BYOGRAFI
Yon eritaj ki la depi sèt jenerasyon
Gen moun ki di mwen se papa m toupi. Fason m kanpe, fason m chita, fason je m fèt ak bon tanperaman m genyen se nan papa m mwen pran tout sa. Men, li kite yon lòt bagay pou mwen tou, se yon eritaj ki se yon trezò ki la nan fanmi m depi sèt jenerasyon. Kite m esplike nou.
Nan dat 20 janvye 1815, Thomas1a Williams, zansèt mwen, te fèt nan vil Horncastle nan peyi Angletè. Manman l mouri dezan apre, konsa, John Williams papa l, te leve l li menm, sè l la ak de frè l yo. John te bay Thomas fòmasyon pou l vin yon bòs chapant, men Thomas te panse ak yon lòt karyè.
Nan epòk sa a, moun te enterese anpil nan zafè relijyon toupatou nan peyi Angletè. John Wesley, yon predikatè, te kite Legliz angletè a pou l al fòme Sosyete Metodis yo, yon gwoup ki te met aksan sou enpòtans pou moun etidye Bib la pèsonèlman e pou yo evanjelize. Ansèyman Wesley yo te gaye toupatou tankou dife nan forè, e fanmi Williams te kwè anpil nan ansèyman sa yo. Thomas te vin yon predikatè metodis epi byen vit li te volontè pou l al travay kòm misyonè nan Pasifik sid la. Nan mwa jiyè 1840, li menm ansanm ak madanm li Mary2 te ateri sou zile Lakebab nan peyi Fiji, yon zile ki gen vòlkan e se kanibal ki te abite sou li nan epòk sa a.
YO T AP VIV PAMI KANIBAL
Pandan premye ane Thomas ak Mary te pase nan Fiji, yo te rankontre anpil gwo difikilte. Yo te konn travay pandan plizyè èdtan nan move kondisyon e nan chalè ki konn gen nan peyi twopikal. Mete sou sa, yo te fè fas ak yon seri sitiyasyon terib moun pa ka rakonte tankou gè ant tribi, moun k ap toufe vèv, moun k ap touye timoun piti, moun ki kanibal epi moun yo pa t konn vle koute mesaj yo t ap preche a. Mary ak John, premye pitit gason l lan, te tonbe malad e yo te prèske mouri. Nan ane 1843, men sa Thomas te ekri: “Kè m te sere anpil [...]. Mwen te prèske pèdi espwa.” Malgre sa, Mary avè l te pèsevere, yo te jwenn fòs grasa lafwa yo te genyen nan Jewova, Bondye yo a.
Nan moman sa a, Thomas te pwofite byen sèvi ak konesans li genyen kòm bòs chapant pou l konstwi premye kay ki gen stil ewopeyen nan peyi Fiji. Kay sa a te gen yon etaj ki ayere ak plizyè lòt bagay modèn ladan l ki te vrèman eveye kiryozite Fijyen ki t ap viv nan zòn nan. Jis anvan kay la fini, Mary fè Thomas Whitton3 Williams, dezyèm pitit gason l lan, ki se zansèt mwen.
Nan ane 1843, Thomas ki te pi gran an te bay èd li pou yo tradui Evanjil Jan an nan lang fijyen, yon travay li te twouve ki difisil anpilc. Sepandan, li te yon antwopològ ki te gen don pou l byen obsève. Li te veye pou l ekri rechèch li yo nan yon liv li te ekri ki rele Fiji ansanm ak Fijyen yo, (1858) [anglè], yon liv klasik ki rakonte lavi Fijyen yo t ap mennen nan 19yèm syèk la.
Apre 13 ane Thomas te fè ap travay di nan peyi Fiji, finalman, li te vin gen pwoblèm sante, e li te deplase al viv nan peyi Ostrali ak tout fanmi l. Apre yon bèl karyè byen long antanke yon manm klèje, Thomas mouri nan ane 1891 nan vil Ballarat ki nan Victoria.
