Pagkomunikar sa Sulod sang Pamilya kag sa Kongregasyon

“Magpamulong kamo pirme nga may bugay, nga naunawan sing asin.”—COLOSAS 4:⁠6.

1. Ano ang ginsiling ni Adan sang ginpakilala sang Dios si Eva sa iya?

“WALA sing tawo nga isa ka isla . . . Ang tagsa ka tawo isa ka bahin sang kontinente.” Amo ang ginsulat sang isa ka may tinun-an nga tawo pila ka siglo ang nagligad. Sa pagsiling sina, ginpamatud-an lamang niya ang ginsiling sang Manunuga nahanungod kay Adan: “Indi maayo nga ang tawo padayon nga mag-isa lamang.” Ginhatagan si Adan sing dulot sa paghambal kag sing hambal, kay ginhingalanan niya ang tanan nga sapat. Apang wala sing iban nga tawo nga tinuga nga makahambal ni Adan. Indi katingalahan nga sang ginpakilala sang Dios ang matahom nga si Eva sa iya subong iya asawa, sia nagtuaw: “Ini sa katapusan ang tul-an sang akon katul-anan kag unod sang akon unod”! Sa amo, sang magsugod ang una nga pamilya sang tawo, si Adan nagsugod sa pagkomunikar sa isa ka tawo kasubong niya.​—⁠Genesis 2:​18, 23.

2. Ano nga halit ang mahimo magresulta gikan sa wala sing kontrol nga pagtan-aw sing telebisyon?

² Ang pamilya isa ka maayo nga duog para sa komunikasyon. Sa pagkamatuod, ang kadalag-an sang pagkabuhi sang pamilya nasandig sa sini. Apang, kinahanglan ang tion kag panikasog agod makakomunikar. Sa karon, ang isa sang labing daku nga mga makawat sang oras amo ang telebisyon. Mahimo ini mangin instrumento sang kahalitan sa dimagkubos sa duha ka paagi. Sa isa ka bahin, mahimo ini mangin makasululay amo kon ngaa ang mga katapo sang pamilya nagiyan sa sini, nga nagresulta sa kakulang sing komunikasyon. Sa pihak nga bahin, ang telebisyon mahimo mangin paagi sa pagpalagyo kon may yara indi paghangpanay ukon nasaklaw nga mga balatyagon. Sa baylo nga lubaron ang mga problema, ginpili sang iban nga mga mag-asawa nga indi magtingugay kag magtan-aw na lang sing telebisyon. Gani ang TV mahimo makaamot sa kapaslawan sa pagkomunikar, nga ginasiling nga amo ang nagapanguna nga manugguba sang pag-asawahay. Mahimo nagakaigo nga binagbinagon sang mga tawo nga nabudlayan sa pagkontrol sang pagtan-aw sing telebisyon nga dulaon ini sing bug-os.​—⁠Mateo 5:​29; 18:⁠9.

3. Paano nakabenepisyo ang iban paagi sa paglimite sang pagtan-aw sing TV?

³ Sa kamatuoran, malipayon nga mga balita ang nabaton nga nagasugid tuhoy sa mga pagpakamaayo nga nagresulta sang ginbuhinan ang pagtan-aw sing TV ukon gindula ini. Ang isa ka pamilya nagsulat: “Mas masunson kami nga nagahambalanay sa isa kag isa . . . , nagahimo sing kapin nga pagpanalawsaw sa Biblia . . . Nagahampang kami sing tingob . . . Ang tanan nga bahin sang amon pag-alagad sa latagon nag-uswag.” Ang isa pa ka pamilya nagsiling sa tapos nila gindula ang ila TV: “Indi lamang nakakinot kami [nagsuskriber sila sa cable TV] kundi dugang pa kami nga naglapitay subong pamilya kag madamo kami sing nahimo nga mapuslanon nga mga butang sa amon tion. Wala gid kami ginatak-an.”

