KAPITULO SINGKO
Sin-o ang Pilion Mo nga Mangin Abyan?
1, 2. (a) Ano ang hangkat sa mga Cristiano karon parte sa pagpakig-upod? (b) Ngaa dapat kita mangin interesado kon sin-o ang mga abyan ni Jeremias?
ANO ang himuon mo kon agdahon ka sang imo mga kaupod, kaingod, ukon kaeskwela nga magtambong sa Krismas party? Ano abi kon pangabayon ka sang imo amo nga magbinutig ukon maghimo sing ilegal? Ukon tawgan ka sang gobierno para makigbahin sa buluhaton nga magalapas sa imo neutralidad? Mahimo silingan ka sang imo konsiensia nga indi makigbahin sa sini, bisan pa yagutaon ukon sakiton ka.
2 Subong sang makita naton, masami nga amo sini ang naeksperiensiahan ni Jeremias. Makabenepisyo ka gid sa pagbinagbinag parte sa pila ka tawo kag mga grupo nga naatubang ni Jeremias sa tion sang iya pagpanagna. Gintinguhaan sang iban nga paluyahon ang iya buot sa pagtuman sang sugo sa iya. Kinahanglan sila pakig-angutan ni Jeremias, pero indi niya sila mga abyan. Makabenepisyo ka man kon mahibaluan mo kon sin-o ang mga abyan ni Jeremias, ang mga nagasakdag kag nagapalig-on sa iya para mangin matutom. Makatuon gid kita sa pagpili ni Jeremias sing mga abyan.
ANO NGA SAHI SANG PAG-ABYANAY ANG GUSTO MO?
3. Ano ang gusto ni Sedequias kay Jeremias, kag ano ang sabat ni Jeremias?
3 Pila ka beses nga namangkot si Hari Sedequias kay Jeremias antes sang kalaglagan sang Jerusalem. Ngaa? Nagalaum ang hari sing makalilipay nga sabat sa iya mga pamangkot parte sa iya paggahom. Gusto niya nga isiling ni Jeremias nga luwason sang Dios ang Juda gikan sa ila mga kaaway. Nagpadala si Sedequias sing mensahero para mangabay kay Jeremias: “Palihug magpamangkot ka kay Jehova para sa amon, kay nagapakig-away sa amon si Nabocodonosor nga hari sang Babilonia. Basi maghimo man si Jehova para sa amon sing gamhanan nga buhat pareho sang ginhimo niya sang una, kag indi na niya [ni Nabocodonosor] kami pagsalakayon.” (Jer. 21:2) Indi gusto sang hari nga sundon ang panuytoy sang Dios nga mag-ampo sa Babilonia. Ginpaanggid sang isa ka iskolar si Sedequias sa “isa ka pasyente nga nagabalikbalik sa doktor para magpabulong, pero wala nagainom sang ginreseta sa iya.” Kamusta si Jeremias? Mahamuot gid si Sedequias kon sugiran niya sia sang gusto niya mabatian. Ngaa wala ginbag-o ni Jeremias ang iya mensahe para indi na sia mabudlayan pa? Bangod gusto niya tumanon ang sugo ni Jehova nga ipahayag ang kalaglagan sang Jerusalem.—Basaha ang Jeremias 32:1-5.
4. Ano nga mga desisyon ang dapat naton atubangon parte sa pagpakig-upod, halimbawa sa aton ginaubrahan?
4 Sa pila ka paagi mahimo nga pareho kamo sing sitwasyon ni Jeremias. Mahimo nga nagapakig-upod ka sa imo mga kaingod, katrabaho, ukon mga kaeskwela. Pero makig-abyan ka bala sa sining mga tawo nga indi magpamati ukon magsunod sa panuytoy sang Dios? Indi gid malikawan ni Jeremias si Sedequias kay sia ang hari, bisan indi sia magsunod sa laygay sang Dios. Pero indi obligado si Jeremias nga sundon ang sayop nga panghunahuna sang hari ukon pahamut-an sia. Kon sundon ni Jeremias ang gusto ni Sedequias, mahimo niya sia hatagan sing madamo nga regalo kag iban pa nga butang. Pero, wala nagpasugot si Jeremias ukon nagpasulay nga makigsuod kay Sedequias. Ngaa? Bangod gusto gid niya tumanon si Jehova. Dapat naton sundon ang halimbawa ni Jeremias kag usisaon kon bala ang aton suod nga mga abyan nagapalig-on sa aton nga magmainunungon sa Dios. Indi mo malikawan sing bug-os ang mga tawo sa imo ginaubrahan, eskwelahan, ukon ang imo mga kaingod nga wala nagaalagad sa Dios. (1 Cor. 5:9, 10) Pero, nakahibalo ka nga kon makig-abyan ka sa ila, mahimo mo makompromiso ang imo kaangtanan sa Dios.
