Himua ang Makapapagros nga Panudlo nga Mangin Dalanon sang Inyo Kabuhi

“Ang diosnon nga debosyon mapuslanon sa tanan nga butang.”​—⁠1 TIMOTEO 4:⁠8.

1, 2. Tubtob diin ang mga tawo nagapakita sing kabalaka sa ila kapagros, kag ano ang resulta?

ANG kalabanan nga mga tawo magaugyon sa gilayon nga ang maayong panglawas amo ang isa sang labing hamili nga pagkabutang sa kabuhi. Nagahinguyang sila sing madamo nga tion kag kuwarta sa paghupot sang ila kaugalingon nga mapagros kag sa pagpat-od nga nagabaton sila sing nagakaigo nga pagbulong kon kinahanglanon. Sa Estados Unidos, halimbawa, ang tuigan nga bili sang pag-atipan sa kapagros sining karon lang nga tuig nagalabaw sa $900 bilyones. Katumbas ina sang kapin sa $3,000 sa isa ka tuig para sa kada lalaki, babayi, kag bata sa sina nga pungsod, kag halos pareho man ang bili para sa kada tawo sa iban pa nga manggaranon nga mga pungsod.

² Ano ang resulta sang tanan nga paghinguyang sang tion, enerhiya, kag kuwarta? Pat-od gid nga wala sing isa ang makapanghiwala nga, sa kabilugan, may yara kita mas abanse nga mga pasilidad sa medisina kag mga aman sa karon sangsa iban pa nga panahon sa maragtas. Apang, wala ini nagakahulugan sing awtomatiko sang mapagros nga pagkabuhi. Sa katunayan, sa isa ka pamulongpulong nga nagabalay sang ginpanugda nga programa sa pag-atipan sa kapagros para sa Estados Unidos, ang presidente nagsiling nga dugang sa “daku nga bili sang kasingki sa sining pungsod,” ang mga pumuluyo sang Estados Unidos “may mas mataas nga kadamuon sang AIDS, pagpanigarilyo kag sobra nga pag-inom, pagmabdos sang mga tin-edyer, mamag-an nga mga lapsag nga nabun-ag” sangsa iban pa nga manggarnaon nga pungsod. Ang iya konklusion? “Dapat naton bag-uhon ang aton dalanon kon luyag gid naton nga mangin mapagros subong katawhan.”​—⁠Galacia 6:​7, 8.

Isa ka Makapapagros nga Dalanon sang Pagkabuhi

 3. Bangod sang kultura anay sang mga Griego, anong laygay ang ginhatag ni Pablo?

³ Sadtong unang siglo, ang mga Griego nakilal-an tungod sang ila debosyon sa pagpauswag sang lawasnon nga kapagros kag kusog, pag-ehersisyo, kag mga paindis-indis sa hampang. Bangod sini, si apostol Pablo napukaw sa pagsulat sa pamatan-on nga si Timoteo: “Ang paghanas nga lawasnon may diutay nga kapuslanan; apang ang diosnon nga debosyon mapuslanon sa tanan nga butang, kay ginauyatan sini ang kabuhi karon kag sa palaabuton.” (1 Timoteo 4:⁠8) Busa, ginpakita ni Pablo ang ginabaton karon sang mga tawo, nga amo, nga ang medikal kag pisikal nga mga aman wala nagagarantiya sang isa gid ka makapapagros nga dalanon sang pagkabuhi. Apang, si Pablo nagapasalig sa aton nga ang pagpalambo sang espirituwal nga pagkaayo kag diosnon nga debosyon kinahanglanon gid.

