Referans pou Pwogram reyinyon Lavi nou ak travay nou fè a
1-7 ME
TREZÒ KI NAN PAWÒL BONDYE A | JEREMI 32-34
“Yon siy ki montre Izrayelit yo t ap tounen nan peyi yo”
it-1-F 116 § 1
Anatòt
Jeremi te moun Anatòt, men moun nan pèp la te konsidere l tankou yon ‘pwofèt ki pa merite respè’. Yo te menase lavi l paske l t ap pataje mesaj verite Jewova a (Jr 1:1; 11:21-23; 29:27). Kòm rezilta, Jewova te anonse li t ap fè malè tonbe sou vil la, e sa te rive egzakteman lè Babilòn te okipe tèritwa a (Jr 11:21-23). Anvan Jerizalèm te tonbe, Jeremi te itilize dwa legal li genyen pou l achte teren kouzen l lan nan Anatòt kòm yon siy ki t ap montre yo t ap tounen nan peyi yo (Jr 32:7-9). Nan premye gwoup moun ki te retounen nan peyi a avèk Zowobabèl, te gen 128 gason ki te soti Anatòt; e Anatòt te youn nan vil ki te vin gen moun ladan l ankò, se konsa pwofesi Jeremi an te akonpli. — Esd 2:23; Ne 7:27; 11:32.
w07-F 15/3 11 § 3
Pwen enteresan ki nan liv Jeremi an
32:10-15 — Poukisa yo te fè de papye tè pou acha menm teren an? Papye ki te ouvri a te itil pou yo verifye. Papye ki te fèmen an te sèvi kòm referans pou kore sa ki te ekri nan sa ki te ouvri a. Jeremi kite yon bèl egzanp pou nou lefètke li te suiv tout demach lalwa te mande yo menm lè se nan men fanmi l oubyen kwayan parèy li li t ap fè acha a.
jr-F 152 § 22-23
“Èske se pa paske li te konnen m ki fè l te konn aji konsa?”
Lè yon moun blese w ak vye pawòl oswa move konduit li genyen, èske w ap imite Jewova? Lè Bondye t ap pale ak Juif nan tan lontan yo, li te di Juif li padone yo “pap koupab devan [l]”. (Li Jeremi 33:8.) Li gen kapasite pou l pirifye, oubyen netwaye, nan sans li voye peche moun ki repanti yo dèyè do l, toutpandan l bay moun sa yo posiblite pou yo kontinye sèvi l. Lè Bondye padone nou, sa pa vle di nou vin pafè, oswa san peche. Men, gen yon bagay nou ka aprann sou fason Bondye fè lèzòm vin pa koupab ankò. Nou dwe fè efò pou nou mete peche lòt moun fè oswa mal yo fè n dèyè do n, sa vle di nou dwe fè efò pou n pi byen konsidere moun sa yo nan kè n. Ki jan nou ka fè sa?
Imajine yon moun ta ba w yon po oubyen yon veso ki gen anpil valè kòm kado. Si po a ta vin sal oubyen l ta gen tach sou li, èske premye reflèks ou se t ap jete l? Pa ditou. Siman ou t ap fè yon jan pou w netwaye l ak anpil prekosyon, ou t ap retire nenpòt tach oswa salte ki sou li. Ou vle l rete bèl, pou l klere lè l nan solèy. Menm jan an tou, ou ka fè anpil efò pou w retire lahèn ou gen nan kè w pou yon frè oswa yon sè ki te fè w yon bagay ki mal e w ka fè anpil efò tou pou w pa santi w jennen ak li. Goumen kont tandans pou w ret ap reflechi sou pawòl oswa sou bagay mal yo te fè w. Toutpandan w ap fè efò pou w bliye sa, w ap ka vin gen pi bon panse nan kè w pou moun ou padone a. Lefètke kè w pa gen vye santiman ou te gen kont li yo ankò, l ap pi fasil pou w rejwenn amitye ou te pèdi a.
