Mga Ginikanan kag mga Anak: Unaha Ninyo ang Dios!
“Kahadluki ang matuod nga Dios kag tumana ang iya mga sugo.”—MANUGWALI 12:13.
1. Ano nga kahadlok ang dapat palambuon sang mga ginikanan kag mga anak, kag ano ang ihatag sini sa ila?
ANG isa ka tagna tuhoy kay Jesucristo nagsiling nga “magakalipay sia sa kahadlok kay Jehova.” (Isaias 11:3) Ang una nga kabangdanan sang iya kahadlok amo ang daku nga pagkamainampuon kag pagkapunaw sa Dios, kahadlok nga indi sia mapahamut-an bangod ginahigugma niya ang Dios. Dapat palambuon sang mga ginikanan kag mga anak ining tulad-Cristo nga kahadlok sa Dios, nga magahatag man sa ila sing kalipay subong sang natigayon ni Jesus. Dapat nila unahon ang Dios sa ila kabuhi paagi sa pagtuman sang iya mga sugo. Suno sa isa ka manunulat sang Biblia, “amo ini ang bug-os nga salabton sang tawo.”—Manugwali 12:13.
2. Ano ang labing importante nga sugo sang Kasuguan, kag kay sin-o ini labi na ginhatag?
2 Ang labing importante nga sugo sang Kasuguan, nga amo, nga aton ‘higugmaon si Jehova sa bug-os naton nga tagipusuon, kalag, kag bug-os nga kusog,’ ginhatag labi na sa mga ginikanan. Ginapakita ini sang dugang pa nga mga pulong sang Kasuguan: “Dapat mo ipatudok [ining mga pulong nahanungod sa paghigugma kay Jehova] sa imo anak kag ihambal ini kon nagalingkod ka sa imo balay kag kon nagalakat ka sa dalanon kag kon nagahigda ka kag kon nagabangon ka.” (Deuteronomio 6:4-7; Marcos 12:28-30) Sa amo, ginasugo ang mga ginikanan nga unahon ang Dios paagi sa ila paghigugma sa iya kag paagi sa pagtudlo sa ila mga anak nga amo man ang himuon.
Isa ka Cristianong Salabton
3. Paano ginpasundayag ni Jesus ang pagkaimportante sang paghatag sing igtalupangod sa kabataan?
3 Ginpakita ni Jesus ang pagkaimportante sang paghatag sing igtalupangod bisan sa mga bata. Sang isa ka okasyon sang nagahingapos ang ministeryo ni Jesus sa duta, ginpangdala sang mga tawo ang ila mga lapsag sa iya. Mahimo gid nga bangod sang pagdumdom nga tuman kasako si Jesus nga samukon, ginpunggan sang mga disipulo ang mga tawo. Apang ginsaway ni Jesus ang iya mga disipulo: “Tuguti ninyo ang kabataan sa pagkari sa akon, kag indi sila pagpunggi.” ‘Ginkugos pa gani [ni Jesus] ang kabataan,’ sa amo nagapakita sa isa ka makatalandog nga paagi sang pagkaimportante sang paghatag sing igtalupangod sa kabataan.—Lucas 18:15-17; Marcos 10:13-16.
4. Sin-o ang ginhatagan sing sugo nga “maghimo sing mga disipulo sa mga tawo sang tanan nga kapungsuran,” kag ano ang ginapatuman sini sa ila?
4 Maathag man nga ginpakita ni Jesus nga ang iya mga sumulunod may salabton sa pagtudlo sa iban luwas sa ila kaugalingon nga kabataan. Sa tapos sang iya kamatayon kag pagkabanhaw, si Jesus “nagpahayag sa kapin sa lima ka gatos ka kauturan sa isa ka tion”—lakip ang pila ka mga ginikanan. (1 Corinto 15:6) Mahimo nga natabo ini sa isa ka bukid sa Galilea diin nagatipon man ang iya 11 ka apostoles. Didto ginpalig-on sila tanan ni Jesus: “Busa lakat kamo kag maghimo sing mga disipulo sa mga tawo sang tanan nga kapungsuran, . . . nga ginatudluan sila nga tumanon ang tanan nga mga butang nga ginsugo ko sa inyo.” (Mateo 28:16-20) Indi gid nagakaigo nga patumbayaan sang bisan sin-o nga Cristiano ini nga sugo! Ang pagtuman sa sini sang mga amay kag mga iloy nagakinahanglan nga atipanon nila ang ila mga anak subong man magpakigbahin sa publiko nga pagbantala kag pagpanudlo nga hilikuton.
