‘Wala Na Kami Nagakabuhi Para sa Amon Kaugalingon Lamang’
Panugiron Ni Jack Johansson
Ginsugo ako sang Aprikano, nga isa ka soldado nga taga-Malawi, nga magtindog sa pangpang sang suba sa kasanag sang suga sang Land Rover. Sang gintaya niya ang iya riple, si Lloyd Likhwide, nagdalagan sing madasig padulong sa higad sang suba kag nagtindog sa atubangan ko. Nakitluoy sia: “Ako na lang! Ako na lang ang tiruha! Indi ining dumuluong nga wala sing nahimo nga sala!” Ngaa handa isakripisyo sang isa ka Aprikano ang iya kabuhi para sa akon, nga isa ka taga-Europa? Pasaysaya ako anay kon paano ako nangin misyonero sa Aprika sang nagligad nga halos 40 ka tuig.
SANG 1942, sang nuebe anyos lamang ako, ang akon iloy napatay, nagbilin kay Tatay sing lima ka bata. Ako ang kinagot. Pagligad sang apat ka bulan si Tatay, nga isa sang nahauna nga mga Saksi ni Jehova sa Finland, napatay bangod sa pagkalumos. Ang akon kamagulangan nga utod nga babayi, nga si Maja, ang nag-atipan sa amon, kag nabuhi kami paagi sa panguma. Si Maja man ang nanguna sa espirituwal nga mga butang, kag sa sulod sang isa ka tuig nga napatay si Tatay, sia kag ang isa sang akon utod nga lalaki nagsimbulo sang ila dedikasyon kay Jehova nga Dios paagi sa pagpabawtismo sa tubig. Pagligad sang isa ka tuig nabawtismuhan ako, sa edad nga 11 anyos.
Isa ka Importante nga Desisyon
Sang natapos ko ang akon pagtuon sa komersio sang 1951, nagtrabaho ako sa Ford Motor Company sa Finland. Pagligad sang anom ka bulan ginsorpresa ako sang isa ka maalamon nga nagalakbay nga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Gin-agda niya ako sa paghatag sing pamulongpulong sa isa ka asambleya tuhoy sa mga pagpakamaayo sang payunir, ukon bug-os tion, nga ministeryo. Nasaw-ahan ako, kay nagatrabaho ako sing bug-os tion kag sa banta ko indi ko ini mahatag sing tinagipusuon. Ginpangamuyo ko ini nga butang kay Jehova. Narealisar ko nga ang mga Cristiano ‘indi na [dapat] magkabuhi para sa ila kaugalingon lamang, kundi sa iya nga napatay para sa ila,’ gani namat-od ako nga bag-uhon ang akon mga prioridad agod makapayunir.—2 Corinto 5:15.
Nangako ang akon superbisor nga doblehon niya ang akon sweldo kon magtrabaho gihapon ako sa kompanya. Apang, sang nakita niya nga desidido na ako, nagsiling sia: “Husto ang imo desisyon. Bug-os kabuhi na ako nga nagatrabaho sa sini nga opisina, apang daw ano gid bala ka daku ang nabulig ko sa mga tawo?” Gani sang Mayo 1952, nagpayunir ako. Pila ka semana sang ulihi, nahatag ko ang akon pamulongpulong tuhoy sa payunir nga ministeryo nga may bug-os nga pagsalig.
Pagkatapos nakapayunir sing pila ka bulan, ginpamatbatan ako sing anom ka bulan nga pagkabilanggo bangod sang akon Cristianong pagkawalay nadampigan. Ginsundan ini sang walo ka bulan nga pagkabilanggo upod sa iban pa nga pamatan-on nga mga Saksi sa isla sang Hästö-Busö, sa Gulpo sang Finland. Little Gilead ang tawag namon sa sini nga isla bangod sang tul-id nga programa sa pagtuon sa Biblia nga ginhimo namon. Apang, ang akon tulumuron amo ang makatuon sa matuod nga Gilead, ang Watchtower School of Gilead, nga nahamtang malapit sa South Lansing, New York.
