Paghupot sang mga Isport sa Ila Nagakaigo nga Duog
KON ang mga tawo nagahampang sang ila paborito nga mga isport, nagapagsik sila samtang ang ila lawas nagasunod kag nagapakita sing mga abilidad ukon pagbatas. Gintuga kita sang Dios agod magkalipay sa pisikal nga pagpangabudlay. Ayhan mas madamo nga tawo ang nagakalipay sa pagtan-aw sa iban nga nagahampang. Gani ang mga isport kaanggid sa madamo nga butang nga maayo kon huptan sa ila nagakaigo nga duog.
Sa pag-ilustrar: Kon magkadto ang mga tawo sa baybay agod magpainit sa adlaw, ano ang nagakatabo kon masobrahan sila? Nagaantos sila sing masakit nga sunburn nga nagauyang sang maayo nga tion kag makatalagam pa. Amo man sa mga isport. Ang diutay maayo, apang ang sobra makahalalit.
Ang mga isport mahimo maayo gid nga paglingawlingaw kag paglipaylipay, apang indi ini dapat mangin tulumuron. Wala ini nagahatag sing matuod nga pagkakontento ukon dayon nga kalipay. Sing dimakalilipay kon kaisa ginakinahanglan pa ang isa ka trahedya agod matalupangdan ini sang isa ka tawo. “Ang tanan ko nga mga tropeyo kag mga medalya, indi importante,” paathag ni Mary Wazeter, ang babayi nga humalampang nga naglumpat sa taytay kag naparalisado.
“Nakatuon ako sing madamo nga kamatuoran tuhoy sa kabuhi,” report niya. “Ang isa amo nga ang matuod nga pagkakontento indi matigayon sa mga paagi nga ginatinguhaan sang madamo nga mga tawo nga mangin sampaton kag malab-ot. Ang pagkakontento para sa akon wala maggikan sa kon ikaw maalam nga estudyante, kampeon sa dalagan sang estado ukon may matahom nga lawas.”
Sa paglaragway sang mga kahimtangan sing medyo matigdas, ang sosyologo nga si John Whitworth nagsiling: “Sa katapusan sang hampang, ang yara lamang sa imo amo ang listahan sang mga estadistika. Ini tanan hapaw lamang. Apang, sa banta ko bagay ina sa aton katilingban.” Ang dinagakaigo nga importansia nga ginapatuhoy sa mga isport karon nagaresulta sa indi realistiko nga pagtamod sang kon ano gid ang importante.
Sa tapos sia magdaug sa 200-metros nga palumba dalagan sang 1964 nga Olimpiada, si Henry Carr nagpaathag: “Sang magbalik ako sa Olympic Villages, gintulok ko sa una nga tion ang bulawan nga medalya. . . . Aktuwal nga ginpamangkot ko ang akon kaugalingon: ‘Ano ini! Nagpangabudlay ako sa madamo nga tinuig, agod lamang mabaton ini?’ Naakig ako, samtang dapat malipay ako. Nalugaw-an gid ako.” Amo man ang ginbatyag ni Marlon Starling sang magdaug sia sa kampeonato sa welterweight sang World Boxing Association sang 1987. “Ang titulo,” siling niya, “indi mapaanggid sa pagsiling sang akon anak, ‘Palangga ko ikaw, Tay.’ ”
Gani importante nga leksion ang matun-an: Ang mabungahon nga hilikuton, ang pamilya, kag labi na ang pagsimba sa Dios amo dapat ang unahon. Husto ang Biblia sa pagsiling: “Ang lawasnon nga paghanas [nga ginahatag sang mga isport] may diutay nga kapuslanan.” (1 Timoteo 4:8) Ginapakita sina ang nagakaigo nga duog sang mga isport sa aton kabuhi. Dapat ikaduha lamang ini. Sanglit ang mga isport makawiwili gid, dapat magbantay ang isa ka tawo nga wala ginapatumbayaan ang kapin ka importante nga mga butang.
Busa, sing maalamon, mangin sensitibo kon ang mga katapo sang pamilya nagareklamo nga nagahinguyang ka sing daku gid nga tion sa paghambal, sa pagtan-aw, ukon sa paghampang sing mga isport. Ang isa ka babayi, nga ang iya bana naghimo sing mga pagpasibu sa iya pagtalupangod sa mga isport, mapinasalamaton nga nagsiling: “Nagahinguyang sia karon sing kapin nga tion upod sa kabataan kag sa akon. Kon kaisa ang amon pamilya nagatan-aw sing hampang sa telebisyon, apang sa kalabanan nga gab-i tingob kami nga nagalakatlakat kag nagahambalanay nahanungod sa mga nagkalatabo sa sulod sang adlaw. Makalilipay gid ini kag nagabulig sa amon nga mangin malipayon.”