Pagtulok, Paghambal, kag Pagpamati

4. Paano makomunikar sang mag-asawa ang ila apresasyon sa isa kag isa?

⁴ May nanuhaytuhay nga porma sang komunikasyon sa sulod sang pamilya. Ang iban wala ginahambal. Kon ang duha ka tawo magtulukay lamang, isa ini ka porma sang komunikasyon. Ang pag-upuray makakomunikar sing pag-ulikid nga balatyagon. Dapat likawan sang mag-asawa nga maglayuay sa malawig nga tion luwas kon may indi malikawan nga rason. Ang mag-asawa makahatag sing kalipay sa isa kag isa paagi sa ila suod nga pag-updanay sa sulod sang higot sang pag-asawahay. Paagi sa ila mahigugmaon apang matinahuron nga pagtamdanay, sa publiko ukon sa pribado, nga nagapakita sing nagakaigo nga dungog sa pagpanapot kag sa pamatasan, sila hipos nga makakomunikar sing tudok nga apresasyon sa isa kag isa. Ginpabutyag ini sang maalamon nga si Hari Solomon sa sining mga pulong: “Pagpakamaayuhon ang imo tuburan, kag magkalipay sa asawa sang imo pagkapamatan-on.”​—⁠Hulubaton 5:⁠18.

5, 6. Ngaa dapat tandaan sang mga bana ang pagkaimportante sang pagkomunikar sa ila asawa?

⁵ Ang komunikasyon nagakinahanglan man sing paghambalanay, pagsugilanunay​—⁠nagahambalanay sa isa kag isa, indi nagawakal. Bisan pa ang iban nga mga babayi mas maayo sa mga lalaki sa pagpabutyag sang ila mga balatyagon, indi ina maayo nga rason para sa mga bana nga mangin hipuson nga mga tiayon. Dapat tandaan sang Cristianong mga bana nga ang kakulang sing komunikasyon isa ka daku nga problema sa madamo nga pag-asawahay, kag gani dapat sila magpanikasog nga huptan nga bukas ang mga linya sang komunikasyon. Sa pagkamatuod, himuon nila ini kon sila, upod sa ila mga asawa, mamati sa maayo nga laygay ni apostol Pablo sa Efeso 5:​25-33. Agod mahigugma sang bana ang iya asawa subong sang iya kaugalingon nga lawas, dapat sia mabalaka sa iya kaayuhan kag kalipay, indi lamang sa iya kaugalingon. Sa sina nga katuyuan, ang komunikasyon kinahanglanon gid.

⁶ Indi dapat maghupot sing panimuot ang bana nga dapat haumhaumon sang iya asawa ukon pakton nga sia may pag-apresyar sa iya. Dapat sia pasaligon sang iya gugma sa iya. Sarang niya mapakita ang iya apresasyon sa madamo nga paagi​—⁠paagi sa pagpahayag sing gugma kag wala ginapaabot nga mga regalo, subong man paagi sa pagpahibalo sa iya sang mga butang nga nagaapektar sa iya. Yara man ang hangkat sa pagpabutyag sing apresasyon sa mga panikasog sang iya asawa, sa iya personal nga pagpamuni, sa iya lakas nga pagpangabudlay para sa pamilya, ukon sa iya bug-os tagipusuon nga pagsakdag sa espirituwal nga mga hilikuton. Dugang pa, agod masunod sang bana ang laygay ni apostol Pedro sa 1 Pedro 3:​7, nga ‘magpuyo upod sa ­iya asawa suno sa ihibalo,’ dapat sia magpakita sing kahanuklog, paagi sa pagkomunikar sa iya tuhoy sa tanan nga butang nga nagadalahig sa ila nga duha, nagahatag sa iya sing dungog ­subong maluya nga suludlan.​—⁠Hulubaton 31:​28, 29.

