Ihatag ang Panuytoy nga Ila Ginakinahanglan

PAANO makatuon ang inyo kabataan sa pag-amlig sang ila kaugalingon gikan sa nagadugang nga imoralidad sang kalibutan? Indi gikan sa telebisyon, nga ginlista sang isa ka grupo sang mga pamatan-on nga amo ang ila ikap-at nga labing importante nga kuluhaan sing impormasyon nahanungod sa seksuwalidad. Indi gikan sa mga eskwelahan, diin ang ginatudlo sang mga manunudlo nagapabanaag sang nagabag-o nga mga prinsipio kag mga talaksan sining imoral nga kalibutan. Kag sa pagkamatuod indi gikan sa mga sugilanon sang mga masigkabumulutho sang inyo kabataan.

Agod magmadinalag-on ang pagtudlo sing moralidad kag ang kabuhi sang pamilya, dapat ini sugdan sa puluy-an. Subong sang ginsiling sang isa ka nagakabalaka nga manunudlo sa hayskul: “Dapat may isa nga may kaisog sa pagsiling: ‘Tan-awa ninyo, mga bata, indi kamo mahalitan kon maghulat kamo!’ ”

Natudluan na bala ninyo sina ang inyo kabataan? Bangod sang madamo nga butang may kaangtanan sa sekso sa palibot naton, nagapalibog bala kamo kon kaisa kon makahibalo gani kamo magtudlo sa ila?

Ang Epekto sang Huwaran

Kon paano nga naimpluwensiahan sang inyo mga ginikanan ang inyo kabuhi paagi sa ila pagkabuhi, ang inyo man huwaran may mabaskog nga epekto sa kabuhi sang inyo kabataan. Ginapakita gid sini kon daw ano ka daku ang inyo gugma sa ila kag kon ano nga sahi sang mga tawo luyag ninyo nga mangin amo sila.

Kon kamo ulay sang magpakasal kamo, ipahibalo sa inyo kabataan kon daw ano kamo ka malipayon bangod sini. Ginadumdom sang isa ka lolo ang adlaw, nga halos 60 ka tuig na ang nagligad, sang ginsugiran sia sang iya amay kon daw ano sia ka malipayon nga sang magpakasal sia, wala gid sia makahimo sing imoral nga paggawi nga kuntani nakadagta sang iya pagpangasawa. Yadto nga paghambalanay nag-impluwensia sing daku sa pagkabuhi sining lolo, kag nagapati sia nga ang iya kaugalingon nga huwaran nag-apektar sing mabaskog sa kabuhi sang iya kabataan.

Apang, kon nahibaluan sang inyo kabataan nga ang inyo anay pagkabuhi sang pamatan-on kamo indi huwaran, pat-ura nga mahibaluan nila kon ngaa nagbag-o kamo. Indi lamang bangod hamtong na kamo kundi nga nasapwan ninyo ang isa ka mas mataas nga mga talaksan nga gabayan sa pagkabuhi.

Mapuslanon nga Pagpamati

Ang madinalag-on nga mga ginikanan masami nagakomento nga naghinguyang sila sing daku nga tion sa pagpamati sa ila kabataan. Nahibaluan nila kon ano ang nagakatabo sa kabuhi sang ila kabataan. Nagapanikasog gid si Karen nga kon hapon yara sia sa kusina nga nagapangabudlay. Sa sining paagi, kon magpauli ang iya mga anak nga babayi, masugid nila sa iya kon ano ang natabo sa eskwelahan sa sulod sang adlaw.

Ginahulat anay ni Erline ang iya mga anak nga babayi kon magab-ihan sila sa pagpauli kag nagapamati sa ila samtang ginasugid nila ang tanan nga nahimo nila. “Kon may butang nga dapat tadlungon,” siling niya, “ginatadlong ko ini sa ulihi. Apang wala ko gid kuntani mahibaluan ini kon wala ako mamati.” Gintipigan niya ining komunikasyon nga bukas sa sulod sang mga tinuig nga nag-eskwela ang iya mga anak nga babayi kag sa tion nga sila ginapangaluyagan na. Ina nga tion nga ginahinguyang sa inyo kabataan makabulig sa inyo nga malikawan ang madamo nga pagbakho sa ulihi.

Apang ano kon ang inyo kabataan hipuson? Kon subong sila sina, mahimo mo pamangkuton ang imo kaugalingon, ‘Sila bala kinaugali nga hipusuon, ukon nahadlok bala sila nga manugid sa akon bangod sang nangin reaksion ko sang una? Mapabakod ko bala liwat ang ila pagsalig paagi sa paghimo karon sing pinasahi nga mga panikasog nga ipakita ang akon interes sa ila? Mapahapos ko bala para sa ila nga isugid ang diutay nga mga butang karon kag ayhan ang kapin ka serioso nga mga butang sa ulihi?’

