KAPITULO DIES
Espiritu nga mga Tinuga—Paano Sila Nagaapektar sa Aton?
Nagabulig bala ang mga anghel sa mga tawo?
Paano naimpluwensiahan sang malaut nga mga espiritu ang mga tawo?
Dapat bala naton kahadlukan ang malaut nga mga espiritu?
1. Ngaa dapat naton hibaluon ang parte sa mga anghel?
PARA makilala ang isa ka tawo, masami nga dapat mo man makilala ang iya pamilya. Sa pareho nga paagi, para makilala mo si Jehova nga Dios, dapat mo man makilala sing maayo ang iya pamilya nga mga anghel. Ginatawag sang Biblia ang mga anghel nga mga “anak sang Dios.” (Job 38:7) Gani, ano ang ila papel sa katuyuan sang Dios? May papel bala sila sa kasaysayan sang tawo? Makaapektar bala ang mga anghel sa imo kabuhi? Kon huo, paano?
2. Sin-o ang nagtuga sa mga anghel, kag daw ano sila kadamo?
2 Ginatos ka beses nga ginsambit sang Biblia ang mga anghel. Binagbinagon naton ang pila sini para madugangan ang aton nabal-an parte sa mga anghel. Sin-o ang nagtuga sa mga anghel? Ang Colosas 1:16 nagasiling: “Paagi sa iya [si Jesucristo] gintuga ang tanan iban pa nga butang sa langit kag sa duta.” Gani, ang tanan nga espiritu nga tinuga nga gintawag mga anghel isaisa nga gintuga ni Jehova nga Dios paagi sa iya panganay nga Anak. Daw ano kadamo ang mga anghel? Ginapakita sang Biblia nga ginatos ka milyon ka anghel ang gintuga, kag gamhanan sila tanan.—Salmo 103:20.a
3. Sa Job 38:4-7, ano ang ginasugid sa aton parte sa mga anghel?
3 Ang Pulong sang Dios, ang Biblia, nagasugid sa aton nga sang ginhimo ang duta, “ang tanan nga anak sang Dios nagsinggit sa kalipay.” (Job 38:4-7) Gani, madugay na nga may mga anghel antes gintuga ang mga tawo, antes pa gintuga ang duta. Ginapakita man sini nga bersikulo sa Biblia nga ang mga anghel may balatyagon, kay nagasiling ini nga ‘nagsinggit sila sa kalipay.’ Talupangda nga “ang tanan nga anak sang Dios” nagkalipay. Sadto nga tion, ang tanan nga anghel nahiusa gid nga pamilya nga nagaalagad kay Jehova nga Dios.
BULIG KAG PROTEKSION SANG MGA ANGHEL
4. Paano ginapakita sang Biblia nga interesado gid ang mga anghel sa mga ginahimo sang tawo?
4 Halin pa sang nasaksihan nila ang pagtuga sang una nga mga tawo, ang matutom nga espiritu nga mga tinuga interesado gid sa nagadaku nga pamilya sang tawo kag sa katumanan sang katuyuan sang Dios. (Hulubaton 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12) Pero pagligad sang tion, naobserbahan sang mga anghel nga ang kalabanan nga tawo nagtalikod sa pag-alagad sa ila mahigugmaon nga Manunuga. Wala duhaduha nga nasubuan gid sa sini ang matutom nga mga anghel. Sa pihak nga bahin, sa kada tion nga magbalik kay Jehova ang bisan isa lang ka tawo, “nagakalipay ang mga anghel.” (Lucas 15:10) Bangod nabalaka gid ang mga anghel sa kaayuhan sang mga nagaalagad sa Dios, indi kita matingala nga pila ka beses sila nga gingamit ni Jehova para mapabakod kag maproteksionan ang iya matutom nga mga alagad sa duta. (Basaha ang Hebreo 1:7, 14.) Binagbinaga ang pila ka halimbawa.