5. (a) Ano ang nagapakita nga ang kalabanan, kon indi man tanan, sang mga apostoles may tiayon kag mahimo gid nga may mga anak? (b) Ano nga laygay ang dapat sundon sing serioso sang mga ulo sang pamilya?
5 Talalupangdon nga bisan ang mga apostoles dapat magbalanse sang mga salabton nila sa ila pamilya kag sang ila obligasyon sa pagbantala kag pagbantay sa panong sang Dios. (Juan 21:1-3, 15-17; Binuhatan 1:8) Amo sini bangod ang kalabanan sa ila, kon indi man tanan, may tiayon. Sa amo nagpaathag si apostol Pablo: “May awtoridad kita nga iupod ang isa ka utod nga babayi subong asawa, subong sang iban nga mga apostoles kag sang mga utod sang Ginuo kag ni Cefas, indi bala?” (1 Corinto 9:5; Mateo 8:14) Mahimo nga ang iban nga mga apostoles may kabataan man. Ang unang mga istoryador, subong ni Eusebio, nagasiling nga si Pedro may kabataan. Dapat pamatian sang unang Cristianong mga ginikanan ang Makasulatanhon nga laygay: “Kon ang bisan sin-o wala nagaaman para sa ila nga iya kaugalingon, kag ilabi na para sa mga katapo sang iya panimalay, napanghiwala niya ang pagtuo kag malain pa sa isa ka tawo nga wala sing pagtuo.”—1 Timoteo 5:8.
Ang Una nga Salabton
6. (a) Ano ang hangkat sa Cristianong mga gulang nga may mga pamilya? (b) Ano ang una nga salabton sang isa ka gulang?
6 Ang Cristianong mga gulang nga may mga pamilya karon yara sa isa ka kahimtangan nga kaanggid anay sa ila sang mga apostoles. Dapat nila balansehon ang ila salabton sa pag-atipan sang espirituwal kag pisikal nga mga kinahanglanon sang ila mga pamilya kag ang ila obligasyon nga magbantala sa publiko kag atipanon ang panong sang Dios. Diin nga hilikuton ang dapat unahon? Ang The Watchtower sang Marso 15, 1964, nagpatalupangod: “Ang una nga obligasyon [sang amay] amo ang iya pamilya, kag sa katunayan, indi sia makaalagad sing nagakaigo kon indi niya anay pag-atipanon ining obligasyon.”
7. Paano ginauna sang Cristianong mga amay ang Dios?
7 Gani dapat unahon sang mga amay ang Dios paagi sa pagsunod sa sugo nga ‘padakuon ang ila mga anak sa disiplina kag sa pagtuytoy ni Jehova sa hunahuna.’ (Efeso 6:4) Indi dapat ihatag sa iban ini nga salabton, bisan pa kon ang amay mahimo nga may tulumanon man nga dumalahan ang mga hilikuton sa Cristianong kongregasyon. Paano maatipan sining mga amay ang ila mga salabton—nagaaman para sa mga katapo sang pamilya sa pisikal, espirituwal, kag emosyunal—kag sa amo man nga tion, nagadumala kag nagaaman sing pagdumala sa kongregasyon?
Pag-aman sing Kinahanglanon nga Panakdag
8. Paano ang asawa sang isa ka gulang makasakdag sa iya?
8 Sing maathag, ang mga gulang nga may mga salabton sa pamilya makabenepisyo gikan sa panakdag. Ang ginbalikwat kaina nga Watchtower nagpatalupangod nga ang isa ka Cristianong asawa makasakdag sa iya bana. Ini nagsiling: “Sarang niya mahimo nga mangin kombenyente para sa iya ang paghanda sang iya nanuhaytuhay nga mga tulumanon, kag magbulig sa pagkinot sang hamili nga tion para sa iya kag para sa iya kaugalingon paagi sa paghupot sing maayong iskedyul sa puluy-an, paghanda sing kalan-on suno sa tion, temprano nga paghanda sa paglakat para sa mga miting sang kongregasyon. . . . Sa idalom sang pagtuytoy sang iya bana, daku ang mahimo sang Cristianong asawa sa paghanas sang kabataan sa paagi nga dapat nila paglaktan agod pahamut-an si Jehova.” (Hulubaton 22:6) Huo, gintuga ang asawa agod mangin “isa ka kabulig,” kag maalamon nga abiabihon sang bana ang iya bulig. (Genesis 2:18) Ang iya panakdag makabulig sa iya nga maatipan sing kapin ka epektibo ang iya mga salabton sa pamilya kag sa kongregasyon.