 4. Ano ang mga kapuslanan sang diosnon nga debosyon?

⁴ Ina nga dalanon mapuslanon para sa “kabuhi karon” bangod nagaaman ini sing pangamlig batok sa tanan nga makahalalit nga mga butang nga ginahimo sang didiosnon nga mga tawo, ukon sadtong may yara lamang “dagway [ukon, hitsura] sang diosnon nga debosyon,” sa ila kaugalingon. (2 Timoteo 3:5; Hulubaton 23:​29, 30; Lucas 15:​11-16; 1 Corinto 6:18; 1 Timoteo 6:​9, 10) Yadtong nagatugot sang diosnon nga debosyon sa pagdihon sang ila kabuhi may maayo nga pagtahod sa mga kasuguan kag mga ginapatuman sang Dios, kag nagapahulag ina sa ila sa paghimo sang makapapagros nga panudlo sang Dios nga ila dalanon sang kabuhi. Ina nga dalanon nagahatag sa ila sing espirituwal kag pisikal nga kapagros, kaayawan, kag kalipay. Kag sila “mahalungon nga nagatipon para sa ila kaugalingon sing maayo nga sadsaran para sa palaabuton, agod makapanguyat sila sing hugot sa tunay nga kabuhi.”​—⁠1 Timoteo 6:⁠19.

 5. Anong mga instruksion ang ginhatag ni Pablo sa ikaduhang kapitulo sang iya sulat kay Tito?

⁵ Sanglit ang kabuhi nga ginatuytuyan sang makapapagros nga panudlo sang Dios nagadala sina nga mga pagpakamaayo karon kag sa palaabuton, dapat naton hibaluon, sa praktikal nga mga termino, kon paano naton mahimo ang makapapagros nga panudlo sang Dios nga aton dalanon sang kabuhi. Ginhatag ni apostol Pablo ang sabat sa iya sulat kay Tito. Pinasahi nga talupangdon naton ang ikaduha nga kapitulo sina nga tulun-an, diin ginsilingan niya si Tito nga “magpadayon sa paghambal sang mga butang nga nagakaigo sa makapapagros nga panudlo.” Pat-od gid nga kita tanan, bata kag tigulang, lalaki kag babayi, makapanginpulos gikan sa sinang “makapapagros nga panudlo” karon.​—⁠Tito 1:​4, 5; 2:⁠1.

Laygay Para sa Tigulang nga mga Lalaki

 6. Anong laygay ang ginhatag ni Pablo sa “tigulang nga mga lalaki,” kag ngaa kalulo sa iya bahin nga himuon ina?

⁶ Una, si Pablo may pila ka laygay para sa tigulang nga mga lalaki sa kongregasyon. Palihug basaha ang Tito 2:⁠2. “Ang tigulang nga mga lalaki,” subong isa ka grupo ginatahod kag ginadayaw subong mga halimbawa sang pagtuo kag katutom. (Levitico 19:32; Hulubaton 16:31) Bangod sini, ang iban mahimo nga magapangalag-ag sa paghatag sing laygay ukon mga panugda sa tigulang nga mga lalaki sa mga butang nga serioso gid katama. (Job 32:​6, 7; 1 Timoteo 5:⁠1) Busa, kalulo sa bahin ni Pablo nga sulatan una ang tigulang nga mga lalaki, kag mangin maayo para sa ila nga pamatian ang mga pinamulong ni Pablo kag pat-uron nga sila, kaangay ni Pablo, takus ilugon.​—⁠1 Corinto 11:1; Filipos 3:⁠17.

 7, 8. (a) Ano ang ginalakip sa “haganhagan sa mga batasan”? (b) Ngaa ang pagkamangin “serioso” dapat timbangan sing ‘pagkaligdong sa hunahuna’?

⁷ Ang tigulang nga Cristianong mga lalaki, una sa tanan, dapat mangin “haganhagan sa mga batasan.” Bisan nga ang orihinal nga tinaga nagapatuhoy sa batasan sa pag-inom (“indi hubog,” Kingdom Interlinear) may kahulugan man ini nga mabinantayon, mahinangpanon, ukon nagahupot sang paghangop. (2 Timoteo 4:5; 1 Pedro 1:13) Busa, sa pag-inom man ukon sa iban pa nga mga butang, ang tigulang nga mga lalaki dapat mangin haganhagan, nga wala nagapasobra.

