Pagkilala sa Matuod nga Mensahero
“Ako . . . ang Isa nga nagahimo sang pulong sang iya alagad nga matuod, kag ang Isa nga nagatuman sing bug-os sang laygay sang iya kaugalingon nga mga mensahero.”—ISAIAS 44:25, 26.
1. Paano ginpakilala ni Jehova ang matuod nga mga mensahero, kag paano niya ginbuyagyag ang mga butig?
SI Jehova nga dios amo ang Dakung Manugpakilala sang iya matuod nga mga mensahero. Ginapakilala niya sila paagi sa pagpahanabo sang mga mensahe nga ginpadala niya paagi sa ila. Si Jehova amo man ang Dakung Manugbuyagyag sang butig nga mga mensahero. Paano niya sila ginabuyagyag? Ginapaslaw niya ang ila mga tanda kag mga tagna. Sa sining paagi ginapakita niya nga sila lamang ang nagtangdo sa ila kaugalingon subong mga manugpakot, nga ang ila mga mensahe naghalin sa ila kaugalingon sayop nga pangatarungan—huo, sa ila binuang, undanon nga panghunahuna!
2. Anong pagsumpakilay ang natabo sa tunga sang mga mensahero sang panahon sang mga Israelinhon?
2 Sanday Isaias kag Ezequiel nagsiling nga mga mensahero sila ni Jehova nga Dios. Matuod bala? Tan-awon naton. Si Isaias nagtagna sa Jerusalem kutob sang 778 B.C.E. tubtob pagkatapos sang 732 B.C.E. Si Ezequiel gintapok sa Babilonia sang 617 B.C.E. Nagpanagna sia sa iya Judiyong mga kauturan didto. Maisugon nga gintagna sining duha ka manalagna nga malaglag ang Jerusalem. Ang iban nga mga manalagna nagsiling nga indi pagtugutan sang Dios nga matabo ini. Sin-o ang napamatud-an nga matuod nga mga mensahero?
Ginbuyagyag ni Jehova ang Sayop nga mga Manalagna
3, 4. (a) Anong magkatuhay nga mensahe ang ginhatag sa mga Israelinhon sa Babilonia, kag paano ginbuyagyag ni Jehova ang isa ka butig nga mensahero? (b) Ano ang ginsiling ni Jehova nga matabo sa butig nga mga manalagna?
3 Samtang didto sa Babilonia, si Ezequiel ginhatagan sing palanan-awon kon ano ang nagakatabo sa templo sa Jerusalem. Sa salamputan sang nasidlangan nga gawang sini yara ang 25 ka lalaki. Sa tunga nila amo ang duha ka prinsipe, sanday Jaazanias kag Pelatias. Paano sila gintamod ni Jehova? Ang Ezequiel 11:2, 3 nagasabat: “Anak sang tawo, amo ini ang mga tawo nga nagapadugi sing kalautan kag nagahatag sing malain nga laygay sa sini nga siudad; nga nagasiling, ‘Indi bala nga malapit na ang pagpatindog sing mga balay?’ ” Ining matinaastaason nga mga mensahero sang paghidait nagasiling, ‘Wala sing katalagman sa Jerusalem. Ti, sa indi madugay magapatindog kita sa sini sing dugang pa nga mga balay!’ Sa amo ginsugo sang Dios si Ezequiel nga magtagna batok sa sining butigon nga mga manalagna. Sa bersikulo 13 sang kapitulo 11, ginasugiran kita ni Ezequiel kon ano ang natabo sa isa sa ila: “Nahanabo nga sang nagtagna ako si Pelatias nga anak ni Benaya napatay.” Ayhan natabo ini bangod si Pelatias amo ang pinakaprominente kag maimpluwensia nga prinsipe kag ang pinakabantog nga idolatroso. Ang iya hinali nga kamatayon nagpamatuod nga isa sia ka butig nga manalagna!