Samtang nabilanggo pa sa isla, nakabaton ako sing sulat halin sa sanga talatapan sang Watch Tower Society, nga nagaagda sa akon sa pag-alagad subong nagalakbay nga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Sa pagguwa ko duawon ko ang mga kongregasyon sa Sweko sing pinulungan nga bahin sang Finland. Sadto nga tion, 20 anyos lamang ako kag nagbatyag nga indi kalipikado, apang nagsalig ako kay Jehova. (Filipos 4:13) Ang mga Saksi sa mga kongregasyon nga akon ginduaw mahinuklugon, nga wala gid magpakanubo sa akon bangod “bata” lamang ako.—Jeremias 1:7.
Samtang nagaduaw sa isa ka kongregasyon sang masunod nga tuig, nakilala ko si Linda, nga nagbakasyon sa Finland halin sa Estados Unidos. Sang nagpauli sia sa Estados Unidos, madasig sia nga nag-uswag sa espirituwal. Wala madugay, nabawtismuhan sia. Nagpakasal kami sang Hunyo 1957. Sang ulihi, gin-agda kami sa ika-32 nga klase sang Eskwelahan sang Gilead, sang Septiembre sang 1958. Pagkatapos sang amon gradwasyon sang masunod nga Pebrero, ginpadala kami sa Nyasaland, Malawi na karon, sa bagatnan-sidlangan nga Aprika.
Ang Amon Ministeryo sa Aprika
Nalipay kami mag-alagad sa latagon upod sa amon Aprikano nga mga kauturan, nga nagadamo sadto sing sobra sa 14,000 sa Nyasaland. Kon kaisa, nagalakbay kami sakay sa Land Rover, nga dala ang amon tanan nga kinahanglanon. Nagatener kami sa mga minuro nga wala pa makadtui sang mga puti, kag pirme kami ginaabiabi sing maayo. Sa pag-abot namon, ang bug-os nga minuro nagaguwa agod makita kami. Pagkatapos sang matinahuron nga panamyaw, malinong nga nagalumpagi sila sa duta, nga nagahimutad sa amon.
Sa masami, ang mga tagaminuro mainayuhon nga nagapatindog sing payag para gid sa amon, nga kon kaisa nahuman sa daga kag kon kaisa naman sa kugon kag igoigo lang para sa isa ka katre. Ang mga hyena nagalabay sa payag kon gab-i, nga nagauwang sing makahaladlok sa amon mismo uluhan. Apang ang mga Saksi sa Nyasaland magaatubang sa dili madugay sing mas makatalagam nga mga puwersa sangsa mga sapat nga talonon.
Ang Nasyonalismo Nangin Isyu
Sa bug-os nga Aprika, mainit ang mga hublag para matigayon ang kahilwayan. Sa Nyasaland ang tanan ginapaabot nga mag-entra sa isa ka partido politika didto. Hingalagan lamang, ang amon pagkawalay nadampigan nangin isa ka mainit nga isyu sa pungsod. Ako sadto ang nagaatipan sang hilikuton sa opisina samtang wala ang amon manugtatap sa sanga, nga si Malcolm Vigo. Nangabay ako nga makigkita kay Dr. Hastings Kamuzu Banda, primer ministro sadto sang Nyasaland. Ginpaathag namon sang kaupod ko nga duha pa ka Cristianong gulang ang amon walay nadampigan nga panindugan sa iya, kag natapos ang paghambalanay sing mainabyanon. Walay sapayan sini, mga isa ka bulan sang ulihi, sang Pebrero 1964, si Elaton Mwachande nangin ang nahauna nga biktima sang paghingabot—ginbangkaw sia tubtob mapatay sang isa ka akig nga guban. Ang iban pa nga mga Saksi sa iya minuro napilitan sa pagpalagyo.
