Գլուխ 12

Մեծ բազմությունը ապրելու է երկնքո՞ւմ, թե՞ երկրի վրա

Ի ՏԱՐԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ քրիստոնեական աշխարհի կրոնների անդամների՝ Եհովայի վկաների մեծամասնությունը հույս ունի հավիտյան ապրել ոչ թե երկնքում, այլ երկրի վրա։ Ինչո՞ւ։

Միշտ չէ, որ այդպես է եղել։ Առաջին դարի քրիստոնյաները ակնկալում էին, որ ապագայում Հիսուս Քրիստոսի հետ իշխելու էին որպես երկնային թագավորներ (Մատթ. 11։12; Ղուկ. 22։28–30)։ Սակայն Հիսուսն ասել էր նրանց, որ Թագավորությունը ժառանգողները կազմելու էին մի «փոքր հոտ» (Ղուկ. 12։32)։ Ովքե՞ր էին լինելու նրանց թվում։ Քանի՞ հոգի էին լինելու։ Այդ մանրամասների մասին նրանք միայն հետագայում իմացան։

Մ.թ. 33-ի Պենտեկոստեին Հիսուսի առաջին հրեա աշակերտները օծվեցին սուրբ ոգով, որպեսզի դառնան Քրիստոսի ժառանգակիցները։ Մ.թ. 36-ին Աստծու ոգու առաջնորդությամբ պարզ դարձավ, որ անթլփատ այլազգիները նույնպես կարող են ստանալ այդ ժառանգությունը (Գործ. 15։7–9; Եփես. 3։5, 6)։ Դրանից միայն 60 տարի անց էր, որ Հովհաննես առաքյալը հայտնություն ստացավ, որից հստակ երևաց, որ միայն 144000 հոգի էր երկրից ընտրվելու Քրիստոսի հետ երկնային Թագավորության մեջ իշխելու համար (Հայտն. 7։4–8; 14։1–3)։

Հենց այդպիսի հույս են ունեցել Չարլզ Թեյզ Ռասելը և նրա ընկերակիցները, ինչպես նաև Եհովայի վկաների մեծ մասը մինչև 1930-ականների կեսերը։ Աստվածաշնչի ուսումնասիրությունից նրանք նաև գիտեին, որ սուրբ ոգով օծված անհատները ոչ միայն հետագայում Քրիստոսի հետ երկնքում ծառայելու էին որպես թագավորներ ու քահանաներ, այլև յուրահատուկ գործ էին կատարելու, քանի դեռ գտնվում էին երկրի վրա (1 Պետ. 1։3, 4; 2։9; Հայտն. 20։6)։ Իսկ ի՞նչ գործ։ Նրանք լավ գիտեին և հաճախ էին մեջբերում Եսայիա 61։1-ը, որտեղ ասվում է. «Գերիշխան Տեր Եհովայի ոգին ինձ վրա է, որովհետև Եհովան օծել է ինձ, որ հեզերին բարի լուր հայտնեմ»։

Ո՞րն էր քարոզելու նպատակը

Թեև Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները թվով քիչ էին, սակայն ամեն ջանք թափում էին, որ Աստծու և նրա նպատակների մասին ճշմարտությունը հայտնեն բոլորին։ Նրանք տպագրում և տարածում էին մեծ քանակությամբ գրականություն, որը բովանդակում է բարի լուր այն մասին, որ մարդիկ Քրիստոսի միջոցով փրկություն ստանալու հնարավորություն ունեն։ Բայց նրանք ամենևին նպատակ չունեին դավանափոխ անել նրանց, ում քարոզում էին։ Այդ դեպքում ինչո՞ւ էին քարոզում։ «Դիտարանի» 1889թ. հուլիսի համարում բացատրվում էր. «Մենք նրա [Եհովայի] ներկայացուցիչներն ենք երկրի վրա։ Աստծու փառավոր անունը պետք է արդարացվի նրա թշնամիների ու նրա մոլորված զավակներից շատերի առաջ։ Պետք է ամենուրեք հռչակվի նրա փառահեղ նպատակը, որպեսզի հստակ երևա տարբերությունը այդ նպատակի և այն բոլոր ծրագրերի միջև, որ մարդիկ փորձել են և փորձում են կազմել՝ հիմնվելով աշխարհի իմաստության վրա»։