9. Sin-o sa kongregasyon sang Tesalonica ang napalig-on nga magbulig sa iban nga mga katapo sang kongregasyon?
9 Apang, indi lamang ang mga asawa sang Cristianong mga gulang ang makapakigbahin sa hilikuton nga nagasakdag sa isa ka manugtatap nga dapat “magbantay sa panong sang Dios” kag mag-atipan sa iya kaugalingon nga panimalay. (1 Pedro 5:2) Sin-o pa? Ginpalig-on ni apostol Pablo ang mga kauturan sa Tesalonica nga tahuron ang mga “nagadumala” sa ila. Apang, sa pagpadayon kag sa pagpakighambal sa sini gihapon nga mga kauturan—ilabi na ang mga wala nagadumala—si Pablo nagsulat: “Nagalaygay kami sa inyo, mga kauturan, nga laygayan ang mga magamo, hambalon sing malugpayon ang ginapung-awan nga mga kalag, sakdagon ang mga maluya, magmainantuson kamo sa tanan.”—1 Tesalonica 5:12-14.
10. Ano ang maayong epekto sa kongregasyon sang mahigugmaon nga bulig sang tanan nga kauturan?
10 Daw ano kaayo kon ang mga kauturan sa kongregasyon may gugma nga nagapahulag sa ila nga lugpayan ang mga ginapung-awan, sakdagon ang mga maluya, laygayan ang mga magamo, kag magmainantuson sa tanan! Ang mga kauturan sa Tesalonica, nga bag-o lang magbaton sing kamatuoran sang Biblia walay sapayan sang dakung kapipit-an nga ginaantos nila, nag-aplikar sang laygay ni Pablo nga himuon ini. (Binuhatan 17:1-9; 1 Tesalonica 1:6; 2:14; 5:11) Hunahunaa ang maayo nga epekto sang ila mahigugmaon nga pagkooperar nga amo ang pagpalig-on kag paghiusa sa bug-os nga kongregasyon! Sing kaanggid, kon ang mga kauturan karon nagalugpay, nagasakdag, kag nagalaygay sa isa kag isa, ginahimo sini ang mga salabton sa pagbantay sang mga gulang, nga sa masami may mga pamilya nga alatipanon, nga mas mahapos himuon.
11. (a) Ngaa makatarunganon ihinakop nga nalakip ang mga babayi sa termino nga “mga kauturan”? (b) Ano nga bulig ang mahatag sang isa ka hamtong nga Cristianong babayi sa lamharon nga mga babayi karon?
11 Nalakip bala ang mga babayi sa “mga kauturan” nga ginhambal ni apostol Pablo? Huo, kay madamo nga babayi ang nangin mga tumuluo. (Binuhatan 17:1, 4; 1 Pedro 2:17; 5:9) Ano nga sahi sang bulig ang nahatag sang mga babayi? Ti, may yara bataon pa nga mga babayi sa mga kongregasyon nga may problema sa pagkontrol sang ila “sugyot sang sekso” ukon “ginpung-awan nga mga kalag.” (1 Timoteo 5:11-13) Ang iban nga mga babayi karon may kaanggid man sini nga mga problema. Ang mahimo ginakinahanglan nila sing labi amo lamang ang isa ka nagapamati nga dulunggan ukon isa nga mahinuklugon. Sa masami ang isa ka hamtong nga Cristianong babayi amo ang labing maayo nga tawo nga makahatag sina nga bulig. Halimbawa, sarang niya mahambalan ang personal nga mga problema upod sa isa pa ka babayi nga ayhan indi nagakaigo nga atubangon sang isa ka Cristianong lalaki. Nagapadaku sang balor sang paghatag sini nga bulig, si Pablo nagsulat: ‘Ang tigulang nga mga babayi mangin . . . manunudlo sing maayo; agod nga mapasag-uli nila sa kaligdong ang pamatan-on nga mga babayi nga higugmaon ang ila mga bana, nga higugmaon ang ila mga anak, nga magmaligdong sa panghunahuna, putli, matinatapon sa balay, maayo, nagapasakop sa ila mga bana, agod nga indi mapasipalahan ang pulong sang Dios.”—Tito 2:3-5.
