Kapitulo 10
Isa ka Tagna sa Biblia nga Nakita Ninyo nga Natuman
Nagakatingala ka bala kon ngaa ang mga kahimtangan karon tuhay kon ipaanggid sa nagligad nga isa ka gatos ka tuig? Ang iban nga mga butang maayo. Sa madamo nga kadutaan, ang mga balatian nga makamamatay sang una mabulong na karon, kag ang kinaandan nga tawo nagaagom sing isa ka sahi sang pagkabuhi nga wala gindamgo sang iya mga katigulangan. Sa pihak nga bahin, nasaksihan sang aton siglo ang labing makakulugmat nga mga inaway kag ang iban sang labing makangilidlis nga kapintas sa bug-os nga maragtas. Ang kabuganaan sang katawhan—bisan ang iya padayon nga pagluntad—yara sa katalagman bangod sang paglupok sang populasyon, problema sa polusyon, kag sang dalagku nga talaguan sang nuklear, biolohiko, kag kemikal nga mga hinganiban. Ngaa ang ika-20 nga siglo tuhay gid sa nagligad nga mga siglo?
Ang sabat sa sini nga pamangkot may kaangtanan sa talalupangdon nga tagna sa Biblia nga nakita ninyo nga natuman. Isa ini ka tagna nga ginpamulong ni Jesus kag, luwas sa paghatag sing pamatuod nga ang Biblia ginbugna, ginapakita sini nga nagakabuhi kita malapit sa hinali gid nga mga pagbag-o sa danyag sang kalibutan. Ano ining tagna? Kag paano naton mahibaluan nga nagakatuman ini?
Ang Dungganon nga Tagna ni Jesus
2 Ginasiling sang Biblia nga sang malapit na mapatay si Jesus, ginhambalan sang iya mga disipulo ang dalagku nga mga tinukod sang templo sa Jerusalem; nagdayaw sila sa kadakuon kag kapag-on sini. Apang si Jesus nagsiling: “Wala ninyo bala makita ining tanan nga butang? Sa pagkamatuod, nagasiling ako sa inyo, wala sing mabilin diri nga isa ka bato sa ibabaw sang isa, nga indi malumpag.”—Mateo 24:1, 2.
3 Mahimo gid nga nakibot ang mga disipulo ni Jesus sa iya ginsiling kag sang ulihi nagpalapit sila sa iya para sa dugang pa nga kasayuran, nga nagasiling: “Sugiri kami, San-o bala mahanabo ini, kag ano bala ang tanda sang imo presensia kag sang katapusan sang sistema sang mga butang?” (Mateo 24:3) Ang sabat ni Jesus masapwan sa nabilin nga bahin sang Mateo kapitulo 24 kag 25. Ang iya mga pulong narekord man, sa Marcos kapitulo 13 kag Lucas kapitulo 21. Maathag nga amo ini ang labing importante nga tagna nga ginpamulong ni Jesus sang yari sia sa duta.
4 Sa kamatuoran, indi lamang isa ka butang ang ginpamangkot sang mga disipulo ni Jesus. Nahauna, namangkot sila: “San-o bala mahanabo ini?” kon sayoron, San-o laglagon ang Jerusalem kag ang templo sini? Dugang pa, luyag nila mahibaluan ang tanda nga magapakita kon san-o magsugod ang presensia ni Jesus subong Hari sa langitnon nga Ginharian sang Dios kag nga ang katapusan sining sistema sang mga butang malapit na.
5 Sa iya sabat, ginbinagbinag ni Jesus ang duha ka punto. Madamo sang iya ginpamulong ang aktuwal nga natuman sadto sang nahaunang siglo, sa sulod sang mga tinuig nga nagdul-ong sa makakulugmat nga pagkalaglag sang Jerusalem sang 70 C.E. (Mateo 24:4-22) Apang ang iya tagna may yara daku pa nga kahulugan sa ulihi, sa kamatuoran, sa aton mga adlaw. Ano, nian, ang ginsiling ni Jesus? Nagsugod sia paagi sa paghambal sang mga pulong nga narekord sa bersikulo 7 kag 8: “Ang pungsod magatindog batok sa pungsod, kag ang ginharian batok sa ginharian, kag may mga tiggulutom kag mga linog sa nagakalainlain nga mga duog. Tanan ini pamuno lamang sang mga kasakit.”
