Responsable nga Pagpanganak sa Sining Tion sang Katapusan
“Nagadumala sa maayong paagi sa ila mga anak.”—1 TIMOTEO 3:12.
1. Ano ang kinaugali nga handum sang kalabanan nga babayi, kag paano ini nagapakita samtang bata pa?
ANG kalipay sang pagkaginikanan indi mapanghiwala. Ang duna nga pagkailoy kinaugali, apang mas mabaskog ini sa iban nga mga babayi sang sa iban. Sa madamo nga kadutaan sa Nakatundan, ang magagmay nga mga bata nga lalaki mas interesado sa paghampang sa de makina nga mga hampanganan, samtang sa masami mas luyag sang magagmay nga mga bata nga babayi ang mga monyika, nga ginatinguhaan sang mga manughimo sing hampanganan nga himuon sing realistiko pa kon mahimo. Madamo nga mga lin-ay ang nagakabuhi lamang para sa adlaw nga makakugos sila, indi sing monyika, kundi sang ila kaugalingon buhi, mainit-init, kag nagapurutikol nga lapsag.
Mga Kalipay kag mga Salabton
2. Paano dapat kabigon sang mga ginikanan ang bag-o natawo nga lapsag, kag ano ang handa nila nga batunon?
2 Ang responsable nga pagpanganak nagakinahanglan sa mga ginikanan nga kabigon ang bag-o natawo nga bata indi subong hampanganan kundi subong isa ka tinuga nga ang iya kabuhi kag palaabuton salabton nila sa Manunuga. Kon magdala sila sing isa ka bata sa kalibutan, dapat mangin handa ang mga ginikanan sa pagbaton sing daku nga salabton kag magpasibu sing nagakahisuno. Ginaumpisahan nila ang isa ka 20-anyos nga pagpakaon, pagpabiste, pag-atipan sa lawas, kag pagpatuon nga programa, nga ang resulta indi mapaktan.
3. Ngaa ang Hulubaton 23:24, 25 maaplikar sa madamo nga Cristianong mga ginikanan?
3 Sing makalilipay, madamo nga Cristianong mga ginikanan ang nakapadaku sing kabataan nga nangin matutom, dedikado nga mga alagad ni Jehova. Nakita sang iban ang ila kabataan nga nagdaku kag nagsulod sa bug-os tion nga pag-alagad subong mga payunir, mga misyonero, ukon mga katapo sang pamilya Bethel. Tuhoy sa sina nga mga ginikanan masiling gid ini: “Ang amay sang matarong magakalipay sing daku; ang nagapakatawo sing maalam nga bata may kalipay sa iya. Magkasadya ang imo amay kag ang imo iloy, kag magkalipay ang nag-anak sa imo.”—Hulubaton 23:24, 25.
Mga Kasubo sang mga Ginikanan
4, 5. (a) Ano ang Makasulatanhon nga ginapatuman sa mga gulang kag ministeryal nga mga alagad nga may mga anak? (b) Paano ang iban nga mga anak nangin “kalalat-an” sa ila amay?
4 Apang indi amo sini pirme ang nagakatabo, bisan sa mga gulang nga may mga anak. Si apostol Pablo nagsulat: “Ang manugtatap dapat busa mangin disalabdungon, bana sang isa ka asawa . . . magdumala sia sing maayo sang iya kaugalingon nga panimalay, nga nagatatap sang iya mga anak nga magpasakop kag magmatinahuron sila sing bug-os; (kon ang tawo indi makahibalo magdumala sang iya kaugalingon nga panimalay, paano bala ang pag-atipan niya sa kongregasyon sang Dios?)” Si Pablo nagdugang: “Kinahanglan ang mga ministeryal nga alagad nga mangin bana sang isa ka asawa, nga nagadumala sa maayong paagi sa ila mga anak kag sa ila mga panimalay.”—1 Timoteo 3:2-5, 12.
5 Sa pagkamatuod, ang Cristianong mga gulang kag mga ministeryal nga alagad indi mapapanabat sa ila mga anak, kon sila may edad na, kag nagadumili sa pagpadayon sa pag-alagad kay Jehova. Apang may salabton sila sa ila menor de edad nga mga anak kag sa may edad na nga mga anak nga nagapuyo pa sa idalom sang ila atop. Ang mga gulang kag ministeryal nga mga alagad nadulaan sing hamili nga mga pribilehiyo sa pag-alagad bangod nangin mapatumbayaon sila ukon napaslawan sing daku sa pagtuman sa Makasulatanhon nga kinahanglanon nga ‘dumalahan sa maayong paagi ang ila mga anak kag ang ila panimalay.’ Para sa ila, kag sa madamo pa, ang ila kabataan nagdala sa ila sing kapin nga kalisod sang sa kalipay. Daw ano kasunson nga nagmatuod ang hulubaton: “Ang anak nga buangbuang kalalat-an sa iya amay”!—Hulubaton 19:13.