YO JWENN “LÒ” NAN LWÈS
Nan ane 1883, Thomas Whitton Williams ansanm ak madanm li Phoebe4 te deplase ak fanmi yo ki te jèn pou y al viv nan vil Perth ki nan lwès Ostrali. Arthur Bakewell5 Williams, ki se dezyèm pitit li e ki se pwochen zansèt mwen, te gen nevan lè sa a.
Lè Arthur te gen 22 an, li t al chèche fòtin li nan Kalgoorlie, yon vil ki te an devlopman e ki te gen min lò ladan l ki nan yon distans anviwon 600 kilomèt nan lès vil Perth. Nan vil sa a, li te li kèk piblikasyon Etidyan Labib yo, jan yo te rele Temwen Jewova yo lè sa a, te pibliye. Anplis de sa, li te fè yon abònman ak Toudegad Siyon an. Arthur te renmen sa l te li yo, li te kòmanse pataje nouvo konesans li vin genyen an ak lòt moun e li te konn òganize reyinyon pou moun etidye Labib. Se konsa aktivite modèn Temwen Jewova yo te kòmanse nan lwès peyi Ostrali.
Arthur te pale ak fanmi l tou sou sa li t ap aprann yo. Thomas Whitton, papa li, te dakò pou Arthur asosye l ak Etidyan Labib yo, men Thomas Whitton mouri yon ti tan apre sa. Phoebe, manman Arthur, ansanm ak Violet ak Mary, ki se sè Arthur, te vin Etidyan Labib tou. Violet te vin yon evanjelizatè aplentan oswa yon pyonye. Arthur te di Violet se te “pi bon pyonye, pyonye ki te pi zele e ki te travay pi di nan lwès peyi Ostrali”. Petèt Arthur te gen prejije, men egzanp Violet te bay antanke yon pyonye ki zele te gen gwo enfliyans sou pwochen jenerasyon Williams nan.
Rive yon lè, Arthur te marye e li t al viv nan Donnybrook, yon vil ki nan lwès Ostrali kote moun yo konn kiltive fwi. Nan vil sa a, moun yo te rele Arthur “Vye moun fou pou 1914!” poutèt zèl li te genyen pou l pwoklame pwofesi biblik ki atire atansyon moun sou ane sa ad. Yo te sispann fawouche l lè Premye Gè mondyal la te eklate. Arthur te toujou bay kliyan yon magazen li te genyen temwayaj e li te konn ekspoze piblikasyon biblik yo nan vitrin magazen an pou tout moun ka byen wè yo. Mete sou sa, li te mete yon pano nan vitrin nan ki fè konnen nenpòt moun ki ka pwouve doktrin Trinite a biblik l ap peye moun sa a 100 liv ostralyen. Arthur te rejte doktrin sa a Bib la pa anseye a yon fason ki fèm. Pa t janm gen moun ki te rive pran lajan sa a.
Se lakay Williams yo, nan vil Donnybrook, Etidyan Labib yo te konn etidye Labib an gwoup e se la yo te konn fè reyinyon kongregasyon an. Annapre, Arthur te konstwi yon Sal Wayòm oswa yon kote yo fè reyinyon, nan vil la, e se youn nan premye Sal Wayòm ki te genyen nan lwès Ostrali. Menm lè li te gen plis pase 70 an, li te konn met yon kostim ak yon kravat sou li, li monte sou yon cheval ki aje li te genyen ki rele Doll e li te konn al preche byen lwen toupatou nan distri Donnybrook la.
Pitit Arthur yo te vrèman apresye egzanp papa yo te ba yo antanke yon moun ki kalm e ki rezève, men ki zele tou. Florence6 youn nan pitit fi l yo te sèvi kòm misyonè nan peyi End. Pitit gason Arthur yo, sètadi Arthur Lindsay7 ak Thomas, menm jan ak papa yo, yo te sèvi kòm ansyen pandan lontan nan kongregasyon an.
