Pagbayad kay Cesar sang mga Butang nga Iya ni Cesar

“Ihatag sa tanan ang nagakaigo sa ila.”​—⁠ROMA 13:⁠7.

1, 2. (a) Suno kay Jesus, paano balansehon sang mga Cristiano ang ila mga salabton sa Dios kag kay Cesar? (b) Ano ang una nga ginakabalak-an sang mga Saksi ni Jehova?

SUNO kay Jesus, may mga butang nga nautang naton sa Dios kag mga butang nga nautang naton kay Cesar, ukon sa Estado. Si Jesus nagsiling: “Ibayad kay Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar, apang sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.” Sa sining pila ka pinamulong, ginpalibog niya ang ulo sang iya mga kaaway kag malip-ot nga gintingob niya ang balanse nga panimuot nga dapat naton huptan sa aton kaangtanan sa Dios kag sa aton mga pagpakig-angot sa Estado. Indi katingalahan nga ang iya mga tagpalamati “natingala sa iya”!​—⁠Marcos 12:⁠17.

² Sa pagkamatuod, ang una nga ginakabalak-an sang mga alagad ni Jehova amo ang pagbayad sa Dios sang mga butang nga iya sang Dios. (Salmo 116:​12-14) Apang, sa paghimo sini, wala nila ginakalipatan nga si Jesus nagsiling nga dapat nila ihatag ang pila ka butang kay Cesar. Ang ila nahanas sa Biblia nga mga konsiensia nagasugo nga dapat nila binagbinagon sing mapinangamuyuon kon tubtob sa anong kasangkaron ang ila paghatag sang ginapangayo ni Cesar. (Roma 13:7) Sa moderno nga tion, madamong hukom ang nagkilala nga ang gahom sang panguluhan may mga limitasyon kag nga ang mga tawo kag mga panguluhan bisan diin may salabton sa kinaugali nga kasuguan.

3, 4. Anong talalupangdon nga mga komento ang ginhimo tuhoy sa kinaugali nga kasuguan, ginpahayag nga kasuguan, kag tawhanon nga kasuguan?

³ Ginpatuhuyan ni apostol Pablo ining kinaugali nga kasuguan sang magsulat sia tuhoy sa mga tawo sa kalibutan: “Bangod nga ang makilala nahanungod sa Dios hayag sa ila, kay ginpahayag ini sang Dios sa ila. Kay ang iya dimakita nga mga kinaiya maathag nga makita kutob sa pagtuga sang kalibutan, bangod nahantop ini sing maathag sa mga butang nga nahimo, bisan ang iya dayon nga gahom kag pagka-Dios, agod nga wala sila sing balibad.” Kon pamatian nila ini, ang kinaugali nga kasuguan magapahulag bisan sa mga konsiensia sining mga ditumuluo. Sa amo, si Pablo dugang nga nagsiling: “Kon ang mga Gentil nga walay kasuguan nagahimo sa kinaugali sa ginakinahanglan sang kasuguan, sila kasuguan sa ila kaugalingon, bisan pa sila walay kasuguan. Nagapahayag sila nga ang ginakinahanglan sang kasuguan nasulat sa ila mga tagipusuon, samtang ang ila mga konsiensia nagasaksi sa ila.”​—⁠Roma 1:​19, 20; 2:​14, 15.

⁴ Sang ika-18 nga siglo, ang bantog nga hukom nga si Wil­liam Black­stone nagsulat: “Ining kasuguan sang kinaugali [kinaugali nga kasuguan], nga kadungan [katubotubo] sang tawo kag ginsambit mismo sang Dios, labaw gid sa bisan anong kasuguan. Ginatuman ini sa bug-os nga globo, sa tanan nga kapungsuran, kag sa tanan nga tion: wala sing tawhanon nga mga kasuguan ang makatarunganon, kon nagasumpakil sa sining kasuguan.” Si Black­stone naghambal man tuhoy sa “ginpahayag nga kasuguan,” nga masapwan sa Biblia, kag nagkomento: “Sa sining duha ka sadsaran, ang kinaugali nga kasuguan kag ang ginpahayag nga kasuguan, nasandig ang tanan tawhanon nga kasuguan; buot silingon, wala sing tawhanon nga kasuguan ang dapat tugutan nga magsumpakil sa sining duha ka kasuguan.” Nahisanto ini sa ginsiling ni Jesus tuhoy sa Dios kag kay Cesar, nga narekord sa Marcos 12:⁠17. Sing maathag, may mga butang nga ginalatiran sang Dios ang ginapatuman ni Cesar sa isa ka Cristiano. Ang Sanhedrin naglabang sa sini nga mga limitasyon sang ginsugo nila ang mga apostoles nga mag-untat sa pagbantala tuhoy kay Jesus. Sa amo, ang mga apostoles nagsabat sing husto: “Dapat namon tumanon ang Dios sangsa mga tawo.”​—⁠Binuhatan 5:​28, 29.