Fouye pou n ka jwenn trezò espirityèl
jr-F 173 § 10
Ou ka jwenn byenfè grasa nouvo alyans lan
Jeremi te di Mesi a, Sila a ki t ap vini an, se “boujon” David. Li te gen bonjan rezon pou l di sa. Lè Jeremi t ap sèvi antanke pwofèt, yo te koupe liy fanmi David la. Toutfwa, chouk pyebwa a pa t mouri nèt. Rive yon lè, Jezi te soti nan fanmi wa David e yo te rele l “Se Jewova ki fè nou jis”, sa ki montre jan Bondye bay jistis anpil enpòtans. (Li Jeremi 23:5, 6.) Jewova te pèmèt sèl Pitit Gason li te fè a soufri epi mouri sou tè a. Epi, Jewova te ka itilize valè sakrifis lanmò “boujon” David la avèk jistis kòm baz pou limanite jwenn padon (Jer. 33:15). Sa te vin bay kèk moun posiblite pou “Bondye deklare yo jis” e pou l chwazi yo pa mwayen lespri sen pou y al viv nan syèl la, konsa yo vin fè pati nouvo alyans lan. Lefètke Bondye toujou vle fè sa ki dwat, gen lòt moun ki pa fè pati alyans lan dirèkteman ki jwenn byenfè grasa li tou, jan nou pral wè sa. — Wom. 5:18.
w07-F 15/3 11 § 4
Pwen enteresan ki nan liv Jeremi an
33:23, 24 — Kiyès “de fanmi” yo pale de yo nan vèsè sa yo ye? Youn ladan yo se fanmi wa ki soti nan liy fanmi wa David la, e lòt la se fanmi prèt ki desandan Arawon yo. Lè yo te detwi Jerizalèm ak tanp Jewova a, se te kòmsi Jewova pa t ap gen yon wayòm sou tè a ankò, ni adorasyon l lan pa t ap retabli.
8-14 ME
TREZÒ KI NAN PAWÒL BONDYE A | JEREMI 35-38
“Ebèdmelèk se yon egzanp moun ki gen kouraj e ki gen bonte”
it-2-F 1119 § 4
Sedesyas
Yon bagay ki montre Sedesyas te yon wa ki te fèb, se lè prens yo te mande pou yo touye Jeremi swadizan paske l t ap fè moun yo pèdi fòs lè yo te anvayi yo a. Men sa Sedesyas te reponn yo: “Gade! Li nan men nou, paske, wa a pa ka fè anyen pou l anpeche nou fè sa n vle a.” Toutfwa, apre sa, Sedesyas te aksepte demann Ebèdmelèk te fè a pou l sove Jeremi e l te mande l pou l pran 30 gason avèk li pou ede l. Apre sa, Sedesyas te pale ak Jeremi ankò an sekrè. Li te bay pwofèt la asirans li pa t ap ni touye l ni lage l nan men moun ki t ap chèche touye l yo. Men, Sedesyas te pè menas Juif ki te anba kontwòl moun Kalde yo, e se sa k fè li pa t koute avètisman Bondye te bay Jeremi lè l te di l pou l te di moun yo soumèt devan prens Babilòn yo. Pou montre jan l te pè, wa Sedesyas te mande Jeremi pou l pa pale sa yo te pale ansanm nan ak okenn nan prens yo. — Jr 38:1-28.
w12-F 1/5 31 § 2-3
Jewova se Sila a ki rekonpanse tout moun k ap sèvi l yo
Kiyès Ebèdmelèk te ye? Sandout li te yon fonksyonè nan palè wa Sedesyas la nan Jida. Ebèdmelèk te viv nan menm epòk ak Jeremi. Se Jeremi Jewova te voye pou avèti Jida ki pa t fidèl pou fè l konnen li t apral detwi l. Aktout Ebèdmelèk te antoure ak prens ki pa t menm kwè nan Bondye, li te gen lakrentif pou Bondye e li te gen yon gwo respè pou Jeremi. Ebèdmelèk te gen yon seri bèl kalite Bondye genyen, e li te demontre kalite sa yo lè yon seri prens mechan te akize Jeremi kòmkwa li t ap fè rebelyon, e yo te lage Jeremi nan yon sitèn pou l mouri (Jeremi 38:4-6). Ki sa Ebèdmelèk te fè?