Nagtelegrama kami kay Dr. Banda, nag-apelar sa iya nga gamiton niya ang iya awtoridad agod pauntaton ini nga kasingki. Nakabaton ako sang ulihi sing tawag gikan sa opisina sang primer ministro, nagatawag sa akon agod makig-atubang sa iya. Upod sang isa pa ka misyonero, nga si Harold Guy, kag sang isa ka lokal nga Saksi, nga si Alexander Mafambana, nakigkita ako kay Dr. Banda. Didto man ang duha ka ministro sang gobierno.
Sa gilayon nga makalingkod kami, si Dr. Banda, nga wala sing huluhambal, nagwagayway sang telegrama sa ibabaw sang iya ulo. Sang ulihi, gintublag niya ang kalinong, nga nagasiling: “G. Johansson, ano ang imo buot silingon sa pagpadala sini nga telegrama?” Ginpaathag namon liwat sa iya ang amon walay nadampigan nga panindugan sa politika, kag nagdugang: “Karon, bangod sang pagkapatay ni Elaton Mwachande, ikaw lang ang sarang makabulig sa amon.” Daw nakontento sa sina si Dr. Banda, kag sa bisan paano nagtawhay sia.
Apang, ang isa sang mga ministro sang gobierno nga yadto didto nagsiling nga ang mga Saksi sa malayo nga minuro wala kuno nagakooperar sa lokal nga mga awtoridad. Nian ang ikaduha nga ministro naghinambit sang isa pa ka nabaw-ing nga minuro, nagasiling nga ang mga Saksi kuno didto nagpasipala kay Dr. Banda. Apang, wala sila sing mahatag nga ngalan ni bisan sin-o nga naggawi sing subong sina. Ginpaathag namon nga ang mga Saksi ni Jehova ginatudluan nga pirme tahuron ang mga awtoridad sang gobierno. Sing makapasubo, ang amon mga panikasog nga matadlong ang sayop nga mga impresyon ni Dr. Banda kag sang iya mga ministro wala magmadinalag-on.
Delikado ang Amon Kabuhi
Sang 1964, ang Nyasaland nangin independiente kag sang ulihi nangin ang Republika sang Malawi. Ang amon hilikuton sa pagbantala daw normal gihapon apang labi nga nagahuol. Sini nga tion ang mga Saksi sa nabagatnan nga rehiyon sang pungsod nagtelepono, nagsiling nga may politikal nga pagribok kuno didto. Nakita namon ang kinahanglanon nga magpadala dayon sing isa ka tawo agod tan-awon ang kahimtangan sang mga Saksi kag maghatag sing moral nga suporta. Sang nagligad nga mga okasyon natilawan ko na nga maglakbay sing isahanon sa kakahuyan, kag nagpasugot sa sini sing maisugon si Linda. Apang, sini nga tion, nakitluoy sia sa akon, nangabay sa akon nga paupdon ang isa ka lokal nga lamharon nga Saksi, nga si Lloyd Likhwide. Nagpasugot ako sang ulihi, naghunahuna, ‘Agod indi sia tanto mabalaka, sige.’
Ginsilingan kami nga dapat kami makatabok sa suba sakay sang baroto antes sang alas 6:00 s.g. nga curfew. Gintinguhaan gid namon nga hingabutan ini sa amo sina nga oras, apang naulihi kami bangod sang malain nga dalan. Ulihi na namon nahibaluan nga may sugo gali nga tiruhon ang bisan sin-o nga makita sa pangpang sang suba nga nahamtangan namon paglampas sang alas seis. Samtang nagapakadto sa suba, nakita namon ang baroto nga nakatabok na sa pihak-pangpang. Gintawag ini ni Brother Likhwide nga magbalik kag sugaton kami. Nagbalik ini, apang ang soldado sa baroto nagsinggit: “Dapat ko tiruhon ang puti nga tawo!”
