Ang Kahilwayan nga Magdiborsio

“Kon ang imo tiayon mapatay, ang mga tawo nakahangop sa imo bisan pa indi ikaw ang pinakamaayo nga tiayon. Apang kon ang imo gani bana magbiya sa imo—ti, ang iban nagahunahuna nga indi ikaw isa ka maayo nga asawa. Palihug, palihug, TABANG!”—Isa ka bumalasa sang Magmata! sa Bagatnan nga Aprika.

ANG pagluib kag diborsio tuman kasakit. Bisan pa madamo ang may mga rason agod makig-uli sa ila tiayon kag maamligan ang ila pag-asawahay, ang iban may nagakaigo nga mga rason agod pilion ang ginhatag sang Dios nga kahilwayan nga diborsiohan ang makihilahion nga tiayon. (Mateo 5:32; 19:9) Halimbawa, ang kaluwasan, espirituwalidad, kag kabilugan nga kaayuhan sang matutom nga asawa kag sang iya mga anak mahimo nga nabutang sa katalagman. Mahimo man sia nabalaka nga malatnan sang balatian nga ginaliton paagi sa paghulid. Ukon ayhan napatawad na niya ang pagpanghilahi sang iya tiayon, apang diutay lamang ang basihan agod maglaum nga mapasag-uli ang tunay nga pagsalig kag makapuyo sia sing padayon upod sa iya subong iya bana.

“Amo ini ang pinakamabudlay nga desisyon sa akon kabuhi,” ginabaton sang isa ka naligban nga asawa. Mabudlay nga desisyon, sa pagkamatuod—indi lamang bangod ang pagluib tuman kasakit kundi bangod ang pagdiborsio may malawig nga mga resulta nga makaapektar sang iya bug-os nga kabuhi. Busa, diborsiohan man ukon indi sang asawa ang iya maluib nga tiayon isa ka personal nga desisyon. Ang Biblikanhon nga kinamatarong sang inosente nga tiayon nga maghimo sina nga desisyon dapat tahuron sang iban.

Apang, sing makapahanusbo, madamo nga tawo ang padasudaso nga nagadiborsio nga wala ginaisip sing nagakaigo ang bili. (Ipaanggid ang Lucas 14:28.) Ano ang pila sa mga rason nga nadalahig sa kahilwayan nga magdiborsio?

Kon May mga Kabataan

“Ang mga kinahanglanon sang kabataan masunson nga ginakalipatan ukon ginapasapayanan sang mga ginikanan nga napansal sa kaugalingon nga mga problema,” siling sang libro nga Couples in Crisis. Busa, kon nagahunahuna nga magdiborsio, dumduma ang espirituwalidad kag kaayuhan sang imo mga anak. Natalupangdan sang madamong manugpanalawsaw nga kon ang diborsio mas mahidaiton, ang kabataan mahimo nga indi tanto magaantos. Bisan sa idalom sang mabudlay nga mga kahimtangan, ang kalum-ok magabulig sa tawo nga ‘indi makig-away, kundi dapat mangin mainayuhon sa tanan, nagapugong sang iya kaugalingon sa idalom sang kalautan.’—2 Timoteo 2:24, 25.a

Kon ang isa nagadesisyon nga magdiborsio, dapat dumdumon nga ang bana kag asawa—indi ang mga anak—ang magadiborsiohanay. Ang kabataan nagakinahanglan gihapon sang ila Mommy kag Daddy. Siempre pa, mahimo nga may mga grabe nga mga sirkunstansia, subong sang kon ang bata may katalagman nga abusuhan. Apang ang relihioso ukon personal nga mga kinatuhayan indi dapat paggamiton agod dingutan ang kabataan sang mga benepisyo gikan sa duha ka ginikanan.

Dapat man binagbinagon ang mahuyang nga mga emosyon sang magagmay nga kabataan kag ang pagkinahanglan nila sing nagakaigo nga pagpasalig, gugma, kag pagpalangga. “Ining pagpadayon sang gugma,” siling sang isa ka libro, “magahatag sa ila sing eksperiensia kag pundasyon agod maatubang ang bag-o nga kahimtangan.” Dugang pa, ang paghatag sing igtalupangod sa ila adlaw-adlaw nga espirituwal nga mga kinahanglanon magabulig sa ila nga mahuptan ang kalig-unan.—Deuteronomio 6:6, 7; Mateo 4:4.