Ebèdmelèk te aji avèk kouraj e avèk kran, san l pa t pè reyaksyon prens yo t ap genyen. Li te pale ak Sedesyas devan tout moun pou l te denonse move bagay yo te fè Jeremi an. E petèt menm li te lonje dwèt sou prens yo lè l t ap di wa a: “Sa mesye sa yo fè pwofèt Jeremi an se mechanste!” (Jeremi 38:9). Ebèdmelèk te reyisi, e dapre otorizasyon wa a te ba li, li te pran 30 gason pou l al sove Jeremi.
w12-F 1/5 31 § 4
Jewova se Sila a ki rekonpanse tout moun k ap sèvi l yo
Ebèdmelèk te demontre yon lòt kalite ankò: bonte. Li te pran “kèk vye tòchon ak kèk vye moso twal epi apre sa yo [te] file yo desann ak kòd bay Jeremi nan sitèn nan”. Poukisa l te pran tòchon ak moso twal? Li te fè sa yon fason pou kòd la pa t kòche anba bra Jeremi pou l te ka pi fasil pou yo rale l sot nan sitèn nan ki te plen labou. — Jeremi 38:11-13.
Fouye pou n ka jwenn trezò espirityèl
it-2-F 758
Desandan Rekab yo
Jewova te kontan wè jan yo te demontre yo obeyisan e yo gen respè. Kontrèman ak jan moun Jida yo t ap dezobeyi Kreyatè yo a, yo menm yo te obeyi yon zansèt yo fidèlman (Jeremi 35:12-16). Se sa k fè Bondye te fè desandan Rekab yo bèl pwomès sa a: “Pap janm pa gen yon desandan Jewonadab, pitit gason Rekab la, pou kanpe devan m pou sèvi m.” — Jr 35:19.
w98-F 15/1 18 § 16-17
Ann kontinye mache ak Bondye
Avèk amou, Jewova fè nou konnen n ap jwenn soulajman anba dominasyon Wayòm Mesi a (Sòm 72:1-4, 16; Ezayi 25:7, 8). Li ban nou konsèy sou fason pou lespri n ret fikse sou bagay ki pi enpòtan yo yon fason pou l ede nou fè fas ak presyon nou jwenn nan lavi a jodi a (Matye 4:4; 6:25-34). Istwa nou jwenn nan Bib la sou fason Jewova te konn ede sèvitè l yo nan tan lontan fè nou gen asirans (Jeremi 37:21; Jak 5:11). Jewova ban nou fòs lè l fè nou konnen lanmou li gen pou sèvitè fidèl li yo pap janm chanje kèlkeswa malè ki frape yo (Women 8:35-39). Men sa li di tout moun ki met konfyans yo nan li: “Mwen pap janm kite w, e mwen pap janm abandone w.” — Ebre 13:5.
Lefètke vrè kretyen yo konn sa, yo kontinye mache ak Bondye olye pou yo ta pran menm wout ak moun nan monn nan. Anpil moun ki pòv panse lè yo pran bagay yon moun ki gen plis mwayen pase yo pou yo ka bay fanmi yo manje se pa vòlè sa ye. Men moun ki mache selon lafwa yo pa wè bagay yo konsa. Se yon bagay ki enpòtan anpil pou yo pou Jewova aksepte yo e yo gen konfyans l ap rekonpanse yo paske yo montre yo onèt (Pwovèb 30:8, 9; 1 Korentyen 10:13; Ebre 13:18). Gen yon vèv nan peyi End ki rann li kont lè l dispoze travay e l fè lespri l travay pou l jwenn solisyon pwoblèm yo, sa ede l jere difikilte l jwenn. Olye pou l chita ap plenyen sou sitiyasyon l nan lavi a, li te vin konprann si l met Wayòm Bondye a an premye, Jewova t ap beni efò l ap fè e li menm ak pitit gason l lan t ap jwenn sa yo bezwen pou yo viv (Matye 6:33, 34). Plizyè milye moun sou tout tè a montre Jewova se refij yo e yo ka konte sou li lè y ap fè fas ak difikilte (Sòm 91:2). Èske se menm bagay la pou ou tou?
w95-F 1/8 5 § 6-7
Gen yon bèl avni k ap tann nou
Apre sa, lè wa Babilòn nan te okipe vil Jerizalèm ki te aposta a, men sa Bib la di sou fason pèp la t ap viv: “Se ak kè sere moun yo [te] pral peze kantite pen y ap manje.” (Ezekyèl 4:16). Sitiyasyon an te tèlman malouk sa te fè kèk manman te menm manje pwòp pitit yo (Lamantasyon 2:20). Epoutan, menm pandan Jeremi te nan prizon paske l t ap preche, Jewova te aji an favè l e “yo te konn [bay Jeremi] yon pen won ki sot nan ri boulanje yo jiskaske tout pen ki gen nan vil la te fini”. — Jeremi 37:21.