5. Ano ang mga halimbawa sa Biblia parte sa pagbulig sang mga anghel?
5 Ginbuligan sang duha ka anghel ang matarong nga tawo nga si Lot kag ang iya mga anak nga babayi para maluwas sila sa kalaglagan sang malaut nga mga siudad nga Sodoma kag Gomorra paagi sa pagbulig sa ila pagua sa sina nga lugar. (Genesis 19:15, 16) Ginatos ka tuig sang ulihi, ang propeta nga si Daniel ginhaboy sa lungib sang mga leon, pero wala sia maano, kag nagsiling sia: “Ang akon Dios nagpadala sing anghel kag ginkipot niya ang baba sang mga leon.” (Daniel 6:22) Sang unang siglo C.E., ginpagua sang isa ka anghel si apostol Pedro sa prisuhan. (Binuhatan 12:6-11) Dugang pa, ginpabakod sang mga anghel si Jesus sang ginsugdan niya ang iya ministeryo sa duta. (Marcos 1:13) Kag sang malapit na ang kamatayon ni Jesus, ang isa ka anghel nagpakita kay Jesus kag “ginpabakod sia.” (Lucas 22:43) Sigurado nga napabakod gid si Jesus sa sining importante nga tion sa iya kabuhi!
6. (a) Paano ginaproteksionan sang mga anghel ang mga sumilimba sang Dios subong? (b) Ano nga mga pamangkot ang binagbinagon naton?
6 Subong, ang mga anghel wala na nagapakita sa mga sumilimba sang Dios sa duta. Bisan pa indi sila makita sang mga tawo, ang gamhanan nga mga anghel sang Dios nagaproteksion gihapon sa iya mga sumilimba, ilabi na sa mga butang nga makaguba sa ila kaangtanan sa Dios. Ang Biblia nagasiling: “Ang anghel ni Jehova nagabantay sa tanan nga nagakahadlok sa Iya, kag ginaluwas niya sila.” (Salmo 34:7) Ngaa makapaumpaw gid ini sa aton? Bangod may makahalalit nga espiritu nga mga tinuga nga gusto maglaglag sa aton! Sin-o sila? Diin sila naghalin? Paano sila nagatinguha sa paghalit sa aton? Para mabal-an naton, balikan naton sing makadali ang natabo sang nagsugod ang kasaysayan sang tawo.
ANG ESPIRITU NGA MGA TINUGA NGA MGA KAAWAY NATON
7. Daw ano ka madinalag-on si Satanas sa pagpatalikod sa mga tawo sa Dios?
7 Natun-an naton sa Kapitulo 3 sini nga libro nga ginpatubo sang isa sa mga anghel ang handum nga maggahom sa iban, amo nga nagrebelde sia sa Dios. Ini nga anghel gintawag sang ulihi nga Satanas nga Yawa. (Bugna 12:9) Sa sulod sang mga 1,600 ka tuig sa tapos niya gindaya si Eva, napatalikod ni Satanas sa Dios ang halos tanan nga tawo luwas sa pila nga matutom, pareho nanday Abel, Enoc, kag Noe.—Hebreo 11:4, 5, 7.
8. (a) Paano nangin demonyo ang pila ka anghel? (b) Para maluwas sa Baha sang panahon ni Noe, ano ang ginhimo sang mga demonyo?
8 Sang panahon ni Noe, ang iban nga anghel nagrebelde kay Jehova. Ginbiyaan nila ang ila lugar sa pamilya sang Dios sa langit, nagpanaug sa duta, kag nagpakatawo. Ngaa? Sa Genesis 6:2, aton mabasa: “Nakita sang mga anak sang matuod nga Dios nga matahom ang mga anak nga babayi sang mga tawo. Gani ginpangasawa nila ang tanan nga ila nagustuhan.” Pero wala nagpasugot si Jehova nga Dios nga magpadayon ang ginahimo sini nga mga anghel kag ang resulta sini nga kalautan sang katawhan. Nagpadala sia sang baha sa bilog nga duta nga naglaglag sa tanan nga malaut nga tawo kag nagluwas lamang sa iya matutom nga mga sumilimba. (Genesis 7:17, 23) Gani, napilitan ang rebelde nga mga anghel ukon mga demonyo nga biyaan ang ila lawas bilang tawo kag magbalik sa langit bilang espiritu nga mga tinuga. Nag-apin sila sa Yawa, nga nangin “manuggahom sang mga demonyo.”—Mateo 9:34.