Ang Nadalahig nga Kuwarta kag Legal nga mga Proseso

Ang diborsio dimalikawan nga nagakuha sa kada tiayon sing pila ka kantidad sang kinitaan kag propiedad, diutay nga kasulhayan, kag ayhan sing ginapakabahandi nga puluy-an. Sanglit ang isa ka indibiduwal mahimo magaatubang sing dugang nga galastuhan nga nabuhinan ang kinitaan, maalamon nga maghimo sing isa ka realistiko nga badyet suno sa pinansial nga mga prioridad. Ang handum nga tumbasan ang kadulaan kag nasaklaw nga mga balatyagon paagi sa paggasto sing dugang pa ukon sa pagpangutang dapat likawan.

Kon ang desisyon amo ang diborsio, kinahanglan man pamat-uran upod sa tiayon kon paano tungaon ang inyo magkaupod nga tinago sa bangko. Agod indi magamit sa indi husto nga paagi ang inyo tinago nga kuwarta sa bangko, halimbawa, ayhan maalamon nga pangabayon ang manedyer sang bangko nga papirmahon ang mag-asawa sa mga ­‘withdrawal’ tubtob nga ang kada isa may kaugalingon na nga kuwenta.

Maalamon man nga maghupot sing husto nga rekord sang kinitaan kag gastos, bilang paghanda para sa negosasyon sa sustento. Subong man, sa madamong pungsod, ginapatuman sang kasuguan nga pahibaluon sang mga tawo ang mga awtoridad sa buhis sang ila nagbalhin nga mga sirkunstansia.

Dugang pa, ang kalabanan nga mga tawo nabuligan paagi sa pagkonsulta sa mga propesyonal sa kasuguan—ang isa nga may espesipiko nga eksperiensia sa mga problema tuhoy sa diborsio. Ang iban nga mga pungsod nagapahanugot sang mga manugpatunga ukon mga manugpahidait agod buligan ang mag-asawa nga magbuligay agod matigayon ang ginaugyunan kag mahidaiton nga mga kasugtanan sang duha, nga pagkatapos sini ginaratipikahan sang husgado. Ilabi na kon may kabataan nga nadalahig, ginapakamaayo sang madamong ginikanan nga gamiton ang serbisyo sang isa ka propesyonal nga indi mahuyugon makigbais. Sa baylo nga makakuha sing pinakadaku nga bentaha sa materyal, tuyo sang mga ginikanan nga padiutayon ang binais kag kasakit. Ang materyal nga mga bentaha indi gid takus sa halit nga mahimo sini sa emosyon kag pinansial agod matigayon ini.

Nagbalhin nga mga Relasyon

“Indi naton dapat pakadiutayon ang kahuya kag pagkawala sing kasiguruhan nga ginabatyag sang madamo nga tawo tuhoy sa ila nagdiborsio nga mga abyan,” siling sang isa ka manugpanalawsaw. Bisan pa nga ang matutom nga tiayon nagapanghikot suno sa iya legal, moral, kag Makasulatanhon nga mga kinamatarong, mahimo nga tamdon sia sang iban subong ang ginbangdan sang pagkaguba sang pag-asawahay. Ang ila reaksion mahimo magabulubag-o halin sa mabugnaw nga pagtamyaw padulong sa maathag gid nga paglikaw. Ang malain pa, ang dayag nga pagpamatok mahimo maghalin sa anay suod nga mga kaupdanan.

Wala gid mahangpi sang madamo kon daw ano ka daku nga suporta ang ginakinahanglan sang isa ka tawo kon nagadiborsio; mahimo sila maghunahuna nga ang isa ka malip-ot nga sulat ukon isa ka kard nagakaigo na. Apang, sa masami may mga abyan nga “sensitibo gid,” siling sang libro nga Divorce and Separation, “kag magapanawag agod hibaluon kon luyag mo magpaupod sa bisan diin, may butang nga talapuson ukon gusto lang nga may masugilanon.” Sa pagkamatuod, sa subong sini nga tion sa kabuhi, ang isa ka tawo nagakinahanglan, subong sang ginasiling sang Biblia, sang “isa ka abyan nga suod pa sa utod.”—Hulubaton 18:24.