Èske Jewova te bliye Jeremi lè te vin manke pen nan vil la? Sanble non. Paske lè Babilónyen yo te pran vil la annapre, yo te ‘ba l yon kado ak kèk pwovizyon, epi yo te kite l ale’. — Jeremi 40:5, 6; gade Sòm 37:25 tou.
15-21 ME
TREZÒ KI NAN PAWÒL BONDYE A | JEREMI 39-43
“Jewova ap bay chak moun sa yo merite selon aksyon yo”
it-2-F 1119 § 5
Sedesyas
Jerizalèm tonbe. Finalman (ane 607 anv. e. n.), “nan 11yèm ane rèy Sedesyas la, nan katriyèm mwa a, nan nevyèm jou nan mwa a”, yo te kraze yon pati nan miray vil Jerizalèm nan. Pandan l nan nuit, Sedesyas ak sòlda yo te chèche sove. Yo te pran Sedesyas nan Dezè Jeriko a, e yo te mennen l bay Nebikadneza nan Ribla. Yo te touye pitit gason Sedesyas yo devan je l. E kòm Sedesyas te gen 32 an lè sa a, siman pitit gason l yo dwe pa t gen anpil laj. Apre l fin wè yo touye pitit gason l yo, yo te pete je l, yo te mare l ak chenn an kuiv e yo te mennen l Babilòn, e se la li te mouri nan prizon. — 2Wa 25:2-7; Jr 39:2-7; 44:30; 52:6-11; konpare ak Jr 24:8-10; Eze 12:11-16; 21:25-27.
w12-F 1/5 31 § 5
Jewova se Sila a ki rekonpanse tout moun k ap sèvi l yo
Jewova te wè sa Ebèdmelèk te fè a. Èske l te apresye sa? Pa mwayen Jeremi, Bondye te fè l konnen Jida t apral detwi. Epi, gen yon biblis ki fè konnen Bondye te “asire [Ebèdmelèk] senk fwa li t ap sove” l. Jewova te di: “M ap sove w [...] Yo pap lage w nan men moun [...] M ap fè w chape san mank. Ou pap mouri anba kout epe [...] Ou pap pèdi lavi w.” Poukisa Jewova te pwomèt li t ap sove Ebèdmelèk? Men sa Jewova te di l: “Paske, ou te fè m konfyans.” (Jeremi 39:16-18). Jewova te konnen se pa t sèlman paske Ebèdmelèk te enkyete l pou Jeremi ki fè li te sove l, men li te fè sa tou paske l te gen konfyans nan Bondye e l te gen lafwa nan li.
it-2-F 387
Nebouzaradan
Nebikadneza te bay Nebouzaradan lòd pou l libere Jeremi e pou l byen pale avè l. Li te dwe kite l chwazi sa l t ap fè, li te dwe veye sou li epi ba l manje tou. Nebouzaradan te pòtpawòl wa Babilòn nan lè wa a te mete Gedalya alatèt moun ki te rete Jerizalèm yo (2Wa 25:22; Jr 39:11-14; 40:1-7; 41:10). Anviwon senkan apre sa, nan ane 602 anvan epòk nou an, Nebouzaradan te mennen lòt Juif ankò ann egzil, sanble se te Juif ki te sove al nan tèritwa ozalantou yo. — Jr 52:30.