9. (a) Sang nagbalik sa langit ang mga demonyo, ano ang natabo sa ila? (b) Ano ang binagbinagon naton parte sa mga demonyo?
9 Sang nagbalik sa langit ang indi matinumanon nga mga anghel, sila kag ang ila manuggahom nga si Satanas indi na bahin sang pamilya sang Dios. (2 Pedro 2:4) Bisan indi na sila puede magpakatawo, grabe gihapon ang ila malain nga impluwensia sa mga tawo. Ang matuod, sa bulig sini nga mga demonyo, si Satanas “nagapatalang sa bug-os napuy-an nga duta.” (Bugna 12:9; 1 Juan 5:19) Paano? May mga paagi ang mga demonyo para patalangon ang mga tawo. (Basaha ang 2 Corinto 2:11.) Binagbinagon naton ang pila sini.
PAANO NAGAPATALANG ANG MGA DEMONYO?
10. Ano ang espiritismo?
10 Para mapatalang ang mga tawo, ginagamit sang mga demonyo ang espiritismo. Ang espiritismo amo ang pagpakigkomunikar sa mga demonyo sing direkta ukon paagi sa espiritista. Suno sa Biblia, malain gid ang espiritismo kag ginapaandaman kita nga maglikaw sa bisan ano nga may labot sa sini. (Galacia 5:19-21) Ginagamit sang mga demonyo ang espiritismo pareho sang paggamit sang mga mangingisda sing paon. Ang mangingisda nagagamit sing sarisari nga paon para makadakop sing sarisari nga isda. Amo man sini ang ginahimo sang malaut nga mga espiritu. Nagagamit sila sing sarisari nga paagi sang espiritismo para maimpluwensiahan ang tanan nga klase sang tawo.
11. Ano ang pagpamakot, kag ngaa dapat naton ini likawan?
11 Ang isa ka klase sang paon nga ginagamit sang mga demonyo amo ang pagpamakot. Ano ini? Amo ini ang pagtinguha nga mabal-an ang palaabuton ukon sekreto nga butang. Ang pila ka klase sang pagpamakot amo ang astrolohiya, paggamit sing tarot nga mga baraha, bola nga kristal, pagpanghimalad, kag pagpangita sing misteryoso nga mga sinyales, ukon mga tanda, sa mga damgo. Para sa madamo, wala sing malain sa pagpamakot, pero ginapakita sang Biblia nga nagabuligay ang manugpakot kag ang malaut nga mga espiritu. Halimbawa, suno sa Binuhatan 16:16-18, ginbuligan sang “demonyo” ang isa ka dalagita para mapaktan sini ang matabo sa palaabuton. Pero indi na ini mahimo sang dalagita sang ginpagua na sa iya ang demonyo.