Հատուկ ուշադրություն դարձվեց նրանց, ովքեր իրենց համարում էին Տիրոջ ծառաները, բայց նրանցից շատերը քրիստոնեական աշխարհի եկեղեցիների անդամ էին։ Ի՞նչ նպատակով էին քարոզում նրանց։ Ինչպես հաճախ ասում էր եղբայր Ռասելը, Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները նպատակ չունեին այդ մարդկանց դարձնել մեկ ուրիշ կազմակերպության անդամ, այլ ցանկանում էին օգնել նրանց ավելի մոտենալ Տիրոջը և լինել միակ ճշմարիտ եկեղեցու անդամ։ Սակայն Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները գիտեին, որ համաձայն Հայտնություն 18։4-ի՝ այդպիսի մարդիկ պետք է դուրս գային «Բաբելոնից», որը ինչպես նրանք հասկանում էին այն ժամանակ, քրիստոնեական աշխարհի եկեղեցիներն էին՝ իրենց ոչ սուրբգրային ուսմունքներով և աղանդավորական ուղղություններով։ «Դիտարանի» հենց առաջին թողարկման մեջ (1879, հուլիս) եղբայր Ռասելը գրեց. «Մենք հասկանում ենք, որ մեր ներկայիս քարոզչության նպատակն է՝ «մի ժողովուրդ հանել նրա անվան համար», այսինքն՝ այն Եկեղեցին, որը Քրիստոսի գալստյան ժամանակ կմիանա նրան և կկրի նրա անունը (Հայտն. 3։12)»։

Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները հասկանում էին, որ այն ժամանակ բոլոր ճշմարիտ քրիստոնյաները «կանչված» էին միայն մեկ հույսի համար։ Դա հրավեր էր Քրիստոսի հարսի անդամները դառնալու, որոնց թիվը լինելու էր ընդամենը 144000 (Եփես. 4։4; Հայտն. 14։1–5)։ Նրանք ջանում էին մղել Քրիստոսի քավիչ զոհի հանդեպ հավատ դրսևորող մարդկանց գնահատելու Աստծու «թանկագին ու մեծամեծ խոստումները»՝ անկախ այն բանից՝ նրանք որևէ եկեղեցու անդամ էին, թե ոչ (2 Պետ. 1։4; Եփես. 1։18)։ Նաև փորձում էին օգնել նրանց նախանձախնդրություն դրսևորել և համապատասխանել Թագավորության ժառանգներից բաղկացած փոքր հոտի անդամները լինելու պահանջներին։ Եղբայր Ռասելը և նրա ընկերակիցները ջանում էին հոգևորապես ամրապնդել բոլոր այդպիսի մարդկանց, որոնց նրանք համարում էին «հարազատ հավատի մեջ» (քանի որ նրանք հավատում են փրկանքին)։ Այդ նպատակով նրանք «Դիտարան» պարբերագրի և աստվածաշնչյան այլ հրատարակությունների միջոցով հոգևոր «կերակուր էին տալիս ճիշտ ժամանակին» (Գաղ. 6։10; Մատթ. 24։45, 46)։

Սակայն Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները տեսնում էին, որ շատերը, ովքեր իրենց համարում էին «նվիրված» (այսինքն՝ իրենց անձը ամբողջությամբ տվել էին Տիրոջը, ինչպես որ հասկանում էին նվիրման նշանակությունը), չէին շարունակում ապրել անձնուրաց կյանքով և Տիրոջ ծառայությունը իրենց կյանքում առաջին տեղում չէին դնում։ Սակայն, ինչպես նրանք մեկնաբանում էին, նվիրված քրիստոնյաները պատրաստակամորեն համաձայնվել էին հրաժարվել մարդկային կյանքից հանուն երկնային ժառանգության։ Նրանց համար այլևս հետդարձի ճանապարհ չկար։ Եվ եթե նրանք չստանային կյանք ոգեղեն ոլորտում, ապա նրանց սպասում էր երկրորդ մահը (Եբր. 6։4–6; 10։26–29)։ Բայց, այսպես կոչված, նվիրված քրիստոնյաներից շատերը, հեշտ ուղի ընտրելով, Տիրոջ հանդեպ նախանձախնդրություն չէին դրսևորում և խուսափում էին անձնուրաց կյանքից։ Այնուամենայնիվ, նրանք ակներևաբար չէին ժխտում փրկանքը և ընդհանուր առմամբ՝ մաքուր կյանքով էին ապրում։ Ի՞նչ էր սպասում այդպիսի մարդկանց։

