Duha ka Nagakagha nga Mag-utod nga “Nagpatindog sang Balay sang Israel”

SAMTANG nagahilapit na ang kaagahon, nahibaluan ni Lea nga makilal-an na sia. Matukiban na ni Jacob nga ang nagahigda sa iya butkon indi si Raquel nga manghod ni Lea. Suno sa pangabay sang iya amay, nagsuksok si Lea sang madamol nga belo kag pagkagab-i naghigda sia sa hiligdaan nga para kuntani kay Jacob kag kay Raquel.

Hunahunaa kon daw ano ang ginbatyag ni Jacob sang matukiban niya nga ginlimbungan sia! Akig sia nga nakigsuay kay Laban nga amay ni Lea. Sa amo man nga tion, mahimo nga ginbinagbinag ni Lea ang iya papel sa paglimbong kag kon ano ang mangin epekto sini sa ulihi. Nangin importante gid nga bahin sa maragtas sang Biblia ang sugilanon tuhoy kay Lea kag kay Raquel. Ginapakita man sini nga maalamon gid ang monogamya (isa lang ang tiayon) kag ang katutom sa tiayon.

Ang Dumuluong sa Bubon

Pito ka tuig antes sini, nagdalagan si Raquel agod isugid sa iya amay nga may dumuluong sa bubon kag nagapangangkon nga himata nila. Ang dumuluong amo gali ang iya pakaisa nga si Jacob, bata sang utod nga babayi sang iya amay kag sumilimba man ni Jehova. Pagligad sang isa ka bulan, gintanyagan ni Jacob si Laban sing pito ka tuig nga pag-alagad kabaylo sa pagpangasawa kay Raquel. Bangod nga nakita ni Laban ang kapisan ni Jacob kag nangin kustombre na nila ang pagpangasawa sa himata, ginbaton niya ang tanyag.—Genesis 29:1-19.

Ang gugma ni Jacob kay Raquel indi pagsalimuang lamang. Ang pito ka tuig nga kasugtanan nangin ‘daw pila lamang ka adlaw sa iya bangud sang gugma niya sa iya.’ (Genesis 29:20) Ginapakita man nga madamo sang maayo nga kinaiya si Raquel bangod tubtob sa iya kamatayon ginhigugma sia ni Jacob.

Ginhandum man bala ni Lea nga makapamana sia sing matutom nga sumilimba ni Jehova? Wala ini ginasugid sang Biblia. Ang ginapakita lang sang Biblia amo ang panghunahuna ni Laban. Sang matapos na ang kasugtanan may kaangtanan kay Raquel, nagpapunsion si Laban sa kasal ni Raquel. Apang ginapakita sang rekord sa Biblia nga pagkagab-i, ang gindala ni Laban agod ‘makighiusa’ kay Jacob amo si Lea.—Genesis 29:23.

Nakighimbon bala si Lea sa paglimbong kay Jacob? Ukon nangin obligado lamang sia sa pagtuman sa iya Amay? Kag diin ayhan si Raquel? Nahibaluan bala niya ang mga nagakatabo? Kon amo, ano ayhan ang iya ginbatyag? Malalis ayhan niya ang luyag sang istrikto niya nga amay? Wala sing sabat ang Biblia sa sini nga mga pamangkot. Kon ano man ang ginbatyag ni Raquel kag ni Lea tuhoy sini, ang paglimbong nagpaakig gid kay Jacob. Kay Laban sia nakigsuay kag indi sa duha ka mag-utod. Sia nagsiling: “Wala bala ako magpangagad sa imo tungud kay Raquel? Ngaa bala nga ginlimbongan mo ako?” Apang si Laban nagpangatarungan: “Wala ginahimoa ang subong sa amon duug, sa paghatag sang manghud sing una sa magulang. Bug-osa ang iya semana sini, kag ihatag namon sa imo ang isa man tungud sang pagpangagad mo sa akon sa pito pa ka tuig.” (Genesis 29:25-27) Busa ginmaniobra si Jacob nga mangin duha ang iya asawa kag ginbangdan ini sang mapait nga pagpangimonay ni Lea kag ni Raquel.

Ang Masubo nga Pamilya

Palangga gid ni Jacob si Raquel. Apang sang nakita sang Dios nga si Lea “gintamay,” ginbuksan niya ang iya taguangkan, apang si Raquel nagpabilin nga baw-as. Indi lamang luyag ni Lea nga makaangkon sing bata, luyag man niya nga palanggaon sia ni Jacob. Bangod nakita niya nga palangga ni Jacob si Raquel, nangin miserable gid sia. Apang nagalaum gihapon si Lea nga palanggaon man sia ni Jacob bangod sang ginbun-ag niya ang iya panganay nga anak ginhingalanan niya ini nga Ruben, nga nagakahulugan, “Yari karon, isa ka Anak nga lalaki!” Amo kon ngaa ginhingalanan ni Lea ang iya bata nga Ruben kay sia nagsiling: “Bangud nga gintolok sang GINOO ang akon kapipit-an; sa pagkamatuud karon higugmaon ako sang akon bana.” Apang wala gihapon sia ginpalangga ni Jacob bisan pa nga nagbun-ag sia sing isa pa ka anak nga lalaki. Ginhingalanan ini ni Lea nga Simeon, nga nagakahulugan “Nagapamati.” Sia nangatarungan: “Bangud nga nakabati ang GINOO nga ako gintamay, ginhatagan niya ako sini man.”—Genesis 29:30-33.