6 Maathag nga ang presensia ni Jesus subong langitnon nga Hari pagatandaan sang daku nga kagamo sa duta. Ginpalig-on ini sang kaanggid nga tagna sa tulun-an sang Bugna: ang palanan-awon tuhoy sa apat ka manugkabayo sang Apokalipsis. (Bugna 6:1-8) Ang nahauna sining mga manugkabayo nagalaragway kay Jesus subong nagapamihag nga Hari. Ang iban nga mga kabayo kag ang mga nagasakay sa ila nagalaragway sa mga hitabo sa duta nga nagatanda sang pagsugod sang paghari ni Jesus: inaway, tiggulutom, kag hilaw nga kamatayon paagi sa nanuhaytuhay nga mga kabangdanan. Makita bala naton nga nagakatuman ining duha ka tagna karon?
Inaway!
7 Usisaon naton ini sila sing suod pa. Nahauna, si Jesus nagsiling: “Ang pungsod magatindog batok sa pungsod kag ang ginharian batok sa ginharian.” Isa ini ka tagna tuhoy sa inaway. Ang ikaduha sa apat ka manugkabayo sang Apokalipsis naglaragway man sa inaway. Aton mabasa: “Kag nagguwa ang isa na man ka kabayo nga pula nga luto; ang nagasakay sa iya gintugutan sa pagkuha sang paghidait sa duta agod nga ang mga tawo magpatyanay; kag ginhatagan sia sing dakung espada.” (Bugna 6:4) Ang katawhan nagailinaway na sa sulod sang linibolibo ka tuig. Kon amo, ngaa, ining mga pulong may pinasahi nga kahulugan para sa aton adlaw?
8 Dumduma nga ang inaway sa iya kaugalingon indi ang tanda sang presensia ni Jesus. Ang tanda ginahuman sang tanan nga detalye sang tagna ni Jesus nga nagakatabo sing dungan sa isa ka hut-ong sang tion. Apang ang inaway amo ang una nga ginsambit, gani mahimo paabuton naton nga matuman ini sa isa ka talalupangdon nga paagi amo kon ngaa matalupangdan naton ini. Kag dapat batunon sang tanan nga ang mga inaway sa sining ika-20 nga siglo wala sing tupong sa bug-os nga nagligad nga maragtas.
9 Halimbawa, wala sing mga inaway sang una—nga mapintas kag malaglagon subong sang madamo—ang makaanggid sa pagkamalaglagon sang duha ka inaway kalibutanon sang ika-20 nga siglo. Ti, ang nahauna nga inaway kalibutanon nagkutol sing mga 14 milyones ka tawo, kapin pa sa bug-os nga populasyon sang madamo nga pungsod. Sa pagkamatuod, ‘gintugutan nga kuhaon ang paghidait sa duta, agod nga ang mga tawo magpatyanay.”
10 Suno sa tagna, ‘ginhatag ang dakung espada’ sa palaaway nga ikaduha nga manugkabayo sang Apokalipsis. Paano ini naaplikar? Amo sini: Ang mga hinganiban sang inaway nangin kapin ka makamamatay. Nasangkapan sang mga tangke, eroplano, makahililo nga gas, mga submarino, kag kanyon nga makapalupok sing mga bomba sing madamo nga milya ang kalayuon, ang tawo nangin kapin ka epektibo sa pagpatay sa iya isigkatawo. Kag sugod sang nahauna nga inaway kalibutanon ang “dakung espada” nangin kapin pa ka malaglagon—bangod sang paggamit sing mga butang subong sang komunikasyon sang radyo, radar, modernong riple, kemikal kag bakteryolohikal nga mga hinganiban, flamethrower, napalm, bag-o nga sahi sang mga bomba, intercontinental ballistic missiles, nuklear nga submarino, moderno nga mga eroplano, kag dalagku nga mga bapor-de-giyera.