Fouye pou n ka jwenn trezò espirityèl
it-1-F 471 § 1
Dat yon seri evènman te rive
Yo te ansèkle Jerizalèm nan 9yèm ane rèy Sedesyas la (609 anv. e. n.), e finalman, vil la te tonbe nan 11yèm ane rèy wa a (607 anv. e. n.), sa ki te koresponn a 19yèm ane rèy Nebidkaneza a (lè nou kòmanse konte apati de lè li te kòmanse dirije a nan ane 625 anv. e. n.) (2Wa 25:1-8). Nan senkyèm mwa ane sa a (mwa Ab, ki te kòmanse nan mitan jiyè pou l fini nan mitan out), yo te boule vil la, yo te kraze miray yo e yo te mennen pèp la ann egzil. Sepandan, “yo te kite kèk nan moun ki te pi pòv yo”, e se konsa sa te kontinye pou jiskaske yo te touye Gedalya, moun Nebikadneza te mete pou dirije a, e lè sa te rive, moun pòv yo te sove al ann Ejip, konsa Jida te vin pa gen moun ladan l ditou (2Wa 25:9-12, 22-26). Sa te fèt nan mwa Etanim, setyèm mwa a (oubyen Tichri, ki te kòmanse nan mitan septanm pou l fini nan mitan oktòb). Konsa, 70 ane kote vil la t ap ret abandone yo dwe te kòmanse apeprè nan dat 1ye oktòb nan ane 607 anvan epòk nou an, e yo te fini nan ane 537 anvan epòk nou an. Nan setyèm mwa nan menm ane sa a, premye Juif ki te tounen yo te gentan rive nan vil Jida a, sa vle di 70 an apre moun yo te kite peyi a vid nèt. — 2Kw 36:21-23; Esd 3:1.
22-28 ME
TREZÒ KI NAN PAWÒL BONDYE A | JEREMI 44-48
“Sispann ‘chèche gwo bagay pou tèt ou’”
jr-F 104-105 § 4-6
Sispann “chèche gwo bagay pou tèt ou”
Ki sa Bawouk dwe t ap chèche? Petèt se te gwo non ak prestij. Aktout Bawouk te konn sèvi Jeremi antanke sekretè, sanble se pa t sekretè pèsonèl Jeremi li te ye sèlman. Jeremi 36:32 pale de Bawouk antanke “sekretè a”. Rechèch akeyològ yo fè montre li te okipe yon gwo pozisyon antanke fonksyonè nan lakou wa a. Anfèt, yo itilize menm tit la pou “Elichama, sekretè a”, yon moun yo te site pami prens Jida yo. Sa ede n konprann Bawouk li menm tou te ka ale nan “biwo sekretè a” nan “kay wa a” piske l te gen menm tit ak Elichama (Jr 36:11, 12, 14). Bawouk dwe te yon fonksyonè enstwi ki t ap travay nan palè wa a. Seraya, frè l la, te responsab bagay wa Sedesyas te genyen yo e li te akonpaye wa a nan yon misyon enpòtan l te genyen Babilòn. (Li Jeremi 51:59.) Antanke moun ki te responsab bagay wa a, Seraya te responsab manje ak lojman lè wa a t ap deplase, anfèt, li te nan yon gwo pozisyon.
Nou ka konprann Bawouk ki te nan yon gwo pozisyon konsa te ka bouke tande pakèt kondanasyon yo t ap fè kont Jida yo, youn apre lòt. An reyalite, li te ka pèdi plas li ak travay li paske l t ap soutni pwofèt Jewova a. Men lè w reflechi sou pawòl Jewova yo ki di li t apral detwi sa l te bati a, jan nou li sa nan Jeremi 45:4, “gwo bagay” Bawouk te gen nan lespri l, tankou vin gen plis onè nan palè wa a oubyen vin gen plis byen materyèl, pa t ap itil li anyen. Si Bawouk t ap chèche vin gen gwo pozisyon nan sistèm Juif la, yon sistèm Bondye te kondane nan epòk sa a, Bondye te gen rezon avèti l kont move chemen li t ap pran an.