12. Ngaa makahalalit ang pagtinguha nga makig-istorya sa mga patay?
12 Ang isa pa ka paagi nga ginapatalang sang mga demonyo ang mga tawo amo ang pagkumbinsi sa ila nga makig-istorya sa mga patay. Ang mga tawo nga nasubuan gid sa kamatayon sang ila pinalangga masami nga nadaya sang sala nga mga pagpati parte sa mga patay. Ang isa ka espiritista mahimo maghatag sing espesyal nga impormasyon parte sa napatay ukon maghambal nga pareho sa tingog sang napatay. Gani, madamo ang nakumbinsi nga buhi gid ang mga patay kag ang pagpakig-istorya sa ila makabulig para masarangan sang mga napatyan ang ila kasubo. Pero ini nga “paumpaw” indi gid matuod kag makahalalit. Ngaa? Bangod mailog ukon masunod sang mga demonyo ang tingog sang napatay kag mahatagan nila sing impormasyon ang mga espiritista parte sa napatay. (1 Samuel 28:3-19) Isa pa, natun-an naton sa Kapitulo 6 nga ang patay wala na nagaluntad. (Salmo 115:17) Gani, ang “bisan sin-o nga nagapamangkot sa patay” napatalang sang malaut nga mga espiritu kag ang ila ginahimo batok sa kabubut-on sang Dios. (Basaha ang Deuteronomio 18:10, 11; Isaias 8:19) Gani, magbantay kag isikway gid dayon ining makahalalit nga paon nga ginagamit sang mga demonyo.
13. Ano na ang ginabatyag subong sang mga tawo nga nahadlok sadto sa mga demonyo?
13 Luwas sa pagpatalang, ginapahog man sang malaut nga mga espiritu ang mga tawo. Nabal-an ni Satanas kag sang iya mga demonyo nga “malip-ot na lamang” ang nabilin nila nga tion kag mas mabangis sila subong. (Bugna 12:12, 17) Pero linibo ka tawo nga nahadlok sadto sa mga demonyo ang wala na nahadlok subong. Paano nila ini nahimo? Ano ang himuon sang isa ka tawo bisan pa nadalahig na sia sa espiritismo?
PAANO MABATUAN ANG MALAUT NGA MGA ESPIRITU?
14. Pareho sa unang siglo nga mga Cristiano sa Efeso, paano kita makapanginpadlos sa malaut nga mga espiritu?
14 Ginasugiran kita sang Biblia kon paano mabatuan ang malaut nga mga espiritu kag kon paano manginpadlos sa ila. Binagbinaga ang halimbawa sang unang siglo nga mga Cristiano sa siudad sang Efeso. Ang iban sa ila nagahimo sing espiritismo antes sila nangin Cristiano. Sang nagdesisyon sila nga biyaan ang espiritismo, ano ang ginhimo nila? Ang Biblia nagasiling: “Gintipon man sang madamo nga nagahimo sing madyik ang ila mga libro kag ginsunog nila ini sa atubangan sang tanan.” (Binuhatan 19:19) Paagi sa pagsunog sang ila mga libro parte sa madyik, ining bag-o nga mga Cristiano nangin halimbawa para sa mga gusto magbato sa malaut nga mga espiritu subong. Ang mga gusto mag-alagad kay Jehova dapat maglikaw sa tanan nga butang nga may labot sa espiritismo. Nalakip sa sini ang mga libro, magasin, pelikula, poster, kag mga musika nga nagasuporta sa espiritismo kag nagahimo sini nga daw manami kag makalilipay. Dapat man sunugon ang mga anting-anting ukon iban pa nga butang nga ginasuksok bilang proteksion batok sa malaut.—1 Corinto 10:21.
15. Para mabatuan ang puersa sang malaut nga mga espiritu, ano ang dapat naton himuon?
15 Pila ka tuig pagkatapos ginsunog sang mga Cristiano sa Efeso ang ila mga libro parte sa madyik, ginsulatan sila ni apostol Pablo: “Nagapakig-away kita . . . batok sa puersa sang malaut nga mga espiritu.” (Efeso 6:12) Wala nag-untat ang mga demonyo. Ginatinguhaan nila gihapon nga mangin mas makusog. Gani, ano pa ang dapat himuon sang mga Cristiano? “Luwas sa sini,” siling ni Pablo, “gamita ninyo ang daku nga taming sang pagtuo, nga paagi sini mapalong ninyo ang tanan nga nagadabadaba nga baslay sang isa nga malauton [si Satanas].” (Efeso 6:16) Kon mas mabakod ang aton taming sang pagtuo, mas mabatuan naton ang puersa sang malaut nga mga espiritu.—Mateo 17:20.