⁸ Nian, dapat man sila mangin “serioso,” kag “maligdong sa hunahuna.” Ang mangin serioso, ukon talahuron, talahaon, kag takus respetuhon, kinaandan na nga nagaupod sa edad. Apang, ang iban mahimo nga nahuyog nga mangin sobra ka serioso, nga wala nagasapak sa mapagsik nga mga dalanon sang pamatan-on. (Hulubaton 20:29) Amo ina kon ngaa ang “serioso” gintimbangan sing “maligdong sa hunahuna.” Dapat huptan sang tigulang nga mga lalaki ang pagkaserioso nga nagakaigo sa edad, apang sa amo man nga tion mangin timbang, nga kontrolado sing bug-os ang ila mga balatyagon kag mga luyag.

 9. Ngaa ang tigulang nga mga lalaki dapat mangin mapagros sa pagtuo kag gugma kag ilabi na sa pagbatas?

⁹ Sa katapusan, ang tigulang nga mga lalaki dapat mangin “mapagros sa pagtuo, sa gugma, sa pagbatas.” Madamong bes sa iya mga sinulatan, ginlista ni Pablo ang pagtuo kag gugma upod sang paglaum. (1 Corinto 13:13; 1 Tesalonica 1:3; 5:⁠8) Diri ginbutang niya ang “paglaum” upod sa “pagbatas.” Ayhan ini bangod ang balatyagon nga pagpailob nagaupod sa nagatigulang nga edad. Apang, subong sang ginsiling ni Jesus, “sia nga nagabatas tubtob sa katapusan amo ang isa nga maluwas.” (Mateo 24:13) Dugang pa, ang mga tigulang takus nga mga huwaran sa iban indi lamang bangod sang ila edad ukon eksperiensia kundi bangod sang ila mapagros nga espirituwal nga mga kinaiya​—⁠pagtuo, gugma, kag pagbatas.

Para sa Tigulang nga mga Babayi

 10. Anong laygay ang ginhatag ni Pablo sa “tigulang nga mga babayi” sa kongregasyon?

¹⁰ Masunod nga ginliso ni Pablo ang iya igtalupangod sa tigulang nga mga babayi sa kongregasyon. Palihug basaha ang Tito 2:⁠3. “Ang tigulang nga mga babayi” amo ang tigulang nga mga katapo sa tunga sang mga kababayin-an sa kongregasyon, lakip ang mga asawa sang “tigulang nga mga lalaki” kag mga iloy kag mga lola sang iban nga mga katapo. Bangod sina, mahimo nga may yara sila talalupangdon nga impluwensia, para sa kaayuhan ukon para sa kalainan. Amo ina kon ngaa ginsugdan ni Pablo ang iya mga tinaga sing “subong man,” buot silingon nga “ang tigulang nga mga babayi” may pila man ka salabton nga dapat himuon agod matuman ang ila katungdanan sa kongregasyon.

 11. Ano ang talahuron nga paggawi?

¹¹ Una, “ang tigulang nga mga babayi mangin talahuron sa paggawi,” siling ni Pablo. Ang “paggawi” amo ang nagguwa nga ekspresyon sang nasulod nga panimuot kag personalidad sang isa, nga ginapabanaag sa paggawi kag dagway. (Mateo 12:​34, 35) Ano, nian, ang dapat nga mangin panimuot ukon personalidad sang isa ka tigulang nga Cristianong babayi? Sa isa ka tinaga, “talahuron.” Ginbadbad ini halin sa Griegong tinaga nga nagakahulugan sing “nga nagakaigo sa mga tawo, mga buhat ukon mga butang nga ginkonsagrar sa Dios.” Nagakaigo gid ini nga laygay bangod sang ila impluwensia sa iban, ilabi na sa pamatan-on nga mga babayi sa kongregasyon.​—1 Timoteo 2:​9, 10.

 12. Anong sayop nga paggamit sa dila ang dapat likawan sang tanan?

¹² Ang masunod amo ang duha ka negatibo nga mga kinaiya: “indi mapasipalahon, indi naulipon sa alak.” Makawiwili nga ining duha gingrupo nga magkaupod. “Sadtong una nga panahon, sang ang alak amo lamang ang ilimnon,” siling ni Propesor E. F. Scott, “didto sa ila magagmay nga mga sinalusalo sa alak nga ginapasipalahan sang tigulang nga mga babayi ang ila mga kaingod.” Ang mga babayi kinaandan na nga mas mabinalak-on sa tawo sangsa mga lalaki, kag ini dalayawon. Apang, ang kabalaka mahimo nga mangin kutsokutso kag pasipala pa gani, ilabi na kon ang dila indi mapunggan bangod sang pag-inom. (Hulubaton 23:33) Sa pagkamatuod, ang tanan nga nagatinguha sang makapapagros nga dalanon sang pagkabuhi, mga lalaki kag mga babayi, dapat magbantay sa sining siod.