Epitou, bagay materyèl dwe te fè pati “gwo bagay” Bawouk t ap chèche yo. Nasyon ki te antoure Jida yo te konte anpil sou sa yo te posede ak richès yo. Mowab te kwè nan ‘travay ak trezò’ li te genyen yo. Amon te fè menm jan an. Pa mwayen Jeremi, Jewova te fè konnen Babilòn “gen anpil trezò”. (Jer. 48:1, 7; 49:1, 4; 51:1, 13.) An reyalite, Bondye te kondane nasyon sa yo.
jr-F 103 § 2
Sispann “chèche gwo bagay pou tèt ou”
Men sa Bawouk te di: “Ala traka pou mwen. Paske, Jewova ajoute lapenn sou doulè m! Mwen bouke plenn.” Siman sa konn rive w ou fè konnen jan w bouke, e se gendwa nan fason w pale oubyen nan sa w ap di nan kè w. Kèlkeswa fason Bawouk te fè sa, Jewova te tande l. Sila a ki egzamine kè a te konnen ki sa k te lakòz pwoblèm Bawouk la, e pa mwayen Jeremi, avèk tandrès, Bondye te korije fason Bawouk wè bagay yo. (Li Jeremi 45:1-5.) Ou ka ap mande tèt ou poukisa Bawouk te santi l konsa? Èske se responsablite li te genyen yo oubyen petèt se nan sitiyasyon li te ye lè l t ap ranpli responsablite sa yo ki te ba l pwoblèm? Sa l te di yo te vrèman sot nan kè l. Sandout, Bawouk t ap “chèche gwo bagay”. Ki sa yo te ye? Ki sa Jewova te asire l li t ap jwenn si l te aksepte konsèy ak direksyon Jewova te ba li yo? E ki sa n ka aprann nan eksperyans Bawouk la?
Fouye pou n ka jwenn trezò espirityèl
it-2-F 91-92
Kemòch
Lè pwofèt Jeremi te anonse malè ki t ap rive Mowab la, li te di dye prensipal pèp sa a ansanm ak prens ak prèt li yo t apral ann egzil. Moun Mowab yo t ap wont pou yo wè jan dye yo a pa ka fè anyen pou yo, menm jan Izrayelit nan wayòm dis tribi a te vin wont pou Betèl, siman akoz rapò l te gen ak adorasyon ti bèf la. — Jr 48:7, 13, 46.
it-2-F 305 § 3
Mowab
Moun pa ka di pwofesi konsènan Mowab yo pa t reyalize vre. Sa gen plizyè syèk depi moun Mowab yo sispann egziste antanke pèp (Jr 48:42). Jodi a, nan zòn kote ki te gen vil Mowab yo tankou Nebo, Esbon, Awoyè, Bètgamoul ak Baalmeyon, se dekonm sèlman ki ladan yo. Gen anpil lòt zòn ankò moun pa menm konnen jodi a.
29 ME – 4 JEN
TREZÒ KI NAN PAWÒL BONDYE A | JEREMI 49-50
“Jewova beni moun ki gen imilite, men li pini moun ki awogan”
it-1-F 52
Ènmi
Lè pèp Jewova a pa t montre l fidèl avè l, Jewova te konn pèmèt ènmi yo ranpòte laviktwa sou yo epi pran sa yo posede (Sm 89:42; Lm 1:5, 7, 10, 17; 2:17; 4:12). Men, ènmi yo te konn mal konprann viktwa yo te ranpòte yo, paske yo t ap louwe tèt yo ak dye yo, e yo pa t panse yo t ap gen pou yo rann kont pou sa yo t ap fè pèp Jewova a (Dt 32:27; Jr 50:7). Se sa k fè, Jewova te vin oblije rabese ògèy ènmi sa yo ki t ap fè elòj pou tèt yo (Eza 1:24; 26:11; 59:18; Na 1:2), e li te fè sa akoz non l ki sen. — Eza 64:2; Eze 36:21-24.
jr-F 161 § 15
“Jewova te fè sa l te gen nan tèt li”
Jeremi te pwofetize tou kont Babilòn ki te venk Ejip. Yon syèk anvan sa te rive, Jeremi te di egzakteman fason Babilòn t apral tonbe. Ki jan? Pwofèt Bondye a te anonse dlo ki te antoure l e ki te pwoteje l yo t ap “seche”, e gason vanyan l yo pa t ap menm goumen (Jer. 50:38; 51:30). Pwofesi sa sa te reyalize lè moun Medi yo ak moun Pès yo te detounen Rivyè Efrat la, yo te travèse l, yo te antre nan vil la e yo te pran Babilyónyen yo daso. Nou ka remake pwofesi a te anonse tou vil sa a t ap vin tankou yon dezè (Jer. 50:39; 51:26). Jis jounen jodi a, kote vil Babilòn te ye a vid e sa pwouve pwofesi Jewova te bay la te rive vre.