“Pamuno sang Kasakit”
11 Ang una nga mga bersikulo sang tagna ni Jesus naghinakop paagi sa mga pulong nga: “Tanan ini pamuno lamang sang mga kasakit.” Matuod gid ini sa nahauna nga inaway kalibutanon. Ang katapusan sini sang 1918 wala magdala sing dayon nga paghidait. Wala madugay ginsundan ini sang limitado apang masingki nga pag-inaway sa Etiopia, Libya, Espanya, Rusya, India, kag iban pa nga kadutaan. Nian nag-abot ang makakulugmat nga ikaduha nga inaway kalibutanon, nga nagpatay sing mga 50 milyones ka soldado kag sibilyan.
12 Dugang pa, walay sapayan sang mga kasugtanan pirme para sa paghidait kag sang pagpahuway sa pag-inaway, ang katawhan nagainaway gihapon. Sang 1987 ginreport nga 81 ka dalagku nga inaway ang natabo kutob sang 1960, nga nagpatay sing 12,555,000 ka mga lalaki, mga babayi, kag kabataan. Nasaksihan sang tuig 1987 ang kapin nga mga inaway sang sa bisan anong nagligad nga tuig sa narekord nga maragtas. Dugang pa, ang paghanda kag paggasto sang militar, nga karon nakalab-ot na sa kabilugan nga mga $1,000,000,000,000 kada tuig, nagpalain sang ekonomiya sang kalibutan. Sa pagkamatuod, ang tagna ni Jesus nga ang ‘pungsod magatindog batok sa pungsod kag ang ginharian batok sa ginharian’ nagakatuman. Ang mapula nga kabayo sang inaway padayon sa iya mapintas nga pagdalagan sa bug-os nga duta. Apang kamusta ang ikaduha nga bahin sang tanda?
Kakulang sing mga Kalan-on!
13 Si Jesus nagtagna: “Kag may kakulang sing mga kalan-on . . . sa nagakalainlain nga mga duog.” Talupangda kon paano ini nagahisanto sa pagsakay sang ikatlo sa apat ka manugkabayo sang Apokalipsis. Tuhoy sa iya aton mabasa: “Kag nakita ko, kag, yari karon! ang kabayo nga maitom; kag ang nagasakay sa sini may timbangan sa iya kamot. Kag nabatian ko ang daw tingog sa tunga sang apat ka buhi nga tinuga nga nagasiling: ‘Isa ka sukob sang trigo tungod sa isa ka denario, kag tatlo ka sukob sang sebada tungod sa isa ka denario; apang dili pagpierdiha ang lana sang olivo kag ang trigo.’ ” (Bugna 6:5, 6) Huo, daku gid nga kakulang sing mga kalan-on!
14 Posible bala nga ini nga tagna nagakatuman karon, samtang ang iban nga kadutaan may mataas nga mga talaksan sang pagkabuhi? Ang isa ka pasiplat sa kalibutan sa kabilugan wala nagabilin sing duhaduha tuhoy sa sabat. Suno sa maragtas, ang tiggulutom gintuga sang mga inaway kag sang kinaugali nga mga kalamidad. Gani, indi makapakibot nga ang aton siglo nga may kapin nga mga kalamidad kag mga inaway, makapila nga ginsalot sang tiggulutom. Madamo nga bahin sang kalibutan ang nag-antos sina nga mga kalamidad sugod sang 1914. Ang isa ka report naglista sing kapin sa 60 ka daku nga tiggulutom kutob sang 1914, sa layuay nga mga kadutaan subong sang Gresya, Netherlands, U.S.S.R., Nigeria, Chad, Chile, Peru, Bangladesh, Bengal, Kampuchea, Etiopia, kag Hapon. Ang iban sining mga tiggulutom nagdugay sing pila ka tuig kag nagpatay sing minilyonmilyon.