Sang primero, abi ko lahoglahog lang ini, apang samtang nagahinampot ang baroto, ginpatindog ako sang soldado sa atubangan sang suga sang salakyan. Amo sadto nga ang akon Aprikano nga abyan nagpatunga sa amon, nakitluoy sa soldado nga sia na lang ang tiruhon sa baylo nga ako. Ti, ang soldado daw natandog sa iya kahanda nga manginmatay para sa akon, kag ginpaubos niya ang iya pusil. Nahunahuna ko ang pinamulong ni Jesus: “Wala sing bisan sin-o nga may gugma nga daku pa sini, nga ihatag sang isa ang iya kabuhi tungod sa iya mga abyan.” (Juan 15:13) Daku gid ang akon kalipay nga ginpamatian ko ang laygay ni Linda nga paupdon yadtong pinalangga nga utod!
Sang masunod nga adlaw ang dalan pabalik sa Blantyre ginbalabagan sang maisog nga mga pamatan-on nga lalaki nga luyag makita ang kard ni Brother Likhwide subong miembro sang partido sa politika. Isa lang ang dapat himuon—magpalagyo sa kadam-an, kag sing madasig gid! Dalidali ko nga ginkambiya kag ginpaburhot ang salakyan, nga nagpakibot gid sa ila agod igoigo lang kami makapalagyo. Kon nakuha sang guban si Brother Likhwide, ayhan amo na yadto ang iya katapusan. Sang nakabalik kami sa sanga talatapan, ginakulbaan gihapon kami apang nagapasalamat kay Jehova tungod sa Iya proteksion.
Ginbilanggo Tungod Sang Ila Pagtuo
Ang amon hilikuton opisyal nga gindumilian sa Malawi sang Oktubre 1967. Mga 18,000 sadto ang mga Saksi sa pungsod. Duha ka semana sang ulihi, nabalitaan namon nga 3,000 ka Saksi ang ginbilanggo sa Lilongwe, ang kapital. Namat-od kami nga kadtuan sila sadto nga gab-i, sa kalayuon nga 300 kilometros, agod hatagan sila sing moral nga suporta. Ginkargahan namon ang Land Rover sing mga publikasyon sang Watchtower kag, sa bulig ni Jehova, nakalumbos kami sa madamo nga mga barikada sa dalan nga wala man lang mausisa. Samtang nagalakbay, ginbilin namon ang kinarton sang suno-sa-tion nga espirituwal nga pagkaon sa lainlain nga kongregasyon.
Pagkaaga nagkadto kami sa bilangguan. Isa gid ka makatalandog nga talan-awon! Bilog nga gab-i nga nag-ulan, kag ang amon Cristianong kauturan nga lalaki kag babayi ginbukot sa nakudalan apang wala atop nga duog. Basa sila, kag ang iban nagahalay sang ila mga habol sa kudal. Nasugilanon namon ang pila sa ila sa giha sang kudal.
Ang ila kaso ginkasaba sang udto, kag madamong nagapakunokuno nga mga Saksi ang nagtestigo. Gintinguhaan namon sila nga tulukon sa mata, apang ang ila pangguyahon wala gihapon sing reaksion. Sa amon kakibot, ang tanan nga nagtestigo nagsikway sang ila pagtuo! Apang, nahibal-an ko nga wala sing nahibaluan ang lokal nga mga Saksi nga may yara nagpanghiwala nga sila mga Saksi ni Jehova. Panikasog lamang ini agod paluyahon ang buot sang matuod nga mga Saksi.
Sadto man nga tion, nag-abot ang mando nga ipatapok kami. Ang amon sanga talatapan sa Blantyre ginkompiskar, kag ang mga misyonero ginhatagan sing 24 ka oras sa paghalin sa pungsod. Namag-o kami nga makita ang isa ka pulis nga nagbukas sang ganhaan para sa amon sang nagpauli kami! Sang hapon sang masunod nga adlaw nag-abot ang isa ka opisyal sang pulis kag, masinulub-on nga gindakop kami kag gindala sa erport.