PAGPAKIG-UPOD SA MGA DI-MATINUUHON
5, 6. Ano ang ginhimo sang iban para pahipuson si Jeremias?
5 Indi lang si Sedequias ang nagatinguha nga pahipuson si Jeremias. “Ginbunal” man sia sang saserdote nga si Pasur, ayhan sing 39 ka lapdus. (Jer. 20:2; Deut. 25:3) Ginhanot pa gid sia sang pila ka pangulo nga mga Judiyo kag nian ginbilanggo sa “balay.” Ginbutang ang manalagna sa madulom nga bilangguan kag mabudlay katama ang iya kahimtangan amo nga pagligad sang pila ka adlaw, abi niya didto na sia mapatay. (Basaha ang Jeremias 37:3, 15, 16.) Nian sang ginpagua si Jeremias sing makadali, ginsulsulan sang iban nga pangulo si Sedequias nga patyon sia. Sa ila pagtamod, ginapaluya niya ang buot sang mga soldado sang Juda. Gani, ginhulog nila ang manalagna sa lunangon nga bubon para mapatay. (Jer. 38:1-4) Naluwas si Jeremias sa sining makakulugmat nga kamatayon. Pero, ini nga hitabo nagapakita nga ang mga tawo nga dapat manguna sa pagpamati sa manalagna sang Dios amo pa ang nangin di-matinuuhon, kag nagsakit sa iya.
6 Indi lang mga opisyal ang kaaway ni Jeremias. Isa ka bes, ang pila ka lalaki sa siudad sang Anatot—nga mga kasimanwa mismo ni Jeremias—nagsiling nga patyon nila sia kon indi sia mag-untat sa pagpanagna. (Jer. 11:21) Indi nila gusto ang ila nabatian kag ginpahog nila sia. Pero, si Jehova ang ginpili ni Jeremias subong abyan kag indi ang iya mga kaingod. Ginsakit pa gani sia sang iban. Sang naggamit si Jeremias sing gota para palig-unon ang mga Judiyo nga magpasakop sa hari sang Babilonia agod indi sila malaglag, ginpalos ni Hananias ang gota sa liog ni Jeremias kag ginbali ini. Suno sa sining butig nga manalagna, si Jehova nagsiling: “Balion ko ang gota sang hari sang Babilonia.” Napatay si Hananias sina mismo nga tuig, kag nagapakita ini nga indi sia matuod nga manalagna. (Jer. 28:1-11, 17) Sang nalaglag ang Jerusalem suno sa paandam ni Jeremias, si Johanan kag ang mga pangulo sang soldado wala namati sa sugo sang Dios nga magpabilin sa Juda. “Kabutigan ang imo ginasiling,” siling nila kay Jeremias. “Wala ikaw ginpadala ni Jehova nga amon Dios, sa pagsiling, ‘Indi kamo magpuyo sa Egipto.’” Ginsupak pa gid nila si Jehova paagi sa pagdala kay Jeremias kag kay Baruc sa Egipto.—Jer. 42:1–43:7.
Ano nga sahi sang mga tawo ang kinahanglan pakig-angutan ni Jeremias? Ano ang imo natun-an sa halimbawa ni Jeremias?
7. Ano nga hangkat ang imo ginaatubang parte sa katutom kay Jehova?
7 Sa sulod sang mga tinuig, napalibutan si Jeremias sang mga di-matinuuhon kag manugpamatok nga wala nagatahod sa Dios ukon sa Iya Pulong. Binagbinaga ang iya sitwasyon. Mas mahapos kuntani kon makig-abyan na lang sia sa ila. Kamusta ka? Mahimo nga nagapakig-angot ka man sa mga tawo nga kaanggid sa panahon ni Jeremias. Ayhan grabe ang ila pagpamatok sa imo kag sa imo Dios ukon daw mabuot man sila nga mga tawo. Pero, gusto mo bala makig-abyan sa ila? Maalamon bala nga makig-upod sa mga tawo nga wala nagapati sa mga tagna sang Dios? Kon ikaw si Jeremias, makig-abyan ka bala sa mga nagasikway sa kamatuoran sang Pulong sang Dios ukon sa mga nagasalig sa tawo? (2 Cron. 19:2) Ginsugiran sang Dios si Jeremias sang mga resulta sa pagsalig sa mga tawo imbes nga sa Dios. (Basaha ang Jeremias 17:5, 6.) Kamusta sa imo bahin?