7. Ano ang obligasyon sang asawa sa pagkomunikar sa iya bana?

⁷ Subong man, agod masunod sang asawa ang laygay tuhoy sa pagpasakop sa Efeso 5:​22-24, dapat sia mangin interesado nga huptan nga bukas ang mga linya sang komunikasyon sa iya bana. Dapat niya pakitaan ang iya bana sing “hanuot nga pagtahod,” paagi sa iya panghambal kag paggawi. Indi gid sia dapat mag-iyaiya sa paghikot ukon indi pagsapakon ang iya mga luyag. (Efeso 5:33) Sa tanan nga tion, dapat may yara paghambalanay sa ulot niya kag sang iya bana nahanungod sa tago nga mga butang.​—⁠Ipaanggid ang Hulubaton 15:⁠22.

8. Agod mahuptan nga bukas ang mga linya sang komunikasyon, ano ang handa nga himuon sang mga asawa?

⁸ Dugang pa, dapat magbantay ang asawa batok sa paghipos nga nagaantos subong isa ka pagpasundayag sing kaluoy sa kaugalingon. Kon may yara indi paghangpanay, dapat sia mangita sing husto nga tion sa pagpautwas sini. Huo, magtuon sing leksion gikan kay Reyna Ester. May yara sia problema nga nagadalahig sing kabuhi kag kamatayon nga ipatalupangod sa iya bana. Ang iya paghikot sa gilayon nga may kaalam kag taktika nagkahulugan sing kaluwasan para sa mga Judiyo. Obligasyon naton sa aton mga tiayon kag sa aton kaugalingon nga magkomunikar bisan pa kon nasaklaw kita. Ang taktika kag ang diosnon nga paglahog makabulig sa pagpahapos sang komunikasyon.​—⁠Ester 4:​15⁠–​5:⁠8.

9. Ano ang papel sang pagpamati sa komunikasyon?

⁹ Ang ginapahangop sa paggamit sang hambal agod mahuptan nga bukas ang mga linya sang komunikasyon amo ang obligasyon sang tagsatagsa nga mamati sa ginasiling sang isa​—⁠kag manikasog sa pagtalupangod sang ginapahangop. Ginakinahanglan sina ang pagpamati sa isa nga nagahambal. Indi lamang dapat hangpon sang isa ang aktuwal nga mga ideya nga ginapabutyag kundi dapat man niya talupangdon ang emosyon sa likod sini, ang paagi nga ginahambal ang isa ka butang. Sa masami ang bana nagakapaslawan sa sini nga butang. Ang mga asawa mahimo nga nagaantos bangod sang indi pagpamati sang mga bana. Kag ang mga asawa dapat man mamati sing maayo agod malikawan nila ang paglumpat sa konklusyon. “Ang maalamon nga tawo magapamati kag magabaton sing dugang pa nga instruksion.”​—⁠Hulubaton 1:⁠5.

Komunikasyon sa Ulot sang mga Ginikanan kag mga Anak

10. Agod mahimo sing nagakaigo ang pagkomunikar sa ila mga anak, ano ang dapat handa nga himuon sang mga ginikanan?

¹⁰ May yara man kahimtangan nga sa diin ang mga ginikanan kag ang ila mga anak may problema sa pagkomunikar. Agod ‘mahanas ang bata nga lalaki suno sa dalanon nga para sa iya’ kinahanglan nga matukod ang mga linya sang komunikasyon. Ang paghimo sini magabulig sa pagpasalig nga “bisan magtigulang na sia indi sia magtalikod sa sini.” (Hulubaton 22:6) Ang kamatuoran nga ang mga anak sang pila ka mga ginikanan nangin bahin sang kalibutan may kaangtanan kon kaisa sa kal-ang sa komunikasyon nga nag-utwas sa tion sang paghinupang. Ang obligasyon sang mga ginikanan nga magkomunikar sing padayon sa ila mga anak ginpadaku sa Deuteronomio 6:​6, 7: “Ining mga pulong nga ginasugo ko karon sa imo mangin sa imo tagipusuon; kag dapat mo ini ipatudok sa imo anak kag hambalon ini kon nagalingkod ka sa imo balay kag kon nagalakat ka sa dalanon kag kon nagahigda ka kag kon nagabangon ka.” Huo, dapat maghinguyang ang mga ginikanan sing tion upod sa ila mga anak! Dapat sila mangin handa sa paghimo sing mga sakripisyo para sa ila mga anak.