Երկար տարիներ Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները կարծում էին, որ այդ մարդիկ Հայտնություն 7։9, 14 համարներում նկարագրված «մեծ բազմության» անդամներն են, որոնք գալիս են մեծ նեղությունից և կանգնում են Աստծու «գահի առջև» ու Գառան՝ Հիսուս Քրիստոսի առջև։ Նրանք մտածում էին, որ թեև այդ մարդիկ անձնուրաց կյանքով չէին ապրում, սակայն փորձություններ էին դիմագրավելու և ի վերջո մահանալու էին մեծ նեղության ժամանակ այն բանից հետո, երբ Քրիստոսի հարսի վերջին անդամները փառավորվեին։ Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները կարծում էին, որ եթե մեծ բազմության անդամները հավատարիմ մնային այդ ժամանակ, ապա երկնային կյանքի հարություն կառնեին, բայց ոչ թե թագավորներ լինելու համար, այլ որ կանգնեին գահի առջև։ Նրանք բացատրում էին, որ այդ անհատները երկրորդական դիրք էին զբաղեցնելու, քանի որ Տիրոջ հանդեպ նրանց սերը բավականաչափ ուժգին չէր եղել, և բավականաչափ նախանձախնդրություն չէին դրսևորել։ Ըստ նրանց՝ թեև այդ մարդիկ ծնվել էին Աստծու ոգուց, սակայն լրջորեն չէին վերաբերվել Աստծուն հնազանդվելուն՝ հավանաբար, շարունակելով հարել քրիստոնեական աշխարհի եկեղեցիներին։

Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները նաև մտածում էին, որ «հին ժամանակների արժանի մարդիկ», ովքեր Հազարամյակի ընթացքում երկրի վրա ծառայելու էին որպես իշխաններ, այդ ժամանակահատվածի վերջում միգուցե ինչ-որ կերպով ստանային երկնային կյանք (Սաղ. 45։16)։ Նրանք կարծում էին, որ այդպիսի հեռանկար կարող էին ունենալ նաև բոլոր նրանք, ովքեր «կնվիրվեին» 144000 ժառանգների վերջնական ընտրությունից հետո, բայց երկրի վրա վերականգնումը սկսվելուց առաջ։ Այս կարծիքները գալիս էին քրիստոնեական աշխարհի այն տեսակետից, որ քիչ թե շատ բարի մարդիկ գնում են երկինք։ Սակայն կար սուրբգրային մի ուսմունք, որը Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները թանկ էին համարում, և որի շնորհիվ նրանք զատվում էին քրիստոնեական աշխարհի բոլոր եկեղեցիներից։ Ի՞նչ ուսմունք էր դա։

Կատարյալ հավիտենական կյանք երկրի վրա

Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները հասկանում էին, որ թեև սահմանափակ թվով մարդկանց կշնորհվի երկնային կյանք, սակայն ավելի մեծ թվով մարդիկ կստանան հավիտենական կյանք երկրի վրա, որտեղ կլինեն դրախտային պայմաններ, ինչպես որ Եդեմի պարտեզում էր։ Հիսուսն իր հետևորդներին սովորեցրեց աղոթել. «Թող կատարվի քո կամքը ինչպես երկնքում, այնպես էլ երկրի վրա»։ Նաև ասաց. «Երջանիկ են նրանք, ովքեր հեզ են, որովհետև նրանք կժառանգեն երկիրը» (Մատթ. 5։5; 6։10)։

Այդ հասկացողությանը ներդաշնակ՝ «Դիտարանի» 1881-ի հուլիս-օգոստոս համարում տպագրվեց մի հավելված։ Դա մի գծագիրa էր, որում ցույց էր տրվում, որ Քրիստոսի Հազարամյա Իշխանության ընթացքում բազմաթիվ մարդիկ Աստծու հավանությունը կստանային և կկազմեին «մարդկային հասարակությունը, որը հասնելու է կատարելության և հավիտենական կյանքի»։ Այդ գծագիրը երկար տարիներ օգտագործվել է որպես հիմք մեծ և փոքր խմբերի առաջ ելույթներ ներկայացնելիս։