4 Ang pagpatay ni Jehova kay Pelatias wala magpadulog sa iban pa butig nga mga manalagna sa pagbinutig sa ngalan sang Dios. Ginpadayon sining mga manugpatalang ang ila binuang nga dalanon sang pagtagna sing mga butang batok sa kabubut-on sang Dios. Gani ginsilingan ni Jehova nga Dios si Ezequiel: “Kailo ang mga manalagna nga buangbuang, nga nagalakat sa ila kaugalingon nga espiritu, nga wala sing bisan ano nga nakita!” Kaangay ni Pelatias, “madula” sila bangod mabinatuon sila nga nagpanan-aw para sa Jerusalem sing “palanan-awon sing paghidait, samtang wala sing paghidait.”—Ezequiel 13:3, 15, 16.
5, 6. Walay sapayan sang tanan butig nga mga mensahero, paano gindayaw si Isaias subong matuod nga manalagna?
5 Tuhoy kay Isaias, ang tanan nga mensahe sang Dios nga ginsiling niya tuhoy sa Jerusalem nangin matuod. Sang tig-ilinit sang 607 B.C.E., ginlaglag sang mga Babilonianhon ang siudad kag gindala ang nagkalabilin nga mga Judiyo balik sa Babilonia subong mga bihag. (2 Cronica 36:15-21; Ezequiel 22:28; Daniel 9:2) Napauntat bala sining mga kalamidad ang butig nga mga manalagna sa pagpaulan sang ila walay pulos nga pagwakal sa katawhan sang Dios? Wala, nagpadayon yadtong butigon nga mga mensahero!
6 Dugang pa sa sini, ang tinapok nga mga Israelinhon napadayag man sa tikalon nga mga manughimalad, manugpakot, kag mga astrologo sang Babilonia. Apang, ginpamatud-an ni Jehova yadtong butig nga mga mensahero subong nalugaw-an nga mga buangbuang, nga nagapanagna sing kabaliskaran. Sang ulihi ginpakita niya nga si Ezequiel amo ang iya matuod nga mensahero, kaangay sadto ni Isaias. Gintuman ni Jehova ang tanan niya nga mga pinamulong paagi sa ila, subong sang iya ginsaad: “Ginapaslaw ko ang mga tanda sang mga butigon, kag Ako ang isa nga nagapabuang sa mga manugpakot; ang Isa nga nagapaisol sa mga mangin-alamon, kag ang Isa nga nagahimo bisan sang ila ihibalo nga mangin kabuangan; ang Isa nga nagahimo nga matuod sa pulong sang iya alagad, kag ang Isa nga nagapatuman sing bug-os sang laygay sang iya kaugalingon nga mga mensahero.”—Isaias 44:25, 26.
Makapakibot nga mga Mensahe Tuhoy sa Babilonia kag Jerusalem
7, 8. Anong inspirado nga mensahe ang ginhatag ni Isaias para sa Babilonia, kag ano ang buot silingon sang iya mga pinamulong?
7 Ang Juda kag Jerusalem mangin kamingawan, nga walay tawo nga magapuyo, sa sulod sang 70 ka tuig. Apang, ginpahibalo ni Jehova paagi kay Isaias kag kay Ezequiel nga ang siudad pagatukuron liwat kag ang duta pagapuy-an sa eksakto nga tion nga iya gintagna! Daw indi ini mapatihan nga tagna. Ngaa? Bangod ang Babilonia kilala nga wala nagahilway sang iya mga bilanggo. (Isaias 14:4, 15-17) Gani sin-o ang posible nga makahilway sining mga bihag? Sin-o ang makalutos sa gamhanan nga Babilonia, sanglit naamligan ini sang iya daku nga mga pader kag sang iya nagadepensa nga suba? Ang Labing Gamhanan nga si Jehova! Kag nagsiling sia nga himuon niya ini: “Ako . . . ang Isa nga nagasiling sa kadadalman [ang tubig nga depensa sang siudad], ‘Magmala; kag pamalahon ko ang tanan mo nga suba’; ang Isa nga nagasiling nahanungod kay Ciro, ‘Sia akon manugpahalab, kag tumanon niya ang tanan nga nahamut-an ko’; bisan ang akon ginasiling nahanungod sa Jerusalem, ‘patindugon sia liwat,’ kag nahanungod sa templo, ‘pagapasaron liwat ang imo sadsaran.’ ”—Isaias 44:25, 27, 28.
