Ang Daku nga Hulusayon—Ano Ini?

ANO ang daku nga hulusayon nga nagaatubang sa tagsatagsa sa aton? Amo bala ang nagataas nga nibel sang dagat kag ang makatilingala nga tiempo nga ginatuga sang pag-init sang bug-os nga globo? Amo bala ang pagkaupod sang ­ozone lay­er, nga nagadul-ong sa makatalagam nga pagkanadayag sa makahalalit nga ultraviolet rays? Amo bala ini ang paglupok sang populasyon, nga nagapadaku sang iban pa nga mga problema sa bug-os nga globo, subong sang kaimulon kag krimen? Ukon amo bala ang posibilidad nga mapapas ang minilyon sa isa ka nukleyar nga inaway, kag kon may maluwas man, mapatay sila sa ulihi sa katugnaw, kagutom, ukon radyasion?

Sa tapos mapaathag ini kag ang iban pa nga mga hulusayon, sang 1989 ang magasin nga Scientific American naghinakop: “Ang posibilidad sang nukleyar nga inaway wala sing duhaduha nga nagarepresentar sang labing daku nga katalagman sa . . . kaluwasan.” Nukleyar nga inaway bala, kon amo, ang daku nga hulusayon nga nagaatubang sa aton?

Ang Daku nga Hulusayon

Bangod sang pagbag-o sa politikal nga klima sugod sang 1989, ang nukleyar nga inaway mahimo nga indi matabo. Walay sapayan sini, tubtob nagaluntad ang nukleyar nga mga hinganiban, nagahatag sila sing serioso nga katalagman sa katawhan. Apang, ang kasayuran sa 1990 Britannica Book of the Year nagatudlo sa isa pa ka peligruso nga butang. Suno sa sini nga reperensia, kapin sa 230 milyones sang pumuluyo sang duta ang mga ateista. Ginapakita sang iban pa nga reperensya nga dugang pa nga mga minilyon ang ginaimpluwensiahan sang mga pilosopiya nga wala nagapati sa Manunuga. Dugang pa, samtang ginatos ka milyon ang nagapati sa isa ka Manunuga, ang ila mga ideya nahanungod sa iya magkatuhay. Kag sa madamo nga kaso, ang ila ginahimo nagadala sing daku nga kahuy-anan sa Isa nga ila ginapangangkon nga ginasimba.​—⁠2 Pedro 2:​1, 2.

Kon ang Dios nagaluntad​—⁠kag sa pagkamatuod nagaluntad gid sia​—⁠nian ang isa ka daku nga hulusayon karon nagadalahig sa iya. Ngaa gintuga niya ang katawhan? Ano ang aton salabton sa iya? Ano ang himuon niya sa paglaglag sang tawo sa duta? Kag ano ang himuon niya sa hangkat nga ginapahangop sang pagpangindi sang madamo sa pagtuo sa iya ukon sa pagpasakop sa iya pagkasoberano? Sa kamatuoran, ang daku nga hulusayon nga nagaatubang sa tagsatagsa sa aton amo kon bala ginabaton naton ukon ginasikway ang pagkasoberano sang Dios, “nga ang iya ngalan amo si JEHOVA.”​—⁠Salmo 83:​18, King James Version.

Ang Ginhalinan sang Uniberso

Sa pagkamatuod, para sa mga wala nagapati sa Dios, ang aton salabton sa iya indi isa ka hulusayon. Apang ang bisan sin-o nga nagatulok sing bunayag sa desinyo kag katahom sang aton dutan-on nga puluy-an mapilitan sa pagbaton nga may yara gid isa ka dungganon nga Desinyador. Matuod nga sa pagtinguha nga ipaathag ang kinaugali nga mga kalatingalahan sa palibot naton, ginapuwera sang kalabanan nga mga sientipiko ang Dios. Halimbawa, madamo ang nagasiling nga ang uniberso nagdaku tubtob sa kadakuon sini karon gikan sa isa ka diutay nga tumbok nga diutay pa sa ulo sang yano, nga ini tanan natabo sing “kinaugali,” paagi sa tsansa, nga wala sing Manunuga. Apang, sa tapos mapaathag ang popular nga bag-ong teoriya kon paano nagsugod ang uniberso, ang pisiko nga si Han­bury ­Brown, sa iya libro nga The Wisdom of Science, nagbaton: “Para sa kalabanan nga tawo, sa banta ko, daw isa ina ka daya sa baylo nga isa ka paathag.” Si Propesor ­Brown naghinakop nga “ang ginhalinan kag ang katuyuan sang kalibutan” “dalagku nga mga misteryo” nga daw indi malubad sang siensia.

Napamatud-an sang mga sientipiko nga ang materya kag enerhiya may suod nga kaangtanan kag nga ang materya sarang mahimo nga enerhiya kag ang enerhiya sarang mahimo nga materya. Subong nakita sa nukleyar nga mga paglupok, ang diutay nga kadamuon sang materya nagarepresentar sing daku nga kadamuon sang enerhiya. Sa diin, nian, nagahalin ang tanan nga enerhiya nga ginarepresentar sang 100,000 milyones ka bituon sa aton galaksiya, subong man sang kapin sa 1,000 milyones ka galaksiya nga nagahuman sa kitaon nga uniberso?

Ang Biblia nagasiling: “Itangla ang inyo mga mata sa hitaas kag tan-awa. Sin-o bala ang nagtuga sining mga butang? Sia nga nagapaguwa sang ila kasoldadusan sa isip, ginatawag niya sila tanan sa ngalan. Paagi sa kadaku sang iya gahom, kag bangod nga makusog sia sa gahom, wala sing isa nga nakulang.” Sin-o inang Sia? Ginarekord sang Biblia ang sabat: “Ako amo si Jehova. Ina amo ang akon ngalan; kag indi ko pag-ihatag sa iban ang akon himaya.”​—⁠Isaias 40:26; 42:​5, 8.