15 Bisan pa ang daku nga mga tiggulutom masami nga ginabalita sing lapnag, pagligad sang malip-ot nga tion nagaligad ini kag ang mga naluwas amat-amat nga nagabalik sa normal nga pagkabuhi. Apang, ang kapin ka peligruso nga sahi sang kakulang sing kalan-on naglutaw sa sining ika-20 nga siglo. Indi ini hinali, amo kon ngaa daw wala ini matalupangdi. Apang nagapadayon ini tuig-tuig. Amo ini ang grabe nga kalalat-an sang malnutrisyon nga nagaapektar sa ikalima nga bahin sang populasyon sang aton planeta kag nagapatay sing 13 tubtob 18 milyones ka tawo kada tuig.
16 Sa iban nga pulong, sa kada duha ka adlaw ini nga sahi sang kakulang sing kalan-on regular nga nagapatay sing tawo nga subong kadamo sa ginpatay sang bomba atomika sa Hiroshima. Sa pagkamatuod, kada duha ka tuig, ang mga tawo nga nagakapatay sa epekto sang gutom kapin sa kadamuon sang mga soldado nga napatay sa Inaway Kalibutanon I kag Inaway Kalibutanon II kon tingubon. May yara bala “kakulang sing mga kalan-on . . . sa nagakalainlain nga mga duog” sugod sang 1914? Sa pagkamatuod, may yara!
Mga Linog
17 Sang Enero 13, 1915, sang ang nahauna nga inaway kalibutanon mga pila ka bulan pa lamang, gintay-og sang linog ang Abruzzi, Italya, kag 32,610 ka tawo ang napatay. Ining daku nga kalamidad nagapahanumdom sa aton nga ang mga inaway kag kakulang sing mga kalan-on sa tion sang presensia ni Jesus pagaupdan sing lain pa: “May . . . mga linog sa nagakalainlain nga mga duog.” Subong sang inaway kag tiggulutom, ang linog sa Abruzzi isa lamang ka “pamuno sang mga kasakit.”a
18 Ang ika-20 nga siglo nangin isa ka siglo sang mga linog, kag bangod sang pag-uswag sang media sa pagbalita, nahibaluan gid sang tanan nga katawhan ang kahapayan nga ginatuga nila. Sa pagsambit sing pila lamang, nasaksihan sang 1920 ang pagkapatay sang 200,000 sa Tsina; sang 1923, mga 99,300 ang napatay sa linog sa Hapon; sang 1935, ang isa pa ka linog nagpatay sing 25,000 sa duog nga karon Pakistan, samtang 32,700 ang napatay sa Turkiya sang 1939. May 66,800 nga napatay sa linog sa Peru sang 1970. Kag sang 1976, mga 240,000 (ukon, suno sa iban nga balita, 800,000) ang napatay sa Tangshan, Tsina. Sining karon gid lang, sang 1988, 25,000 ang napatay sa mabaskog nga linog sa Armenia.b Sa pagkamatuod, may “mga linog sa nagakalainlain nga mga duog”
“Makamamatay nga Kalalat-an”
19 Ang isa pa ka detalye sang tagna ni Jesus may kaangtanan sa balatian. Sa iya ebanghelyo, ginrekord ni Lucas nga si Jesus nagtagna sing “mga piste sa nagakalainlain nga mga duog.” (Lucas 21:11) Nagahisanto man ini sa matagnaon nga palanan-awon tuhoy sa apat ka manugkabayo sang Apokalipsis. Ang ikap-at nga manugkabayo ginhingalanan nga Kamatayon. Ginalaragway niya ang hilaw nga kamatayon bangod sa pila ka kabangdanan, lakip ang “makamamatay nga piste kag . . . ang mga sapat nga mapintas sang duta.”—Bugna 6:8.
20 Sadto sang 1918 kag 1919, kapin sa 1,000,000,000 ka tawo ang nagmasakit sing trangkaso Espanyola, kag kapin sa 20,000,000 ang napatay. Kapin ang napatay sa sini nga balatian sang sa daku nga inaway. Kag ang “makamamatay nga kalalat-an,” ukon ‘piste,’ padayon nga nagapaantos sa sini nga kaliwatan, walay sapayan sang talalupangdon nga pag-uswag sa medisina. Ngaa subong sini? Nahauna, masami nga wala ginaagom sang imol nga kadutaan ang mga kaayuhan sang pag-uswag sang siensia. Ang mga imol nagaantos kag nagakapatay sa mga balatian nga sarang mabulong kon may kuwarta lamang sila.