Naghalin kami sa Malawi sang Nobiembre 8, 1967, nakahibalo nga ang amon Cristianong kauturan didto pat-od gid nga makaeksperiensia sing daku nga pagtilaw. Ang amon mga tagipusuon nagkasubo tungod sa ila. Madamo ang napatay; ginatos ang mapintas nga ginkastigo; kag linibo ang nadulaan sing trabaho, puluy-an, kag pagkabutang. Walay sapayan sina, ginhuptan sang halos tanan ang ila integridad.
Pakadto sa Amon Bag-ong mga Asaynment
Walay sapayan sang mga kabudlayan, wala gid magsulod sa amon hunahuna nga mag-untat sa pagmisyonero. Sa baylo, ginbaton namon ang bag-o nga asaynment—sa Kenya, isa ka pungsod nga may tuhay nga talan-awon kag katawhan. Nawili si Linda sa mga Masai. Sadto nga tion, wala sing Saksi ni Jehova nga Masai. Apang nakilala ni Linda si Dorcas, isa ka babayi nga Masai, kag nagsugod sa pagtuon sing Biblia upod sa iya.
Nahibaluan ni Dorcas nga agod mangin kalahamut-an sa Dios, dapat niya himuon nga legal ang iya pag-asawahay. Wala magpasugot ang amay sang iya duha ka kabataan, gani gintinguhaan ni Dorcas nga buhion sing isahanon ang iya kabataan. Naakig ang lalaki sa mga Saksi, apang indi sia malipayon nga napahilayo sia sa iya pamilya. Sang ulihi, sa pagbuyok ni Dorcas, nagtuon man sia sing Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova. Gintadlong niya ang iya kabuhi, nangin Saksi, kag ginpakaslan si Dorcas. Nagpayunir si Dorcas, kag ang iya bana kag ang ila kamagulangan nga anak nga lalaki mga gulang na karon sa kongregasyon.
Hingalagan lamang, sang 1973, ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova gindumilian sa Kenya, kag kinahanglan kami maghalin. Pagligad sang pila ka bulan lamang, ang pagdumili ginkuha. Apang sadto nga tion nabaton na namon ang amon ikatlo nga asaynment—sa Congo (Brazzaville). Nag-abot kami sang Abril 1974. Halos tatlo ka tuig sang ulihi, kami nga mga misyonero ginpasibangdan subong mga espiya, kag ang amon hilikuton gindumilian. Luwas sina, nag-utwas ang inaway sa Brazzaville sang ginpatay ang presidente sang pungsod. Ang tanan iban pa nga mga misyonero gintangdo sa lainlain nga mga pungsod, apang ginpangabay kami nga magpabilin sing madugaydugay pa. Mga senemana kami nga nagatulog nga wala makahibalo kon bala buhi pa kami pagkaaga. Apang nagtulog kami sing mahamuok, nagasalig sa pag-atipan ni Jehova. Yadtong pila ka bulan, nga kamihanon lamang sa sanga talatapan, ayhan amo gid ang nagatilaw sing pagtuo kag nagapabakod sing pagtuo gid nga tion nga naeksperiensiahan namon sa amon pag-alagad subong mga misyonero.
Sang Abril 1977 kinahanglan kami maghalin sa Brazzaville. Nian nakabaton kami sing isa gid ka sorpresa—gintangdo kami sa Iran sa pagtukod sing isa ka bag-ong sanga talatapan. Ang amon una nga problema amo ang pagtuon sing Farsi, isa ka Persianhon nga lenguahe. Bangod nagatuon pa lang sing bag-ong lenguahe, ang amon mga komento sa mga miting sa kongregasyon simple gid kaayo, subong sang komento sang magagmay nga kabataan! Sang 1978 isa ka rebolusyon ang nag-utwas sa Iran. Nagpabilin kami tubtob sa pinakamabudlay nga tion sang inaway, apang sang Hulyo 1980, kami tanan nga misyonero gintabog sa pungsod.