Ինչպիսի՞ պայմաններ կլինեն երկրի վրա այդ Հազարամյակի ընթացքում։ «Դիտարանի» 1912-ի հուլիսի 1-ի համարում գրված էր. «Նախքան մեղքը կմտներ աշխարհ, Աստված մեր առաջին ծնողներին տվեց Եդեմի պարտեզը։ Դա հիշելով՝ եկեք Աստծու Խոսքի օգնությամբ մտովի պատկերացնենք ապագան։ Եվ կտեսնենք վերականգնված դրախտը, ոչ թե մի պարտեզ, այլ ողջ երկիրը՝ վերածված գեղեցիկ, պտղաբեր մի վայրի, որտեղ չկա մեղքը, և որտեղ տիրում է երջանկություն։ Այդ ժամանակ կհիշենք ներշնչված մի խոստում, որը շատ ծանոթ է մեզ. «Եվ [Աստված] կսրբի ամեն արտասուք նրանց աչքերից, և մահ այլևս չի լինի, ո՛չ սուգ, ո՛չ աղաղակ, ո՛չ ցավ այլևս չեն լինի»։ Դա հնարավոր կլինի, քանի որ նախկին բաները՝ մեղքն ու մահը, կանցնեն և ամեն բան նոր կլինի (Հայտն. 21։4, 5)»։

Ովքե՞ր հավիտյան կապրեն երկրի վրա

Եղբայր Ռասելը չէր կարծում, որ Աստված մարդկությանը առաջարկում է ըստ ցանկության ընտրել երկնային կյանքը կամ երկրային դրախտը։ «Դիտարանի» 1905-ի սեպտեմբերի 15-ի համարում ասվում էր. «Մեր զգացմունքներով ու ցանկություններով չի որոշվում, թե ինչ հույսի համար ենք կանչված։ Այլապես դա կնշանակեր, որ ինքներս ենք որոշում, թե ինչ հույսի համար կկանչվենք։ Մեր քահանայության մասին խոսելով՝ Պողոս առաքյալն ասաց, որ «մարդ ինքն իրենով չի ստանձնում այս պատվավոր դիրքը, այլ միայն եթե Աստծու կողմից է կանչվում» (Եբր. 5։4)։ Եվ այն, թե ո՛ր հույսի համար ենք կանչված Աստծուց, որոշվում է ոչ թե մեր զգացմունքներով, այլ Աստծու Խոսքի հայտնությամբ»։

Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները մտածում էին, որ երկրի վրա վերականգնված դրախտում ապրելու հնարավորությունը մարդկանց տրվելու էր միայն այն բանից հետո, երբ փոքր հոտի բոլոր անդամները ստանային իրենց վարձատրությունը, և սկսվեր Հազարամյա Իշխանությունը։ Նրանց պատկերացմամբ՝ դա լինելու էր «բոլոր բաների վերականգնման» ժամանակը, որի մասին կարդում ենք Գործեր 3։21-ում։ Նույնիսկ մահացածներն էին հարություն առնելու, և բոլորը վայելելու էին այդ օրհնությունները։ Եղբայրները կարծում էին, որ այդ ժամանակ ողջ մարդկությունը (բացի երկնային կյանքի համար կանչվածներից) հնարավորություն էր ունենալու ընտրել կյանքը։ Ինչպես նրանք հասկանում էին, դա լինելու էր այն ժամանակը, երբ Քրիստոսը, իր երկնային գահին նստած, բաժանելու էր մարդկանց, ինչպես հովիվն է ոչխարներին զատում այծերից (Մատթ. 25։31–46)։ Հնազանդ մարդիկ՝ հրեա թե այլազգի, լինելու էին Տիրոջ «ուրիշ ոչխարները» (Հովհ. 10։16)b։

Երբ ավարտվեցին հեթանոսների ժամանակները, Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները սկսեցին մտածել, որ վերականգնման ժամանակը շատ մոտ է։ Ուստի 1918-ից մինչև 1925-ը նրանք հայտնում էին հետևյալ լուրը՝ «այժմ ապրող միլիոնավորներ երբեք չեն մահանալու»։ Այո, նրանք կարծում էին, որ այն օրերում ապրող մարդկությունն՝ ընդհանուր առմամբ, հնարավորություն ուներ ողջ մնալու և տեսնելու վերականգնումը։ Այդ ժամանակ նրանք կսովորեին հավիտենական կյանք ստանալու վերաբերյալ Եհովայի պահանջների մասին։ Եթե հնազանդվեին դրանց, ապա աստիճանաբար կատարելության կհասնեին, իսկ եթե ըմբոստանային, ապա ի վերջո ընդմիշտ կկործանվեին։