“Ang mga Butang nga Iya sang Dios”

5, 6. (a) Bangod sang pagkabun-ag sang Ginharian sang 1914, ano ang dapat dumdumon gid sang mga Cristiano? (b) Paano mapamatud-an sang isa ka Cristiano nga isa sia ka ministro?

⁵ Kutob sang 1914 ilabi na, sang si Jehova nga Dios, ang Labing Gamhanan, nagsugod sa paggahom subong hari paagi sa Mesianikong Ginharian ni Cristo, ginpat-od sang mga Cristiano nga indi pag-ihatag ang mga butang nga iya sang Dios kay Cesar. (Bugna 11:​15, 17) Tuhay sangsa nagligad, ginasugo karon sang kasuguan sang Dios ang mga Cristiano nga mangin “indi bahin sang kalibutan.” (Juan 17:16) Bangod nadedikar sa Dios, ang ila Manughatag sing Kabuhi, dapat nila ipakita sing maathag nga indi na sila para sa ila kaugalingon. (Salmo 100:​2, 3) Subong sang ginsulat ni Pablo, “iya kita ni Jehova.” (Roma 14:8) Dugang pa, sa Cristianong bawtismo, ginaordenahan sia subong ministro sang Dios, agod makasiling sia kaupod ni Pablo: “Ang Dios . . . naghimo sa amon nga sangkol subong mga ministro.”​—⁠2 Corinto 3:​5, 6.

⁶ Si apostol Pablo nagsulat man: “Ginahimaya ko ang akon ministeryo.” (Roma 11:13) Dapat man naton himuon ini. Nagapakigbahin man kita sing bug-os tion ukon sing pila lamang ka tion sa ministeryo, dapat naton dumdumon nga si Jehova mismo ang nagtangdo sa aton sa aton ministeryo. (2 Corinto 2:17) Sanglit mahimo duhaduhaan sang iban ang aton panindugan, ang tagsa ka nadedikar, bawtismado nga Cristiano dapat handa sa pagpakita sing maathag kag positibo nga pamatuod nga isa gid sia ka ministro sang maayong balita. (1 Pedro 3:15) Ang iya ministeryo dapat man pamatud-an sang iya paggawi. Subong isa ka ministro sang Dios, dapat irekomendar kag himuon sang isa ka Cristiano ang matinlo nga moralidad, sakdagon ang paghiusa sang pamilya, mangin bunayag, kag magpakita sing pagtahod sa kasuguan kag kalinong. (Roma 12:​17, 18; 1 Tesalonica 5:15) Ang kaangtanan sang Cristiano sa Dios kag sa iya gintangdo nga ministeryo amo ang pinakaimportante nga mga butang sa iya kabuhi. Indi niya ini mahatag kay Cesar. Sing maathag, dapat ini isipon upod sa “mga butang nga iya sang Dios.”

