‘Pagsab-ug nga May mga Luha kag Pag-ani nga May Kalipay’

Panugiron ni Miyo Idei

“Daw mapatay ako! Daw mapatay ako! Tabang!” Ang akon amay nagsinggit sing todo. Ang iya tingog naglanog sa hangin samtang dalidali ako nga nagguwa sa balay. Tungang-gab-i sadto, kag ang akon amay gin-atake sa tagipusuon. Nagdalagan ako sa akon tiyo, nga nagapuyo sa malapit, apang pagbalik namon, indi na mabatyagan ang pulso ni Tatay.

NATABO yadto sang Disiembre 14, 1918. Sa edad nga 13 anyos, nailo ako. Ang akon iloy napatay sang siete anyos ako. Bangod bata pa ako nailo, nagpalibog ako, ‘Ngaa nagakapatay ang mga tawo? Ano ang nagakatabo sa tapos sang kamatayon?’

Sang makagradwar ako sa pagkamanunudlo, nangin manunudlo ako sa Tokyo kag nagtudlo ako sa Shinagawa Elementary School. Sang ulihi, ginpakilala ako sang akon abyan sa isa ka soltero, nga si Motohiro, nga akon napamana sa edad nga 22 anyos. Sa nagligad nga 64 ka tuig, gin-ambitan namon ang matam-is kag mapait nga mga eksperiensia sang kabuhi. Wala magdugay nagsaylo kami sa Taiwan, nga sadto ginagamhan sang mga Hapones. Sadto nga tion wala ako sing ideya nga masapwan ko sa amo nga pungsod ang kabangdanan sa pagkalipay.

Pagtuon sing Kamatuoran

Sang tigpamulak sang 1932, sang nagapuyo kami sa Chiai sa guwa sang sentral nga Taiwan, ang isa ka lalaki nga nagahingalan kay Saburo Ochiai nagduaw sa amon. Ginpakita niya nga ang mga tagna sang Biblia nagalakip sa saad nga banhawon ang mga patay. (Juan 5:​28, 29) Daw ano katahom nga palaabuton! Luyag ko gid makita liwat ang akon iloy kag amay. Bangod sang makatarunganon nga mga argumento, rasonable nga mga paathag, kag malig-on nga ebidensia sa Biblia, nakita ko nga matuod ang iya ginahambal. Ang oras madasig nga nagligad samtang ginhambalan namon ang Biblia sa bug-os nga adlaw. Sa hinali nangin isa ini ka makagalanyat nga libro sa akon.

Wala magdugay si G. Ochiai nagsaylo sing lugar, kag ginbilinan niya kami sing mga libro subong sang Creation, Harp of God, Government, Prophecy, Light, kag Reconciliation, tanan ginbalhag sang Watch Tower Bible and Tract Society. Nawili gid ako sa pagbasa sini, kag samtang ginabasa ko ini, nabatyagan ko ang sugyot nga isugid sa iban ang akon ginabasa. Kon ginsugdan ni Jesus ang iya ministeryo sa iya banwa sang Nazaret, ngaa indi ko abi pagsugdan sa akon ginapuy-an? Ginduaw ko ang akon kaingod. Wala sing may nagtudlo sa akon kon paano magbantala, gani nagpamalaybalay ako nga dala ang akon Biblia kag ang mga libro nga akon nabasa, nga nagabantala sa labi nga masarangan ko. Maayo ang reaksion sang mga tawo kag ginbaton nila ang mga magasin. Nangabay ako sa Todaisha, subong amo anay ang pagtawag sa Watch Tower Society sa Hapon, nga padalhan ako sing 150 ka kopya sang polyeto nga natig-uluhan The Kingdom, the Hope of the World, kag ginpanagtag ko ini.

Isa ka adlaw ginsugiran ako sang isa ka tawo nga nagbaton sing literatura nga nag-abot ang mga pulis paglumbos ko kag ginkompiskar nila ang mga libro. Pagkatapos sadto, apat ka detektib ang nagkadto sa akon balay kag ginkompiskar ang tanan ko nga mga libro kag mga magasin. Biblia lamang ang ginbilin nila. Sa lima ka tuig, wala ako sing nakita nga katawhan ni Jehova, apang ang kalayo sang kamatuoran padayon nga nagdabdab sa akon tagipusuon.