8 Hunahunaa ina! Ang Suba Eufrates, isa gid ka daku nga balagbag para sa mga tawo, apang para kay Jehova kaangay ini sang isa ka tulo sang tubig sa mainit nga kadaygan! Sa gilayon, magamala ini! Ang Babilonia mapukan! Walay sapayan nga 150 ka tuig pa ini antes sang pagkabun-ag ni Ciro nga Persianhon, gintagna ni Jehova paagi kay Isaias ang pagsakop sining hari sa Babilonia kag ang paghilway sa Judiyong mga bihag paagi sa iya sugo nga patindugon liwat ang Jerusalem kag ang templo sini.
9. Sin-o ang ginhingadlan ni Jehova subong iya alagad sa pagsilot sa Babilonia?
9 Masapwan naton ini nga tagna sa Isaias 45:1-3: “Amo sini ang ginasiling ni Jehova sa iya hinaplas, kay Ciro, nga gin-uyatan ko ang iya kamot nga tuo, agod lutuson sa atubangan niya ang mga pungsod, . . . agod buksan sa atubangan niya ang mga ganhaan, agod indi matakpan ang mga gawang: ‘Magauna ako sa imo, kag tapanon ang mga duog nga kudolkudol. Dugmukon ko ang mga ganhaan nga saway, kag utdon ang mga pintal nga salsalon. Kag ihatag ko sa imo ang mga bahandi sang kadudulman kag ang mga manggad nga tinago sa mga duog nga tago, agod nga makilala mo nga ako si Jehova, ang Isa nga nagatawag sa imo sa imo ngalan.’ ”
10. Sa anong paagi si Ciro isa ka “hinaplas,” kag paano si Jehova nakapakighambal sa iya kapin sa isa ka gatos ka tuig antes sia matawo?
10 Talupangda nga si Jehova nagapakighambal kay Ciro subong bala nga daw nagakabuhi na sia. Nahisanto ini sa mga pinamulong ni Pablo nga si Jehova “nagatawag sa mga butang nga indi amo subong nga daw amo sila.” (Roma 4:17) Subong man ginpakilala sang Dios si Ciro subong “iya hinaplas.” Ngaa ginhimo niya ina? Ti, si Ciro wala gid mahaplasan sa ulo sang lana sang balaan nga paghaplas sang mataas nga saserdote ni Jehova. Huo, apang isa ini ka matagnaon nga paghaplas. Ginapahangop sini ang isa ka pagtangdo sa isa ka pinasahi nga posisyon. Gani sarang matawag sang Dios ang iya abanse nga pagtangdo kay Ciro subong paghaplas.—Ipaanggid ang 1 Hari 19:15-17; 2 Hari 8:13.
Gintuman sang Dios ang mga Pinamulong sang Iya mga Mensahero
11. Ngaa daku gid ang pagsalig sang mga pumuluyo sang Babilonia?
11 Sang tion nga naghulag si Ciro batok sa Babilonia, ang mga pumuluyo sini nagbatyag nga hilway sa peligro kag may kalig-unan. Ang ila siudad napalibutan sing madalom kag masangkad nagaamlig nga kanal, nga ginhuman sang Suba Eufrates. Sa suba nga nagalab-ot sa siudad, may malaba nga pantalan sa nasidlangan nga pangpang sang suba. Agod painon ini gikan sa siudad, si Nabokodonosor nagpatindog sing gintawag niya nga “dakung pader, nga indi mahulag kaangay sang bukid . . . Ang putukputukan sini ginpataas [niya] subong sang bukid.”a Ining pader may mga gawang nga may dalagkung ganhaan nga saway. Agod makasulod sa sini, ang isa dapat magsaka sa banglid halin sa higad sang suba. Indi katingalahan nga ang mga bilanggo sang Babilonia nadulaan sing paglaum nga mahilway pa!
