunpedomẹgo devo wẹ anadidena ohùn ma nado yìgbé. To nukunpedomẹgo ehe whenu, ohùn he dona yìgbé to mẹzizẹ lọ whenu lẹpo nọ yin bibẹpli bo nọ yin kiklọ́we bosọ nọ wá yin hinhẹngọwa lanmẹ na awutunọ lọ vlavo to mẹzizẹ lọ whenu kavi ojlẹ vude to mẹzizẹ lọ godo.

Aliho he mẹ doto dopodopo nọ yí nukunpedomẹgo ehelẹ zan te sọgan gbọnvo yẹẹ de. Enẹwutu, whẹpo Klistiani de nido kẹalọyi mẹzizẹ, tẹnpọn ohùn tọn kavi aliho azọ̀nhẹngbọnamẹ tọn depope, e dona dindona lehe ohùn etọn na yin yiyizan do taun.

Eyin a jlo na basi nudide gando aliho nukunpedomẹgo tọn he bẹ ohùn towe titi yiyizan hẹn lẹ go, lẹnnupọndo kanbiọ he bọdego lẹ ji:

• Eyin vude to ohùn ṣie mẹ na yin anadena sọn agbasa ṣie mẹ bọ sisà ohùn tọn tlẹ sọgan yin alọhẹndotena na ojlẹ de, be ayihadawhẹnamẹnu ṣie na kẹalọyi dọ ohùn enẹ gbẹ́ yin apadewhe agbasa ṣie tọn, bọ e ma na biọ dọ ni yin kinkọ̀n “do kọmẹ” ya?—Deutelonomi 12:23, 24.

• Be ayihadawhẹnamẹnu ṣie he yin pinplọn gbọn Biblu dali na dotukla mi eyin vude to ohùn ṣie titi mẹ yin dindọn sọn lanmẹ na mi bo yin jijlado whẹpo do yin hinhẹngọwa agbasa ṣie mẹ to aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn de whenu ya?

• Be n’mọnukunnujẹemẹ dọ eyin n’gbẹ́ aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn he bẹ yizan ohùn ṣie titi tọn hẹn lẹpo dai, enẹ na zẹẹmẹdo dọ n’ma na yigbe na tẹnpọn ohùn tọn, hémodialyse kavi nunọnutẹnmẹ ahun po afuje po tọn depope ya?

Whẹpo mí nado basi nudide gando nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ po nukunpedomẹgo dotowhé tọn he bẹ yizan ohùn mẹdetiti tọn hẹn lẹ po go, mí dona nọ biọ anademẹ Jehovah tọn to odẹ̀ mẹ bo basi dodinnanu. (Jakọbu 1:5, 6) Enẹgodo, mí dona dike ayihadawhẹnamẹnu mítọn he yin pinplọn gbọn Biblu dali ni deanana nudide mítọn. Mí ma dona nọ kanse mẹdevo lẹ nuhe yé na ko wà eyin yewlẹ wẹ tin to otẹn mítọn mẹ, mọjanwẹ mẹdevo lẹ ma dona tẹnpọn nado deanana nudide mítọn do niyẹn.—Lomunu lẹ 14:12; Galatianu lẹ 6:5.

▸ Weta 7, hukan 11

Wiwejininọ to walọyizan-liho zẹẹmẹdo dọ walọ po nuyiwa mítọn lẹ po dona wé to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Ehe nọ gando nulẹnpọn, hodidọ po nuyiwa mítọn lẹ po go. Jehovah degbena mí nado dapana fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn kavi aṣa mawé wunmẹ lẹpo. (Howhinwhẹn lẹ 1:10; 3:1) Mí dona magbe nado hodo nujinọtedo walọ dagbe tọn Jehovah tọn lẹ etlẹ yin whẹpo mí nido wá mọ míde to ninọmẹ he sọgan whlé mí pọ́n nado wà nuhe ma sọgbe lẹ mẹ. Mí dona nọ biọ alọgọ Jehovah tọn whẹwhẹ to odẹ̀ mẹ nado sọgan hẹn linlẹn mítọn lẹ do wiweji, podọ mí ni magbe nado gbẹ́ nuhe sọgan dọ̀n mí biọ mawé mẹ lẹpo dai.—1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10, 18; Efesunu lẹ 5:5.