11. Ano ang pila ka butang nga dapat ikomunikar sang mga ginikanan sa ila mga anak?

¹¹ Mga ginikanan, sugiri ang inyo mga anak nga ginahigugma sila ni Jehova kag ginahigugma man ninyo sila. (Hulubaton 4:​1-4) Ipakita sa ila ang inyo kahanda sa pagsakripisyo sang kasulhay kag pagpangalipay para lamang sa ila pagtubo sa hunahuna, sa emosyon, sa pisikal, kag sa espirituwal. Importante sa sini nga bahin ang kahanuklog, buot silingon, ang ikasarang sang mga ginikanan sa pagtan-aw sang mga butang paagi sa mga mata sang ila mga anak. Paagi sa pagpakita sing dimakagod nga gugma, kamo nga mga ginikanan makatukod sing mabakod nga higot sang paghiusa upod sa inyo mga anak kag mapalig-on sila sa pagtu-ad sa inyo sa baylo nga mangita sila sing salaligan sa ila mga katubotubo.​—⁠Colosas 3:⁠14.

12. Ngaa indi dapat mang-alag-ag ang mga pamatan-on sa pagkomunikar sa ila mga ginikanan?

¹² Sa pihak nga bahin, mga pamatan-on, may obligasyon kamo nga magkomunikar sa inyo mga ginikanan. Ang pag-apresyar sa ila nahimo para sa inyo magabulig sa inyo nga saligan sila. Kinahanglan ninyo ang ila bulig kag pagsakdag, kag mangin mas mahapos para sa ila nga ihatag ini sa inyo kon kamo indi mang-alag-ag sa pagkomunikar sa ila. Ngaa sa inyo pa mga katubotubo mangayo kamo sing laygay? Diutay lamang ang ila nahimo para sa inyo kon ipaanggid sa inyo mga ginikanan. Kaangay ninyo, wala sila sing eksperiensia sa kabuhi, kag kon sila indi bahin sang kongregasyon, indi gid sila interesado sa inyo dayon nga kaayuhan.

Komunikasyon sa Sulod sang Kongregasyon

13, 14. Anong mga prinsipio sa Biblia ang nagapakita nga kinahanglan ang komunikasyon sa ulot sang mga Cristiano?

¹³ Ang isa pa ka hangkat amo ang paghupot sang mga linya sang komunikasyon nga bukas upod sa inyo mga kauturan sa kongregasyon. Mabaskog kita nga ginalaygayan nga indi pagbiyaan “ang aton pagtilipon sing tingob.” Para sa anong katuyuan nga nagatilipon kita? “Sa pagpukaw sa isa kag isa sa gugma kag sa maayong mga buhat.” Nagakinahanglan ini sing komunikasyon. (Hebreo 10:​24, 25) Kon ginsaklaw ka sang isa, indi gid ina rason nga magpalayo ka sa mga miting. Hupti nga bukas ang mga linya sang komunikasyon paagi sa pagsunod sang prinsipio sang laygay ni Jesus sa aton nga narekord sa Mateo 18:​15-17. Hambala ang isa nga sa banta mo ginabangdan sang imo kasubo.

¹⁴ Kon may problema ka sa isa sang imo mga utod, sunda ang Makasulatanhon nga laygay subong sang masapwan sa Colosas 3:​13: “Padayon nga magpinaumuray kag magpinatawaray kon ang isa may inugsumbong batok sa isa. Subong nga si Jehova nagpatawad sa inyo, amo man ang himuon ninyo.” Nagapahangop ina sing komunikasyon sa baylo sang pagpangindi sa pagpakighambal sa isa. Kag kon matalupangdan mo nga ang isa daw malas-ay sa imo, sunda ang laygay nga masapwan sa Mateo 5:​23, 24. Magkomunikar, kag tinguhai nga magpakighidait sa imo utod. Nagakinahanglan ini sing gugma kag pagkamapainubuson sa imo bahin, apang obligasyon mo sa imo kaugalingon kag sa imo utod nga sundon ang laygay ni Jesus.