“Ang mga Butang nga Iya ni Cesar”

 7. Ano ang reputasyon sang mga Saksi ni Jehova kon tuhoy sa pagbayad sing mga buhis?

⁷ Nahibaluan sang mga Saksi ni Jehova nga dapat sila “magpasakop sa superyor nga mga awtoridad,” ang mga manuggahom sa panguluhan. (Roma 13:1) Sa amo, kon si Cesar, ang Estado, mangayo sing makatarunganon nga mga butang, ang ila ginhanas sa Biblia nga mga konsiensia nagatugot sa ila nga ihatag ini. Halimbawa, ang matuod nga mga Cristiano isa sang labing huwaran nga mga manugbayad sing buhis sa kalibutan. Sa Alemanya ang pamantalaan nga Münch­ner ­Merkur nagsiling tuhoy sa mga Saksi ni Jehova: “Sila ang pinakabunayag kag pinakamaaga nga mga manugbayad sing buhis sa Pederal nga Republika.” Sa Italya ang pamantalaan nga La Stampa nagsiling: “Sila [ang mga Saksi ni Jehova] ang labing matutom nga mga pumuluyo nga mahimo handumon ni bisan sin-o: wala sila nagapalagyo sa mga buhis ukon nagatinguha nga likawan ang mabug-at nga mga kasuguan para sa ila kaugalingon nga kaayuhan.” Ginahimo ini sang mga alagad ni Jehova ‘bangod sang ila mga konsiensia.’​—⁠Roma 13:​5, 6.

 8. Ang aton bala utang kay Cesar amo lamang ang pagbayad sing mga buhis nga kuwarta?

⁸ Ang “mga butang ni Cesar” amo lamang bala ang pagbayad sing mga buhis? Indi. Ginlista ni Pablo ang iban pa nga butang, subong sang pagkahadlok kag pagtahod. Sa iya Critical and Exegetical Hand-Book to the Gospel of Matthew, ang Aleman nga eskolar nga si Hein­rich ­Meyer nagsulat: “Sa [mga butang ni Cesar] . . . indi naton dapat hangpon ang sibil nga buhis lamang, kundi ang tanan nga butang nga may kinamatarong si Cesar bangod sang iya paggahom.” Sa iya libro nga The Rise of Christianity, ang istoryador nga si E. W. ­Barnes, nagsiling nga ang Cristiano dapat magbayad sang mga buhis kon may balayran sia sa sini kag “batunon man ang iban pa nga mga obligasyon sa Estado, magluwas kon wala sia ginasugo nga ihatag kay Cesar ang mga butang nga iya sang Dios.”

9, 10. Anong pagduhaduha ang mahimo batyagon sang isa ka Cristiano tuhoy sa pagbayad sing mga butang nga iya ni Cesar, apang anong mga katunayan ang dapat dumdumon?

⁹ Ano ang mga butang nga mahimo ginapatuman sang Estado nga wala nagahilabot sa mga butang nga iya sang Dios? Ang iban nagabatyag nga mahatag nila ang nagakaigo nga kuwarta kay Cesar sa porma sang buhis apang wala na sing iban. Sa pagkamatuod indi sila mahamuot nga ihatag ang bisan ano kay Cesar nga mahimo magkuha sang tion nga magamit sa teokratikong mga hilikuton. Apang, samtang matuod nga dapat naton ‘higugmaon si Jehova nga aton Dios sa bug-os naton nga tagipusuon, kalag, hunahuna, kag kusog,’ ginapaabot ni Jehova nga ihinguyang naton ang tion sa mga butang luwas sa aton sagrado nga pag-alagad. (Marcos 12:​30; Filipos 3:3) Halimbawa, ang isa ka minyo nga Cristiano ginalaygayan nga ihugod ang iya tion sa pagpahamuot sa iya tiayon. Indi ini malain, apang si apostol Pablo nagsiling nga ini “mga butang sang kalibutan” indi “mga butang sang Ginuo.”​—⁠1 Corinto 7:​32-34; ipaanggid ang 1 Timoteo 5:8.