Bangod sang posible nga mga problema, ngaa indi atubangon sing bunayag ang pamangkot: Nagahinguyang bala ako sing kapin nga tion kag igtalupangod sa mga isport sang sa nagakadapat? Apang, may iban pa nga mga butang nga nadalahig sa paghupot sang mga isport sa nagakaigo nga duog.
Ano ang Aton Panimuot sa Pagpaindisanay?
Agod mangin mapuslanon ang mga hampang sa baylo nga makahalalit, importante ang nagakaigo nga panimuot sa paindisanay. “Ang mga coach, mga manunudlo sa gymnastics, mga ginikanan kag ang mga kabataan nangin determinado gid sa pagdaug sa bagay nga nalipatan nila kon ano ang katuyuan sang mga isport,” panganduhoy sang isa ka manugbulong para sa team sang propesyonal nga hockey. Ang katuyuan sang mga isport, siling niya, dapat amo “ang pagpauswag sang teamwork kag disiplina, ang pagpapagros sang lawas, kag labaw sa tanan, amo ang paglipaylipay.”
Apang, sing makapasubo, bangod sang pagpadaku sa pagdaug nadula ang kalipay sang madamo. Ang sikologo sa mga isport nga si Bruce Ogilvie nagsiling: “Gin-interbyu ko anay ang mga rooky [mga humalampang sa una nga tuig] sa 10 ka dalagku nga kampo sang liga sang baseball kag 87 por siento sa ila ang nagsiling nga ginahandum nila nga kuntani wala gid sila mag-entra sa baseball sang Little League kay ginkuha sini ang kalipay sa isa ka makalilipay kuntani nga hampang.” Ang isa ka may kaangtanan nga problema amo nga ang sobra nga pagpaindisanay nagaamot sa madamo nga mga halit.
Ang Biblia nagahatag sing gabayan, nga nagasiling: “Dili kita magpadayawdayaw, nga nagapaindisanay, nga nagahinisaay.” (Galacia 5:26) Suno sa Griego-Ingles nga lexicon, ang Griegong tinaga diri nga ginbadbad “nagapaindisanay,” nagakahulugan sing “sa paghagad,” “sa paghangkat sa pagpakig-away ukon sa pagpaindis-indis batok sa isa.” Gani amo sini ang pagbadbad sang An American Translation: “Indi kita maghangkatanay.” Kag ang footnote sang New World Translation nagatanyag sing tal-us: “Nagapilitay sa pag-engkwentrohanay.”
Sing maathag, nian, ang pagpaindisanay indi maalamon. Wala ini nagaresulta sa maayong mga relasyon. Kon mapilitan ikaw sa pag-engkwentrohanay kag napierdi ka, kag ang nagdaug magapabugal sang iya pagdaug, ang eksperiensia makahuluya. Ang sobra ka mapaindis-indison nga panimuot indi mahigugmaon. (Mateo 22:39) Sa amo man nga tion, kon ang paindisanay ginahuptan nga mainabyanon kag makalilipay, ginahimo sini ang hampang nga makawiwili kag makakulunyag.
Ang iban mahimo mangita sing mga paagi sa paghampang sing mga isport sa isa ka paagi nga mabuhinan ang elemento sang pagpaindisanay. “Isa ako ka malig-on nga tumuluo sa isport para sa isport lamang tubtob sa edad nga 13 ukon 14,” siling sang isa ka Ingles nga coach sa soccer. Ginarekomendar niya nga indi magtago sing mga rekord sang mga resulta ukon sang tindog sang mga team—“wala sing mga kahimtangan nga lalab-uton, wala sing mga final.” Huo, ang pagpadaku sa pagdaug dapat buhinan ukon dulaon sing bug-os.
Ang Panimuot sa mga Humalampang
Ang paghupot sang mga isport sa nagakaigo nga duog nagadalahig man sang aton panimuot sa sampaton, bantog nga mga humalampang. Sing halangpunon, ginadayaw naton ang ila mga abilidad sa hampang kag makatilingala nga mga ikasarang sa paghampang. Apang dapat bala sila himuon nga mga idolo? Ang mga pamatan-on masami makita nga nagapasundayag sang mga poster sina nga mga humalampang sa ila mga kuwarto. Ang nahimuan bala sina nga mga tawo nagahimo gid sa ila nga takus padunggan? Mahimo nga baliskad ang kamatuoran.