Nian nag-abot ang Disiembre 1937! Duha ka colporteur gikan sa Hapon ang nagduaw sa amon. Nakibot, namangkot ako: “Paano ninyo kami natultulan?” Sila nagsiling: “May ngalan kami ninyo.” Nadumduman kami ni Jehova! Ang duha ka Saksi, si Yoriichi Oe kag si Yoshiuchi Kosaka, nagsikad sing 240 kilometros halin sa Taipei tubtob sa Chiai sa daan nga mga bisikleta, nga ginapas-an ang ila mga pagkabutang. Samtang nagapakighambal sila sa amon, daw subong ako sang Etiopianhon nga eunuco nga nagsiling: “Ano ang nagapugong sa akon sa pagpabawtismo?” (Binuhatan 8:36) Sang gab-i nga nag-abot sila, ang akon bana kag ako nagpabawtismo.

Pag-atipan sa Nabilanggo nga Kauturan

Sang 1939 ang mga Saksi ni Jehova ginpangdakop sa bug-os nga Hapon. Ang balod sang paghingabot wala magdugay nga nakalab-ot sa Taiwan. Sang Abril si Utod Oe kag si Utod Kosaka gindakop. Duha ka bulan sang ulihi kami man. Bangod isa ako ka manunudlo, ginpaguwa ako sang masunod nga adlaw, apang ang akon bana nabilin nga bilanggo sa apat ka bulan. Sang mapaguwa ang akon bana, nagsaylo kami sa Taipei. Sanglit malapit-lapit na kami karon sa ginabilangguan sang duha ka utod nga lalaki, nangin maayo ini.

Ang Bilangguan sang Taipei estrikto gid. Dala ang mga panapton kag kalan-on, naglakat ako agod makigkita sa mga utod. Una, si Utod Kosaka nagguwa nga may guardia kag detektib sa pihak sang 30 sintemetros nga alambre nga bintana. Malapsi sia kag ang iya bibig subong kapula sa lab-as nga strawberry. Gin-anos sia.

Nian nagguwa si Utod Oe nga nagayuhom, kag malipayon nga nagtamyaw: “Maayo nga nakakari ikaw.” Bangod ang iya nawong dalag-dalagon ang kolor kag nagapalamanog, ginkamusta ko ang iya panglawas. “Maayo gid ako!” sabat niya. “Maayo gid nga lugar ini. Wala sing mga baksat ukon mga kuto. Makakaon gani ako sing buck­wheat noo­dle. Daw villa diri,” siling niya. Wala mapunggan sang pulis kag sang guardia ang pagkadlaw kag nagsiling sila: “Abaw, indi gid namon mapaako ining si Oe nga nalutos sia.”

Nabilanggo Liwat

Mga tungang-gab-i sang Nobiembre 30, 1941, pila ka adlaw sa tapos ako makapauli gikan sa pagduaw sa mga utod, ang akon ganhaan ginapulpog. Nakita ko ang daw bukid nga mga landong sang mga kalo sa dalhay-dalhay nga kristal nga puwertahan. Walo sila ang naisip ko. Mga pulis sila. Namilit sila nga magsulod sa balay kag ginbaluskay nila ang tanan nga butang sa balay​—⁠apang wala sila sing nasapwan. Sa tapos sang isa ka oras nga pagpamaluskay, ginkompiskar nila ang pila ka album sang ritrato kag ginsugo kami nga mag-upod sa ila. Nadumduman ko nga si Jesus gindakop sang tungang-gab-i. (Mateo 26:​31, 55-57; Juan 18:​3-12) Naham-ot ako sa paghunahuna nga walo ka tawo pa ang nag-uyang sing tion para sa amon.

Gindala kami sa wala ko masunari nga tinukod nga daku kag madulom. Natukiban namon sang ulihi nga amo ini ang Bilangguan sang Taipei Hichisei. Ginpapungko kami sa atubangan sang isa ka daku nga lamesa, kag nagsugod ang imbestigasyon. Sa liwat kag liwat namangkot sila: “Sin-o ang inyo kilala?” kag ang kada isa sa amon nagsabat: “Wala kami sing kilala.” Paano namon sila makilala sa kadak-an nga Hapon? Si Utod Oe kag si Utod Kosaka lamang ang kilala namon, kag ginkiom namon ang amon mga bibig tuhoy sa iban pa nga mga ngalan nga nabatian namon sing ditalangkod.