¹⁰ Dugang pa, ginmanduan ni Jesus ang iya mga sumulunod sa “pagbayad” sing mga buhis, kag pat-od nga nagalakip ini sing paggamit sang tion nga nadedikar kay Jehova​—⁠sanglit ang aton bug-os nga kabuhi nadedikar sa sini nga paagi. Kon ang promedyo nga buhis sa isa ka pungsod 33 porsiento sang kinitaan (mas mataas pa sa iban nga pungsod), nagakahulugan ini nga kada tuig ang kinaandan nga mamumugon nagabayad sa Tesurero sang Estado sing apat ka bulan nga bili sang iya kinitaan. Sa iban nga hambal, sa bug-os nga panahon sang iya pagtrabaho, ang kinaandan nga mamumugon magahinguyang sing mga 15 ka tuig nga kinitaan sa buhis nga ginapangayo ni “Cesar.” Binagbinaga man ang tuhoy sa pag-eskwela. Sa kalabanan nga pungsod ginapatuman sang kasuguan nga paeskwelahon sang mga ginikanan ang ila mga kabataan sa sulod sang hustuhan nga kalawigon sang mga tinuig. Ang kalawigon sang mga tinuig sang pag-eskwela nagakanuhaytuhay sa lainlain nga pungsod. Sa kalabanan nga mga duog isa ini ka bastante nga kalawigon sang tion. Matuod, ina nga pag-eskwela masami nga mapuslanon, apang si Cesar amo ang nagapamat-od kon ano ang edad sang bata sa pagtuon, kag ang Cristiano nga mga ginikanan nagasunod sa desisyon ni Cesar.

Pilit nga Pagserbisyo sa Militar

11, 12. (a) Ano ang mga ginapatuman ni Cesar sa madamong kadutaan? (b) Paano gintamod sang unang mga Cristiano ang pagserbisyo sa militar?

¹¹ Ang isa pa nga ginapangayo ni Cesar sa pila ka pungsod amo ang pilit nga pagserbisyo sa militar. Sang ika-20 nga siglo, ini nga kahimusan ginpatuman sang kalabanan nga pungsod sang panahon sang inaway kag sa pila ka pungsod sa tion man sang kalinong. Sa Pransia ini nga obligasyon madugay na nga gintawag ­blood tax, buot silingon nga ang tagsa ka pamatan-on nga lalaki dapat kinabubut-on nga maghalad sang iya kabuhi para sa Estado. Isa bala ini ka butang nga dapat sundon sang mga nadedikar kay Jehova? Paano gintamod sang unang-siglong mga Cristiano ini nga butang?

¹² Walay sapayan nga gintinguhaan sang unang mga Cristiano nga mangin maayong mga banwahanon, ang ila pagtuo nagpugong sa ila sa pagpatay sing tawo ukon sa paghalad sang ila kabuhi para sa Estado. Ang The Encyclopedia of Religion nagasiling: “Ang unang mga amay sang iglesia, lakip sanday Tertul­lian kag Origen, nagpamatuod nga ang mga Cristiano nagdumili sa pagpatay sing tawo, isa ka prinsipio nga nagpugong sa ila sa pagpakigbahin sa hangaway sang Roma.” Sa iya libro nga The Early Church and the World, si Propesor C. J. Cadoux nagsulat: “Sa dimagkubos tubtob sa paggahom ni Marcus Aurelius [161-180 C.E.], wala sing Cristiano nga nangin soldado pagkatapos nga sia nabawtismuhan.”

13. Ngaa ang pagtamod sang kalabanan sa Cristiandad sa serbisyo militar tuhay sangsa pagtamod sang unang mga Cristiano?

¹³ Ngaa ang mga katapo sang mga iglesia sang Cristiandad wala sing kaanggid sini nga pagtamod sa karon? Bangod sang daku nga pagbag-o nga natabo sang ikaapat nga siglo. Ang Katoliko nga publikasyon nga A History of the Christian Councils nagapaathag: “Madamong Cristiano, . . . sa idalom sang paganong mga emperador ang ginligban sa relihion tuhoy sa pagserbisyo sa militar, kag positibo nga nagdumili nga magsoldado, ukon nagbiya sa pagkasoldado. Ang Sinodo [sang Arles, nga ginhiwat sang 314 C.E.], sa pagbinagbinag sang mga pagbag-o nga ginhimo ni Constantino, nag-obligar sa mga Cristiano nga magserbisyo sa inaway, bangod ang Iglesia may kalinong (in pace) sa idalom sang isa ka prinsipe nga mainabyanon sa mga Cristiano.” Subong resulta sining pagtalikod sa mga panudlo ni Jesus, kutob sadto, ginpalig-on sang klero sang Cristiandad ang ila mga panong sa pagserbisyo sa mga kasoldadusan sang mga pungsod, walay sapayan nga gintindugan sang iban nga indi magserbisyo sa militar bangod sang moral kag relihioso nga mga prinsipio.

