Աստծու տեսակետը պատերազմների վերաբերյալ վաղ անցյալում

Այն փաստը, որ Աստված ինքը պատերազմեց եգիպտացիների դեմ, ցույց է տալիս, որ նա ոչ բոլոր պատերազմներին է դեմ։ Եղել են նաև դեպքեր, որ նա իր ժողովրդին՝ Իսրայելին է իրավասություն տվել պատերազմ մղելու։ Օրինակ՝ նա պատվիրեց իսրայելացիներին պատերազմել քանանացիների դեմ, որոնք ծայրաստիճան դաժան ու ապականված էին (2 Օրենք 9։5; 20։17, 18)։ Աստված նաև կարգադրեց Իսրայելի Դավիթ թագավորին, որ նա կռվի իր ժողովրդին հարստահարող փղշտացիների դեմ։ Նա նույնիսկ Դավթին սովորեցրեց, թե ինչ մարտավարություն ընտրի, որ հաղթանակ տանի (2 Սամուել 5։17–25)։

Աստվածաշնչյան այս արձանագրությունները ցույց են տալիս, որ երբ իսրայելացիները ենթարկվում էին ճնշումների և դաժան վերաբերմունքի, Աստված որոշում էր, որ պետք է պատերազմ մղվի իր ժողովրդի պաշտպանության և մաքուր երկրպագության պահպանման համար։ Սակայն նկատի առնենք, թե ինչ երեք առանձնահատկություններ ունեին այն պատերազմները, որոնց Աստված հավանություն էր տալիս։

1. ԱՍՏՎԱԾ ԷՐ ՈՐՈՇՈՒՄ՝ ՈՎ ՊԵՏՔ Է ՄԱՍՆԱԿՑԵՐ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻՆ։ Մի անգամ Աստված իսրայելացիներին ասաց. «Այս անգամ դուք չեք պատերազմելու»։ Ո՞րն էր պատճառը։ Աստված ինքն էր պատերազմելու նրանց համար (2 Տարեգրություն 20։17; 32։7, 8)։ Նա այդպես է վարվել բազմաթիվ անգամներ, ինչպես, օրինակ, հոդվածի սկզբում նշված դրվագում։ Սակայն եղել են դեպքեր, երբ Աստված պատվիրել է, որ իր ժողովուրդը՝ Իսրայելը, մղի այն պատերազմները, որոնց ինքը հավանություն է տվել, այսինքն՝ այն պատերազմները, որոնց նպատակը Ավետյաց երկիրը գրավելն ու պաշտպանելն էր (2 Օրենք 7։1, 2; Հեսու 10։40)։

2. ԱՍՏՎԱԾ ԷՐ ՈՐՈՇՈՒՄ՝ ԵՐԲ ՊԵՏՔ Է ՄՂՎԵՐ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ։ Աստծու ծառաները պետք է համբերությամբ սպասեին, մինչև որ գար չարության ու ճնշումների դեմ պայքարելու Աստծու նշանակած ժամանակը։ Մինչ այդ նրանք չպետք է իրենց իրավունք վերապահեին պատերազմ սկսելու։ Երբ նրանք չէին սպասում Աստծու առաջնորդությանը, կորցնում էին նրա հավանությունը։ Աստվածաշունչը ցույց է տալիս, որ երբ իսրայելացիները հանդգնում էին պատերազմել առանց Աստծու կարգադրության, հետևանքները հաճախ աղետալի էին լինում։a

3. 

   ԱՍՏԾՈՒՆ ՀԱՃՈՒՅՔ ՉԻ ՊԱՏՃԱՌՈՒՄ ՄԱՐԴԿԱՆՑ, ԱՅԴ ԹՎՈՒՄ ՆԱԵՎ ՉԱՐԱԳՈՐԾՆԵՐԻ ՄԱՀԸ։ Եհովա Աստված կյանքի Աղբյուրն է և մարդկության Արարիչը (Սաղմոս 36։9)։ Այդ պատճառով նա չի ցանկանում, որ մարդիկ մահանան։ Ցավոք, կան մարդիկ, ովքեր չար մտադրություններ ունեն և ուզում են ճնշել և նույնիսկ սպանել ուրիշներին (Սաղմոս 37։12, 14)։ Այդ չարագործություններին վերջ դնելու համար Աստված երբեմն թույլ է տվել, որ ամբարիշտ ու չար մարդկանց դեմ պատերազմ մղվի։ Բայցևայնպես, այն բոլոր տարիների ընթացքում, երբ Աստված թույլ է տվել իսրայելացիներին այդպիսի պատերազմներ մղել, նա «ողորմած» է եղել նրանց կեղեքիչների նկատմամբ և «չի շտապել բարկանալ» (Սաղմոս 86։15)։ Օրինակ՝ նա պատվիրել էր, որ նախքան իսրայելացիները կպատերազմեին որևէ քաղաքի դեմ, պետք է քաղաքի բնակիչներին «հայտնեին խաղաղության պայմանները», որպեսզի վերջիններս հնարավորություն ունենային փոփոխություններ անելու, ուղղվելու և խուսափելու պատերազմից (2 Օրենք 20։10–13)։ Այդպիսով Աստված ցույց է տվել, որ իրեն «ոչ թե ամբարշտի մահն է հաճույք պատճառում, այլ այն, որ ամբարիշտը հետ դառնա իր ճանապարհից ու ապրի» (Եզեկիել 33։11, 14–16)։b

Ինչպես տեսանք, վաղ անցյալում Աստված պատերազմը համարել է չարությանն ու կեղեքմանը վերջ դնելու օրինավոր և արդարացի միջոց։ Բայց ոչ թե մարդիկ, այլ Աստված էր որոշում, թե երբ պետք է մղվեր այդպիսի պատերազմ, և ով պետք է մասնակցեր դրան։ Բայց արդյո՞ք Աստված մեծ խանդավառությամբ և արյունարբու կերպով էր մղում այդ պատերազմները։ Ճիշտ հակառակը՝ նա ատում է բռնությունը (Սաղմոս 11։5)։ Իսկ պատերազմի վերաբերյալ Աստծու տեսակետը փոխվե՞ց առաջին դարում, երբ նրա Որդին՝ Հիսուս Քրիստոսը, սկսեց իր ծառայությունը։