12, 13. Paano ang mga pinamulong ni Jehova paagi sa iya mensahero nga si Isaias natuman sang ang Babilonia nahulog sa kamot ni Ciro?
12 Apang indi yadtong Judiyong mga bihag nga nagatuo kay Jehova! May masanag sila nga paglaum. Paagi sa iya mga manalagna, nanaad ang Dios nga hilwayon niya sila. Paano gintuman sang Dios ang iya saad? Ginsugo ni Ciro ang iya mga hangaway nga palikawon ang Suba sang Eufrates pila ka kilometro sa aminhan sang Babilonia. Sa amo, ang pangunang depensa sang siudad nahubas. Sadtong importante nga gab-i, mapinatumbayaon nga ginbiyaan nga bukas sang mga hubog nga nagkinasadya sa Babilonia ang duha sing takop nga mga ganhaan sa higad sang Eufrates. Wala gindugmok sing literal ni Jehova ang saway nga mga ganhaan; ukon gin-utod niya ang mga pintal nga salsalon nga nagasirado sini, apang ang iya makatilingala nga pagmaniobra nga magpabilin ini nga bukas may kasubong nga epekto. Ang mga pader sang Babilonia nangin wala sing pulos! Wala na magtaklas sa sini ang mga hangaway ni Ciro agod makasulod. Si Jehova nag-una kay Ciro, nagtapan sa “mga kudolkudol nga duog,” huo, sang tanan nga balagbag. Si Isaias napamatud-an subong isa ka matuod nga mensahero sang Dios.
13 Sang nalupig na sing lubos ni Ciro ang siudad, ang tanan nga manggad sini nahulog sa iya mga kamot, lakip yadtong natago sa kadudulman, sa natago nga mga hulot. Ngaa ginhimo ini ni Jehova nga Dios para kay Ciro? Agod mahibaluan niya nga si Jehova, ‘ang Isa nga nagtawag sa iya sa iya ngalan,’ amo ang Dios sang matuod nga pagtagna kag ang Soberanong Ginuo sang uniberso. Agod mahibaluan niya nga ginhimos sang Dios nga maghari sia agod hilwayon ang Iya katawhan, ang Israel.
14, 15. Paano naton mahibaluan nga utang ni Ciro kay Jehova ang iya pagdaug sa Babilonia?
14 Pamatii ang ginhambal ni Jehova kay Ciro: “Tungod sa akon alagad nga si Jacob kag sa Israel nga akon pinili, gintawag ko ikaw sa imo ngalan; ginhatagan ko ikaw sing dungganon nga ngalan, bisan wala ka makakilala sa akon. Ako si Jehova, kag wala na gid sing iban. Wala na sing iban nga Dios magluwas sa akon. Ako magasangkap sa imo, bisan wala ka makakilala sa akon, agod makilala sang katawhan gikan sa sidlangan kag kutob sa katundan nga wala na sang iban magluwas sa akon. Ako si Jehova, kag wala na sing iban. Ginahuman ko ang kapawa kag ginatuga ang kadudulman, nagahimo sing paghidait [para sa iya tinapok nga katawhan] kag nagatuga sing kalautan [sa Babilonia], ako si Jehova, ginahimo ko ining tanan nga butang.”—Isaias 45:4-7.
15 Utang ni Ciro kay Jehova ang iya pagsakop sa Babilonia, kay Sia amo ang nagpabakod sa iya agod himuon ang Iya nahamut-an batok sa malauton nga siudad kag hilwayon ang Iya nabihag nga katawhan. Sa paghimo sini, gintawag sang Dios ang iya kalangitan agod maghatag sing matarong nga mga impluwensia ukon puwersa. Gintawag niya ang iya duta agod magbukas kag magpatubas sing matarong nga mga hitabo kag kaluwasan para sa iya tinapok nga katawhan. Kag ang iya malaragwayon nga mga langit kag duta nagtuman sa sining sugo. (Isaias 45:8) Kapin sa isa ka tuig pagkatapos sang iya kamatayon, si Isaias ginpakita subong matuod nga mensahero ni Jehova!