12. Kay sin-o pagtuytoy ang importante nga sundon sang tanan sa kongregasyon?
12 Daw ano nga pagpakamaayo ang mapainubuson nga utod nga mga babayi sa kongregasyon kon mabinuligon nga ginasakdag nila ang ila bana kag ang mga gulang! (1 Timoteo 2:11, 12; Hebreo 13:17) Ang mga gulang nga may mga salabton sa pamilya nagabenepisyo labi na kon ang tanan nagakooperar sa pagbuligay sa isa kag isa sa espiritu sang gugma kag kon ang tanan mapinasakupon sa pagtuytoy sang gintangdo nga mga manugbantay.—1 Pedro 5:1, 2.
Mga Ginikanan, Ano ang Inyo Ginauna?
13. Paano ginapaslaw sang madamo nga amay ang ila mga pamilya?
13 Sang nagligad nga mga tinuig ang isa ka kilala nga manuglingaw nagsiling: “Nakakita ako sing madinalag-on nga mga lalaki nga nagadumala sang mga kompanya nga may ginatos ka tinawo; nahibaluan nila kon paano atubangon ang tagsa ka kahimtangan, kon paano magdisiplina kag magpadya sa kalibutan sang patikang. Apang ang pinakadaku nga negosyo nga ginadumalahan nila amo ang ila pamilya kag napaslawan sila.” Ngaa? Indi ayhan bangod ginauna nila ang negosyo kag ang iban pa nga mga interes kag ginapatumbayaan ang laygay sang Dios? Ang Iya Pulong nagasiling: “Ining mga pulong nga ginasugo ko . . . , dapat mo ipatudok . . . sa imo anak.” Kag himuon ini sa adlaw-adlaw. Dapat mangin maalwan ang mga ginikanan sa paghatag sang ila tion—kag ilabi na sang ila gugma kag tudok nga kabalaka.—Deuteronomio 6:6-9.
14. (a) Paano dapat atipanon sang mga ginikanan ang ila mga anak? (b) Ano ang nalakip sa nagakaigo nga paghanas sa kabataan?
14 Ginapahanumdom kita sang Biblia nga ang kabataan isa ka panublion gikan kay Jehova. (Salmo 127:3) Ginaatipan bala ninyo ang inyo mga anak subong pagkabutang sang Dios, isa ka regalo nga gintugyan niya sa inyo? Mahimo gid nga magapakita sing reaksion ang imo anak kon kuguson mo sia, sa amo ginapakita ang imo mahigugmaon nga pag-atipan kag pagtalupangod. (Marcos 10:16) Apang ang ‘paghanas sa isa ka bata suno sa dalanon nga para sa iya nagakinahanglan sing kapin pa sa paghakos lamang kag paghalok. Agod masangkapan sing kaalam sa paglikaw sa mga tugalbong sang kabuhi, kinahanglan man sang bata ang mahigugmaon nga disiplina. Ang isa ka ginikanan nagapakita sing matuod nga gugma paagi sa ‘pagpanilag sa iya bata nga may disiplina.’—Hulubaton 13:1, 24; 22:6.
15. Ano ang nagapakita nga kinahanglanon ang pagdisiplina sang mga ginikanan?
15 Ang pagkakinahanglanon sang pagdisiplina sang mga ginikanan sarang makita gikan sa paglaragway sang isa ka manuglaygay sa eskwelahan sang kabataan nga nagakari sa iya opisina: “Makaluluoy sila, ginapung-awan, kag wala sing pasingadtuan. Nagahibi sila samtang nagahambal kon ano gid ang nagakahanabo. Madamo—mas madamo sangsa ginahunahuna sang isa—ang nagtinguha sa paghikog, indi bangod malipayon gid sila; kundi bangod ginabatyag nila nga indi sila malipayon, wala ginasapak, kag ginapiutan bangod sa tuman pa ka bata nga edad sila na ang ‘bahala’ kag indi nila ini masarangan.” Nagdugang pa sia: “Makahaladlok batyagon sang isa ka pamatan-on nga sia na ang bahala sa iya kaugalingon.” Matuod, mahimo nga ginalikawan sang kabataan ang disiplina, apang ginaapresyar gid nila ang mga panuytoy kag mga pagdumili sang mga ginikanan. Malipayon sila nga ang ila mga ginikanan nagaulikid amo nga ginalimitehan sila. “Daw nahaw-asan ako sing daku nga lulan,” siling sang isa ka tin-edyer nga ginlimitehan sang iya mga ginikanan.