Այդ տարիներին եղբայրները նույնիսկ չէին պատկերացնում, որ Թագավորության պատգամը հռչակվելու էր այսքան մեծ մասշտաբով և այսքան երկար ժամանակ։ Բայց նրանք շարունակում էին ուսումնասիրել Աստվածաշունչը և ձգտում էին հնազանդվել այդ գործը կատարելու վերաբերյալ Աստծու պատվերին։

«Ոչխարները»՝ Հիսուսի աջ կողմում

Եհովայի նպատակները ըմբռնելու համար կարևոր քայլ էր ոչխարների և այծերի մասին Հիսուսի առակի նշանակությունը հասկանալը, որն արձանագրված է Մատթեոս 25։31–46-ում։ Հիսուսն ասում է. «Երբ մարդու Որդին գա իր փառքով, և նրա հետ բոլոր հրեշտակները, այդ ժամանակ նա կնստի իր փառքի գահին։ Բոլոր ազգերը կհավաքվեն նրա առաջ, և նա մարդկանց կզատի իրարից, ինչպես հովիվն է ոչխարներին զատում այծերից։ Ոչխարներին կդնի իր աջ կողմը, իսկ այծերին՝ իր ձախ կողմը»։ Ինչպես երևում է առակի շարունակությունից «ոչխարները» նրանք են, ովքեր աջակցում են Քրիստոսի «եղբայրներին» և նույնիսկ փորձում են օգնել նրանց, երբ նրանք հալածվում են և բանտարկվում։

Երկար ժամանակ Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները մտածում էին, որ այդ առակի կատարումը լինելու էր Հազարամյա Իշխանության ընթացքում՝ վերականգնման ժամանակ։ Նաև մտածում էին, որ առակում նկարագրված վերջնական դատաստանը տեղի էր ունենալու Հազարամյակի վերջում։ Բայց 1923-ին եղբայր Ռադերֆորդը՝ «Դիտարան ընկերության» նախագահը, Լոս Անջելեսում (Կալիֆորնիա) ելույթ ունեցավ, որում բերելով փաստարկներ՝ սպասվող իրադարձությունների վերաբերյալ նոր տեսակետ ներկայացրեց։ Այդ ելույթը տպագրվեց «Դիտարանի» նույն տարվա հոկտեմբերի 15-ի թողարկման մեջ։

Մարգարեական առակի կատարման ժամանակը քննարկելիս հոդվածում ցույց էր տրվում, որ Հիսուսն այդ առակը պատմեց, երբ պատասխանում էր իրեն ուղղված հարցին, թե որն է լինելու նրա «ներկայության և աշխարհի վախճանի նշանը» (Մատթ. 24։3)։ Հոդվածում նշվում էր, թե ինչու առակում հիշատակված «եղբայրները» չէին կարող լինել «ավետարանելու դարաշրջանի» հրեաները, ոչ էլ այն մարդիկ, ովքեր հավատ էին դրսևորելու Հազարամյակի ընթացքում, որը լինելու էր փորձության և դատաստանի ժամանակաշրջան։ Հոդվածում ասվում էր, որ այդ «եղբայրները» լինելու էին Քրիստոսի երկնային Թագավորության ժառանգակիցները, ուստի առակի կատարումը պետք է որ լիներ այն ժամանակ, երբ Քրիստոսի ժառանգակիցներից ոմանք դեռ երկրի վրա էին (համեմատի՛ր Եբրայեցիներ 2։10, 11)։

Այն վերաբերմունքը, որին արժանանում էին Քրիստոսի օծյալ եղբայրները, երբ քարոզում էին քրիստոնեական աշխարհի հոգևորականներին և եկեղեցի հաճախող մարդկանց, նույնպես մղում էր Աստվածաշունչ ուսումնասիրողներին եզրակացնելու, որ առակում նկարագրված մարգարեությունն արդեն կատարվում է։ Ինչպե՞ս։ Շատ հոգևորականներ և եկեղեցու նշանավոր անդամներ թշնամաբար էին տրամադրված Աստվածաշունչ ուսումնասիրողների հանդեպ. նրանք, ոչ բառացի, ոչ փոխաբերական իմաստով, մի բաժակ ջուր չէին տալիս նրանց։ Ընդհակառակը՝ նրանցից ոմանք դրդում էին ամբոխներին ծեծել եղբայրներին, պատռել նրանց հագուստը կամ պահանջում էին, որ պետական պաշտոնյաները բանտարկեն նրանց (Մատթ. 25։41–43)։ Ի հակադրություն այդ անհատների՝ եկեղեցու բազմաթիվ խոնարհ հետևորդներ ուրախությամբ էին ընդունում Թագավորության բարի լուրը և հյուրասիրություն էին ցույց տալիս այդ պատգամը քարոզողներին ու հնարավոր ամեն բան անում էին օծյալներին օգնելու նպատակով, նույնիսկ երբ վերջիններս բանտարկվում էին հանուն բարի լուրի (Մատթ. 25։34–36)։