Laygay kag Pagpalig-on

15. Ngaa indi dapat maglikaw ang mga Cristiano sa pagkomunikar sing laygay kon yara sila sa kahimtangan sa paghimo sini?

¹⁵ Ang obligasyon sa pagkomunikar nadalahig man sa pagsunod sa laygay ni Pablo sa Galacia 6:​1: “Mga kauturan, kon ang isa ka tawo nagahimo sing sayop nga tikang antes niya mahibal-an ini, kamo nga may espirituwal nga mga kalipikasyon magtinguha sa pagpasibu sina nga tawo sa espiritu nga malolo, samtang ang tagsatagsa sa inyo nagabantay sang inyo kaugalingon, kay basi kamo man masulay.” Ang pagkamapainubuson dapat magpahulag sa aton sa pagbaton kon ginapakita sa aton sang isa ka utod ang sayop nga nahimo naton sa aton panghambal ukon paggawi. Ang matuod, dapat naton tanan huptan ang panimuot ni salmista David sang nagsulat sia: “Kon sakiton ako sang isa nga matarong, isa ini ka mahigugmaon nga kaluoy; kag kon sabdungon niya ako, mangin lana ini sa akon ulo, nga indi pagpangindian sang akon ulo.” (Salmo 141:5) Ang mga gulang labi na dapat mangin talalupangdon nga mga halimbawa sa pagkamapainubuson, wala nagapamilit sang personal nga pagtamod kundi handa sa pagbaton sing pagpasibu, nga ginatandaan nga “matutom ang mga pilas gikan sa isa ka mahigugmaon nga abyan.”​—⁠Hulubaton 27:⁠6.

16. Ano nga sahi sang komunikasyon ang dapat abiabihon sang hoben pa nga mga humalambal?

¹⁶ Isa ka dalanon sang kaalam kag pagkamapainubuson para sa mga pamatan-on nga tinguhaon ang laygay kag pagtuytoy sang hamtong nga mga Cristiano, nga mahimo gid may bulig nga matanyag. Bisan ang mga gulang makabenepisyo sa sining paagi. Halimbawa, ang isa ka gulang nagsiling sa isa ka pamulongpulong nga ang mga pagpakamaayo nga ginsambit sa Bugna 7:​16, 17, nahanungod sa indi na paggutumon kag pag-uhawon, amo ang mga butang nga ginapaabot sang iban nga mga karnero sa bag-ong kalibutan. Apang, ginpakita nga ining kasulatan una nga naaplikar sa karon nga tion. (Tan-awa ang Revelation​—⁠Its Grand Climax At Hand!, pahina 126-8.) Ginbatyag sang isa ka gulang nga nagapamati nga dapat niya sambiton ini nga butang sa humalambal, apang sa wala pa sia makakita sing kahigayunan sa paghimo sini, ang humalambal mismo nagtelepono sa iya kag nangayo sing panugda kon paano niya mapauswag ang iya pamulongpulong. Huo, himuon naton nga mas mahapos para sa mga utod nga luyag magbulig sa aton paagi sa pagkomunikar sang aton handum nga malaygayan kita. Indi kita mangin madali masaklaw ukon dinagakaigo nga sensi­tibo.