21 Sa amo, mga 150 milyones ka tawo sa bug-os nga kalibutan ang nagaantos sa malaria. Mga 200 milyones ang nagamasakit sing snail fever. Ang Chagas’ disease nagapaantos sa mga napulo ka milyon ka tawo. Mga 40 milyones ka tawo ang nagaantos sa river blindness. Minilyonmilyon ka kabataan ang nagakapatay kada tuig bangod sang grabe nga lupot. Ang anos kag aro daku gihapon nga problema sa panglawas. Talalupangdon nga ang mga imol sining kalibutan nagaantos sa ‘mga piste sa nagakalainlain nga mga duog.’
22 Apang amo man ang mga manggaranon. Ang trangkaso, halimbawa, nagapaantos sa mga manggaranon kag imol. Sang 1957 ang isa ka sahi sang trangkaso nagpatay sing 70,000 ka tawo sa Estados Unidos lamang. Sa Alemanya ginabanta nga isa sa kada anom ka tawo ang magabalatian sa ulihi sing kanser. Ang mga balatian nga ginapalaton paagi sa sekso nagasalakay man sa mga manggaranon kag imol. Ang gonorrhea, ang masunson ginareport nga makalalaton nga balatian sa Estados Unidos, nagapaantos sa 18.9 porsiento sang populasyon sang iban nga mga bahin sang Aprika. Ang syphilis, chlamydia, kag ang genital herpes pila lamang sa lapnag nga “mga piste” nga ginapalapnag sang paghuliray.
23 Sining karon nga mga tinuig, ang “makamamatay nga kalalat-an” sang AIDS nagbuylog man sa listahan sang “mga piste.” Ang AIDS isa ka makahaladlok nga balatian kay, samtang ginasulat ini, wala pa gihapon sing nakita nga bulong, kag ang kadamuon sang mga biktima sini padayon nga nagadamo. Si Dr. Jonathan Mann, direktor sang WHO (World Health Organization) Special Program on AIDS, nagsiling: “Ginabanta namon nga lima pa 10 ka milyon ka tawo sa kalibutan karon ang may yara sang human immunodeficiency virus (HIV).” Suno sa isa ka ginbalhag nga pagbanta, ang virus sang AIDS nagasalakay sing bag-o nga biktima kada minuto. Sa pagkamatuod isa ka “makamamatay nga kalalat-an!” Apang kamusta naman ang tagna tuhoy sa kamatayon gikan sa sapat nga mapintas?
“Ang Mapintas nga mga Sapat sang Duta”
24 Ang matuod amo, kon ginasambit karon ang mga sapat nga mapintas sa mga pamantalaan, ang kabangdanan amo nga ang pila ka espesyi yara sa katalagman ukon malapit maubos. Mas daku ang peligro sang “mga sapat nga mapintas sang duta” sa mga tawo sang sa kabaliskaran. Walay sapayan sini, sa iban nga mga kadutaan, madamo gihapon nga tawo ang ginapatay sang mga sapat nga mapintas subong sang mga tigre sa India.
25 Apang, ginapatalupangod sa aton sang Biblia ang isa ka sahi sang sapat nga mapintas nga ginkahadlukan sing daku sining karon nga mga tinuig. Ginpaanggid ni manalagna Ezequiel ang masingki nga mga tawo sa mga sapat nga mapintas sang magsiling sia: “Ang iya mga prinsipe sa tunga niya kaangay sang mga lobo nga nagatukob sang tulukbon sa pagpaagay sing dugo, sa paglaglag sing mga kalag agod nga makaagom sila sing diminatuod nga daug.” (Ezequiel 22:27) Sang gintagna niya ang “pagmuad sang pagkamalinapason,” si Jesus, sa epekto, nagsiling nga ining “mga sapat nga mapintas” mangin aktibo sa duta sa tion sang iya presensia. (Mateo 24:12) Ang manunulat sang Biblia nga si Pablo nagdugang nga sa “katapusan nga mga adlaw” ang mga tawo mangin “mahigugmaon sa kuwarta . . . wala sing pagpugong sa kaugalingon, mabangis, wala sing gugma sa kaayuhan.” (2 Timoteo 3:1-3) Amo bala sini ang natabo sugod sang 1914?