8. Iilustrar ang mga kabudlayan nga ginaatubang sang mga Cristiano sa inyo lugar.
8 Ang pila ka Cristiano nagapati nga mapauswag nila ang ila negosyo ukon palangabuhian paagi sa pagpakig-upod sa indi Saksi nga mga kliyente. Pero posible bala nga bangod sini, madayag sila sa malain nga mga kaupdanan kag katalagman, subong sang binastos nga pag-istoryahanay ukon pagpahubog? Indi katingalahan nga madamo nga Cristiano ang nagalikaw sa malain nga mga kaupdanan bisan pa nagakahulugan ini nga madula nila ang daku nga ganansia ukon mataas nga posisyon. Mahimo nga ang imo amo ukon mga masigkaempleyado wala nagapangalag-ag sa pagdaya sa mga kostumer. Pero ang matuod nga mga Cristiano wala nagapaimpluwensia sa mga tawo sa ila palibot. Kon kaisa, indi ini mahapos. Nagapasalamat gid kita sa halimbawa ni Jeremias, nga nangin malig-on amo nga nahuptan niya nga matinlo ang iya konsiensia kag labaw sa tanan, ang iya maayo nga kaangtanan sa Dios.
9. Ano ang katalagman sa pagsunod sa kalabanan?
9 Ginyaguta si Jeremias bangod sang iya panindugan kag pagpati. (Jer. 18:18) Pero, handa sia nga mangin tuhay sa iya mga kontemporaryo nga nagasunod “sa dalanon nga ginasunod sang kalabanan.” (Jer. 8:5, 6) Handa pa gani sia nga ‘magpungko sing isahanon.’ Mas gusto niya ini sangsa mag-upod sa mga abyan nga may malain nga impluwensia sa iya. (Basaha ang Jeremias 9:4, 5; 15:17.) Kamusta ka? Sa karon, pareho sang panahon ni Jeremias, ang kalabanan indi man matutom sa Dios. Kinahanglan pilion sang mga alagad ni Jehova ang ila mga abyan. Pero, indi buot silingon nga wala sing abyan si Jeremias. May mga nag-apin pa gani kag nagbulig sa iya. Sin-o ini nga mga tawo? Makabulig sa imo kon makilala mo sila.
SIN-O ANG MGA ABYAN NI JEREMIAS?
10, 11. (a) Ano nga mga prinsipio ang nakabulig kay Jeremias sa pagpili sing mga abyan? (b) Sin-o ang mga abyan ni Jeremias, kag ano nga mga pamangkot ang nagautwas parte sa ila?
10 Sin-o ang mga abyan ni Jeremias? Sa panuytoy ni Jehova, sulitsulit niya nga ginkondenar ang malauton, malimbungon, indi makatarunganon, bayolente, wala sing pag-ulikid, kag imoral nga mga tawo. Ginbiyaan nila ang putli nga pagsimba kabaylo sang idolatriya, buot silingon nakahimo sila sing espirituwal nga pagpakighilawas. Ginpalig-on niya ang mga Judiyo: “Bayai ninyo ang inyo malain nga dalanon. Bag-uha ninyo ang inyo mga dalanon kag mga ginahimo.” (Jer. 18:11) Sang nalaglag ang Jerusalem, gindayaw ni Jeremias ang “kaayo,” “kaluoy,” kag katutom sang Dios. (Pan. 3:22-24) Nagapakig-abyan si Jeremias sa matutom lamang nga mga alagad ni Jehova.—Basaha ang Jeremias 17:7.
11 May ideya kita kon sin-o ang suod nga mga abyan ukon kaupdanan ni Jeremias. Ang mga nagbulig kay Jeremias amo sanday Ebed-melec, Baruc, Seraya, kag ang mga anak ni Safan. Mahimo kita mamangkot: ‘Ano sila nga klase sang mga tawo? Ano ang ila nahimo para kay Jeremias? Ngaa maayo sila nga mga abyan? Paano nila nabuligan si Jeremias sa paghupot sang iya integridad?’ Tan-awon naton, kag ipaanggid ini sa aton kahimtangan.
12. (a) Ano ang pagkaanggid nanday Jeremias kag Baruc, nga makita sa larawan sa pahina 58? (b) Sin-o si Seraya, kag ano ang ginasugid sa aton parte sa iya?