17. Paano ang komunikasyon makapalig-on sa aton mga kauturan?

¹⁷ Si Hari Solomon nagsambit sing isa ka prinsipio nga maaplikar sa aton ginahambalan. Sia nagsiling: “Dili pagpunggi ang maayo gikan sa ila sa diin naigo ini, kon ini yara sa gahom sang imo mga kamot sa paghimo sini.” (Hulubaton 3:27) May utang kita nga gugma sa aton kauturan. Si Pablo nagsiling: “Dili kamo mag-utang bisan kay sin-o, luwas sang paghigugmaanay; kay sia nga nagahigugma sa iya isigkatawo nakatuman sang kasuguan.” (Roma 13:8) Gani mangin maalwan sa inyo mga pulong sang pagpalig-on. Isa bala ka hoben pa nga ministeryal nga alagad ang nagahatag sang iya una nga pamulongpulong publiko? Hatagi sia sing komendasyon. Ang isa bala ka utod nga babayi nagtinguha sing lakas ukon nakahimo sing maayo gid sa iya bahin sa Teokratikong Eskwelahan sa Pagministro? Sugiri sia nga nalipay gid ikaw sa iya panikasog. Sa kabilugan, ang aton kauturan nga mga lalaki kag mga babayi nagapanikasog sa paghimo sang ila labing masarangan kag mapalig-on sang apresasyon nga ginapabutyag sing mahigugmaon.

18. Kon ginpakita ang sobra nga kompiyansa sa kaugalingon, ano ang maayo nga butang nga himuon?

¹⁸ Sa kabaliskaran, ang isa ka hoben pa nga humalambal mahimo nga may daku nga abilidad, apang bangod hoben pa sia, mahimo nga magpakita sia sing kapin nga kompiyansa sa kaugalingon sang sa nagakaigo. Ano nga sahi sang komunikasyon ang kinahanglan diri? Indi bala mangin maayo kon hatagan sia sang isa ka hamtong nga gulang sing komendasyon sa maayo nga mga punto sang iya presentasyon apang, sa amo man nga tion, malulo nga magpanugda sing mga paagi nga sa diin sarang niya mapalambo ang pagkamapainubuson sa palaabuton? Ina nga komunikasyon magapakita sing utudnon nga gugma kag magabulig sa mga hoben pa sa pagdula sang malain nga mga panimuot sing maaga pa, antes ini manggamot.

19. Ngaa dapat mangin mga manugkomunikar ang mga gulang kag ang mga ulo sang pamilya?

¹⁹ Ang mga gulang nagakomunikar sa isa kag isa kag sa kongregasyon nahanungod sa mga butang nga mapuslanon​—⁠ginalikawan, sa pagkamatuod, ang pagbuyagyag sang tago nga mga butang, subong sang may kaangtanan sa hudisyal nga mga problema. Apang, ang sobra nga pagkasekretuhon, nagaresulta sa pagkadula sing pagsalig kag pagluya sang buot kag makahalit sa mainabyanon nga espiritu sa kongregasyon​—⁠ukon sa pamilya. Halimbawa, ang tagsatagsa malipay mamati sing report nga makapalig-on. Subong nga si apostol Pablo nalangkag sa pagkomunikar sing espirituwal nga mga dulot, ang mga gulang dapat man malangkag sa pagpaalinton sing makapalig-on nga impormasyon sa iban.​—⁠Hulubaton 15:​30; 25:​25; Roma 1:​11, 12.

20. Ano nga bahin sang komunikasyon ang binagbinagon sang masunod nga artikulo?

²⁰ Huo, ang komunikasyon importante sa Cristianong kongregasyon kag sa Cristianong pamilya. Dugang pa, indi ini mapaiway sa isa pa ka bahin. Sa diin? Sa Cristianong ministeryo. Sa masunod nga artikulo, binagbinagon naton ang mga paagi sa pagpauswag sang aton mga kalantip sa komunikasyon sa sining tuman ka importante nga hilikuton.

Paano Mo Sabton?

◻ Paano malandas ang isa ka masunson nga sablag sa komunikasyon sang pamilya?

◻ Paano maatubang sang mga bana kag mga asawa ang hangkat sang komunikasyon?

◻ Paano malikawan sang mga ginikanan kag mga anak ang kal-ang sang kaliwatan?

◻ Paano ang komunikasyon sa mga kongregasyon kag sa mga pamilya mangin makapalig-on?

[Kapsion]

Ang maayong komunikasyon nagapauswag sang kaayuhan kag kalipay sang pamilya