Wala magdugay alas singko na sang aga, kag gindala ako sang duha ka detektib sa akon selda. Madugay-dugay gid man antes ako naanad sa bag-o nga palibot. Sa una nga tion sa akon kabuhi, naengkwentro ko ang mga baksat. Walay untat nga gingamo ako sining diutay nga mga insekto, nga maluyag sa pagpiesta sa bag-o nga nagaalabot, kag ginbiyaan nila ang duha pa ka babayi sa selda​—⁠walay sapayan nga ginatudos ko sila kon magkadto sila sa akon. Sang ulihi nag-ampo ako kag ginpabay-an ko sila nga kagton ako.

Ang amon ginakaon amo ang isa ka tasa sang malagdos nga linugaw, apang para sa akon baba isa gihapon ini ka hilaw nga bugas. Ang linugaw may kaupod nga diutay nga inasinan nga mga dahon sang daikon nga may balas-balas pa. Sang primero, bangod kalangto sang kalan-on kag mahigko, indi ko makaon ini, kag gani ginakaon ini sang iban nga bilanggo. Sa pagkamatuod, amat-amat ako nga nagpasibu agod mabuhi.

Ang kabuhi sa bilangguan makaluluoy. Sang isa ka okasyon, nabatian ko ang isa ka tawo, ginsuspetsahan nga isa ka espiya, nga nagasinggitan adlaw-adlaw bangod ginatormento sia. Nakita ko man ang isa ka tawo sa masunod nga selda nga napatay bangod sang pag-antos. Bangod sini tanan nga nagakatabo sa atubangan ko, ginbatyag ko nga ining daan nga sistema dapat matapos, kag ang akon paglaum sa mga saad sang Dios nagbaskog pa.

Imbestigasyon

Isa ka tuig ako nga nabilanggo kag lima ka beses nga gin-imbestigar. Isa ka adlaw nag-abot ang manug-imbestigar sa una nga tion, kag gindala ako sa isa ka makitid nga hulot nga ginaimbestigaran. Ang una nga siling niya amo: “Sin-o ang mas dungganon, si Amaterasu Omikami [ang adlaw nga diosa] ukon si Jehova? Sugiri ako!” Namensar ako anay kon paano magsabat.

“Sugiri ako kon sin-o ang mas dungganon, ukon sakiton ko ikaw!” Ginpamudluan niya ako.

Kalma ako nga nagsabat: “Sa pamuno gid sang Biblia, nasulat ini, ‘Sa ginsuguran gintuga sang Dios ang langit kag ang duta.’ ” Wala na ako sing gindugang pa. Ginpamudluan lamang niya ako nga wala magtingog kag dayon gin-islan niya ang topiko.

Ano ang rason nga ako ginbilanggo? Ang rekord sang eksaminasyon nagsiling: “Ginakahadlukan nga basi patalangon niya ang publiko paagi sa iya ginahambal kag ginabuhat.” Amo sini kon ngaa ginbilanggo ako nga wala sing bista.

Si Jehova pirme nga malapit sa akon sang ginaantos ko ini tanan. Bangod sang kaluoy ni Jehova, ginhatagan ako sing de-bulsa nga Cristianong Griegong Kasulatan. Ginhaboy ini sang isa ka detektib sa akon selda isa ka adlaw, nga nagasiling: “Ihatag ko ini sa imo.” Ginbasa ko ini kada adlaw tubtob nga nasaulo ko ang akon ginabasa. Ang maisugon nga mga halimbawa sang unang-siglo nga mga Cristiano sa tulun-an sang mga Binuhatan nangin isa ka daku nga tuburan sang pagpalig-on. Napalig-on man ako sang 14 ka sulat ni Pablo. Si Pablo nag-antos sing sobra nga paghingabot, apang ginsakdag sia pirme sang balaan nga espiritu. Ini nga mga rekord nagpabakod sa akon.