Ang isa ka bag-uhan nga humalampang sa isa ka team para sa kampeonato sa National Football League nagadayaw sang primero sa madamo sang iya mga kaupod sa team. Apang bangod sang ila paggawi kag panimuot, siling niya, “nadula ang tanan ko nga pagdayaw kag pagtahod sa ila.” Sia nagpaathag: “Halimbawa, nagasiling sila, ‘Hey, lima ka babayi ang nahuliran ko sang nagligad nga semana, indi lakip ang akon asawa.’ Gintulok ko ang tawo nga naghambal kag nagsiling sa akon kaugalingon: ‘Amo gali sini ang tawo nga ginaidolo ko.’ ”
Sa pagkamatuod, indi nagakaigo nga himuon nga idolo ang bisan sin-o nga tawo, kag labi na ang mga tawo nga nagapangibabaw sa butang nga siling sang Biblia may diutay ukon limitado nga kaayuhan. Ang mga alagad sang Dios ginapalig-on nga “magpalagyo sa idolatriya.”—1 Corinto 10:14.
Kon Paano Mapuslanon ang mga Isport
Subong napatalupangod na namon, ang Biblia nagasiling nga ang pisikal nga paghanas, subong sang matigayon sa mga isport, “may diutay nga kapuslanan.” (1 Timoteo 4:8) Sa anong mga paagi amo sini? Paano ka makabenepisyo gikan sa mga isport?
Ang Griegong manugbulong sang ikaduha nga siglo nga si Galen, personal nga manugbulong sang Romanong emperador nga si Marcus Aurelius, nagpadaku sang pagkaimportante sang ehersisyo para sa maayong panglawas. Kag ginrekomendar niya ang mga hampang nga nagagamit sing bola, kay ginaehersisyo sini ang bug-os nga lawas sa kinaugali nga paagi. Ang mga hampang nga nagagamit sing bola masami nga makalilingaw, gani mahimo gid nga ang isa ka tawo magahampang sining mga hampang nga naluyagan niya sang sa himuon ang iban nga mga porma sang ehersisyo.
Madamo ang nakasapo nga ang ehersisyo nga matigayon gikan sa mga isport nagahatag sa ila sing kaayo. Sa tapos sang makapapagsik nga ehersisyo ukon hampang, ginabatyag nga nagpagsik sila kag naumpawan. Apang indi ini dapat makapakibot, kay, subong ginasiling ni Dr. Dorothy Harris, “ang ehersisyo amo ang labing maayo nga trangkilayser sang kinaugali.”
Ang pisikal nga ehersisyo, subong sang matigayon sa calisthenics, jogging, kag mga hampang, ginakilala karon subong importante sa maayong panglawas. “Ang mapagros sing lawas nga mga tawo nagahimo sang ila kinaandan nga mga hilikuton sing mahapos nga wala ginakapoy kag sa gihapon may kusog pa sila para sa iban nga mga hilikuton,” siling sang The World Book Encyclopedia. “Mahimo nga mas mapamatukan man nila sini sing maayo ang epekto sang pagtigulang sang sa mga indi mapagros.”
Apang, walay sapayan, sang mabulig sang mga isport sa kapagros sang tawo, ang benepisyo limitado. Ang pagtigulang kag kamatayon indi mapunggan sang tawo. Apang, sa tapos magsiling nga ang “lawasnon nga paghanas may diutay nga kapuslanan,” ang Biblia nagasiling: “Ang diosnon nga debosyon mapuslanon sa tanan nga butang, kay may saad ini sang kabuhi karon kag sa palaabuton.”—1 Timoteo 4:8.
Si Jehova nga Dios lamang, nga aton Manunuga, ang makahatag sa aton sing kabuhi. Busa, wala na sing bisan ano nga kapin pa ka importante sa “diosnon nga debosyon,” kon sayoron, pagtahod, pagsimba, kag pag-alagad sa Dios. Gani dapat unahon sang mga nagapakita sing diosnon nga debosyon ang ila paghimo sang kabubut-on sang Dios. Magaalagad sila sa Dios, nga ginagamit ang ila pagkapamatan-on subong sang ginhimo ni Jesucristo, sa pagsugid sa iban sang maayong mga butang tuhoy sa Dios kag sa iya Ginharian.
Huo, paagi sa pag-una sang mga interes sang Dios, matigayon sang mga tawo ang iya kahamuot kag magaagom sila sing dayon nga kabuhi sa iya matarong nga bag-ong kalibutan. Didto ang malipayon nga Dios, nga si Jehova, magahatag sa ila sing matuod kag dayon nga kalipay kag pagkakontento.