▸ Weta 8, hukan 11

Walọ gblezọn tasinsinyẹn tọn nọ dlẹnalọdo hodidọ kavi nuyiwa he tùnafọ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji gọna gbigbọ winyan matindo tọn didohia. Mẹhe nọ zan walọ mọnkọtọn nọ dohia dọ emi ma tindo sisi na osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Eyin mẹde hùwhẹ walọ gblezọn tasinsinyẹn tọn, wedegbẹ́ whẹdida tọn wẹ na penukundo whẹho lọ go. Mawé bẹ walọ ylankan wunmẹ voovo lẹ hẹn. Sọgbe hẹ obá he mẹ ninọmẹ lọ sinyẹn jẹ, whẹho he bẹ mawé hẹn delẹ sọgan yin nukunpedego gbọn wedegbẹ́ whẹdida tọn de dali to agun mẹ.—Galatianu lẹ 5:19-21; Efesunu lẹ 4:19; na nudọnamẹ dogọ, pọ́n “Kanbiọ lẹ sọn Wehiatọ lẹ Dè” to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 juillet 2006 mẹ.

▸ Weta 9, hukan 7; Weta 12, hukan 10

Jehovah wleawuna zanhẹmẹ nado yin dohia owanyi tọn to aliho he wé de mẹ to asu po asi po ṣẹnṣẹn. Ṣigba, to whenue mẹde yí vijinu etọn do daihun nado mọ awuvivi zanhẹmẹ tọn, aliho he ma wé de mẹ wẹ e to vijinu etọn yizan te. Aṣa enẹ sọgan bẹpla haṣinṣan he mẹde tindo hẹ Jehovah. E sọgan fọ́n ojlo ylankan dote to ahun mẹlọ tọn mẹ bo hẹn ẹn tindo pọndohlan agọ̀ gando zanhẹmẹ go. (Kolosinu lẹ 3:5) Mẹhe tindo aṣa ehe bọ e ma bọawuna ẹn nado dealọ sọn e mẹ ma dona jogbe. (Salmu lẹ 86:5; 1 Johanu 3:20) Eyin ninọmẹ he mẹ a te niyẹn, yí ahundopo do hodẹ̀ hlan Jehovah bo biọ alọgọ etọn. Nọ dapana nudelẹ taidi yẹdide fẹnnuwiwa tọn pinpọn, ehe gán hẹn we tindo linlẹn mawé lẹ. Dọho hẹ dopo to mẹjitọ Klistiani towe lẹ mẹ kavi hẹ họntọn he whèwhín de he nọ na sisi osẹ́n Jehovah tọn lẹ. (Howhinwhẹn lẹ 1:8, 9; 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:14; Titu 2:3-5) A sọgan kudeji dọ Jehovah nọ mọ vivẹnudido towe nado nọ wiweji to walọyizan-liho bo nọ yọ́n pinpẹn etọn.—Salmu lẹ 51:17; Isaia 1:18.

▸ Weta 9, hukan 9

Yọnnu bibẹpli zẹẹmẹdo nado tindo hugan asi dopo. Jehovah wleawuna alọwle nado wá aimẹ to sunnu dopo po yọnnu dopo po ṣẹnṣẹn. To Islaeli hohowhenu tọn mẹ, Jiwheyẹwhe dike bọ sunnu delẹ tindo hú asi dopo, ṣigba ehe ma yin lẹndai dowhenu tọn etọn. To egbehe, Jehovah ma kẹalọyi yọnnu bibẹpli to omẹ etọn lẹ ṣẹnṣẹn. Asi dopo gee wẹ sunnu de sọgan dà, podọ asu dopo gee wẹ yọnnu de sọgan dà.—Matiu 19:9; 1 Timoti 3:2.