 13. Sa anong mga paagi ang tigulang nga mga babayi mangin mga manunudlo?

¹³ Para sa isa ka maayo nga paagi sa paggamit sang matigayon nga tion, ang tigulang nga mga babayi ginapalig-on nga mangin “mga manunudlo sang maayo.” Sa iban nga bahin, si Pablo naghatag sing maathag nga mga instruksion nga ang mga babayi indi dapat mangin mga manunudlo sa kongregasyon. (1 Corinto 14:34; 1 Timoteo 2:12) Apang, wala ini nagapugong sa ila gikan sa pagpaambit sang bilidhon nga ihibalo tuhoy sa Dios sa ila panimalay kag sa publiko. (2 Timoteo 1:5; 3:​14, 15) Daku man ang ila mahimo subong Cristianong mga halimbawa sa pamatan-on nga mga babayi sa kongregasyon, subong sang ginapakita sang masunod nga mga bersikulo.

Para sa Pamatan-on nga mga Babayi

 14. Paano makapakita sing pagkatimbang ang pamatan-on nga Cristianong mga babayi sa pag-atipan sa ila mga katungdanan?

¹⁴ Sa paglaygay sa tigulang nga mga babayi nga mangin “mga manunudlo sang maayo,” ilabi na nga ginsambit ni Pablo ang pamatan-on nga mga babayi. Palihug basaha ang Tito 2:​4, 5. Samtang ang kalabanan sang instruksion nasentro sa mga hilikuton sa balay, ang mas batan-on nga Cristianong mga babayi indi dapat magpasobra, nga nagatugot sang materyal nga mga kabalaka nga mangibabaw sa ila kabuhi. Sa baylo, dapat sila mangin “maligdong sa hunahuna, matinlo, . . . maayo,” kag labaw sa tanan, handa sa pagsupurta sa Cristianong kahimusan sang pagkaulo, “agod ang pulong sang Dios indi mapasipalahan.”

 15. Ngaa madamo sa pamatan-on nga mga babayi sa mga kongregasyon ang dapat dayawon?

¹⁵ Sa karon, ang kahimtangan sa pamilya nagbalhin sing daku halin sadtong panahon ni Pablo. Madamong pamilya ang nabahinbahin sa pagtuo, kag ang iban may isa lamang ka ginikanan. Bisan sa ginatawag nga tradisyunal nga mga pamilya, indi na kinaandan nga ang asawa ukon iloy bug-os tion nga manug-atipan sa puluy-an. Ini tanan nagahatag sing daku nga pag-ipit kag responsabilidad sa pamatan-on nga Cristianong mga babayi, apang wala ini nagahilway sa ila gikan sa ila Makasulatanhon nga mga obligasyon. Busa, daku gid nga kalipay nga makita ang madamong matutom nga pamatan-on nga mga babayi nga nagapangabudlay sing lakas nga balansehon ang ila madamong katungdanan kag sa gihapon nagauna sang mga interes sang Ginharian, ang iban bug-os tion nga nagaalagad subong mga aux­il­iary ukon regular payunir. (Mateo 6:33) Dapat gid sila dayawon!

Para sa Pamatan-on nga mga Lalaki

 16. Anong laygay ang ginhatag ni Pablo sa pamatan-on nga mga lalaki, kag ngaa suno ini sa tion?

¹⁶ Nian ginlaygayan ni Pablo ang pamatan-on nga mga lalaki, lakip si Tito. Palihug basaha ang Tito 2:​6-8. Bangod sang iresponsable kag makahalalit nga mga dalanon sang madamong pamatan-on sa karon​—⁠pagpanigarilyo, pag-abuso sa droga kag alkohol, malaw-ay nga sekso, kag iban pa nga kalibutanon nga mga paghimud-os, subong sang mabaris nga mga isport kag malaw-ay nga musika kag kalingawan​—⁠isa gid ini ka suno-sa-tion nga laygay para sa Cristianong mga pamatan-on nga maluyag sa pagsunod sa makapapagros kag makaalayaw nga dalanon sang pagkabuhi.