16. Paano naton mapabakod ang aton pagtuo?
16 Gani, paano naton mapabakod ang aton pagtuo? Paagi sa pagtuon sa Biblia. Ang kabakod sang pader nagadepende gid sa kapag-on sang pundasyon sini. Sa amo man nga paagi, ang kabakod sang aton pagtuo nagadepende gid sa kapag-on sang pundasyon sini, nga amo ang sibu nga ihibalo sa Pulong sang Dios, ang Biblia. Kon ginabasa naton kag ginatun-an ang Biblia kada adlaw, ang aton pagtuo magabakod. Pareho sang mabakod nga pader, ini nga pagtuo mangin proteksion sa aton sa impluwensia sang malaut nga mga espiritu.—1 Juan 5:5.
17. Para mabatuan ang malaut nga mga espiritu, ano ang kinahanglan himuon?
17 Ano pa ang kinahanglan himuon sang mga Cristiano sa Efeso? Kinahanglan nila ang dugang pa nga proteksion bangod nagaistar sila sa siudad nga grabe gid ang demonismo. Gani ginsilingan sila ni Pablo: ‘Padayon kamo nga magpangamuyo sa tagsa ka higayon paagi sa espiritu, nga nagagamit sang tanan nga sahi sang pangamuyo kag pag-ampo.’ (Efeso 6:18) Bangod nagaistar man kita sa kalibutan nga grabe gid ang demonismo, kinahanglan ang padayon nga pagpangamuyo kay Jehova sang iya proteksion para mabatuan ang malaut nga mga espiritu. Siempre, dapat naton isambit ang ngalan ni Jehova sa aton mga pangamuyo. (Basaha ang Hulubaton 18:10.) Gani, dapat padayon kita nga mangamuyo sa Dios: “Luwasa kami sa isa nga malauton,” si Satanas nga Yawa. (Mateo 6:13) Ginasabat ni Jehova ini nga mga pangamuyo.—Salmo 145:19.
18, 19. (a) Ngaa masiguro naton nga magadaug kita sa aton pagpakigbato sa malaut nga espiritu nga mga tinuga? (b) Ano nga pamangkot ang sabton sa masunod nga kapitulo?
18 Ang malaut nga mga espiritu makahalalit, pero indi kita dapat mahadlok sa ila kon ginabatuan naton ang Yawa kag nagapalapit kita sa Dios paagi sa paghimo sang Iya kabubut-on. (Basaha ang Santiago 4:7, 8.) Limitado ang gahom sang malaut nga mga espiritu. Ginsilutan na sila sang panahon ni Noe, kag atubangon nila ang katapusan nga paghukom sa palaabuton. (Judas 6) Dumduma man nga ginaproteksionan kita sang gamhanan nga mga anghel ni Jehova. (2 Hari 6:15-17) Gusto gid makita sini nga mga anghel nga magdaug kita sa aton pagpakigbato sa malaut nga mga espiritu. Daw pareho lang nga ginapabakod kita sang matarong nga mga anghel. Gani magpadayon kita nga mangin malapit kay Jehova kag sa iya pamilya sang matutom nga espiritu nga mga tinuga. Kabay nga likawan man naton ang tanan nga klase sang espiritismo kag sundon pirme ang laygay sang Pulong sang Dios. (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9) Paagi sini, masiguro naton nga magadaug kita sa aton pagpakigbato sa malaut nga espiritu nga mga tinuga.
19 Pero ngaa ginapasugtan sang Dios ang malaut nga mga espiritu kag ang kalautan nga nagapaantos gid sa mga tawo? Ini nga pamangkot sabton sa masunod nga kapitulo.
a Parte sa matarong nga mga anghel, ang Bugna 5:11 nagasiling: “Ang kadamuon nila linaksa ka linaksa,” ukon “tignapulo ka libo ka tignapulo ka libo.” (Footnote) Gani ginapakita sang Biblia nga ginatos ka milyon ka anghel ang gintuga.