Աստվածաշունչ ուսումնասիրողները մտածում էին, որ Հիսուսի առակում հիշատակված գառնանման անհատները այդ ժամանակ պատկանում էին քրիստոնեական աշխարհի եկեղեցիներին։ Նրանց կարծիքով՝ դրանք այն մարդիկ էին, ովքեր թեև իրենց չէին համարում Տիրոջը նվիրվածներ, սակայն խոր հարգանք էին տածում Հիսուս Քրիստոսի և նրա ժողովրդի հանդեպ։ Իսկ ճիշտ կլինե՞ր արդյոք, որ այդ մարդիկ շարունակեին մնալ իրենց եկեղեցու անդամ։

Ճշմարիտ երկրպագության կողմն են դիրք բռնում

Վերոհիշյալ հարցի վրա լույս սփռեց Եզեկիելի մարգարեության ուսումնասիրությունը։ Այն ներկայացվեց մի եռահատոր աշխատության մեջ՝ «Արդարացում» վերնագրով, որի առաջին հատորը լույս տեսավ 1931-ին։ Այնտեղ նշվում էր, թե ինչ նշանակություն ունեին հավատուրաց Հուդայի և Երուսաղեմի դեմ Եհովայի բարկության մասին Եզեկիելի կողմից գրված խոսքերը։ Թեև Հուդայի ժողովուրդն ասում էր, թե ծառայում է կենդանի և ճշմարիտ Աստծուն, սակայն որդեգրել էր շրջակա ազգերի կրոնական ծեսերը, խունկ էր ծխում անկենդան կուռքերին և անհավատարմություն դրսևորելով՝ իր հույսը դնում էր քաղաքական դաշինքների վրա՝ Եհովային ապավինելու փոխարեն (Եզեկ. 8։5–18; 16։26, 28, 29; 20։32)։ Քրիստոնեական աշխարհը այդ բոլոր հարցերում վարվում է Հուդայի նման։ Հետևաբար, Եհովան դատաստան է բերելու նրա վրա, ինչպես որ վարվեց անհավատարիմ Հուդայի և Երուսաղեմի հետ։ Սակայն «Եզեկիել» գրքի 9-րդ գլուխը ցույց է տալիս, որ մինչ Աստված կգործադրի իր դատաստանը, ոմանց վրա նշան է դրվելու փրկության համար։ Իսկ ո՞ւմ վրա է նշան դրվելու։

Մարգարեության մեջ ասվում է, որ նշան է դրվելու նրանց վրա, «ովքեր հառաչում ու հեծեծում են այն բոլոր գարշելի բաների համար, որ կատարվում են» քրիստոնեական աշխարհում, որի նախատիպը Երուսաղեմն է (Եզեկ. 9։4)։ Հետևաբար, նրանք չէին կարող գիտակցաբար մասնակցել այդ գարշելի բաներին։ Ուստի «Արդարացում» գրքի առաջին հատորը ցույց տվեց, որ նշանը կրում են այն մարդիկ, ովքեր չեն ուզում քրիստոնեական աշխարհի եկեղեցական կազմակերպությունների մի մասը լինել և այս կամ այն կերպ Տիրոջ կողմն են դիրք բռնում։