Ang katunayan nga ginpamatian sang Dios si Lea nagapahangop nga nangamuyo si Lea tuhoy sa iya kahimtangan. Mahimo gid nga isa sia ka matutom nga babayi. Apang ang iya kapipit-an nagpadayon gihapon bisan sang mabun-ag na niya ang iya ikatlo nga bata nga si Levi. Ang ngalan, nga nagakahulugan “Pagpasakop,” ukon “Pagtingob,” ginpaathag sa mga pulong ni Lea: “Karon sa sining tion magatingub sa akon ang akon bana, bangud nga ginpangankan ko sia sing tatlo ka anak.” Apang wala gid gihapon mahulog ang buot ni Jacob kay Lea. Mahimo nga ginbaton na lamang ni Lea ang kamatuoran, kay ang ngalan sang iya ikap-at nga anak wala na naangot sa iya handum nga higugmaon sia ni Jacob. Sa baylo, ang ngalan nga Juda nagpahayag sang iya pagpasalamat sa Dios. Ang ngalan nga “Juda” nagakahulugan nga “Gindayaw,” ukon “Ang Isa nga Gindayaw.” Nagsiling si Lea: “Sa sining tion dayawon ko ang GINOO.”—Genesis 29:34, 35.

Kon nagbatyag si Lea sang pagkamiserable, amo man si Raquel. Nakitluoy si Raquel kay Jacob: “Hatagi ako sing mga anak, ukon indi mapatay ako!” (Genesis 30:1) Nahibaluan ni Raquel nga palangga sia ni Jacob, apang luyag niya nga makabata sia. Sa pihak nga bahin, si Lea may mga bata na, apang luyag niya nga palanggaon man sia ni Jacob. Ginhandum ni Lea ang butang nga yara kay Raquel kag amo man si Raquel kay Lea, gani indi sila malipayon. Palangga gid nila nga duha si Jacob kag luyag nila nga makaangkon sing anak kay Jacob. Nagaimonay sila nga duha. Daw ano ka makapasubo nga kahimtangan para sa amo nga pamilya!

Mga Anak Para Kay Raquel?

Sadto, ang pagkabaw-as ginatamod nga kahuluy-an. Ginsaad sang Dios kay Abraham, kay Isaac, kag kay Jacob nga maggikan sa ila ang “binhi” kag paagi sa ila kaliwatan pakamaayuhon sang tanan nga panimalay ang ila kaugalingon. (Genesis 26:4; 28:14) Apang wala sing bata si Raquel. Para kay Jacob ang Dios lamang ang makahatag kay Raquel sang mga anak nga lalaki agod mangin bahin sia sa amo nga saad. Apang, wala na makahulat si Raquel, gani sia nagsiling: “Yari ang akon alagad nga si Bilha; hiusa ka sa iya; agud nga mag-anak sia sa ibabaw sang akon mga tuhud, kag ako man makaagum sing mga anak paagi sa iya.”—Genesis 30:2, 3.

Daw mabudlay naton hangpon ang ginhimo ni Raquel. Apang, ang dumaan nga mga kontrata sa kasal nga nasapwan sa Natung-an nga Sidlangan, nagapakita nga nangin kustombre na nga ihatag sang baw-as nga asawa ang iya suluguon nga babayi sa iya bana agod magbun-ag sing manunubli.a (Genesis 16:1-3) Sa pila ka sitwasyon, ang mga bata sang suluguon ginakabig nga bata sang asawa.

Sang ginbun-ag ni Bilha ang bata nga lalaki, ang malipayon nga si Raquel nagpahayag: “Ginhukman ako sang Dios, kag ginpamatian man niya ang akon tingug kag ginhatagan ako sing anak nga lalaki.” Ginhingalanan niya ini Dan, nga nagakahulugan “Hukom.” Nangamuyo man sia tuhoy sa iya kahimtangan. Sang ginbun-ag ni Bilha ang ikaduha nga anak nga si Neptali, nga nagakahulugan “Ang Akon Pagpakigdumog,” nagsiling si Raquel: “Sa makusug nga mga pagdumug nakigdumug ako sa akon utud nga babayi, kag nagdaug.” Ginpakita sini nga mga ngalan ang pagbangigay sang duha ka magkaribal.—Genesis 30:5-8.