Responsable nga Pagkaamay
6. Anong pamangkot ang dapat ipamangkot sang Cristianong mga bana sa ila kaugalingon?
6 Dapat man binagbinagon sang tanan nga Cristianong mga bana, may salabton sa kongregasyon ukon wala, ang epekto sang pag-atipan sa magagmay nga mga anak sa espirituwalidad sang ila asawa. Kon ang asawa indi malig-on sa espirituwal, paano ang isa ka bata, ukon pila ka bata, makaapektar sa iya personal nga pagtuon kag mga kahigayunan nga makapakigbahin sa pagbantala nga hilikuton?
7. Ano ang natabo sa pila ka Cristianong asawa, kag ano sa masami ang kabangdanan sining kahimtangan?
7 Nahisayran bala pirme sang mga bana nga ang pag-atipan sa bata ukon gamay nga bata masami nga nagaupang sa ila asawa sa pagbenepisyo sing bug-os gikan sa Pagtinuon sa Libro sang Kongregasyon, mga miting sa Kingdom Hall, mga sirkito nga asambleya, kag mga distrito nga kombension? Ina nga kahimtangan mahimo magdugay sing binulan, kag tinuig pa gani, kon maikit ang pagpamata. Kinaugali nga butang nga ang lulan, sa sini nga bahin, yara labi na sa iloy, sa baylo nga sa amay. Napanilagan kon kaisa nga samtang ang iban nga Cristianong mga lalaki nag-uswag sa espirituwal, tubtob sa punto nga nahatagan sila sing mga pribilehiyo sa kongregasyon, ang ila asawa nangin maluya sa espirituwal. Ngaa? Sa masami bangod ang ila magagmay nga mga anak nagaupang sa mga asawa sa pagkonsentrar sa mga miting, sa pagtuon sing maid-id sa Biblia, ukon sa pagpakigbahin sa daku nga kadakuon sa pagpanaksi nga hilikuton. Matawag bala ang pagkaamay nga responsable kon ginatugutan sini nga mag-utwas ina nga mga kahimtangan?
8. Paano ang madamo nga amay nagaambit sa lulan sang pag-atipan sa mga anak, kag ano ang benepisyo sa ila mga asawa?
8 Makalilipay nga indi amo sini pirme ang nagakatabo. Madamo nga Cristianong mga amay ang nagahimo sang ila labing masarangan sa pag-ambit sa lulan sang pag-atipan sa mga anak. Nagapakigbahin sila sing bug-os sa pagpat-od nga ang ila mga anak nagapabilin nga mahipos sa tion sang mga miting sang kongregasyon. Kon maghibi ang ila lapsag, ukon kon maggahod ang ila bata, ginadala nila sia sa guwa para sa nagakaigo nga disiplina. Ngaa mga iloy pirme ang nagakadulaan sing mga bahin sa mga miting? Sa balay, ang mapatugsilingon nga mga bana nagabulig sa ila asawa sa mga hilikuton kag sa pagpatulog sa mga anak agod nga ang bana kag asawa makalingkod sa pagkonsentrar sing mahipos sa espirituwal nga mga butang.
9. Ano ang nagapamatuod nga ang mga anak indi sablag pirme?
9 Kon ang mga butang maorganisar sing nagakaigo sa kongregasyon, ang bataon pa nga mga iloy nga may mga anak makapakigbahin sa pag-auxiliary payunir. Ang iban regular payunir pa gani. Gani ang kabataan indi pirme sablag. Madamo nga Cristianong mga ginikanan ang nagapakita sing maayong espiritu sa pagpayunir.