▸ Weta 10, hukan 12

Lẹndai Jehovah tọn wẹ yindọ asu de po asi etọn po ni nọpọ́ dile e na dẹnsọ bọ yé omẹ awe lẹ na togbẹ̀. (Jenẹsisi 2:24; Malaki 2:15, 16; Matiu 19:3-6; 1 Kọlintinu lẹ 7:39) Jiwheyẹwhe ma kẹalọyi gbẹdai adavo eyin alọwlemẹ dopo deayọ. To ninọmẹ mọnkọtọn mẹ, Jehovah na dotẹnmẹ alọwlemẹ homẹvọnọ lọ nado de eyin e na basi gbẹdai kavi lala.—Matiu 19:9.

To whedelẹnu, Klistiani delẹ nọ de nado klan sọn alọwlemẹ yetọn go dile etlẹ yindọ whẹho ayọdide tọn de ma wá aimẹ. (1 Kọlintinu lẹ 7:11) To ninọmẹ he bọdego lẹ mẹ, Klistiani de sọgan de nado klan.

• Didesọn ojlo mẹ ma nado penukundo whẹndo mẹtọn go: Asu de gbẹ́ ma nado wleawudaina whẹndo etọn to agbasa-liho, sọmọ bọ whẹndo lọ ma tindo akuẹ kavi núdùdù depope.—1 Timoti 5:8.

• Danuwadomẹgo sinsinyẹn: Danuwadomẹgo he sinyẹn sọmọ bọ alọwlemẹ de wá mọdọ agbasalilo kavi ogbẹ̀ emitọn tin to owù mẹ.—Galatianu lẹ 5:19-21.

• Haṣinṣan mẹtọn hẹ Jehovah zizedo owù mẹ petepete: Whenue asu kavi asi de to aliglọnna alọwlemẹ etọn nado sẹ̀n Jehovah.—Owalọ lẹ 5:29.

▸ Weta 11, hukan 19

Mímẹpo wẹ tindo nuhudo mẹpipa po tulinamẹ po tọn. (Howhinwhẹn lẹ 12:25; 16:24) Mí sọgan nọ yí hogbe he gọ́ na owanyi po homẹdagbe po lẹ zan nado na tuli bo miọnhomẹna ode awetọ. Hogbe mọnkọ lẹ sọgan gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po nado doakọnnanu bo zindonukọn to Jehovah sinsẹ̀n mẹ mahopọnna nuhahun sinsinyẹn lẹ. (Howhinwhẹn lẹ 12:18; Filipinu lẹ 2:1-4) Eyin mẹde jẹflumẹ pete, mí dona dotoaina ẹn po sisi po bo tẹnpọn nado mọnukunnujẹ numọtolanmẹ etọn lẹ mẹ. Enẹ na zọ́n bọ mí na yọ́n nuhe mí sọgan dọ kavi wà nado gọalọna ẹn. (Jakọbu 1:19) Yí do basi yanwle towe nado jẹakọ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu towe lẹ po sọmọ bọ a na yọ́n nuhudo yetọn lẹ to gigọ́ mẹ. Gbọnmọ dali, a na penugo nado deanana yé yì Asisa homẹmiọnnamẹ po tulinamẹ po tọn lọ dè, fie yé sọgan mọ kọfanamẹ nujọnu tọn te.—2 Kọlintinu lẹ 1:3, 4; 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:11.