Ang Maayong Balita sang Mensahero Para sa Sion!
16. Anong maayong balita ang ginbantala sa nahapay nga siudad sang Jerusalem sang malutos ang Babilonia?
16 Apang may dugang pa. Ang Isaias 52:7 nagasugid sing maayong balita para sa Jerusalem: “Daw ano katahom sa mga bukid sang mga tiil sang nagadala sing maayong balita, sang isa nga nagabantala sing paghidait, sang isa nga nagadala sing maayong balita sang kaayuhan, sang isa nga nagabantala sing kaluwasan, sang isa nga nagasiling sa Sion: ‘Ang inyo Dios nagahari na!’ ” Handurawa kon daw ano ka makakulunyag nga makakita sing isa ka mensahero, nga nagapadulong sa Jerusalem gikan sa kabukiran! Pat-od nga may balita sia. Ano ini? Makakulunyag ini nga balita tuhoy sa Sion. Balita sang paghidait, huo, balita tuhoy sa maayong kabubut-on sang Dios. Ang Jerusalem kag ang templo sini pagatukuron liwat! Kag ang mensahero nagpahibalo nga may madinalag-on nga kalipay: “Ang inyo Dios nagahari na!”
17, 18. Paano nakaapektar sa ngalan ni Jehova ang paglutos ni Ciro sa Babilonia?
17 Sang gintugutan ni Jehova ang mga Babilonianhon nga hapayon ang iya tipiko nga trono nga ginlingkuran sang mga hari sa linya ni David, daw subong bala nga indi na Sia ang Hari. Sa baylo, si Marduk, ang pangunang dios sang Babilonia, nangin amo ang nagbulos nga hari. Apang, sang ginpukan sang Dios sang Sion ang Babilonia, liwat niya nga ginpasundayag ang iya bug-os uniberso nga pagkasoberano—nga sia amo ang pinakagamhanan nga Hari. Kag agod palig-unon ining katunayan, ang Jerusalem, “ang siudad sang gamhanan nga Hari,” dapat tukuron liwat, upod sang templo sini. (Mateo 5:35) Kag tuhoy sa mensahero nga nagdala sing amo nga maayong balita, wala sapayan nga yab-ukon ang iya tiil, mahigko, kag madamo sing lap-ok, sa mata sang mga nagahigugma sa Sion kag sa Dios sini, katahom gid sa ila tulukon!
18 Sa matagnaon nga kahulugan, ang pagkapukan sang Babilonia nagakahulugan nga ang Ginharian sang Dios natukod na kag ang nagadala sing maayong balita isa ka manugbantala sinang kamatuoran. Dugang pa, ining dumaan nga manugbalita, nga gintagna paagi kay Isaias, nagalaragway sa isa ka mensahero sang mas daku nga maayong balita—mas daku bangod sang matahom nga kaundan sini kag sang iya tema nga Ginharian, nga may daku nga kahulugan para sa mga tawo nga may pagtuo.
19. Anong mensahe tuhoy sa duta sang Israel ang ginhatag ni Jehova paagi kay Ezequiel?
19 Si Ezequiel ginhatagan man sing maathag nga mga tagna tuhoy sa pagpasag-uli. Sia nagtagna: “Amo sini ang ginasiling sang Soberanong Ginuong Jehova, ‘. . . papuy-an ko ang mga siudad, kag patindugon liwat ang nahapay nga mga duog. Kag ang katawhan pat-od nga magasiling: “Inang duta nga mamingaw anay nangin kaangay sang katamnan sang Eden.” ’ ”—Ezequiel 36:33, 35.