14, 15. (a) Sa anong mga sadsaran ang mga Cristiano sa iban nga duog nahilway sa pagserbisyo sa militar? (b) Kon wala sing ginahatag nga exemption, anong Makasulatanhon nga mga prinsipio ang makabulig sa isa ka Cristiano sa paghimo sing husto nga desisyon tuhoy sa serbisyo militar?

¹⁴ Obligado bala ang mga Cristiano karon sa pagsunod sa mayoridad sa sini nga butang? Indi. Kon ang isa ka nadedikar, bawtismado nga Cristiano nagapuyo sa pungsod diin ginahatagan sing kahilwayan sa pagserbisyo sa militar ang mga ministro sang relihion, mahimo sia magtigayon sini nga aman, kay sa pagkamatuod isa sia ka ministro. (2 Timoteo 4:5) Ang pila ka pungsod, lakip ang Estados Unidos kag Australia, naghatag sing amo nga mga kahilwayan bisan sadtong panahon sang inaway. Kag sang panahon sang kalinong, sa madamong pungsod nga nagpatuman sang pilit nga pagserbisyo sa militar, ang mga Saksi ni Jehova, subong mga ministro sang relihion, ginhatagan sing kahilwayan. Sa amo padayon sila nga nagbulig sa mga tawo paagi sa ila pagserbisyo sa publiko.

¹⁵ Apang, kamusta kon ang isa ka Cristiano nagapuyo sa pungsod diin wala ginahatagan sing exemption ang mga ministro sang relihion? Nian dapat sia maghimo sing personal nga desisyon nga ginasunod ang iya nahanas sa Biblia nga konsiensia. (Galacia 6:5) Samtang ginabinagbinag niya ang awtoridad ni Cesar, dapat niya binagbinagon sing mahalungon ang iya utang nga kabalaslan kay Jehova. (Salmo 36:​9; 116:​12-14; Binuhatan 17:28) Dapat dumdumon sang isa ka Cristiano nga ang tanda sang matuod nga Cristiano amo ang gugma para sa tanan niya nga masigkatumuluo, bisan yadtong nagapuyo sa iban nga pungsod ukon yadtong sa iban nga mga tribo. (Juan 13:​34, 35; 1 Pedro 2:17) Dugang pa, indi niya dapat kalimtan ang mga prinsipio sa Kasulatan nga masapwan sa teksto subong sang Isaias 2:​2-4; Mateo 26:​52; Roma 12:​18; 14:​19; 2 Corinto 10:​4; kag Hebreo 12:14.

Serbisyo sang mga Sibilyan

16. Sa pila ka kadutaan, anong serbisyo nga wala sing kaangtanan sa militar ang ginapatuman ni Cesar sa sadtong wala nagabaton sang serbisyo militar?

¹⁶ Apang, may mga pungsod diin ang Estado, samtang wala nagahatag sing exemption sa mga ministro sang relihion, nagakilala nga ang pila ka indibiduwal mahimo makapamatok sa pagserbisyo sa militar. Madamo sining mga pungsod ang nagahimo sing probisyon para sa sinang matarong nga mga indibiduwal nga indi pagpiliton sa pagserbisyo sa militar. Sa pila ka duog ang ginapatuman nga serbisyo sang mga sibilyan, subong sang mapuslanon nga hilikuton sa komunidad, ginkabig subong pungsudnon nga serbisyo nga wala sing kaangtanan sa militar. Sarang bala masunod sang isa ka dedikado nga Cristiano ang amo nga sahi sang serbisyo? Sa liwat, ang isa ka nadedikar, bawtismado nga Cristiano dapat maghimo sang iya kaugalingon nga desisyon pasad sa iya nahanas sa Biblia nga konsiensia.