▸ Weta 12, hukan 16

Osẹ́n tangan de ma tin to Biblu mẹ gando hùnwhẹ alọwle tọn lẹ go. Aṣa po nubiọtomẹsi osẹ́n tọn lẹ po nọ gbọnvo sọn lẹdo de mẹ jẹ devo mẹ. (Jenẹsisi 24:67; Matiu 1:24; 25:10; Luku 14:8) Adà tangan alọwle de tọn wẹ opà he alọwlemẹ lẹ nọ do to Jehovah nukọn. Alọwlemẹ yọyọ susu nọ jlo dọ hagbẹ whẹndo tọn po họntọn yetọn lẹ po ni tin to finẹ to pàdido yetọn whenu podọ dọ mẹho agun tọn de ni na hodidọ sinai do Biblu ji de. Jlọjẹ yetọn wẹ nado de tito jonọyiyi tọn wunmẹ he yé na basi to alọwle yetọn godo kavi eyin yé ma na yí jonọ. (Luku 14:28; Johanu 2:1-11) Mahopọnna nudide depope he alọwlemẹ lọ lẹ basi gando tito alọwle yetọn tọn go, yé dona hẹn ẹn diun dọ e hẹn gbégbò wá na Jehovah. (Jenẹsisi 2:18-24; Matiu 19:5, 6) Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ sọgan gọalọna yé nado basi nudide dagbe lẹ. (1 Johanu 2:16, 17) Eyin alọwlemẹ lọ lẹ de nado má ahàn sinsinyẹn to jonọyiyi lọ tẹnmẹ, yé dona hẹn ẹn diun dọ nulẹ yin anadena ganji. (Howhinwhẹn lẹ 20:1; Efesunu lẹ 5:18) Eyin yé de nado duvivi nuhiho kavi aihundida depope tọn, yé dona hẹn ẹn diun dọ e hẹn gbégbò wá na Jehovah. Alọwlemẹ Klistiani lẹ dona ze ayidonugo do haṣinṣan yetọn hẹ Jehovah podọ hẹ ode awetọ ji kakati nido yin do alọwle-zán yetọn kẹdẹ ji.—Howhinwhẹn lẹ 18:22; nado mọ ayinamẹ susu dogọ, pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 octobre 2006, weda 18-31.

▸ Weta 13, hukan 18

Mí jlo na nọ basi nudide dagbe lẹ sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n he to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ. Di apajlẹ, alọwlemẹ Klistiani de tọn he ma yin Kunnudetọ Jehovah tọn sọgan basi oylọna ẹn nado wá dùnú dopọ hẹ hẹnnumẹ lẹ to hùnwhẹ aihọn tọn de whenu. Eyin a wá mọ dewe to ninọmẹ enẹ mẹ, etẹwẹ a na wà? Eyin ayihadawhẹnamẹnu towe kẹalọyi dọ a ni yì, a sọgan basi zẹẹmẹ na alọwlemẹ towe dọ eyin aṣa kosi tọn lẹ na yin hihodo to núdùdù lọ whenu, emi ma na tindo mahẹ to yé mẹ. A sọ dona lẹnnupọn nado yọnẹn eyin jonọyiyi lọ tẹnmẹ yìyì na hẹn mẹdevo lẹ dahli.—1 Kọlintinu lẹ 8:9; 10:23, 24.

Kavi ogán towe sọgan na we nunina de to ojlẹ whedudu tọn mẹ. Be a dona gbẹ́ nunina lọ wẹ ya? E ma yin dandan. A sọgan de nado kẹalọyi nunina lọ kavi lala sọgbe hẹ pọndohlan he ogán towe lọsu tindo gando nunina lọ go. Be e nọ pọ́n ẹn hlan taidi apadewhe hùnwhẹ lọ tọn wẹ ya? Kavi aliho de poun wẹ e yin nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn etọn hia? Nulinlẹnpọn do kanbiọ ehelẹ po nudevo lẹ po ji gán gọalọna we nado de eyin a na kẹalọyi nunina lọ.

To ninọmẹ devo lẹ mẹ, mẹde gán na we nunina de to hùnwhẹ de whenu bo dọmọ: “N’yọnẹn dọ a ma nọ dùwhe, amọ́ n’jlo na na we onú ehe.” Vlavo homẹdagbe dohia we wẹ e te poun. To alọ devo mẹ, be whẹwhinwhẹ́n de tin he wutu a lẹndọ e jlo na whlé yise towe pọ́n kavi jlo na hẹn we tindo mahẹ to hùnwhẹ lọ mẹ wẹ ya? To nulinlẹnpọn do ehe ji godo, nudide towe wẹ nado kẹalọyi nunina lọ kavi lala. To nudide mítọn lẹpo mẹ, mí jlo na tindo ayihadawhẹnamẹnu dagbe bo yin nugbonọ na Jehovah.—Owalọ lẹ 23:1.

▸ Weta 13, hukan 22

To ninọmẹ susu mẹ, eyin dẹ́sọ-dẹ́mẹ lẹ yin nukunpedego to jijọho mẹ tlolo he yé fọ́n, yé ma nọ wá lẹzun nuhahun sinsinyẹn. (Matiu 5:23-26) Nuhe dona tin to otẹn tintan mẹ na Klistiani lẹpo wẹ nado hẹn pipà wá na Jehovah bo hẹn pọninọ go to agun mẹ.—Johanu 13:34, 35; 1 Kọlintinu lẹ 13:4, 5.