Importante nga mga Paandam

Dapat paandaman ang inyo kabataan nahanungod sa mga resulta sang imoralidad. Dapat nila mahibaluan, halimbawa, nga walay sapayan sang tanan nga nabatian nila sa kabaliskaran, wala sing metodo sa pagpugong sang pagbusong ang sigurado gid. Ang wala ginaplano nga mga pagbusong kag mga balatian nga ginpaliton paagi sa seksuwal nga paghuliray amo sa masami ang nangin resulta bisan pa may gingamit nga pagpugong sa pagbusong. Suno sa organisasyon nga Planned Parenthood, ang mga kondom napaslawan sa pagpugong sang pagbusong sing 12 porsiento sang tion nga gingamit ini, kag ang kapaslawan sini mahimo nga daku pa kon tuhoy sa pagpugong sang pagliton sang virus sang AIDS.

Madamo nga pamatan-on ang daw kombinsido nga indi gid sila madisgrasya. Apang, ang mga balatian nga ginapaliton paagi sa seksuwal nga paghuliray, lakip ang AIDS, sarang mapaliton sang mga tawo nga sa karon wala pa sing mga sintomas kag wala makahibalo nga sila gali nagapalaton sini sa iban. Madamo sining mga balatian nga nagapesti sa mga pamatan-on karon ang mahimo tunaan sang pagkabaog, depekto sa bag-o mabun-ag nga mga bata, kanser, kag sang kamatayon pa gani.

Subong halimbawa, 40 milyones ka Amerikano ang ginapatihan karon nga may isa lamang sining mga balatian, ang genital herpes, nga wala pa sing bulong tubtob karon. Sarang ini mapaliton sang mga iloy nga may amo sini nga balatian sa ila mga bata. Nian ining wala sing sala nga kabataan mahimo nga mangin kulangkulang, mahalitan sing permanente sa ila sentral nga sistema sang kaugatan, ukon mapatay bangod sang grabe nga impeksion sa ila mga organo sa sulod sang lawas. Daw ano ka makakulugmat nga bunga bangod sang malip-ot nga tinion sang ginlauman nga pagpangalipay!

Ang ginadumilian nga seksuwal nga paghuliray nga nagpaliton sining balatian mahimo nga indi gani makalilipay. Ang isa ka mananalawsaw nga namangkot sa madamo nga pamatan-on nagsiling nga “para sa mga babayi, doble sang kadamuon sang eksperiensia sa [sekso] sang mga tin-edyer ang negatibo sang sa positibo.” Dapat ipadaku sang mga ginikanan sa ila kabataan nga ang sekso​—ang makatilingala nga paagi nga gintuyo sang aton Manunuga agod magdamo ang tawo sa aton matahom nga duta​—indi dapat pagkalitan samtang indi kasal.

Instruksion nga Ginakinahanglan Gid Nila

Dapat mahibaluan sang inyo kabataan nga ang lamang masaligan nga paagi agod malikawan ang mga problema may kaangtanan sa sekso sa wala pa ang kasal amo ang pagsunod sa napamatud-an na sang tion nga mga prinsipio nga gintukod sang Dios. Anong mga prinsipio? Indi anay maghulid tubtob indi kasal, dayon permanente kag tubtob-buhi nga katutom sa hinigugma nga tawo nga, sa isa ka huwaran nga kahimtangan, wala man sing iban nga kahulid.

Apang, ang sadsaran nga rason sa pagpalagyo sa imoralidad indi nga nagatuga ini sing mga problema kundi nga nagasiling ang aton Manunuga nga malain ini. Ang Biblia nagapanugyan: “Maglikaw kamo sa pagkamakihilawason.” “Palagyo kamo sa pagkamakihilawason.” Ngaa? Bangod, ang padayon nga nagahimo sining mga butang “indi makapanubli sang ginharian sang Dios.”​—1 Tesalonica 4:​3; 1 Corinto 6:​9, 10, 18.

Ang pagsunod sa diosnon nga mga prinsipio nagadul-ong sa mas malipayon, mas kontento nga kabuhi. Nagaamlig ini sa aton gikan sa balatian nga ginapaliton sang seksuwal nga paghuliray, wala ginahandum nga mga pagbusong, mga problema sang isahanon sing ginikanan nga mga pamilya, kag sa pagbakho naton nga ginbiyaan kita sang mga tawo nga naggamit sa aton para sa ila makagud nga mga katuyuan.

Sa kapin sa 2,500 ka tuig, ang mga pulong nga ginrekord sang dumaan nga manalagna sang Dios nagmatuod: “Ako, si Jehova, nga imo Dios, ang Isa nga nagatudlo sa imo sa kapuslanan, ang Isa nga nagatuytoy sa imo sa dalanon nga laktan mo. O kon mamati ka lamang sa akon mga sugo! Nian ang imo paghidait mangin subong kuntani sang suba, kag ang imo pagkamatarong mangin subong sang mga balud sang dagat.”​—Isaias 48:​17, 18.

Apang paano ining mga prinsipio sa moralidad masunod sa pag-date nga isa ka kinaandan nga buhat karon? Ina nga pamangkot amo ang masunod nga ginahambalan.