Pagpangabudlay Padulong sa Pagkanaulian

Napulog-anom ka tuig pagkatapos sang iya pagdiborsio, ang isa ka iloy nagabaton: “May tion gihapon sang daku nga kapung-aw—bisan nga napalibutan ako sang mga tawo.” Paano niya ini gin-atubang? “Nagtukod ako sing isa ka sahi sang depensa,” hinumdom niya, “paagi sa pagsako pirme sa hilikuton, sa pagdipara sa akon anak nga lalaki, kag sa pagmentinar sa akon balay. Nagtambong man ako sa mga miting sang mga Saksi ni Jehova, nagpaambit sang akon pagtuluuhan sa akon mga kaingod, kag nagbulig sa ila. Nakabulig ini sing daku.”

Ang pila ka petsa kag tion sang tuig mahimo magapahanumdom sang masakit nga mga handumanan kag mga emosyon: ang adlaw nga natukiban ang pagluib, ang tion nga naghalin sia sa balay, ang petsa sang kasaba sa korte. Ang makalilipay nga mga okasyon nga nagaupdanay anay ang mag-asawa—subong sang mga bakasyon kag mga anibersaryo sang kasal—sarang mangin mabudlay nga mga eksperiensia sa emosyon nga dapat atubangon. “Gin-atubang ko yadto nga mga adlaw paagi sa paghimo sing kahimusan nga maghinguyang sing tion upod sa akon pamilya ukon upod sa akon suod nga mga abyan nga nakahibalo sang akon kahimtangan,” siling ni Pat. “Nagahimo kami sing mga butang nga nagadula sang mga panghunahuna sang nagligad kag nagahimo sing bag-ong mga handumanan. Apang ang nakabulig sa akon sing daku amo ang akon relasyon kay Jehova—sa pagkahibalo nga nahangpan niya ang akon balatyagon.”

Indi Madulaan Sing Paglaum

Ang inosente nga mga tiayon nga nagaaplikar sang mga prinsipio sang Biblia kag nagapamat-od nga himuslan ang hatag-sang-Dios nga kinamatarong nga diborsiohan ang makihilahion nga tiayon indi dapat magbatyag nga nakasala ukon mahadlok nga ginsikway sila ni Jehova. Ang pagluib nga ginhimo sang makihilahion nga tiayon—nga nagtuga sing “paghibi kag pagbakho”—amo ang ginadumtan sang Dios. (Malaquias 2:13-16) Bisan si Jehova, ang Dios nga may “mapinalanggaon nga kaawa,” nakahibalo sang balatyagon nga ginsikway sang hinigugma. (Lucas 1:78; Jeremias 3:1; 31:31, 32) Magsalig, nian, nga “si Jehova mahigugmaon sang katarungan, kag indi niya pagbiyaan ang mga mainunungon sa iya.”—Salmo 37:28.

Sa pagkamatuod, mas maayo kon ang pagluib sang tiayon kag ang masubo nga mga resulta sini malikawan una sa tanan. Ang Sekreto sang Kalipay sa Pamilya,b isa ka praktikal nga giya sa pamilya, nagabulig sa madamo nga tawo sa bug-os nga kalibutan sa pagtukod sing malipayon nga pag-asawahay kag sa paglikaw sang pagluib sang tiayon. May mga kapitulo ini tuhoy sa pagtukod sing malipayon nga pag-asawahay, paghanas sa kabataan, kag pag-atubang sa mga problema sang pag-asawahay. Ang mga Saksi ni Jehova sa inyo lugar ukon ang mga manugbalhag sini nga magasin malipay sa paghatag sing dugang nga impormasyon tuhoy sini nga butang.