26 Amo gid. Kon nagapuyo ka sa bisan diin sang daku nga siudad sa duta, nahibaluan mo na ini. Apang kon nagaduhaduha ka pa sa sini, binagbinaga lamang ang masunod nga binalikwat kasan-o lang sa mga pamantalaan. Gikan sa Colombia: “Sang nagligad nga tuig ang polisiya nagrekord sing . . .mga 10,000 ka pagpatay kag 25,000 ka naarmasan nga pagpangawat.” Gikan sa Victoria, Australia: “Daku nga Pag-uswag sa Daku nga Krimen.” Gikan sa Estados Unidos: “Ang mga Patyanay sa Nueva York Nagapadulong sa Pinakamataas nga Kadamuon.” “Sang nagligad nga tuig naunahan sang Detroit ang Gary, Ind., subong nagapanguna nga siudad nga may pinakamataas nga kadamuon sang pagpatay sa pungsod—58 sa kada 100,000 ka pumuluyo.”
27 Gikan sa Zimbabwe: “Ang pagpatay sa mga lapsag nangin krisis.” Gikan sa Brazil: “Sobra ang kadamuon sang krimen diri, kag sobra ang kadamuon sang mga may armas, amo kon ngaa daw wala na ginasapak ang mga balita tuhoy sa kasingki.” Gikan sa New Zealand: “Ang panglugos kag masingki nga krimen nagapanguna gihapon nga problema sang polisiya.” “Ang kasingki sang mga taga-New Zealand sa isa kag isa sarang malaragway lamang subong barbarismo.” Gikan sa Espanya: “Ang Espanya nagapakig-away sa nagadaku nga problema sa krimen.” Gikan sa Italya: “Ang Mapia sang Sicily, sa tapos sang pagluya, nagpagsik liwat paagi sa paagisod nga pagpatay.”
28 Mga halimbawa lamang ini sang mga balita sa mga pamantalaan nga ginbalhag wala pa madugay ginsugdan ang pagsulat sini nga libro. Sa pagkamatuod, ang “mga sapat nga mapintas” nagadayandayan sa duta, nga nagapahadlok sa mga tawo.
Pagbantala sing Maayong Balita
29 Ano ang kahimtangan sang relihion sa magamo nga tion sang presensia ni Jesus? Sa isa ka bahin, gintagna ni Jesus nga magauswag ang relihioso nga hilikuton: “Kag magalutaw ang madamong dimatuod nga manalagna kag magapatalang sang madamo.” (Mateo 24:11) Sa pihak nga bahin, gintagna niya nga sa Cristiandad sa kabilugan, ang interes sa Dios magadiutay. “Ang gugma sang kalabanan magabugnaw.”—Mateo 24:12.
30 Ginalaragway gid sini ang nagakatabo karon sa Cristiandad. Sa isa ka bahin, ang nagapanguna nga mga iglesia bisan diin nagakapukan bangod sang kakulang sing pagsakdag. Sa isa ka mabaskog anay nga Protestante nga kadutaan sang naaminhan nga Europa kag Inglaterra, ang relihion patay na. Sa amo man nga tion, may kabudlayan sa Iglesia Katolika bangod kulang ang mga pari kag nagadiutay ang pagsakdag sa sini. Sa pihak nga bahin, nagbantog ang diutay nga grupo sang relihion. Nagalapnag ang mga kulto sang mga relihion sang Sidlangan, samtang minilyonmilyon ka dolyar ang ginapangilkil sang sakon nga mga ebanghelisador sa telebisyon.