17. May sulundan bala sa Biblia para sa serbisyo sibil nga wala sing kaangtanan sa militar?

¹⁷ Subong bala nga ang pilit nga serbisyo ginahimo anay sang panahon sang Biblia. Ang isa ka libro sa maragtas nagasiling: “Dugang sa mga buhis kag mga tulumanon nga ginpatuman sa mga pumuluyo sang Judea, yara man ang cor­vée [walay sweldo nga trabaho nga ginpatuman sang mga buhis sang publiko nga mga awtoridad]. Isa ini ka dumaan nga buhat sa Sidlangan, nga padayon nga ginsunod sang Helenistiko kag Romano nga mga awtoridad. . . . Ang Bag-ong Testamento, nagasambit man sang mga halimbawa sang cor­vée sa Judea, nga nagapakita kon daw ano ka lapnag ini. Nahisuno sa sining kinabatasan, ginpilit sang mga soldado si Simon nga taga-Cirene sa pagpas-an sing krus [usok sang pag-antos] ni Jesus (Mateo 5:​41; 27:​32; Marcos 15:​21; Lucas 23:26).”

18. Sa anong sahi sang serbisyo nga wala sing kaangtanan sa militar kag relihion sa komunidad nagakooperar sa masami ang mga Saksi ni Jehova?

¹⁸ Sing kaanggid, ang mga pumuluyo sa pila ka pungsod sa karon ginsugo sang Estado ukon sang lokal nga mga awtoridad sa pagpakigbahin sa nanuhaytuhay nga porma sang serbisyo sa komunidad. Kon kaisa para ini sa isa ka espesipiko nga trabaho, subong sang pagkutkot sing mga bubon ukon paghimo sing mga dalan; kon kaisa ginahimo sing regular, subong sang semanal nga pagpakigbahin sa pagpaninlo sing mga dalan, mga eskwelahan, ukon mga ospital. Kon ining serbisyo sang mga sibilyan para sa kaayuhan sang komunidad kag wala sing kaangtanan sa butig nga relihion ukon sa pila ka paagi wala ginapamatukan sang konsiensia sang mga Saksi ni Jehova, sa masami nagatuman sila. (1 Pedro 2:​13-15) Sa masami nagresulta ini sa isa ka ekselente nga pagpanaksi kag kon kaisa nagpahipos sa sadtong sayop nga nagasumbong sa mga Saksi subong batok sa gobierno.​—⁠Ipaanggid ang Mateo 10:18.

19. Paano dapat atubangon sang isa ka Cristiano ang isa ka butang kon pangabayon sia ni Cesar sa paghimo sang pungsudnon nga serbisyo nga wala sing kaangtanan sa militar sa isa ka panag-on sang tion?

¹⁹ Apang, kamusta kon ang Estado magasugo sa isa ka Cristiano sa isa ka hut-ong sang tion sa paghimo sing serbisyo sibil nga bahin sang pungsudnon nga serbisyo sa idalom sang isa ka sibil nga pagdumalahan? Sa liwat, ang mga Cristiano dapat maghimo sang iya kaugalingon nga desisyon pasad sa natudluan nga konsiensia. “Tanan kita magaatubang sa lingkuranan sang paghukom sang Dios.” (Roma 14:10) Dapat tun-an sing mapangamuyuon kag pamalandungan sang isa ka Cristiano ang isa ka butang kon nagaatubang sang isa ka sugo ni Cesar.⁠a Maalamon man nga ipakigsugilanon ini sa hamtong nga mga Cristiano sa kongregasyon. Pagkatapos sini sarang mahimo ang isa ka personal nga desisyon.​—⁠Hulubaton 2:​1-5; Filipos 4:⁠5.

20. Anong mga pamangkot kag Makasulatanhon nga mga prinsipio ang makabulig sa isa ka Cristiano sa pagpangatarungan sa bagay may kahilabtanan sa pungsudnon nga serbisyo sibil nga wala sing kaangtanan sa militar?