w98-F 1/4 20 § 20
Yon liv Bondye ban nou
Ezayi pa t gentan wè vil Babilòn nan tounen yon kote moun pa t abite pandan l vivan. Men jan pwofesi a te anonse a, Babilòn te vin tounen “yon pil wòch”. (Jeremi 51:37.) Jan yon biblis ki te etidye lang ebre ki te rele Jewòm te fè konn sa (li te fèt nan katriyèm syèk epòk nou an), depi nan epòk li a Babilòn te yon kote “bèt sovaj tout kalite” t ap viv e jis jounen jodi a, li se yon kote moun pa abite. Kèlkeswa reparasyon yo ta fè sou sit Babilòn nan pou atire touris, se t ap pou twonpe vizitè yo. Sepandan, “non ak desandan” Babilòn yo disparèt pou toutan, jan Ezayi te anonse sa. — Ezayi 14:22.
Fouye pou n ka jwenn trezò espirityèl
it-1-F 100 § 2
Desandan Amon yo
Sanble apre Tiglatpilesè III ansanm ak moun ki te vin apre l sou pouvwa a te fin mennen moun ki te nan pati nò Izrayèl la kòm prizyonye (2Wa 15:29; 17:6), desandan Amon yo te vin okipe tribi Gad la, paske se yon tèritwa yo pa t reyisi pran nan men Jefte. (Konpare ak Sm 83:4-8.) Se sa k fè nan pwofesi Jewova te bay Jeremi anonse a, Jewova te kondane desandan Amon yo paske yo te pran eritaj desandan Gad yo e l te avèti yo peyi a t apral detwi ansanm ak Malkam, dye yo a (Jr 49:1-5). Men desandan Amon yo te al pi lwen lè yo te voye vòlè vin atake wayòm Jida a, pandan dènye ane wa Jewoyakim t ap dirije yo. — 2Wa 24:2, 3.
jr-F 163 § 18
“Jewova te fè sa l te gen nan tèt li”
Gen yon lòt pwofesi ki te akonpli nan premye syèk epòk nou an. Jewova te fè Jeremi konnen moun Edòm yo t apral soufri paske Babilòn t ap anvayi yo (Jer. 25:15-17, 21; 27:1-7). Men, sa Jewova te di yo te vle di plis pase sa. Edòm t ap vin menm jan ak Sodòm ak Gomò. Sa vle di moun pa t ap janm ret ladan l ankò, li t ap sispann egziste (Jer. 49:7-10, 17, 18). Se sa egzakteman ki te rive. Ki kote w panse moun ka jwenn non Edòm ak desandan Edòm yo jodi a? Èske w panse y ap jwenn yo sou kat jeyografi yo fè jodi a? Non. Se nan liv ansyen ak nan istwa ki nan Bib la nou jwenn yo oubyen sou kat jeyografi ki te gen nan epòk la. Flaviyis Jozèf rakonte yo te fòse moun Edòm yo aksepte relijyon jidayis la nan dezyèm syèk anvan epòk nou an. E nan ane 70 epòk nou an, moun Edòm yo te sispann egziste antanke pèp lè yo te detwi Jerizalèm.
ip-2-F 351 § 6
Jewova fè moun konnen gwo non li genyen an
Men, poukisa Jewova te sot goumen nan Edòm? Depi byen lontan, moun Edòm yo te ènmi pèp Bondye te fè alyans avè l la. Yo te kontinye ak rayisman ki te kòmanse ak Ezaou, zansèt yo a (Jenèz 25:24-34; Nonb 20:14-21). Moun Edòm yo te vin montre yo rayi Jida pi plis toujou sitou lè Babilòn t ap kraze Jerizalèm, lè sa a yo t ap ankouraje sòlda babilónyen yo (Sòm 137:7). Jewova te konsidere rayisman sa a yo te genyen an se te tankou yo te atake l pèsonèlman. Donk, nou pa sezi pou n wè li te deside sèvi ak epe l la pou l tire revanj sou Edòm! — Ezayi 34:5-15; Jeremi 49:7-22.