Nagniwang gid ako kag nagluya, apang ginpabaskog ako ni Jehova, sa masami sa wala ginapaabot nga mga paagi. Isa ka Domingo ang isa ka detektib nga wala ko pa makita anay nag-abot nga may dala nga isa ka pakete nga naputos sa panyo. Ginbuksan niya ang puwertahan kag ginpaguwa ako kag gindala sa luwang. Sang makalab-ot kami sa isa ka daku nga kahoy sang camphor, ginbuksan niya ang pakete. Abaw tan-awa! Mga saging kag mga tinapay sa sulod sini. Ginsilingan niya ako nga magkaon didto. Ang detektib nagsiling: “Tanan kamo maayo gid nga mga tawo. Apang dapat nga trataron namon kamo sing subong sini. Luyag ko mag-untat sa sini nga trabaho sa indi madugay.” Sa amo, sugod sadto maluluy-on nga gintratar kami sang mga guardia kag mga detektib. Ginsaligan nila ako kag gintugutan ako sa pagtinlo sang ila mga hulot kag ginhatagan nila ako sing lainlain nga sahi sang trabaho nga ginatugyan sa ginasaligan nga mga bilanggo.

Sang talipuspusan sang 1942, ginpatawag ako sang isa sang mga detektib nga nagdakop sa amon. “Bisan pa takus ikaw sa pamatbat nga kamatayon, paguwaon ka karon,” siling niya. Ang akon bana nakapauli na mga isa ka semana antes ako ginpaguwa.

Pagpakig-upod Liwat sa mga Saksi

Sang bilanggo kami, ang Hapon nagbuylog sa Inaway Kalibutanon II. Nian, sang 1945, nabatian namon nga napierdi ang Hapon, kag nabasa namon sa mga pamantalaan nga ang politikal nga mga bilanggo paguwaon. Nahibaluan namon nga si Utod Kosaka napatay bangod sa balatian sa bilangguan, apang nagpadala ako sa gilayon sing mga sulat sa mga bilangguan sa Taipei, Hsinchu, kag sa iban nga mga siudad kag namangkot kon diin na si Utod Oe. Apang, wala ako ginsabat. Sang ulihi natukiban ko nga si Utod Oe ginpatay sang firing squad.

Sang 1948 nakabaton kami sing wala ginapaabot nga sulat gikan sa Shanghai. Naghalin ini kay Utod Stanley Jones, nga ginpadala sa China gikan sa Gilead, isa ka bag-o mapatok nga eskwelahan para sa mga misyonero sang mga Saksi ni Jehova. Gindumdom kami liwat ni Jehova! Nalipay gid ako sa sini nga pagpakig-angot sang organisasyon ni Jehova. Pito ka tuig na ang nagligad sugod sang makita namon si Utod Oe. Bisan isahanon lamang ako sa sulod sadtong bug-os nga tion, ginbantala ko sa iban ang maayong balita.

Sang ginduaw kami ni Utod Jones sa una nga tion, tion yadto sang pagkalipay. Mainabyanon gid sia. Bisan pa wala namon sia makilala anay, daw subong bala nga isa ka suod nga paryente ang ginaabiabi namon sa amon balay. Wala madugay sa tapos sadto, si Utod Jones nagkadto sa T’ai-tung, sa pihak sang mga bukid, upod sa akon bana subong iya manugbadbad. Nagbalik sila pagligad sang mga isa ka semana, nga sa sulod sining tion naghiwat sila sing isa-ka-adlaw nga asambleya kag nagbawtismo sing mga 300 sa tribo sang Amis sa sidlangan nga baybayon.

Ang pagduaw ni Utod Jones nangin importante sa isa pa ka paagi para sa akon. Isahanon ako nga nagabantala tubtob sadto nga tion. Kag karon ang isa ka mag-asawa, nga ang bana amo ang tag-iya sang balay nga ginapuy-an namon, ginbawtismuhan sa tion sang pagduaw ni Utod Jones. Sugod sadto, madamo nga beses nga nabatyagan ko ang kalipay sa paghimo sing mga disipulo dugang sa kalipay sa pagbantala sa Ginharian. Sang ulihi nagsaylo kami sa Hsinchu, nga sa diin naduaw kami ni Utod Jones sing makatlo, duha ka semana sa tagsa ka pagduaw. Nalipay gid ako sa mapuslanon nga pag-updanay. Sa katapusan nga okasyon, sia nagsiling: “Sa masunod nga tion, paupdon ko ang akon paris, si Harold King.” Apang yadtong “masunod nga tion” wala na gid mag-abot, kay wala madugay sa tapos sadto sila nga duha nabilanggo sa China.