12 Ang pinakasuod nga abyan sang manalagna amo si Baruc, ang anak ni Neria. Ginsaligan sia ni Jeremias sa pagsulat sang mga ginpahayag ni Jehova samtang ginadikta ini sang manalagna kag nian ginbasa niya ang iya ginsulat, una sa publiko kag nian sa atubangan sang mga pangulo sang Juda. (Jer. 36:4-8, 14, 15) Sanday Baruc kag Jeremias pareho nga nagatuo kag nagapati nga matuman ang gintagna sang Dios. Magkaanggid ang ila naagyan sa katapusan nga 18 ka tuig sang Juda. Nagbuligay sila sa pagtuman sa mga asaynment nga ginhatag sang Dios sa ila. Pareho nga kabudlayan ang ila naatubang kag kinahanglan sila manago sa ila mga kaaway. Kag pareho man sila nga ginpalig-on ni Jehova. Mahimo nga miembro si Baruc sang prominente nga pamilya sang mga escriba sa Juda. Ang Kasulatan nagtawag sa iya nga “sekretaryo,” kag ang iya utod nga si Seraya isa ka opisyal sang gobierno. Kaangay ni Baruc, nakaupod man ni Jeremias si Seraya sa pagpanagna. (Jer. 36:32; 51:59-64) Ang kahanda sang duha ka anak ni Neria sa pagbulig kay Jeremias sa sining mabudlay nga tion nagpabakod kag nagpalig-on gid sa manalagna. Mapabakod kag mapalig-on ka man sang imo mga kaupod nga matutom sa pag-alagad kay Jehova.
Ano ang matun-an mo sa mga abyan ni Jeremias?
13. Subong sang makita sa pahina 63, paano ginpamatud-an ni Ebed-melec nga maayo sia nga abyan ni Jeremias?
13 Ang isa pa ka masaligan nga abyan ni Jeremias amo si Ebed-melec. Sang ginhulog sang akig nga mga pangulo si Jeremias sa bubon nga wala sing tubig para mapatay, gindepensahan sia sang Etiopianhon nga si Ebed-melec. Isa sia ka eunuco, kag opisyal sa balay sang hari. Ginpalapitan niya si Sedequias nga nagapungko sa Gawang sang Benjamin. Maisugon sia nga nangabay kay Sedequias nga luwason si Jeremias sa lunangon nga bubon. Nag-upod sia sing 30 ka lalaki para himuon ini, nga nagapakita nga nagapaabot sia nga magpasilabot ang mga kaaway ni Jeremias. (Jer. 38:7-13) Wala kita nakahibalo kon daw ano kadugay ang pag-updanay nanday Ebed-melec kag Jeremias. Pero, pareho sila nga mga abyan ni Jehova, gani suod gid sila nga mag-abyan. Nahibaluan ni Ebed-melec nga manalagna ni Jehova si Jeremias. Nagsiling sia nga “malain” ang ginhimo sang mga pangulo kag handa niya nga ikompromiso ang iya posisyon para himuon ang matarong. Maayo gid si Ebed-melec. Ang pamatuod sini amo ang ginsiling ni Jehova sa iya: “Luwason ko ikaw [sa adlaw sang kalaglagan sang Jerusalem] . . . bangod nagsalig ka sa akon.” (Basaha ang Jeremias 39:15-18.) Maayo gid nga pasalig! Indi bala nga amo sina nga abyan ang gusto mo?
14. Ano ang nahibaluan naton sa pamilya ni Safan kag sa ila pagpakig-angot kay Jeremias?
14 Lakip sa mga abyan ni Jeremias amo ang tatlo ka anak kag isa ka apo ni Safan. Nalakip sila sa pamilya sang mataas nga mga opisyal, kag si Safan sekretaryo ni Hari Josias sang una. Sang gusto patyon si Jeremias sang iya mga kaaway, “ginbuligan ni Ahikam nga anak ni Safan si Jeremias, agod indi sia matugyan sa kamot sang mga tawo nga luyag magpatay sa iya.” (Jer. 26:24) Ang utod ni Ahikam amo si Gemarias. Sang ginbasa ni Baruc sa publiko ang paghukom sang Dios, nabatian sia sang anak ni Gemarias nga si Micaya kag ginsugiran niya ang iya amay kag ang iban nga pangulo. Nabalaka sila sa reaksion ni Jehoiakim, gani ginhambalan nila sanday Jeremias kag Baruc nga manago. Sang ginsikway sang hari ang mensahe sang Dios, isa si Gemarias sa nakitluoy sa hari nga indi pagsunugon ang linukot. (Jer. 36:9-25) Ginsaligan man ni Jeremias ang isa pa ka anak ni Safan, nga si Elasa, nga magdala sang sulat sang tagna para sa mga Judiyo nga tinapok sa Babilonia. (Jer. 29:1-3) Gani, tatlo ka anak kag isa ka apo ni Safan ang nagbulig sa manalagna sang Dios. Daku gid ang pasalamat ni Jeremias sa ila! Nangin mag-abyan sila indi bangod pareho ang ila paborito nga pagkaon ukon ilimnon ukon kalingawan. May mas daku pa nga rason ang ila pag-abyanay.