Wala sing Anak Apang Malipayon
10. Ano ang gindesisyon sang iban nga mag-asawa, kag paano sila ginpakamaayo?
10 Ang iban sang hoben pa nga mga mag-asawa namat-od nga indi mag-anak. Bisan pa ang mga asawa may duna sa pagkailoy nga subong kabaskog sa iban nga babayi, namat-od sila, bilang pag-ugyon sa ila bana, nga maglikaw sa pag-anak agod mahugod nila ang ila kaugalingon sa pag-alagad kay Jehova sing bug-os-tion. Madamo sa ila ang nag-alagad subong mga payunir ukon mga misyonero. Ila karon mabalikid ang mga tuig nga may pagpasalamat. Sa pagkamatuod, wala sila magpatubas sing undanon nga mga anak. Apang nakapatubas sila sing bag-ong mga disipulo nga nagpadayon sing matutom sa pagsimba kay Jehova. Ining matuod nga mga anak sa pagtuo indi gid malipat kon sin-o ang nangin instrumento sa pagdala sa ila sa “pulong sang kamatuoran.”—1 Timoteo 1:2; Efeso 1:13; ipaanggid ang 1 Corinto 4:14, 17; 1 Juan 2:1.
11. (a) Sa diin ang madamo sang wala sing anak nga mag-asawa nagaalagad kay Jehova, kag ngaa wala sila nagahinulsol? (b) Ano nga kasulatan ang maaplikar sa tanan nga mag-asawa nga nagpabilin nga wala sing anak “bangod sa ginharian”?
11 Madamo nga mag-asawa sa bug-os nga kalibutan nga nagpaiway sa kalipay sang pagkaginikanan ang nagaalagad kay Jehova sa sirkito nga hilikuton, sa distrito nga hilikuton, ukon sa Bethel. Ila man ginabalikid nga may kaayawan ang ila kabuhi nga ginhinguyang sa pag-alagad kay Jehova kag sa ila kauturan sa sining pinasahi nga mga pribilehiyo. Wala sila nagahinulsol. Bisan pa wala nila maagom ang kalipay sang pagdala sing mga anak sa kalibutan, nagtungod sila sing importante nga papel sa pagpauswag sang mga interes sang Ginharian sa ila nanuhaytuhay nga latagon sang hilikuton. Sa sini tanan nga mag-asawa nga nagpabilin nga wala sing anak “bangod sa ginharian,” ang kasulatan naaplikar gid nga nagasiling: “Ang Dios indi dimatarong nga malimot sa inyo binuhatan kag sa gugma nga ginpakita ninyo tungod sa iya ngalan nga nag-alagad kamo sa mga balaan, kag nagaalagad pa.”—Mateo 19:12; Hebreo 6:10.
Isa ka Personal nga Butang
12. (a) Ngaa isa ka tumalagsahon nga pribilehiyo ang pagpanganak? (b) Sa ano nga mga panahon ang pagpanganak isa ka hinatag-sang-Dios nga asaynment?
12 Subong nakita naton sa umpisa sining pagbinagbinag, ang pagpanganak isa ka regalo sang Dios. (Salmo 127:3) Isa ini ka tumalagsahon nga pribilehiyo nga wala sa espiritu nga mga tinuga ni Jehova. (Mateo 22:30) May mga tion nga ang pagpanganak nangin bahin sang hilikuton nga ginhatag ni Jehova sa iya mga alagad sa duta. Amo sini anay kay Adan kag kay Eva. (Genesis 1:28) Amo man sini sa mga naluwas sa Anaw. (Genesis 9:1) Kabubut-on sadto ni Jehova nga ang mga anak sang Israel magdamo paagi sa pagpanganak.—Genesis 46:1-3; Exodo 1:7, 20; Deuteronomio 1:10.
13, 14. (a) Ano ang masiling sa pagpanganak karon, kag ano nga pagmulay ang indi nagakaigo? (b) Samtang ang pagpanganak sa sining tion sang katapusan isa ka personal nga butang, anong laygay ang ginahatag?
13 Sa karon, ang pagpanganak indi isa ka espisipiko nga bahin sang hilikuton nga gintugyan ni Jehova sa iya katawhan. Walay sapayan, isa gihapon ini ka pribilehiyo nga iya ginahatag sa mga mag-asawa kon luyag nila ini. Busa, ang Cristianong mga mag-asawa nga magdesisyon sa pagpamilya indi dapat mulayon; amo man ang mga mag-asawa nga nagalikaw sa pag-anak.
14 Gani ang pagpanganak sa sining tion sang katapusan isa ka personal nga butang nga dapat desisyonan sang tagsa ka mag-asawa para sa ila kaugalingon. Apang, sanglit “ang tion nga nabilin ginpalip-ot,” nagakaigo nga timbangtimbangon sang mga mag-asawa sing mahalungon kag mapangamuyuon ang bentaha kag disbentaha sang pagpanganak sa sining mga tion. (1 Corinto 7:29) Dapat mahibaluan sing bug-os sang mga magdesisyon sa pag-anak indi lamang ang mga kalipay sang pagpanganak kundi ang mga salabton man nga nadalahig kag ang mga problema nga mahimo mag-utwas para sa ila kag sa ila mga anak nga madala nila sa kalibutan.