Դրանից հետո 1932-ին տպագրվեց մի նյութ, որում քննարկվում էին Հեուի և Հովնադաբի մասին աստվածաշնչյան արձանագրությունը և դրա մարգարեական նշանակությունը։ Հեուն Եհովայի կողմից թագավոր էր նշանակվել Իսրայելի տասցեղ թագավորության վրա և հանձնարարություն էր ստացել Եհովայի դատաստանը գործադրելու Աքաաբի տան և Հեզաբելի դեմ։ Երբ Հեուն գնում էր Սամարիա՝ Բահաղի երկրպագությունը վերացնելու, Հովնադաբը՝ Ռեքաբի որդին, դուրս եկավ նրան դիմավորելու։ Հեուն հարցրեց նրան. «Քո սիրտը ուղի՞ղ է ինձ հետ»։ Հովնադաբը պատասխանեց՝ այո՛։ «Ձեռքդ տուր,— ասաց Հեուն և նրան իր կառքը նստեցնելով՝ ավելացրեց,— եկ ինձ հետ ու կտեսնես, որ ես Եհովայի հետ ոչ մի մրցակցություն չեմ հանդուրժի» (2 Թագ. 10։15–28)։ Թեև Հովնադաբը իսրայելացի չէր, սակայն համամիտ էր Հեուի հետ այն հարցում, ինչ նա անում էր։ Նա գիտեր, որ ճշմարիտ Աստված Եհովան արժանի է բացարձակ նվիրվածության (Ելք 20։4, 5)։ Դարեր անց Հովնադաբի հետնորդները շարունակում էին Եհովային հաճելի ոգի դրսևորել, ուստի Եհովան խոստացավ. «Ռեքաբի որդի Հովնադաբից իմ առաջ կանգնողը երբեք չի պակասի» (Երեմ. 35։19)։ Հետևաբար, հարց է առաջանում. այսօր երկրի վրա կա՞ն արդյոք մարդիկ, ովքեր, թեև հոգևոր Իսրայելի անդամ չեն և երկնային կյանքի հույս չունեն, բայց նման են Հովնադաբին։

«Դիտարանի» 1932-ի օգոստոսի 1-ի համարում հետևյալ բացատրությունը տրվեց. «Հովնադաբը ներկայացնում կամ նախապատկերում է երկրի վրա գտնվող մարդկանց մի խումբ.... [Այդ մարդիկ] Սատանայի կազմակերպության մաս չեն կազմում և արդարության կողմն են բռնում։ Տերը նրանց կպահպանի Արմագեդոնի ժամանակ, կանցկացնի այդ նեղությունից և երկրի վրա հավիտենական կյանք կշնորհի։ Այդ մարդիկ կազմում են Հիսուսի առակում նշված «ոչխարների» դասակարգը, որոնք աջակցում են Աստծու օծյալներին, քանի որ գիտեն, որ վերջիններս կատարում են Տիրոջ գործը»։ Այդպիսի ոգի դրսևորող անհատներին հրավեր էր տրվում միանալու օծյալներին Թագավորության պատգամը մարդկանց քարոզելու գործում (Հայտն. 22։17)։

Կային մարդիկ (թեև այդ ժամանակ նրանց թիվը համեմատաբար փոքր էր), որոնք համագործակցում էին Եհովայի վկաների հետ, բայց հասկանում էին, որ Աստծու ոգին իրենց մեջ չի առաջացրել երկնային կյանքի հույս կամ ցանկություն։ Նրանք կոչվեցին «հովնադաբներ», քանի որ հնում ապրած Հովնադաբի նման՝ նրանք առանձնաշնորհում էին համարում Եհովայի օծյալ ծառաներին միանալը և ուրախ էին, որ կարող են նրանց հետ մասնակցել այն առանձնաշնորհյալ գործերին, որոնց մասին գրված է Աստծու Խոսքում։ Արդյոք մինչև Արմագեդոնը կավելանա՞ր այն մարդկանց թիվը, ովքեր հույս ունեին, որ երբեք չեն մահանալու։ Հնարավո՞ր էր, որ նրանց թիվը միլիոնների հասներ, ինչպես որ ասվել էր։

Ովքե՞ր են «մեծ բազմության» անդամները

Երբ հայտարարվեց, որ 1935թ. մայիսի 30-ից մինչև հունիսի 3-ը Եհովայի վկաները պատրաստվում են համաժողով անցկացնել Վաշինգտոնում, «Դիտարանում» գրվեց. «Մինչ այժմ հովնադաբներից քչերն են առանձնաշնորհում ունեցել համաժողովներին ներկա լինելու, ուստի Վաշինգտոնի այս համաժողովը մեծապես կքաջալերի նրանց և օգտակար կլինի նրանց համար»։ Հենց այդպես էլ եղավ։