Sang 1949, si Joseph McGrath kag si Cyril Charles, mga misyonero gikan sa ika-11 nga klase sang Gilead, nag-abot sa Taiwan. Ginpasangkad nila ang hilikuton sa Taiwan, nga ginagamit ang amon puluy-an subong base nila. Ang ila halimbawa nagpalig-on gid sa akon. Apang, bangod sang politikal nga kahimtangan napilitan sila sa pagsaylo sa Hong Kong. Indi ko mapunggan ang akon mga luha sang maglakat sila upod sa isa ka pulis. “Indi maghibi, Miyo,” siling ni Joe. “Salamat sa imo,” kag gindaho niya sa akon ang iya ginagamit pirme nga ball­point pen subong handumanan.

Pag-atubang sa Paghanas sa Anak

Wala kami sing anak sang akon bana, gani gin-adoptar namon ang hinablos sang akon bana sang apat ka bulan ang iya kagulangon. Ang kabuhi sang iya iloy yara sa katalagman bangod sang hapo.

Sang 1952, si Utod Lloyd Barry, nga nagaalagad sadto subong misyonero sa Hapon, nagduaw sa Taiwan sa pagtinguha nga kilalahon sing legal ang mga hilikuton sang mga Saksi ni Jehova. Nagdayon sia sa amon kag ginpalig-on niya kami sing daku. Sadto nga tion 18 ka bulan ang edad sang amon anak nga babayi. Ginkugos niya sia kag ginpamangkot: “Ano ang ngalan sang Dios?” Nakibot, ginpamangkot ko sia: “Buot mo bala silingon dapat namon sia tudluan bisan bata pa sia?” “Huo,” malig-on niya nga sabat. Nian ginpaathag niya sa akon ang pagkaimportante sang paghanas sa anak sugod sa pagkabata. Ang iya ginsiling nga: “Sia isa ka regalo gikan kay Jehova sa paglipay sa inyo,” nagpabilin sa akon hunahuna.

Sa gilayon, ginsugdan ko ang paghanas sa akon anak, nga si Akemi, agod makilala kag higugmaon si Jehova kag agod mangin alagad niya. Gintudluan ko sia sing mga simbulo sang ponetika, sugod sa tatlo ka letra nga e, ho, kag ba, nga nagahuman sang tinaga nga “Ehoba,” ukon Jehova, sa Hapones. Sang magduha ka tuig sia, makahangop na sia sang ginatudlo ko sa iya. Gani kada gab-i antes sia magtulog, ginasugilanon ko sa iya ang mga sugilanon sa Biblia. Namati sia nga may interes kag nadumduman niya ini.

Sang tatlo ka tuig kag tunga ang edad niya, si Utod Barry nagduaw liwat kag ginhatagan si Akemi sing Biblia nga nasulat sa kinaandan nga Hapones. Naglibotlibot sia sa kuwarto nga dala ang Biblia, nga nagasiling: “Biblia ni Akemi! Biblia ni Akemi!” Nian pila ka minutos sang ulihi, hinali sia nga nagsiling: “Ang Biblia ni Akemi wala sing Jehova! Indi ako sini!” Ginhaboy niya ini. Nakibot, gin-usisa ko ang kaundan sini. Ginbuksan ko una ang Isaias kapitulo 42, bersikulo 8. Didto ang ngalan nga Jehova gin-islan sing tinaga nga “Ginuo.” Gintan-aw ko ang iban pa nga kasulatan, apang wala ko makit-i ang balaan nga ngalan, nga Jehova. Nagkalma si Akemi sang ginpakita ko liwat sa iya ang ngalan ni Jehova sa akon daan nga Biblia, nga nasulat sa dumaan nga Hapones.

Pagbalik sa Hapon

Nagbalik kami sa Hapon sang 1958 kag nakig-upod sa Kongregasyon sang Sannomiya sa Kobe. Bangod madamo gid ako sing pasalamatan kay Jehova, ginhandum ko nga ipabutyag ina nga pagpasalamat paagi sa pagpayunir​—⁠isa ka bug-os-tion nga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Nanikasog gid ako sa akon pagpayunir. Subong resulta, nakadumala ako sing madamo nga pagtuon sa Biblia sa puluy-an kag natilawan ko ang kalipay sa pagbulig sa mga 70 tubtob 80 ka tawo pasulod sa kamatuoran. Sa sulod sang isa ka tion, nakatigayon ako sing pribilehiyo sa pag-alagad subong isa ka espesyal nga payunir, nagapangabudlay sing kapin sa 150 ka oras kada bulan sa latagon, samtang gin-atipan ko man ang akon bana kag anak nga babayi.