16. (a) Ano ang nagakatabo sa pila ka kabataan nga ginpadaku sa Cristianong mga puluy-an? (b) Ngaa ang balingag nga dalanon sang isa ka bata wala gid nagakahulugan nga ang paghanas nga ginhatag sang mga ginikanan indi maayo?
16 Apang, walay sapayan nga may mga ginikanan nga nagahigugma sa ila kag nagaaman sing maayong paghanas, ang iban nga mga pamatan-on, kaangay sang buhaha nga anak sa ilustrasyon ni Jesus, nagasikway sang pagtuytoy sang mga ginikanan kag nagatalang. (Lucas 15:11-16) Apang, wala ina nagakahulugan nga wala pagtumana sang mga ginikanan ang ila salabton nga hanason ang ila anak sing nagakaigo, subong sang ginalaygay sang Hulubaton 22:6. Ang pinamulong nahanungod sa ‘paghanas sa bata suno sa dalanon para sa iya kag indi sia magtalikod sa sini’ ginhatag subong isa ka kabilugan nga talaksan. Sing makapasubo, kaangay sang buhaha, ang iban nga mga anak ‘magatamay sang pagkamatinumanon sa isa ka ginikanan.’—Hulubaton 30:17.
17. Gikan sa ano makatigayon sing lugpay ang mga ginikanan sang balingag nga kabataan?
17 Ang amay sang isa ka balingag nga anak nga lalaki nanganduhoy: “Makapila ako nagtinguha nga lab-uton ang iya tagipusuon. Indi ko mahibal-an kon ano ang himuon bangod kadamo na nga paagi ang gintilawan ko. Wala sing nagmadinalag-on.” Kabay nga sa ulihi madumduman sinang balingag nga mga anak ang mahigugmaon nga paghanas nga nabaton nila kag magbalik subong sang ginhimo sang buhaha. Apang, nagakatabo gihapon nga ang pila ka mga anak nagarebelde kag nagahimo sing imoral nga mga butang nga ginabangdan sang daku nga pagsakit sang buot sang ila mga ginikanan. Mahimo malugpayan ang mga ginikanan sa paghibalo nga bisan gani ang labing bantog nga manunudlo nga nabuhi sa duta ginluiban sang iya madugay na nga estudyante nga si Judas Iscariote. Kag walay duhaduha nga ginsubuan si Jehova sang madamo sang iya mismo espiritu nga mga anak ang nagsikway sang iya laygay kag nagrebelde nga indi Sia ang may sala.—Lucas 22:47, 48; Bugna 12:9.
Mga Anak—Sin-o ang Inyo Pahamut-an?
18. Paano mapakita sang kabataan nga ginauna nila ang Dios?
18 Ginapalig-on ni Jehova kamo nga mga pamatan-on: “Magmatinumanon sa inyo mga ginikanan nga may paghiusa sa Ginuo.” (Efeso 6:1) Paagi sa paghimo sini, ginauna sang mga pamatan-on ang Dios. Indi mangin buangbuang! “Ang buangbuang nagatamay sang disiplina sang iya amay,” siling sang Pulong sang Dios. Ukon matinaastaason nga maghunahuna nga indi mo kinahanglan ang disiplina. Ang katunayan amo nga “may kaliwatan nga putli sa ila kaugalingon nga mga mata, apang wala mahugasi sa ila kahigkuan.” (Hulubaton 15:5; 30:12, American Standard Version) Gani pamatii ang sugo sang Dios—“pamatii,” “pakabahandia,” “indi pagkalimti,” “talupangda,” “panilagi,” kag “dili pagbayai” ang kasuguan kag disiplina sang mga ginikanan.—Hulubaton 1:8; 2:1; 3:1; 4:1; 6:20.
19. (a) Ano ang mabaskog nga mga rason sang kabataan sa pagtuman kay Jehova? (b) Paano mapakita sang mga pamatan-on nga nagapasalamat sila sa Dios?