Kon Wala Ginaplano
15, 16. (a) Ano nga panimuot ang dapat likawan kon matabo ang wala ginapaabot nga pagmabdos, kag ngaa? (b) Paano dapat kabigon ang anak, nga nagadalahig sing anong mga salabton?
15 Ang iban nagasiling: ‘Maayo gid ina, apang ano kon mag-abot ang bata nga wala ginapaabot?’ Natabo ini sa madamo nga mag-asawa nga nakahibalo gid sang kamatuoran nga indi karon ang maayo gid nga tion sa pagdala sing mga anak sa kalibutan. Ang iban sa ila yara sa bug-os tion nga pag-alagad sa sulod sang mga tinuig. Paano nila dapat tamdon ang pag-abot sang wala ginapaabot nga bag-ohan?
16 Diri sini nagasulod ang responsable nga pagkaginikanan. Matuod, mahimo nga wala ginapaabot ang pagmabdos, apang ang bata nga magaabot indi makabig sang Cristianong mga ginikanan subong wala ginakinahanglan. Ano man nga mga pagbalhin ang pahanabuon sang pag-abot sini sa ila kabuhi, indi nila dapat kaugtan. Kay ang matuod, sila ang may salabton sa pagkapanamkon sa sini. Karon nga yari na ini, dapat nila batunon ang ila nagbalhin nga kahimtangan, nga nakahibalo, nga sa lainlain nga paagi, ang “tion kag dimakita nga mga kahigayunan nagakahanabo” sa tanan nga tawo. (Manugwali 9:11) Sing hungod ukon indi, nakigbahin sila sa buhat sa pagpanuga nga ang Awtor sini amo si Jehova nga Dios. Dapat nila batunon ang ila anak subong isa ka balaan nga bahandi kag mahigugmaon nga batunon nila ang ila mga salabton subong “mga ginikanan nga nahiusa sa Ginuo.”—Efeso 6:1.
‘Himua ang Tanan nga Butang sa Ngalan sang Ginuo’
17. Anong laygay ang ginhatag ni apostol Pablo sa mga taga-Colosas, kag paano ining laygay masunod sa karon?
17 Antes sia maghatag sing laygay tuhoy sa pamilya, si apostol Pablo nagsulat: “Bisan ano ang inyo himuon sa pulong ukon sa buhat, himua ang tanan nga butang sa ngalan ni Ginuong Jesus, nga nagapasalamat sa Dios nga Amay paagi sa iya.” (Colosas 3:17-21) Sa ano man nga kahimtangan masapwan sang isa ka Cristiano ang iya kaugalingon, dapat sia magpasalamat kay Jehova kag himuslan ang iya kahimtangan nga ‘himuon ang tanan nga butang sa ngalan sang Ginuo.’
18, 19. (a) Paano ang diminyo nga mga Cristiano kag wala sing anak nga mga mag-asawa ‘makahimo sang tanan nga butang sa ngalan sang Ginuo’? (b) Paano dapat tamdon sang Cristianong mga ginikanan ang ila mga anak, kag anong tulumuron ang dapat nila ipahamtang para sa ila kaugalingon?
18 Ang Cristiano nga nagpili sa pagpabilin nga diminyo magagamit sang iya kahilwayan, indi sa pagpatuyang, kundi sa pagpanghikot sing “bug-os kalag kay Jehova,” kon posible sa pila ka porma sang bug-os tion nga pag-alagad. (Colosas 3:23; 1 Corinto 7:32) Subong man, ang mag-asawa nga magdesisyon sa paglikaw sa pag-anak indi sing makagud ‘maggamit sa kalibutan sing bug-os’ kundi magahatag sa pag-alagad sa Ginharian sing labing daku nga bahin sa ila kabuhi.—1 Corinto 7:29-31.