Ang haumhaum nga ang duta upod ang nabilin nga bahin sang uniberso naghalin sa tsansa nagakuha sang himaya nga takus sa Manunuga, nga si Jehova nga Dios. (Bugna 4:11) Ginakuha man sini ang mabaskog nga motibo sa paghikot nga may salabton sa duta. Kon nahibaluan sang mga tawo nga sila manabat sa Dios sa ila ginahimo sa iya mga tinuga, mahimo nga magahalong sila sing kapin sa mga butang subong sang polusyon, paglaglag sa ozone layer, kag sa pag-init sang globo.

Ang Ginhalinan sang Kabuhi

Binagbinaga man ang pamangkot: Paano nagsugod ang kabuhi? Gintudluan ang mga tawo nga ang kabuhi wala magluntad kon indi bangod sa Dios. Apang nagasumpakil ini sa napamatud-an nga prinsipio sang siensia. Sang una ginapatihan nga ang bagangan naghalin sa ipot sang baka, ang mga lago gikan sa nadunot nga karne, kag ang mga ilaga gikan sa lunang. Bisan sa tion sang nagligad nga siglo, ang mga sientipiko nagtudlo nga ang mikroorganismo naghalin sa wala sing kabuhi nga materya. Apang ang mga ideya sini ginpamatud-an nga indi matuod nanday Redi, Pasteur, kag sang iban pa nga mga sientipiko. Ang The World Book Encyclopedia (1990 nga edisyon) nagasiling: “Sa tapos sang pag-eksperimento ni Pasteur, ginbaton sang kalabanan nga mga biologo ang ideya nga ang tanan nga kabuhi naghalin sa nagaluntad na nga kabuhi.”

Walay sapayan, ginahaumhaum sang mga sientipiko nga tuhay ang mga butang sang dumaan nga tion. Nagasiling sila nga ang nahauna nga isa sing selula nga organismo nagtuhaw paagi sa tsansa gikan sa wala sing kabuhi nga kombinasyon nga ila gintawag nga pri­me­val soup, nga nagaunod sing mga kemikal nga kinahanglanon para sa kabuhi. “Ang tsansa, kag ang tsansa lamang, ang naghimo sini tanan, gikan sa pri­me­val soup padulong sa tawo,” siling ni Christian de Duve sa A Guided Tour of the Living Cell.

Tuhoy sa Dios, ang Biblia nagasiling: “Kay sa imo yara ang tuburan sang kabuhi.” (Salmo 36:9) Nahisanto gid ini nga pinamulong sa napanilagan na​—⁠nga ang kabuhi magagikan lamang sa nagaluntad na nga kabuhi. Apang, bangod ginapasulabi sang siensia nga tamdon ang isa sang labing hamili nga mga regalo sang Dios, ang kabuhi, subong butang nga natabuan lamang, madamo ang wala nagabatyag sing salabton sa Dios sa kon paano nila ginagamit ang ila kabuhi. Sa amo, ginalapas nila ang kasuguan sang Dios, nagapigusay sila, nagakawatay, nagapatyanay, kag nagagasto sing daku nga kuwarta, tion, kag abilidad sa pagdesinyo sing makamamatay nga mga hinganiban nga nagapatay kag nagapapas upod ang makahaladlok nga kusog.

Paghusay sa Hulusayon

Luwas sa mga ateista kag mga modernista, dimaisip nga iban pa ang nagapanghiwala sa pagkasoberano sang Dios. Madamo karon ang nagapati sa Dios, kag kapin sa 1,700 milyones ang nagatawag sang ila kaugalingon nga mga Cristiano. Sa sulod sang mga siglo dayag nga gindayaw sang mga iglesia sang Cristiandad ang Dios sa ila mga serbisyo. Apang ano gid ang tindog sang kalabanan sa 1,700 milyones ka tawo tuhoy sa pagkasoberano sang Dios?

Ginpakita sang mga indibiduwal kag mga pungsod ang ila pagsikway sa sini paagi sa paglalis sang ispisipiko nga mga sugo sang Dios. Ang mga pungsod nga nagapangangkon nga mga Cristiano nagpadayon sang didiosnon nga mga buhat sang kasingki, lakip ang duha sang labing grabe nga mga inaway sa maragtas sang tawo​—⁠kag ginbendisyonan sang “Cristiano” nga mga klerigo sa duha ka bahin yadtong mga inaway! Bangod sina nga pagkasalimpapaw, ginmisrepresentar nila sing daku ang Dios. Subong ginasiling sang Biblia: “Ginatuad nila sing dayag nga nakilala nila ang Dios, apang ginapanghiwala nila sia paagi sa ila mga buhat.”​—⁠Tito 1:⁠16.

Walay sapayan, ‘indi mapanghiwala [sang Dios] ang iya kaugalingon.’ (2 Timoteo 2:13) Magaabot gid ang tion nga lubaron niya ang tanan nga bahin sining hulusayon tuhoy sa pagkasoberano nahisanto sa iya mismo ginsiling nga katuyuan: “Makilala nila nga ako si Jehova.” (Ezequiel 38:23) Apang ngaa kadugay gid? Paano mahusay sa ulihi ang hulusayon? Kag paano ka makahimo sing husto nga mga desisyon sa sining labing importante nga butang?

[Ginkuhaan sang Laragway sa pahina 3]

Kaupod nga laragway: Retrato sang U.S. Naval Observatory