Eyin dẹ́sọ-dẹ́mẹ de fọ́n to Klistiani lẹ ṣẹnṣẹn na whẹho ajọ́ tọn de wutu, yé dona tẹnpọn nado didẹ ẹ matin owhẹ̀ nukọn yìyì. To 1 Kọlintinu lẹ 6:1-8 mẹ, apọsteli Paulu na ayinamẹ Klistiani lẹ gando ode awetọ hinhẹn yì owhẹ̀ nukọn go. Mẹmẹsunnu mítọn hinhẹn yì owhẹ̀ nukọn sọgan kọnmasin do yinkọ Jehovah tọn go bo bẹpla agun lọ. To Matiu 18:15-17 mẹ, afọdide atọ̀n delẹ yin sislẹ, ehe Klistiani lẹ sọgan hodo nado didẹ whẹsadokọnamẹ delẹ taidi mẹhẹngble kavi mẹhodu (1) Jẹnukọn whẹ́, yé dona tẹnpọn nado didẹ whẹho lọ to yede ṣẹnṣẹn. (2) Eyin enẹ ma wazọ́n, yé sọgan biọ dọ hagbẹ agun lọ tọn he whèwhín dopo kavi awe ni gọalọna yé. (3) To enẹgodo, eyin e biọ domọ, yé gán hẹn whẹho lọ yì mẹho agun tọn lẹ dè. Eyin ninọmẹ lọ sinyẹn jẹ obá enẹ mẹ, mẹho agun tọn lẹ na yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ zan nado tẹnpọn bo gọalọna mẹhe go whẹho lọ gando lẹpo na yé nido wá gbèta de kọ̀n to jijọho mẹ. Eyin mẹhe go whẹho lọ gando delẹ ma jlo na hodo nujinọtedo Biblu tọn lẹ, e sọgan biọ dọ wedegbẹ́ whẹdida tọn de ni penukundo whẹho lọ go.

To ninọmẹ delẹ mẹ, e sọgan yin dandannu to osẹ́n-liho nado yì owhẹ̀ nukọn, vlavo to whẹho delẹ mẹ taidi gbẹdai, jlọjẹ nado penukundo ovi lẹ go, akuẹ mimọyi to alọwlemẹ mẹtọn hoho si to gbẹdai godo, alọgọ owùnu-jijọ tọn mimọyi, ahọsumẹ mimọyi to whenue ajọ́ de jai, kavi whẹho gúmima tọn lẹ. Eyin Klistiani de yì owhẹ̀ nukọn nado didẹ ninọmẹ ehelẹ to jijọho mẹ dile e pé e go do, e ma ko yinuwa jẹagọdo ayinamẹ Paulu tọn.

Eyin sẹ́nhẹngba de wẹ wá aimẹ, taidi zanhẹmẹ gánnu-gánnu, danuwiwa do ovi lẹ go, mẹgbeyinyan, ajo daho kavi hlọnhuhu, to whenẹnu Klistiani he jẹwhẹ sẹ́nhẹngba wunmẹ enẹ tọn na aṣẹpatọ lẹ ma yinuwa jẹagọdo ayinamẹ Paulu tọn.

▸ Weta 14, hukan 14

Sọn jipa Edẹni tọn mẹ gbọ́n wẹ Satani ko to tintẹnpọn nado doyẹklọ gbẹtọvi lẹ. (Jenẹsisi 3:1-6; Osọhia 12:9) E yọnẹn dọ eyin emi penugo nado hẹn nulẹnpọn mítọn flu, be emi gán sisẹ́ mí nado wà nuylankan. (2 Kọlintinu lẹ 4:4; Jakọbu 1:14, 15) E nọ yí tonudidọ, sinsẹ̀n, ajọwiwa, ayidedai, wepinplọn po nudevo lẹ po zan nado ze linlẹn etọn lẹ daga bo hẹn yé sọawuhia di nuhe sọgbe.—Johanu 14:30; 1 Johanu 5:19.

