“Kadto Ka sa Subay”
“KADTO ka sa subay, ikaw nga matamad,” sulat ni Hari Solomon, “patugsilingi ang iya mga dalanon kag magmaalam.” Ano ang matun-an sang tawo nga matamad—ukon sang bisan sin-o nga tawo—gikan sa subay? Si Solomon nagpadayon: “Bisan pa wala sing pangulo, manugtatap, ukon manuggahom, nagatigana sia sang iya kalan-on sa tingadlaw; nagatipon sia sang iya kalan-on sa tig-alani.”—Hulubaton 6:6-8.
Maathag nga ginapatuhuyan sang maalam nga hari ang subay nga nagapangani. Sa Israel, kaangay sa madamo iban pa nga lugar, kinaandan nga makita ang isa ka mangangani nga subay nga nagadalidali kag nagabitbit sang isa ka binhi nga subong sa iya kadaku. (Tan-awa ang nawala nga ibabaw.) Ginadala niya ang gintipon nga suplay sang pagkaon sa tambubo sa idalom sang duta.
Bangod yara sa idalom sang duta, ang “granarya” mangin basabasa kon tingulan, kag ang mga binhi mamuhi ukon agup-upon kon pabay-an lang. Gani may dugang pa nga hilikuton ang mga subay. Sa gilayon nga mag-ulhot ang adlaw, ginadala sang trabahador nga mga subay ang mga binhi sa guwa agod ibulad sa wayang. (Tan-awa ang natuo.) Kag sa wala pa magtunod ang adlaw, ginabalik liwat sang mga subay ang tanan nga binhi. Ang iban nga mga subay alisto nga nagakagat sang punta sang mga binhi sa gilayon nga natipon ini ukon kon sila magasugod sa pagpamuhi.
Ang pagpangabudlay sang subay wala nagauntat sa paghanda sing pagkaon. Dapat man nila diparahon ang mga buto. Ang mga itlog dapat tipunon sing tingob. Ang mga larvae gikan sa nagbuto nga itlog dapat pakaunon. Ang pupae dapat atipanon. Ang iban nga mga subay nagaaman pa gani sing serbisyo sang air-conditioning. Kon magin-ot sa sina nga adlaw, ginadala nila ang pupae sa idalom pa sang ila pugad. Kon ang kabugnaw sang kagab-ihon nagahinampot, ginabalik nila ang pupae sa ibabaw. Daku gid nga trabaho, indi bala?
Samtang nagadaku ang koloniya, dapat ipatindog ang bag-ong mga hulot. Ginagamit sang trabahador nga mga subay ang ila mga sag-ang sa pagkutkot kag sa paghal-id sang duta paguwa. Masami nila ini ginahimo pagkatapos sang ulan nga ang duta mahumok. Ginamolde man nila ang duta nga mangin “tisa” para sa ila enhinyero sibil nga mga proyekto—pagtukod sing mga dingding kag mga kisame sang ila mga tanel kag mga hulot sa dalom-duta.
Ini tanan ginahimo sang subay nga “wala sing pangulo, manugtatap ukon manuggahom.” Kamusta ang reyna? Wala sia nagasugo. Nagapangitlog lamang sia kag isa ka reyna sa kahulugan nga sia ang iloy sang koloniya. (Tan-awa ang hitaas.) Bisan pa wala sing superbisor nga magausisa sa ila ukon sing kabo nga magasugo sa ila, ang mga subay padayon nga nagapangabudlay sing mapisan. Ang isa ka subay nakita nga nagatrabaho halin sa alas seis sang aga tubtob alas dies sang gab-i!
Makatuon ka bala sing leksion gikan sa pagpanilag sa subay? Nagapangabudlay ka bala sing lakas kag nagapanikasog nga pauswagon ang imo trabaho ginabantayan ka man ukon indi? (Hulubaton 22:29) Padyaan ka sa ulihi bisan pa wala ini matalupangdi sang imo amo. Maagom mo ang matinlo nga konsiensia kag ang personal nga kaayawan. Subong sang ginsiling ni Solomon: “Matam-is ang katulugon sang tawo nga nagapangabudlay, bisan nagakaon sia sing diutay ukon madamo.”—Manugwali 5:12.
Indi lamang amo sina ang matun-an naton gikan sa subay. Ang mga subay duna nga nagapangabudlay sing lakas. Sa katunayan, ang iban nga mga subay makita nga pataka nga nagasunod sang banas nga inagihan sang iban. Makita sila nga nagalibotlibot na lamang, tubtob nga mahulog sila kag mapatay.
Nagabatyag ka bala kon kaisa nga daw nagalibotlibot na lamang, pirme masako kag kapoy apang wala gid sing hinimuan? Kon amo, tion na agod usisaon ang katuyuan sang imo lakas nga pangabudlay kag binagbinagon ang matuod nga balor sang imo mga tulumuron. Dumduma ang maalamon nga laygay ni Hari Solomon: “Magkahadlok sa matuod nga Dios kag magbantay sa iya mga sugo. Kay amo ini ang bug-os nga katungdanan sang tawo.”—Manugwali 12:13.