PÒM LADY WILLIAMS YO DOUS
Arthur Lindsay Williams se papa granpè m, e moun te konnen l kòm yon moun ki gen bon tanperaman e yo te renmen l poutèt sa. Li te toujou gen tan pou moun e li te konn trete yo avèk respè. Mete sou sa, li te konn chanpyon nan yon spò kote moun yo sèvi ak yon rach pou yo koupe bwa. Pandan 12 ane, li te chanpyon nan 18 chanpyona rejyonal yo te òganize nan spò sa a.
Sepandan, Arthur te yon ti jan enpresyone lè Ronald 8 yon pitit gason l ki te gen dezan (granpè mwen), te pran yon rach e li te koupe yon ti pye pòm ki bò kay kote fanmi nou te abite a. Avèk anpil swen, manman Ronald te bande pyebwa a, e finalman, pyebwa a te bay pòm ki te dous yon fason remakab. Yo te rele pòm yo Lady Williams, se nan nouvo varyete pòm sa a pòm yo rele Cripps Pink lan soti, se youn nan varyete pòm ki pi popilè nan monn nan.
Annapre, Ronald oubyen granpa, jan mwen te konn rele l la, te kòmanse gen objektif ki pi enpòtan. Li menm ak granma te sèvi pandan plizyè ane antanke volontè nan plizyè pwojè konstriksyon Temwen yo te reyalize nan peyi Ostrali ak nan zile Salomon. Kounye a granpa prèske gen 80 an, li toujou ap sèvi antanke ansyen nan kongregasyon an epi li bay èd li nan konstriksyon ak renovasyon Sal Wayòm ki nan lwès peyi Ostrali.
MWEN ONORE ERITAJ MWEN AN
Pou paran m yo, sètadi Geoffrey9 ak Janice10 Williams onore eritaj fanmi nou an, yo te travay di pou yo leve Katharine11, sè m nan, avè m12 yon fason pou nou bay prensip biblik yo anpil valè. Lè m te gen 13 an, mwen te devlope pwòp relasyon m ak Jewova. Pandan m t ap asiste yon asanble Temwen yo te òganize, m te tande yon manm Kolèj santral Temwen Jewova yo, John E. Barr di jèn ki te nan oditwa a pawòl ankourajan sa yo: “Pinga nou gaspiye bagay ki pi presye nou genyen an, sètadi posiblite nou genyen pou n konnen Jewova e pou n renmen li.” Nan aswè, mwen te vwe lavi m bay Jewova. Dezan apre, mwen te kòmanse nan sèvis pyonye a.
Jodi a, mwen pran plezi preche aplentan ak madanm mwen Chloe, nan Tom Price, yon vil andeyò ki gen yon min ki nan nòdwès nan pati lwès peyi Ostrali. Nou travay amitan pou nou pran swen tèt nou. Paran m yo ak Katharine, sè m nan, ansanm ak Andrew, mari li, ap sèvi kòm pyonye nan Port Hedland, ki nan yon distans anviwon 420 kilomèt nan nò. Papa m avè m ap sèvi kòm ansyen nan kongregasyon an tou.
Sa gen sèt jenerasyon, Thomas Williams, zansèt mwen, te detèmine pou l sèvi Jewova Bondye nou an. Lafwa fanmi m yo te genyen ak travay yo te reyalize nan sèvis Bondye a se yon eritaj yo transmèt mwen. M santi mwen vrèman beni paske mwen gen yon eritaj espirityèl ki rich konsa.
a Nimewo yo koresponn ak moun ki nan foto ki pi ba a.
b Lontan yo te rele l zile Lakemba, li twouve l nan Fiji nan lès gwoup zile yo rele Lau a.
c John Hunt ki se yon misyonè te tradui pifò nan liv ki nan Nouvo Testaman an nan lang fijyen, yo te pibliye l nan ane 1847. Tradiksyon sa a remakab paske l itilize non Bondye “Jiova” nan Mak 12:36, Lik 20:42 ak nan Travay 2:34.
d Gade apendis ki gen tit “1914: yon ane ki gen anpil enpòtans nan pwofesi biblik yo” ki nan liv Ki sa Labib anseye toutbonvre? a. Se Temwen Jewova ki pibliye l e li disponib sou sit Entènèt www.jw.org/ht a.