31 Apang, kamusta ang matuod nga Cristianismo, ang relihion nga ginpakilala ni Jesus kag ginbantala sang iya mga apostoles? Magaluntad gihapon ini sa tion sang presensia, apang paano ini makilala? May yara pila ka butang nga nagapakilala sang matuod nga Cristianismo, kag ang isa ginsambit sa daku nga tagna ni Jesus. Ang matuod nga mga Cristiano dapat mangin masako sa bug-os kalibutan nga pagbantala. Si Jesus nagtagna: “Kag iwali ining maayong balita sang ginharian sa bug-os napuy-an nga duta subong panaksi sa tanan nga kapungsuran; kag ugaling magaabot ang katapusan.”—Mateo 24:14.
32 Ining pagbantala ginahimo karon sa daku gid nga kasangkaron! Sa karon, ang relihioso nga grupo nga ginatawag nga mga Saksi ni Jehova masako sa pinakalapnag nga pagbantala sa maragtas sang Cristianismo. (Isaias 43:10, 13) Sadto sang 1919, samtang ang politikal nga nagapangunang mga relihion sang Cristiandad nagasakdag sa napamatbatan na nga Liga de Nasyones, ang mga Saksi ni Jehova ginhanda para sa sining bug-os globo nga kampanya sa pagbantala.
33 Mga 10,000 lamang ang mga Saksi sadto, apang nahibaluan nila ang hilikuton nga dapat himuon. Sing maisugon, ginsugdan nila ang pagbantala. Narealisar nila nga ang klero-lego nga pagbinahinbahin nagasumpakil sa mga sugo sang Biblia kag sa sulundan sang mga apostoles. Gani sila tanan, tubtob sa katapusan nga indibiduwal, nakatuon kon paano makighambal sa tanan nga isigkatawo nahanungod sa Ginharian sang Dios. Nangin isa sila ka organisasyon sang mga manugbantala.
34 Samtang nagaligad ang tion, ining mga manugbantala nagbatas sing mabaskog nga pagpamatok. Sa Europa, ginpamatukan sila sang nanuhaytuhay nga sahi sang totalitaryanhon nga pagginahom. Sa Estados Unidos kag Canada, gin-atubang nila ang mga kaso sa korte kag ang pagsalakay sang akig nga mga grupo. Sa iban nga mga kadutaan, dapat nila landason ang relihioso nga pagkapanatiko kag mapintas nga paghingabot sang mapintas nga mga diktador. Sining karon nga mga tinuig, ginpamatukan man nila ang espiritu sang pagduhaduha kag pagpatuyang nga naglutaw. Apang nakabatas sila tubtob sa punto nga, sa karon, may kapin sa apat ka milyon sa ila sa 212 ka kadutaan. Wala pa gid matabo sang una nga ang maayong balita sang Ginharian lapnag kaayo nga nabantala—isa ka talalupangdon nga katumanan sining bahin sang tanda!
Ano ang Kahulugan Sini Tanan?
35 Sing indi maduhaduhaan ginasaksihan naton ang katumanan sang daku nga tanda nga ginhatag ni Jesus. Ini nga kamatuoran nagadugang sa ebidensia nga ang Biblia ginbugna sa pagkamatuod sang Dios. Wala sing tawo ang may ikasarang sa pagtagna sing temprano gid sang mga hitabo nga mahanabo sa sining ika-20 nga siglo. Dugang pa, ang katumanan sang tanda nagakahulugan nga nagakabuhi kita sa tion sang presensia ni Jesus kag sang katapusan sang sistema sang mga butang. (Mateo 24:3) Ano ang kahulugan sini? Ano ang nadalahig sa presensia ni Jesus? Kag ano ang sistema sang mga butang nga nagahingapos? Sa pagsabat sining mga pamangkot, dapat naton binabinagon ang isa pa ka mabaskog nga ebidensia nga ginbugna ang Biblia: ang talalupangdon nga nasulod nga paghisantuanay sini. Amo ini ang masunod nga binagbinagon naton kag tan-awon naton kon paano ang nagapanguna nga tema sang Biblia nagahilapit na karon sa makapulunaw nga talipuspusan.