Satani yọnẹn dọ whenu he emi tindo nado doyẹklọ gbẹtọ lẹ masọ sù ba. Enẹwutu, e to nuhe go e pé lẹpo wà nado hẹn mẹsusu buali dile e na yọnbasi do. Na taun tọn, mẹhe to Jehovah sẹ̀n lẹ wẹ e jlo na hẹn buali. (Osọhia 12:12) Eyin mí ma to aṣeji, Lẹgba gán jẹ nulẹnpọn mítọn hẹnflu ji vudevude. (1 Kọlintinu lẹ 10:12) Di apajlẹ, Jehovah jlo dọ alọwle ni yin kọndopọ tẹgbẹ tọn. (Matiu 19:5, 6, 9) Ṣigba to egbehe, mẹsusu wẹ nọ pọ́n alọwle hlan taidi gbekọndopọ tata de he ji yè sọgan zẹhudo po awubibọ po. Sinima po tito-to-whinnu televiziọn ji tọn susu po sọ nọ nọgodona linlẹn enẹ ga. Mí ma dona dike pọndohlan aihọn tọn gando alọwle go ni yinuwado mí ji.

Aliho devo he mẹ Satani nọ tẹnpọn nado doyẹklọ mí te wẹ gbọn gbigbọ jlòkoko tọn zizedaga dali. (2 Timoti 3:4) Eyin mí ma to aṣeji, mí gán hẹn sisi he mí tindo na mẹhe Jehovah zedo otẹn aṣẹpipa tọn mẹ lẹ bu. Di apajlẹ, mẹmẹsunnu de gán jẹ tasinyẹn ji gando anademẹ mẹho agun tọn lẹ tọn go. (Heblu lẹ 12:5) Kavi mẹmẹyọnnu de gán jẹ homọdọdo tito tatọ́-yinyin tọn he Jehovah zedai to whẹndo mẹ go ji.—1 Kọlintinu lẹ 11:3.

Mí dona magbe ma nado dike Lẹgba ni yinuwado nulẹnpọn mítọn ji. Kakatimọ, mí jlo na hẹn nulẹnpọn mítọn tin to kọndopọ mẹ hẹ Jehovah tọn bo nọ ze “ayiha [mítọn] do nuhe to aga lẹ ji.”—Kolosinu lẹ 3:2; 2 Kọlintinu lẹ 2:11.

▸ Weta 16, hukan 9

Mímẹpo wẹ nọ jlo na tindo agbasalilo bo mọ nukunpedomẹgo dagbe yí to whenue mí to azọ̀njẹ. (Isaia 38:21; Malku 5:25, 26; Luku 10:34) To egbehe, aliho nukunpedomẹgo tọn susu wẹ doto lẹ po mẹdevo lẹ po nọ zedonukọnnamẹ. To whenue mí jlo na de aliho nukunpedomẹgo tọn de, nujọnu wẹ e yin dọ mí ni hodo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ. Mí nọ flindọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn kẹdẹ wẹ na hẹnazọ̀ngbọna mí kakadoi. Mí ma jlo na na ayidonugo agbasalilo mítọn sọmọ bo wá dovọ́na sinsẹ̀n-bibasi mítọn hlan Jehovah.—Isaia 33:24; 1 Timoti 4:16.

Mí dona to aṣeji nado dapana nukunpedomẹgo depope he sọawuhia di nuhe bẹ huhlọn aovi lẹ tọn yiyizan hẹn. (Deutelonomi 18:10-12; Isaia 1:13) Enẹwutu, whẹpo mí nido kẹalọyi nukunpedomẹgo kavi amasin depope, mí dona dindona nuhe gandego lẹpo bo yọ́n gbigbọ he e to zizedaga. (Howhinwhẹn lẹ 14:15) Mí dona nọ flindọ ojlo Satani tọn wẹ nado doyẹklọ mí biọ nudepope he tindo kanṣiṣa hẹ aovinuwiwa mẹ. Eyin mí tlẹ jẹ ayihaawe tindo ji dọ nukunpedomẹgo de sọgan tindo kanṣiṣa hẹ aovinuwiwa, e na yọ́n hugan dọ mí ni dapana ẹn.—1 Pita 5:8.

▸ Weta 16, hukan 18