 17. Paano ang pamatan-on nga lalaki mangin “maligdong sa hunahuna” kag “halimbawa sa maayong mga buhat”?

¹⁷ Kabaliskaran sa mga pamatan-on sang kalibutan, ang isa ka pamatan-on nga Cristianong lalaki dapat mangin “maligdong sa hunahuna” kag “halimbawa sa maayong mga buhat.” Ginpaathag ni Pablo nga ang maligdong kag hamtong nga hunahuna ginatigayon, indi sadtong nagatuon lamang, kundi sadtong “paagi sa paggamit sang ila mga ikasarang sa paghantop ginhanas sa pagkilala sang husto kag sala.” (Hebreo 5:14) Daw ano ka makalilipay nga makita ang mga pamatan-on nga nagaboluntaryo sang ila tion kag enerhiya sa pagpakigbahin sing bug-os sa madamong katungdanan sa Cristianong kongregasyon, sa baylo nga uyangan ang ila pamatan-on nga kusog sa makagod nga mga paghimud-os! Bangod sini, sila, kaangay ni Tito, mahimo mangin maayo nga mga halimbawa sang “maayong mga buhat” sa Cristianong kongregasyon.​—⁠1 Timoteo 4:⁠12.

 18. Ano ang buot silingon sang pagkadimalauton sa panudlo, serioso sa buhat, kag maayo nga panghambal?

¹⁸ Ang pamatan-on nga mga lalaki ginpahanumdom nga dapat sila “magpakita sing pagkadimalauton sa [ila] panudlo, sing pagkaserioso, sing maayo nga panghambal nga indi matagudilian.” Ang panudlo nga ‘dimalauton’ dapat napasad sing bug-os sa Pulong sang Dios; busa, ang pamatan-on nga mga lalaki dapat mangin makugi nga mga estudyante sang Biblia. Kaangay sang tigulang nga mga lalaki, ang pamatan-on nga mga lalaki dapat man mangin serioso. Dapat nila kilalahon nga ang mangin ministro sang Pulong sang Dios isa ka serioso nga responsabilidad, kag busa dapat sila “maggawi sa paagi nga takus sa maayong balita.” (Filipos 1:27) Subong man ang ila panghambal dapat mangin “maayo” kag “indi matagudilian” agod indi sila mahimo makahatag sa mga manugpamatok sing rason nga magreklamo.​—⁠2 Corinto 6:3; 1 Pedro 2:​12, 15.

Para sa mga Ulipon kag mga Alagad

 19, 20. Paano ang mga nagapangamo ‘makapuni sang panudlo sang aton Manluluwas, ang Dios’?

¹⁹ Sa katapusan, ginlaygayan ni Pablo ang mga nagatrabaho sa iban nga tawo. Palihug basaha ang Tito 2:​9, 10. Madamo sa aton karon ang indi mga ulipon ukon mga suluguon, apang madamo ang empleyado kag trabahador nga nagahatag sing serbisyo sa iban. Busa, ang mga prinsipio nga ginhatag ni Pablo naaplikar man sa karon.

²⁰ Ang “magpasakop sa ila mga tag-iya sa tanan nga butang” nagakahulugan nga ang Cristianong mga empleyado dapat magpakita sing matuod nga pagtahod sa ila mga amo kag mga superbisor. (Colosas 3:22) Dapat man sila makilala subong bunayag nga mga trabahador, nga nagahatag sang bug-os adlaw nga pagtrabaho subong nga nagakaigo sa ila amo. Kag dapat nila huptan ang mataas nga talaksan sang Cristianong paggawi sa ila mga ulubrahan bisan ano man ang paggawi sang iban didto. Ini tanan “agod mapunihan nila ang panudlo sang aton Manluluwas, ang Dios, sa tanan nga butang.” Daw ano kasunson kita makabati nahanungod sa makalilipay nga mga resulta kon ang hanuot nga mga manugpanilag nagapamati sa kamatuoran bangod sang maayong paggawi sang ila kaupod sa trabaho ukon mga empleyado nga mga Saksi! Isa ini ka padya nga ginahatag ni Jehova sa mga nagasunod sa iya makapapagros nga panudlo bisan sa ila mga ulubrahan.​—⁠Efeso 6:​7, 8.