20. Anong makalilipay nga pagpalig-on ang matagnaon nga ginhatag ni Isaias tuhoy sa Jerusalem?
20 Sa ila pagkabihag sa Babilonia, ang katawhan sang Dios naglalaw bangod sa Sion. (Salmo 137:1) Karon malipayon na sila. Si Isaias nagsugo: “Magkalipay kamo sing tingob, kamo nga nahapay nga mga duog sang Jerusalem, kay ginlipay ni Jehova ang iya katawhan; gintubos niya ang Jerusalem. Ginhublasan ni Jehova ang iya balaan nga butkon sa atubangan sang tanan nga kapungsuran; kag ang tanan nga ukbong sang duta dapat makakita sing pagluwas sang aton Dios.”—Isaias 52:9, 10.
21. Paano ang pinamulong sa Isaias 52:9, 10 natuman pagkatapos sang pagkalutos sang Babilonia?
21 Huo, ang pinili nga katawhan ni Jehova may daku nga rason sa pagkalipay. Mapuy-an na nila liwat ang nahapay sang una nga mga duog, himuon ini kaangay sang talamnan sang Eden. ‘Ginhublasan [ni Jehova] ang iya balaan nga butkon’ para sa ila. Ginkulukos niya ang iya pako, kon sa aton pa, agod mapabalik niya sila sa ila hinigugmang dutang natawhan. Indi ini diutay, indi importante nga hitabo sa maragtas. Indi, nakita sang mga tawo nga nagkabuhi sadto ang ‘hublas nga butkon’ sang Dios nga nagpasilabot sa hilikuton sang tawo agod pahanabuon ang makadalayaw nga kaluwasan sang isa ka pungsod. Ginhatagan sila sing dimapanghiwala nga pamatuod nga sanday Isaias kag Ezequiel matuod nga mga mensahero ni Jehova. Wala sing makapanghiwala nga ang Dios sang Sion amo lamang ang buhi kag matuod nga Dios sa bug-os nga duta. Sa Isaias 35:2, mabasa naton: “Makita nila ang himaya ni Jehova, ang pagkahalangdon sang aton Dios.” Yadtong nagbaton sining pamatuod sang pagka-Dios ni Jehova nagbalik sa pagsimba sa iya.
22. (a) Ano ang dapat naton pasalamatan karon? (b) Ngaa makapasalamat kita sing pinasahi nga ginbuyagyag ni Jehova ang butig nga mga mensahero?
22 Dapat kita magpasalamat nga ginapakilala ni Jehova ang iya matuod nga mga mensahero! Sia sa pagkamatuod “ang Isa nga nagahimo nga matuod sa pulong sang iya alagad, kag ang Isa nga nagapatuman sing bug-os sang laygay sang iya mga mensahero.” (Isaias 44:26) Ang mga tagna tuhoy sa pagpasag-uli nga ginhatag niya kay Isaias kag kay Ezequiel nagapadaku sang iya daku nga gugma, dibagay nga kaayo, kag kaluoy sa iya mga alagad. Sa pagkamatuod, si Jehova nagakabagay sang tanan naton nga pagdayaw bangod sini! Kag dapat gid kita magpasalamat karon bangod ginbuyagyag niya ang sayop nga mga mensahero. Ini bangod nga tuman na kadamo sa ila sa kalibutan karon. Ang ila bantog nga mga mensahe nagapanghiwala sang napahibalo nga mga katuyuan ni Jehova. Ang masunod nga artikulo magabulig sa aton sa pagkilala sa sining sayop nga mga mensahero.
[Footnote]
a The Monuments and the Old Testament, ni Ira Maurice Price, 1925.
Mapaathag Mo Bala?
◻ Paano ginpakilala ni Jehova ang iya matuod nga mga mensahero?
◻ Paagi kay Isaias, sin-o ang ginhingadlan ni Jehova subong iya alagad nga magalutos sa Babilonia?
◻ Paano ginlaragway sang mga tagna ni Isaias ang katumanan sang pagkalutos sang Babilonia?
◻ Ano nga maayong resulta ang gindala sang pagkalutos sang Babilonia sa ngalan ni Jehova?
[Kapsion sa pahina 9]
Ang Babilonia daw indi malutos sang mga pungsod sang mga adlaw ni Ezequiel