19 Para sa mga Cristiano nga may mga anak, dapat nila batunon ang ila pagkaginikanan sa responsable nga paagi. Wala ginatamod ang ila mga anak subong sablag sa pag-alagad kay Jehova, dapat nila kabigon sila subong pinasahi nga asaynment. Ano ang ginalakip sini? Ti, kon ang isa ka dedikado nga Cristiano makakita sing isa ka tawo nga interesado sa kamatuoran, ginasugdan niya ang regular nga pagtuon sa Biblia sa puluy-an upod sa sina nga tawo. Sa tapos masugdan ang pagtuon, ang Saksi makugi gid, nagabalik kada semana agod buligan ang interesado nga mag-uswag sa espirituwal. Amo man ang kinahanglanon sa mga anak sang isa ka Cristiano. Ang isa ka regular, ginahandaan nga pagtuon sa Biblia, nga ginasugdan sa pinakamaaga nga mahimo kag ginahiwat sing regular, kinahanglanon agod buligan ang mga bata sa pagtubo sa espirituwal kag sa pagtuon sa paghigugma sa iya Manunuga. (2 Timoteo 3:14, 15) Dugang pa, magahalong ang mga ginikanan sa pagpakita sing maayong huwaran sang Cristianong paggawi sa puluy-an, subong sang ginahimo nila sa Kingdom Hall. Kag kon posible himuon nila ang ila salabton nga hanason ang ila mga anak sa pag-alagad sa latagon. Sa sining paagi, dugang sa pagbantala sa iban nga mga adulto, tinguhaan sang mga ginikanan, upod sa bulig ni Jehova, nga ‘himuon nga mga disipulo’ ang ila kaugalingon nga mga anak.—Mateo 28:19.
Ang mga Anak sa Tion sang “Dakung Kapipit-an”
20. (a) Ano ang yara sa unhan naton, kag tuhoy sa anong mga kabudlayan ginpaandaman kita ni Jesus? (b) Ano ang kaangtanan sang mga pulong ni Jesus sa pagpadaku sa kabataan sa tion sang katapusan?
20 Yara sa unhan naton ang “dakung kapipit-an nga wala pa sing subong nga nahanabo kutob sa ginsuguran sang kalibutan tubtob karon, wala, kag indi na gid mahanabo.” (Mateo 24:21) Mangin mabudlay ini nga tion para sa mga adulto kag mga anak. Sa iya tagna tuhoy sa sistema sang mga butang karon, gintagna ni Jesus nga ang Cristianong kamatuoran magabahinbahin sa mga pamilya. Sia nagsiling: “Dugang pa, ang utod nga lalaki magatugyan sa kamatayon sang utod nga lalaki, kag ang amay sang iya anak, kag magatindog ang mga anak batok sa mga ginikanan kag ipapatay sila.” (Marcos 13:12) Sing maathag, ang pagpadaku sing kabataan sa tion sang katapusan indi mangin kalipay pirme. Makadala ini sing kasubo, kapaslawan, kag katalagman pa gani, suno sa ginapakita sang mga pulong ni Jesus nga ginbalikwat sa ibabaw.
21. (a) Samtang ginabinagbinag ang palaabuton sing realistiko, ngaa indi dapat mabalaka sing indi nagakaigo ang mga ginikanan? (b) Ano ang malauman nila, para sa ila kaugalingon kag sa ila mga anak?
21 Apang samtang realistiko nahanungod sa mga kabudlayan sa unhan, ang mga may magagmay nga mga anak indi dapat mabalaka sing dinagakaigo nahanungod sa palaabuton. Kon magpabilin sila nga matutom kag himuon ang ila labing masarangan sa pagpadaku sa ila mga anak “sa disiplina kag pagtudlo ni Jehova sa hunahuna,” makasalig sila nga ang ila matinumanon nga mga anak hatagan sing kalahamut-an nga konsiderasyon. (Efeso 6:4; ipaanggid ang 1 Corinto 7:14.) Subong bahin sang “dakung kadam-an,” sila kag ang ila magagmay nga mga anak makalaum nga maluwas sa “dakung kapipit-an.” Kon ang mga anak magdaku kag mangin matutom nga mga alagad ni Jehova, makapasalamat sila sing dayon sa iya nga sila may responsable nga mga ginikanan.—Bugna 7:9,14; Hulubaton 4:1, 3, 10.
Repaso nga mga Pamangkot
◻ Anong malawig nga programa ang nadalahig sa pagkatawo sang bata?
◻ Ngaa nadula sang iban nga mga gulang kag ministeryal nga mga alagad ang ila mga pribilehiyo?
◻ Anong mga butang ang dapat binagbinagon sang Cristianong bana tuhoy sa pagmabdos sang iya asawa?
◻ Ano ang nagapamatuod nga ang Cristianong mag-asawa mahimo nga wala sing anak kag malipayon gihapon?
◻ Paano dapat kabigon sang mga ginikanan ang pagkatawo sang bata, kag ngaa indi sila dapat mabalaka sing dinagakaigo nahanungod sa palaabuton?
[Laragway sa pahina 24]
Ang mga amay makaambit sa salabton sa pagpahipos sa mga anak sa tion sang mga miting