Ang amon ikalima nga asaynment nagdala sa amon pabalik sa tungatunga sang Aprika, sa Zaire, ang Demokratiko nga Republika sang Congo na karon. Nag-alagad kami sa Zaire sing 15 ka tuig, nga sa isa ka tion gindumilian man. Sang nag-abot kami, mga 22,000 ka Saksi ang aktibo sa sadto nga pungsod—karon kapin na sa 100,000!
Nakabalik Liwat!
Sang Agosto 12, 1993, ang pagdumili sa mga Saksi ni Jehova sa Malawi ginkuha. Duha ka tuig sang ulihi gintangdo kami liwat ni Linda sa kon diin kami nagsugod—sa Malawi, ang matahom, mainabyanon nga pungsod nga nakilal-an subong Ang Mainit nga Tagipusuon Sang Aprika. Kutob sang Enero 1996, nalipay kami nga makapangabudlay upod sa malipayon kag mahidaiton nga katawhan sang Malawi. Ginapakabahandi namon nga makaalagad liwat upod sa amon matutom nga kauturan sa Malawi, ang madamo sa ila nagbatas sing tatlo ka dekada sang paghingabot. Ang amon Aprikano nga mga kauturan nangin tuburan sang inspirasyon, kag ginahigugma namon sila. Nagkabuhi sila suno gid sa pinamulong ni Pablo: “Dapat kita magsulod sa ginharian sang Dios paagi sa madamong kapipit-an.” (Binuhatan 14:22) Ang halos 41,000 ka Saksi sa Malawi hilway na karon nga makabantala kag makahiwat sing dalagku nga mga kombension.
Naluyagan gid namon ang amon tanan nga asaynment. Natun-an namon ni Linda nga ang bisan ano man nga eksperiensia, bisan ano man kabudlay, makadihon sa amon nga mangin mas maayo nga mga tawo, lamang nga ginahuptan namon ang “kalipay ni Jehova.” (Nehemias 8:10) May pila ako ka kabudlayan sa pagpasibu kon magbalhin kami sing mga asaynment. Apang ang pagkamapasibusibuon ni Linda—ilabi na ang iya mabakod nga pagtuo kay Jehova—nakabulig sa akon, nagpaapresyar sa akon sang kabulahanan nga makatigayon sing “maayo nga asawa.”—Hulubaton 18:22.
Makalilipay gid kag makakulunyag ang amon kabuhi! Sa liwat kag liwat ginapasalamatan namon si Jehova tungod sang iya maamligon nga kamot. (Roma 8:31) Kapin na sa apat ka dekada ang nakaligad kutob sang nahatag ko yadto nga pamulongpulong tuhoy sa mga pagpakamaayo sang bug-os tion nga ministeryo. Nalipay kami nga ‘tilawan si Jehova kag tan-awon ang iya kaayo.’ (Salmo 34:8; Malaquias 3:10) Kumbinsido kami nga ‘ang pagkabuhi nga indi na para sa amon kaugalingon lamang’ amo ang labing maayo nga paagi sang pagkabuhi.
[Piktyur sa pahina 16]
Sa amon pagkadto sa Malawi, nga nag-agi sa Cape Town, South Africa
[Piktyur sa pahina 18]
Sang gindakop kag gintabog kami gikan sa Malawi
[Mapa/Piktyur sa pahina 19]
Mga pungsod nga gin-alagaran namon
Iran
Republika sang Congo
Demokratiko nga Republika sang Congo
Kenya
Malawi
[Piktyur sa pahina 20]
Si Dorcas, nga isa ka Masai, upod sang iya bana