[Mga footnote]

[Kahon sa pahina 10]

INDI NAGAKADAPAT SA MGA ANAK ANG DIBORSIO

Sang 1988 si anhing Diana, ang Prinsesa sang Wales, nagsiling nga sa Britanya lamang, kada adlaw tubtob sa 420 ka kabataan ang nagaeksperiensia sang pagdiborsio sang ila mga ginikanan. Ang ikatlo nga bahin sining mga kabataan bataon pa sa lima ka tuig ang edad. Sing makapasubo, 40 porsiento sang kabataan ang wala na sing komunikasyon sa isa sang ila mga ginikanan pagkatapos sang diborsio.

Kabaliskaran sa ginahunahuna sang madamo nga tawo, “diutay katama nga kabataan sang nagdiborsio nga mga ginikanan ang nalipay sa pagbulagay,” siling sang isa ka talahuron nga manunulat tuhoy sa kapagros kag medisina. “Luyag sang kalabanan nga kabataan nga makita ang ila mga ginikanan nga nagaupdanay bisan pa nga ang atmospera sang pamilya mabudlay.” Bisan pa nga sa tion nga matukiban ang pagluib ang mag-asawa pirme nagaaway, indi sila dapat magdesisyon sing padasudaso nga ang pagtapos sang ila pag-asawahay mangin para sa kaayuhan sang mga anak. Ang mga pagbalhin sa ila mga panimuot kag pagginawi mahimo magapaposible nga mag-updanay sila para sa kaayuhan sang bug-os nga pamilya.

“Ang mga bana nga nangin babayidor,” siling sang awtor nga si Pamela Winfield, “dapat maghunahuna sang kasakit suno sa itululok sang ila mga anak bangod sang pagkabungkag sang pamilya nga amo ang magasunod sa ila kabuangan.”

[Kahon sa pahina 11]

GINADUMTAN BALA SANG DIOS ANG TANAN NGA DIBORSIO?

“Ang butang nga nagtublag gid sa akon,” ginabaton ni Pat, “amo ang panghunahuna nga ‘ginadumtan ni Jehova ang pagdiborsio.’ Ang pirme ko ginapamensar amo ang pamangkot, ‘Ginahimo ko bala ang ginakahamut-an ni Jehova?’”

Tan-awon naton ang konteksto sang Malaquias 2:16 agod masabat ina nga pamangkot. Sang panahon ni Malaquias madamong Israelinhon nga mga lalaki ang nagdiborsio sang ila mga asawa, ayhan agod mapangasawa ang bataon, paganong mga babayi. Ginpakamalaut sang Dios ining malimbungon kag maluibon nga paggawi. (Malaquias 2:13-16) Gani, ang ginadumtan sang Dios amo ang wala namunamo nga pagbiya sa tiayon agod makakuha sing lain. Ang isa nga malimbungon nga nagapanghilahi kag nian nagadiborsio sang iya tiayon ukon nagaipit sa iya nga diborsiohan sia nakahimo sing maluibon, makangilil-ad nga sala.

Apang, ining mga bersikulo wala nagapakamalaut sang tanan nga diborsio. Mapamatud-an ini sa pinamulong ni Jesus: “Ang bisan sin-o nga nagadiborsio sa iya asawa, luwas sa rason sang pagpakighilawas, kag nagaminyo sang lain nagapanghilahi.” (Mateo 19:9) Ginabaton diri ni Jesus nga ang pakighilawas isa ka kalahamut-an nga rason para sa Makasulatanhon nga diborsio—sa pagkamatuod, ang lamang kalahamut-an nga rason nga nagatugot para makaminyo liwat. Ang inosente nga tiayon mahimo mamat-od nga patawaron ang tiayon nga nakasala. Apang, ang isa nga nagapakamaayo nga gamiton ang pinamulong ni Jesus subong basihan agod diborsiohan ang makihilahion nga tiayon wala nagahimo sing butang nga ginadumtan ni Jehova. Ang malimbungon nga paggawi sang maluib nga tiayon amo ang ginadumtan sang Dios.

[Mga laragway sa pahina 10]

Ang inosente nga mga tiayon kag ang ila mga anak makabenepisyo gikan sa mahigugmaon nga suporta