[Mga footnote]
a Sa dimagkubos may lima ka linog sa ulot sang 1914 kag 1918 nga nagrehistro sing 8 ukon kapin pa sa Richter scale—mas mabaskog sa linog sa Abruzzi. Apang, ining mga linog natabo sa nabaw-ing nga mga bahin sang globo, kag sa amo wala ini makaganyat sing igtalupangod subong ka daku sa ginpatuhoy sa linog sa Italya.
b Wala nagapalareho ang ginreport nga kadamuon sang mga biktima sa pila sining mga kalamidad. Apang, ini tanan malaglagon gid.
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
1. (Ilakip ang introduksion.) (a) Paano ang ika-20 nga siglo tuhay sa nagligad nga mga siglo? (b) Ano ang makabulig sa aton sa paghangop kon ngaa ang aton tion tuhay gid?
2, 3. Ano nga mga pamangkot ang ginpakiana sang mga disipulo ni Jesus sa iya, kag sa diin naton makita ang iya sabat?
4. Nahanungod sa anong nanuhaytuhay nga mga butang namangkot ang mga disipulo ni Jesus?
5. (a) Ano ang nahauna nga katumanan sang tagna ni Jesus, apang san-o matuman sing bug-os ang iya mga pulong? (b) Paano ginsugdan ni Jesus ang iya sabat sa pamangkot sang mga disipulo?
6. Ang mga pulong ni Jesus sa Mateo 24:7, 8 nagapahanumdom sa aton sang anong kaanggid nga tagna?
7. Ano ang matagnaon nga ginlaragway sang pagsakay sang ikaduha nga manugkabayo sang Apokalipsis?
8. Ngaa paabuton naton ang inaway nga mangin talalupangdon nga bahin sang tanda?
9, 10. Paano ang mga tagna tuhoy sa inaway nagsugod nga matuman?
11, 12. Sa anong paagi ang nahauna nga inaway kalibutanon isa lamang ka “pamuno sang mga kasakit”?
13. Anong makapasubo nga mga hitabo ang gintagna ni Jesus, kag paano ining palanan-awon tuhoy sa ikatlo nga manugkabayo sang Apokalipsis nagasakdag sang iya tagna?
14. Anong dalagku nga mga tiggulutom sugod sang 1914 ang nagtuman sang tagna ni Jesus?
15, 16. Anong iban pa nga mga kakulang sing kalan-on ang makahalapay gid karon?
17. Anong makahalapay nga linog ang natabo pagligad sang 1914?
18. Paano ang tagna ni Jesus tuhoy sa mga linog natuman?
19. Anong dugang pa nga detalye sang tanda ang gintagna ni Jesus kag ginlaragway sang ikap-at nga manugkabayo sang Apokalipsis?
20. Anong talalupangdon nga epidemya ang nangin bahin lamang sang katumanan sang tagna ni Jesus nahanungod sa mga pesti?
21, 22. Paano ang katawhan sa manggaranon nga kadutaan kag imol nga kadutaan nag-antos sa “makamamatay nga kalalat-an”?
23. Anong “makamamatay nga kalalat-an” ang kasan-o lang nangin ulong-dinalan sang mga balita?
24, 25. (a) Ano nga sahi sang “sapat nga mapintas” ang ginpatuhuyan ni manalagna Ezequiel? (b) Ano ang ginsiling ni Jesus nahanungod sa pagkaaktibo sang “mga sapat nga mapintas” sa duta sa tion sang iya presensia?
26-28. Ano nga mga report gikan sa bug-os nga kalibutan ang nagapakita nga ang kriminal nga “mga sapat nga mapintas” nagadayandayan sa duta?
29, 30. Ano ang relihioso nga kahimtangan sa Cristiandad, sa katumanan sang tagna ni Jesus?
31. Ano ang gintagna ni Jesus nga nagabulig sa pagpakilala sa matuod nga mga Cristiano karon?
32. Ano nga grupo lamang ang nakatuman sang tagna ni Jesus nga narekord sa Mateo 24:14?
33, 34. Tubtob sa anong kasangkaron ang maayong balita sang Ginharian ginbantala sa bug-os nga kalibutan?
35. (a) Paano ang katumanan sang tagna karon nagabulig sa pagpakita nga ang Biblia ginbugna sang Dios? (b) Ano ang kahulugan para sa aton karon sang katumanan sang tanda nga ginhatag ni Jesus?