19 May daku kamo nga mga rason sa pagtuman kay Jehova. Ginahigugma kamo niya, kag ginhatag niya ang iya kasuguan, lakip ang sugo nga dapat tumanon sang mga anak ang ila mga ginikanan, agod amligan kamo kag buligan kamo nga magmalipayon sa kabuhi. (Isaias 48:17) Ginhatag man niya ang iya Anak nga mapatay para sa inyo agod maluwas kamo gikan sa sala kag kamatayon kag makatigayon sing kabuhi nga walay katapusan. (Juan 3:16) Mapinasalamaton ka bala? Nagatan-aw ang Dios gikan sa mga langit, ginausisa ang imo tagipusuon agod tan-awon kon ginahigugma mo gid sia kag ginaapresyar ang iya mga aman. (Salmo 14:2) Nagatan-aw man si Satanas, kag ginayubit niya ang Dios, nagasiling nga indi ikaw magtuman sa Iya. Ginapahalipay mo si Satanas kag “ginapasakitan” si Jehova kon nagalalis ka sa Dios. (Salmo 78:40, 41) Nagapangabay sa imo si Jehova: “Anak ko, magmaalam ka, kag pasadyaha ang akon tagipusuon [paagi sa pagtuman sa akon], agod nga masabat ko sia nga nagayubit sa akon.” (Hulubaton 27:11) Huo, ang pamangkot amo, Sin-o ang pahamut-an mo, si Satanas ukon si Jehova?
20. Paano ang isa ka pamatan-on nakahupot sing kaisog sa pag-alagad kay Jehova bisan kon ginahadlukan sia?
20 Indi mahapos himuon ang kabubut-on sang Dios sa atubangan sang mga pag-ipit sa imo ni Satanas kag sang iya kalibutan. Mahimo ini mangin makahaladlok. Ang isa ka pamatan-on nagsiling: “Ang pagbatyag sing kahadlok daw kaangay sang pagbatyag sing katugnaw. May mahimo ka sa sini.” Nagpaathag sia: “Kon ginatugnawan ikaw, nagasul-ob ka sing sweater. Kon ginatugnawan pa ikaw gihapon, mahimo mo doblehon ini. Kag sampawan ini sing dugang pa tubtob madula ang katugnaw kag wala na ikaw ginatugnawan. Gani ang pagpangamuyo kay Jehova kon ginahadlukan ikaw daw kaangay sang pagsul-ob sing sweater kon ginatugnawan ikaw. Kon sa tapos makapangamuyo ginahadlukan gihapon ako, nagapangamuyo ako sa liwat kag liwat, kag liwat, tubtob madula na ang akon kahadlok. Epektibo gid ini. Naamligan sini ako gikan sa mga problema!”
21. Paano kita sakdagon ni Jehova kon nagatinguha gid kita nga unahon sia sa aton kabuhi?
21 Kon magtinguha gid kita nga unahon ang Dios sa aton kabuhi, sakdagon kita ni Jehova. Pabakuron niya kita, hatagan kita sing bulig paagi sa iya mga anghel kon kinahanglanon ini, subong sang ginhimo niya sa iya Anak. (Mateo 18:10; Lucas 22:43) Mangin maisugon kamo tanan nga mga ginikanan kag kabataan. Maghupot sing tulad-Cristo nga kahadlok, kag magadala ini sa inyo sing kalipay. (Isaias 11:3) Huo, “kahadluki ang matuod nga Dios kag tumana ang iya kasuguan, kay amo ini ang bug-os nga salabton sang tawo.”—Manugwali 12:13.
Masabat Mo Bala?
◻ Ano nga mga salabton ang dapat balansehon sang unang mga sumulunod ni Jesus?
◻ Anong salabton ang dapat tumanon sang Cristianong mga ginikanan?
◻ Ano nga bulig ang matigayon sang Cristianong mga gulang nga may mga pamilya?
◻ Anong mapuslanon nga pag-alagad ang sarang mahimo sang kauturan nga babayi sa kongregasyon?
◻ Anong laygay kag pagtuytoy ang importante nga pamatian sang kabataan?
[Retrato sa pahina 15]
Sa masami ang may edad nga mga babayi makahatag sa bataon nga mga babayi sing ginakinahanglan nga bulig
[Retrato sa pahina 17]
Ano nga lugpay ang matigayon sang mga ginikanan nga may balingag nga mga anak gikan sa Kasulatan?