²⁰ Samtang ginahimo ina nga pagpanalawsaw, dapat binagbinagon sang mga Cristiano ang pila ka prinsipio sa Biblia. Si Pablo nagsiling nga dapat kita “magmatinumanon sa mga panguluhan kag sa mga awtoridad subong mga manuggahom, . . . mangin handa sa tagsa ka maayong buhat . . . makatarunganon, nagapakita sing kalulo sa tanan nga tawo.” (Tito 3:​1, 2) Sa amo man nga tion, maayo kon usisaon sang mga Cristiano ang gintanyag nga sibil nga trabaho. Kon batunon nila ini, mahuptan ayhan nila ang Cristianong neutralidad? (Miqueas 4:​3, 5; Juan 17:16) Magadalahig bala ini sa ila sa butig nga relihion? (Bugna 18:​4, 20, 21) Ang paghimo bala sini magaupang ukon dimakatarunganon nga magalatid sa ila sa pagtuman sang ila Cristianong mga salabton? (Mateo 24:​14; Hebreo 10:​24, 25) Sa pihak nga bahin, makapadayon bala sila sa pag-uswag sa espirituwal, ayhan bisan sa pagpakigbahin sa bug-os tion nga ministeryo samtang ginahimo ang ginapatuman nga serbisyo?​—⁠Hebreo 6:​11, 12.

21. Ano man ang iya desisyon, paano dapat tamdon sang kongregasyon ang isa ka utod nga nagaatubang sa pungsudnon nga serbisyo sibil nga wala sing kaangtanan sa militar?

²¹ Ano kon ang bunayag nga mga sabat sang isa ka Cristiano sa sinang mga pamangkot nagadul-ong sa iya sa paghinakop nga ang pungsudnon nga serbisyo sibil isa ka “maayo nga trabaho” nga sarang niya mahimo subong pagsunod sa mga awtoridad? Iya ina kaugalingon nga desisyon sa atubangan ni Jehova. Dapat tahuron sing bug-os sang gintangdo nga mga gulang ang konsiensia sang utod kag padayon nga kabigon sia subong Cristiano nga may maayong tindog. Apang, kon ang isa ka Cristiano nagabatyag nga indi niya mahimo ining sibil nga serbisyo, ang iya panindugan dapat man nga tahuron. Sia man magapabilin nga may maayong tindog kag dapat hatagan sing mahigugmaon nga pagsakdag.​—⁠1 Corinto 10:​29; 2 Corinto 1:​24; 1 Pedro 3:⁠16.

22. Ano man nga kahimtangan ang nagaatubang sa aton, ano ang padayon naton nga himuon?

²² Subong mga Cristiano indi kita magdulog sa paghatag ‘sa iya nga nagapangayo sing pagtahod, sina nga pagtahod.’ (Roma 13:7) Tahuron naton ang maayong kahimusan kag tinguhaan nga mangin mahidaiton, masinulundon sa kasuguan nga mga banwahanon. (Salmo 34:14) Mahimo pa gani kita makapangamuyo “tuhoy sa mga hari kag sa tanan nga yara sa mataas nga katungdanan” kon ining mga tawo itangdo sa paghimo sing mga desisyon nga nagaapektar sang aton Cristianong pagkabuhi kag hilikuton. Subong resulta sang aton pagbayad kay Cesar sang mga butang nga iya ni Cesar, nagalaum kita “nga magkabuhi sing malinong kag mahidaiton nga may bug-os nga diosnon nga debosyon kag pagkaserioso.” (1 Timoteo 2:​1, 2) Labaw sa tanan, magapadayon kita sa pagbantala sing maayong balita sang Ginharian subong ang lamang nga paglaum sang katawhan, matutom nga ginabayad sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.

[Footnote]

Mapaathag Mo Bala?

◻ Sa pagbalanse sang iya mga kaangtanan kay Cesar kag kay Jehova, ano ang una nga ginakabalak-an sang isa ka Cristiano?

◻ Ano ang utang naton nga kabalaslan kay Jehova nga indi gid naton mahatag kay Cesar?

◻ Ano ang pila ka butang nga nagakaigo nga ginahatag naton kay Cesar?

◻ Anong mga kasulatan ang nagabulig sa aton sa paghimo sing husto nga desisyon tuhoy sa pilit nga pagserbisyo sa militar?

◻ Ano ang pila ka butang nga dapat tandaan kon ginsugo kita sa paghimo sing pungsudnon nga serbisyo sibil nga wala sing kaangtanan sa militar?

◻ Tuhoy kay Jehova kag kay Cesar, ano ang padayon naton nga ginahimo?

[Retrato sa pahina 16, 17]

Ginhambalan sang mga apostoles ang Sanhedrin: “Tumanon namon ang Dios sangsa mga tawo”