Mahimo nga naghunahuna si Raquel nga sang ginhatag niya si Bilha kay Jacob, naghikot sia suno sa iya mga pangamuyo. Apang, indi amo sini ang paagi sang Dios sa paghatag sa iya sing mga anak. Ang leksion amo nga kon may ginapangabay kita kay Jehova dapat kita maghulat. Mahimo niya nga sabton ang aton mga pangamuyo sa wala naton ginapaabot nga paagi kag tion.

Bangod indi magpapierde si Lea, ginhatag man niya ang iya suluguon nga si Zilpa kay Jacob. Ang una nga bata ni Zilpa amo si Gad, dayon si Aser.—Genesis 30:9-13.

Ang isa pa ka hitabo nga nagpakita sang pagbangigay ni Lea kag ni Raquel amo ang may kahilabtanan sa mandragora nga nakita sang anak ni Lea nga si Ruben. Nagapati sila nga makabulig ini sa pagpanamkon. Sang nangayo si Raquel, may kaugot nga ginsabat sia ni Lea: “Diotay bala nga butang nga ang akon bana ginkuha mo? Kag kuhaon mo pa bala ang mga mandragora man sang akon anak?” Ginhangop sang iban nga ang sabat ni Lea nagapakita nga mas masunson nga nagahulid si Jacob kay Raquel sang sa iya. Nahangpan ni Raquel nga may rason si Lea nga mangimon, gani sia nagsiling: “Niyan magahulid sia upud sa imo sining gab-i tungud sang mga mandragora sang imo anak.” Gani sang nagpauli si Jacob sadto nga gab-i, ginhambalan sia ni Lea: “Kinahanglan nga maghiusa ka sa akon; kay ginhinakayan ko ikaw tungud sang mga mandragora sang akon anak.”—Genesis 30:15, 16.

Si Lea nagbun-ag sang iya ikalima kag ikan-om nga anak, sanday Isacar kag Zebulon. Pagkatapos, sia nagsiling: “Karon magapadungug sa akon ang akon bana, bangud ginpangankan ko sia sing anum ka lalaki.”b—Genesis 30:17-20.

Wala makabulig ang mandragora sa pagpanamkon ni Raquel. Pagligad sang anom ka tuig nga nakasal si Raquel, ‘gindumdom’ ni Jehova kag ginsabat ang iya pangamuyo, amo nga nanamkon gid man sia sang ulihi kag ginbun-ag niya si Jose. Gani, nakasiling si Raquel: “Ginkuha sang Dios ang akon kahuluy-an.”—Genesis 30:22-24.

Kamatayon kag Palanublion

Napatay si Raquel sang ginbun-ag niya ang ikaduha niya nga bata nga si Benjamin. Tuman gid ang pagpalangga ni Jacob kay Raquel, kag palangga gid niya ang duha niya ka bata sa iya. Pagligad sang mga tinuig, sang malapit na lang mapatay si Jacob, nadumduman gid niya ang hinali nga pagkapatay sang iya pinalangga nga si Raquel. (Genesis 30:1; 35:16-19; 48:7) Bahin sa kamatayon ni Lea, ang nahibaluan lang naton amo nga ginlubong sia ni Jacob sa lungib sa diin luyag man ni Jacob nga ilubong sia.—Genesis 49:29-32.

Sang nagtigulang na si Jacob gin-baton niya nga ang iya kabuhi, lakip na ang mga bagay nga natabo sa sulod sang iya pamilya makakalagha. (Genesis 47:9) Walay duhaduha nga nangin makakalagha man ang kabuhi ni Lea kag ni Raquel. Ang ila inagihan nagpadaku sa makapasubo nga resulta sang pag-angkon sing sobra sa isa ka asawa kag nagapakita kon ngaa gintukod ni Jehova ang kahimusan nga dapat ang isa ka lalaki may isa lamang ka asawa. (Mateo 19:4-8; 1 Timoteo 3:2, 12) Nagaresulta sa kaimon kon ang bana ukon asawa may naluyagan pa magluwas sa ila tiayon. Isa ini sa kabangdanan kon ngaa gindumili ni Jehova ang pagpakighilawas kag pagpanghilahi.—1 Corinto 6:18; Hebreo 13:4.

Ano man ang sirkunstansia, ang Dios nagpadayon kag nagapadayon gihapon sa pagtuman sang iya katuyuan paagi sa di-himpit nga matutom nga mga lalaki kag babayi. Kaangay naton, may mga sayop man si Lea kag Raquel. Apang, paagi sa sining mag-utod, ginsugdan ni Jehova nga tumanon ang iya saad kay Abraham. Gani, husto lamang nga magsiling kita nga si Raquel kag si Lea “nagpatindug sang balay sang Israel.”—Rut 4:11.

[Mga Footnote]

[Piktyur sa pahina 9]

Ginhandum ni Lea ang butang nga yara kay Raquel kag amo man si Raquel kay Lea, gani indi sila malipayon

[Piktyur sa pahina 10]

Naggikan sa 12 ka anak ni Jacob ang pungsod sang Israel