MAALAMON NGA PAGPILI SING MGA ABYAN
15. Ano ang halimbawa ni Jeremias sa pagpili sing mga abyan?
15 Makatuon ka sa pagpakig-angot ni Jeremias sa mga tawo sadto—maayo man ukon malain. Ang hari, mga pangulo, butig nga mga manalagna, kag mga pangulo sang mga soldado nag-ipit sa iya nga bag-uhon ang iya mensahe. Pero wala nagkompromiso si Jeremias. Naakig sila bangod sang iya panindugan sa matuod nga pagsimba, pero indi gusto ni Jeremias nga makig-abyan sa ila. Ang iya suod nga abyan amo si Jehova. Nakahanda sia nga hingabuton bangod sang iya katutom sa Dios. (Basaha ang Panalambiton 3:52-59.) Pero, subong sang aton nahibaluan, wala nagaisahanon si Jeremias sa iya determinasyon nga alagdon si Jehova.
16, 17. (a) Ano ang mabulig sang maayo nga abyan sa alagad ni Jehova? (b) Bisan diin ka man nagaistar, sa diin ka makakita sing maayo nga mga abyan?
16 Nangin maayo nga abyan si Ebed-melec bangod may pagtuo kag pagsalig sia kay Jehova. Maisugon niya nga ginluwas si Jeremias. Madugay man nga nakaupod ni Jeremias si Baruc kag nagbulig sia sa pagpahayag sang mensahe ni Jehova. Amo man sini ka bilidhon ang maayo nga mga abyan sa sulod sang kongregasyon karon. Ginaapresyar gid sang 20 anyos nga regular payunir nga si Cameron ang impluwensia sa iya sang payunir nga si Kara. Nagsiling si Cameron, “Paagi sa iya halimbawa kag ginahambal, napalig-on ako ni Kara nga unahon si Jehova.” Layuay ang ila puluy-an, pero regular nga nagatawag ukon nagasulat si Kara para masiguro nga maayo ang kahimtangan ni Cameron kag makapalig-unanay sila. “Nahibaluan niya ang tanan nga nagakatabo sa amon pamilya,” saysay ni Cameron. “Nahibaluan niya ang natabo sa akon magulang nga babayi kag ang akon nabatyagan sang nagrebelde kag nagbiya sa kamatuoran ang akon magulang. Wala gid niya ako ginpabay-an, kag ambot lang kon ano ang natabo sa akon kon wala ang iya maayo nga impluwensia kag bulig. Dalayawon gid ang iya pagsakdag sa akon.”
17 Makasapo ka sing maayo nga mga abyan sa kongregasyon, kaedad mo man ukon indi. Ang imo mga kauturan pareho sa imo sing pagtuo, prinsipio, gugma kay Jehova, kag paglaum. Mahimo man nga pareho ang mga pagtilaw nga inyo ginaatubang. Makaupdanay kamo sa pagministeryo kag makapalig-unanay kon may kabudlayan kag pagtilaw. Nagakalipay sila upod sa imo kon malipayon ka sa pag-alagad kay Jehova. Isa pa, posible nga mangin mapinadayunon ang inyo pag-abyanay.—Hulu. 17:17; 18:24; 27:9.
18. Ano ang imo natun-an sa pagpili ni Jeremias sing mga abyan?
18 Maathag gid ang aton natun-an sa pagpili ni Jeremias sing mga abyan. Dumduma gid ini nga kamatuoran: Indi ka mahimo makapakig-abyan sa mga tawo nga wala nagasunod sa panudlo sang Biblia kag sa amo man nga tion makapabilin nga malig-on sa imo mga pagpati. Sa karon, importante man ini nga kamatuoran pareho sang panahon ni Jeremias. Para matuman ni Jeremias sing matutom ang sugo sa iya kag pakamaayuhon sia ni Jehova, handa sia nga mangin tuhay sa kalabanan. Handa ka man bala? Nagpili si Jeremias sing mga abyan nga pareho sa iya sing pagtuo kag nagsakdag sa iya para matuman ang iya buluhaton. Huo, ang tanan nga matutom nga Cristiano karon makatuon gid kay Jeremias parte sa maalamon nga pagpili sing mga kaupdanan!—Hulu. 13:20; 22:17.
Paano mo mailog ang halimbawa ni Jeremias sa pagpili sing abyan?