Isa ka Natinluan nga Katawhan

 21. Ngaa gin-aman ni Jehova ang makapapagros nga panudlo, kag paano kita dapat maghulag?

²¹ Ang makapapagros nga panudlo nga ginpaathag ni Pablo indi lamang koda sang etikal nga mga prinsipio ukon moral nga mga kabilihanan nga mahimo naton konsultahon kon luyag naton. Si Pablo nagpadayon sa pagpaathag sang katuyuan sini. Palihug basaha ang Tito 2:​11, 12. Bangod sang iya gugma kag dibagay nga kaluoy sa aton, si Jehova nga Dios nag-aman sang makapapagros nga panudlo agod mahimo naton matun-an ang magkabuhi sa isa ka matinuyuon kag makaalayaw nga kabuhi sa sining makahalanguyos kag makatalagam nga mga tion. Handa ka bala sa pagbaton kag sa paghimo sa makapapagros nga panudlo nga imo dalanon sang kabuhi? Magakahulugan ini sang imo kaluwasan.

 22, 23. Anong mga pagpakamaayo ang ginaani naton paagi sa paghimo sa makapapagros nga panudlo nga aton dalanon sa kabuhi?

²² Labaw pa sa sina, ang paghimo sa makapapagros nga panudlo nga aton dalanon sang kabuhi nagahatag sa aton sing pinasahi nga pribilehiyo sa karon kag makalilipay nga paglaum para sa palaabuton. Palihug basaha ang Tito 2:​13, 14. Sa pagkamatuod, ang paghimo sa makapapagros nga panudlo nga aton dalanon sang kabuhi nagahamulag sa aton gikan sa malaut kag nagatagumatayon nga kalibutan subong isa ka natinluan nga katawhan. Ang pinamulong ni Pablo nagaanggid sa mga pahanumdom ni Moises sa mga anak sang Israel sa Sinai: “Nahanungod kay Jehova, . . . himuon ka niya nga mataas labaw sa tanan nga pungsod nga nahimo niya, sa kadayawan kag sa kadungganan kag katahom, samtang ginapamatud-an mo ang imo kaugalingon nga balaan nga katawhan kay Jehova nga imo Dios, subong sang ginsaad niya.”​—⁠Deuteronomio 26:​18, 19.

²³ Kabay nga pakabahandion naton ang pribilehiyo nga mangin natinluan nga katawhan ni Jehova paagi sa paghimo sa makapapagros nga panudlo nga aton dalanon sang kabuhi! Pirme mangin alisto sa pagsikway sa bisan anong dagway sang pagkadidiosnon kag kalibutanon nga mga kailigbon, busa nagapabilin nga natinluan kag nagakaigo nga gamiton ni Jehova sa dakung hilikuton nga ginahimo niya karon.​—⁠Colosas 1:⁠10.

Madumduman Mo Bala?

◻ Ngaa ang diosnon nga debosyon mapuslanon sa tanan nga butang?

◻ Paano matinguhaan sang tigulang nga Cristianong mga lalaki kag mga babayi ang makapapagros nga panudlo subong dalanon sang kabuhi?

◻ Anong makapapagros nga panudlo ang ginhatag ni Pablo sa pamatan-on nga mga lalaki kag mga babayi sa kongregasyon?

◻ Anong pribilehiyo kag pagpakamaayo ang matigayon naton kon ginahimo naton ang makapapagros nga panudlo nga aton dalanon sang kabuhi?

[Mga piktyur sa pahina 18]

Madamo karon ang nagaaplikar sang laygay sa Tito 2:​2-4