Sanglit kapin sa 30 ka tuig nga nagpuyo kami sa Taiwan, nanibag-o ako sa kultura sang Hapon, kag nakaagi ako sing mabudlay nga mga eksperiensia. Sa sini nga mga tion si Akemi nangin akon lugpay kag sakdag subong sang ginsiling sa akon ni Utod Barry sang nagligad nga mga tinuig. Kon ginapung-awan ako, ginasilingan niya ako: “Nay, magpakaisog ka. Ihatag ni Jehova ang dalan paguwa.” “Huo, magabulig sia, indi bala?” amo ang ginasabat ko sa iya kag ginahakos ko sia sing hugot. Daw ano nga tuburan sang pagpalig-on! Wala ako sing mahimo kundi pasalamatan gid si Jehova!

Paghalad sang Akon Anak nga Babayi kay Jehova

Si Akemi nangin manugbantala sang 7 anyos sia kag ginbawtismuhan sang 12 anyos sia, sang tig-ilinit sang 1963. Gintinguhaan ko nga maghinguyang sing daku nga tion upod sa iya sa masarangan ko. (Deuteronomio 6:​6, 7) May mabudlay nga mga tion samtang nagahinupang sia, apang bangod sang maayong mga halimbawa kag pagpalig-on sang espesyal nga mga payunir nga ginpadala sa amon kongregasyon, ginhimo sang ulihi ni Akemi nga tulumuron ang magpayunir sa bag-o nga mga teritoryo.

Sa distrito nga kombension sang 1968, sia ang nagkuha sang papel sang anak ni Jefte sa drama sang Biblia. Samtang ginatan-aw ko ang drama, namat-od ako, subong sang ginhimo ni Jefte, nga ihalad kay Jehova ang akon bugtong nga anak, nga akon ginhigugma gid, para sa bug-os tion nga ministeryo. Ano ang mangin kabuhi ko kon wala ang akon anak? Isa yadto ka hangkat, kay kapin na ako sa 60 anyos.

Sang 1970 nag-abot ang tion nga biyaan kami sang amon anak. Naglisensya sia sa akon bana kag nagpayunir sa Kyoto. Nahangpan ang amon ginabatyag, daw nagadugo ang iya tagipusuon sang ginbiyaan niya kami. Ginbalikwat ko ang Salmo 126:​5, 6 subong nagapaalam nga kasulatan para sa iya: “Ang mga nagasab-ug nga may mga luha magaani nga may kalipay. Ang nagaguwa kag nagahibi, nga nagadala sing binhi nga inugsab-ug, sa wala sing duhaduha magabalik nga may kalipay, nga nagadala sang iya mga linaylay.” Ining mga pulong napamatud-an ko man nga makalilipay sa akon.

Sang ulihi namana si Akemi kag nagpadayon sa pag-espesyal payunir upod sa iya bana. Sugod sang 1977, sang ang iya bana gintangdo subong manugtatap sang sirkito, nag-alagad sila sa paglakbay nga hilikuton. Regular ko nga ginahumlad ang mapa kag “nagalakbay” paagi sa mapa upod sa akon anak. Nagakalipay ako nga mabatian ang ila mga eksperiensia kag makilala ang madamo nga kauturan nga babayi paagi sa akon anak.

Otsenta’y seis anyos na ako. Ang mga adlaw nga nagligad daw subong lamang sang isa ka pagbantay sa gab-i. Indi na ako makapanghikot sing subong sang una, apang ang pag-alagad sa latagon nagahatag gihapon sa akon sing kalipay. Kon ginapamalandong ko ang 60 ka tuig nga nagligad sugod sang matun-an ko ang kamatuoran, ang makapasalig nga saad sang Dios nagabulwak sa akon tagipusuon. Huo, si Jehova nga magahikot sing matutom sa mga matutom nagatugot sa aton nga mag-ani sing kalipay.

—Salmo 18:⁠25.