Համաժողովի ժամանակ հատուկ ուշադրություն դարձվեց Հայտնություն 7։9, 10 համարների վրա, որտեղ գրված է. «Այս բաներից հետո տեսա մարդկանց մի մեծ բազմություն, որը ոչ ոք չէր կարող հաշվել, բոլոր ազգերից, ցեղերից, ժողովուրդներից և լեզուներից՝ կանգնած գահի առջև և Գառան առջև՝ սպիտակ պատմուճաններ հագած, և նրանց ձեռքերում՝ արմավենու ճյուղեր։ Նրանք բարձր ձայնով բացականչում էին. «Փրկության համար պարտական ենք մեր Աստծուն, որ նստած է գահին, և Գառանը»»։ Ովքե՞ր են այս «մեծ բազմության» անդամները։

Տարիներ շարունակ՝ ընդհուպ մինչև 1935 թվականը, Եհովայի վկաները չէին հասկանում, որ Հիսուսի՝ ոչխարների և այծերի մասին առակում նշվող «ոչխարները» և մեծ բազմությունը նույն խումբն են։ Ինչպես արդեն նշվել էր, նրանք կարծում էին, որ մեծ բազմությունը երկնային կյանքի հույս ունեցող խումբ էր, որը երկրորդական դիրք էր ունենալու, երկրորդական, քանի որ նրանք թերանում էին Աստծուն հնազանդվելու հարցում։

Այդ տեսակետի պատճառով շարունակ հարցեր էին առաջանում։ Դրանցից մի քանիսը քննարկվեցին 1935-ի սկզբներին «Դիտարան ընկերության» գլխավոր վարչությունում ճաշի ժամանակ։ Ոմանք այն կարծիքը հայտնեցին, որ մեծ բազմությունը երկրային կյանքի հույս ունեցող մարդկանց խումբ է։ Գրանտ Սյութերը, որը հետագայում դարձավ Կառավարիչ մարմնի անդամ, պատմում է. «Բեթելում ուսումնասիրություններից մեկի ժամանակ, որն անցկացնում էր Թ. Ջ. Սալիվանը, ես հարցրի. «Քանի որ մեծ բազմությունը հավիտենական կյանք է ստանալու, արդյոք պե՞տք է, որ այդ խմբի անդամները անարատություն պահեն»։ Տարբեր մտքեր հնչեցին, բայց կոնկրետ ոչ մի պատասխան չտրվեց»։ Այդ հարցը պարզաբանվեց 1935-ի մայիսի 31-ին՝ Վաշինգտոնի համաժողովի ժամանակ։ Եղբայր Սյութերը, որը նստած էր օթյակում, նայում էր ներկաների մեծ բազմությանը և հուզված լսում էր այդ ելույթը, որում տրվում էր իրեն հետաքրքրող հարցի պատասխանը։

Համաժողովից կարճ ժամանակ անց «Դիտարանի» 1935-ի օգոստոսի 1-ի և 15-ի համարներում տպագրվեցին այդ ելույթում հնչած մտքերը։ Այնտեղ ասվում էր, որ այդ հարցը ճիշտ ըմբռնելու համար կարևոր է հասկանալ, որ Եհովայի գլխավոր նպատակը ոչ թե մարդկանց փրկությունն է, այլ իր անվան արդարացումը (կամ ինչպես այժմ կասեինք, նրա գերիշխանության արդարացումը)։ Ուստի Եհովան հավանություն է տալիս նրանց, ովքեր իր հանդեպ անարատություն են պահում. նա չի պարգևատրում նրանց, ովքեր որոշում են կատարել իր կամքը, բայց հետո նախատինք են բերում իր անվանը՝ տեղի տալով Սատանայի կազմակերպությանը։ Հավատարիմ լինելու այս պահանջը վերաբերում է բոլորին, ովքեր ուզում են ունենալ Աստծու հավանությունը։

Այդ հասկացողությանը ներդաշնակ՝ «Դիտարանում» ասվում էր. «Մեծ բազմության ինքնությունը բնորոշելու բանալին Հայտնություն 7։15-ը հասկանալն է.... «Հայտնություն» գրքում մեծ բազմության մասին ասվում է, որ «նրանք Աստծու գահի առաջ են և.... սուրբ ծառայություն են մատուցում նրան» հանրորեն.... Նրանք տեսնում և հասկանում են Աստծու Գառան՝ Հիսուսի խոսքերը և հնազանդվում են դրանց։ Հիսուսն ասել է. «Եհովայի՛ն՝ քո Աստծո՛ւն պետք է երկրպագես և միմիայն նրան սուրբ ծառայություն մատուցես» (Մատթ. 4։10)։ Այս խոսքերը վերաբերում են բոլոր արարածներին, որոնց Եհովան հավանություն է տալիս»։ Ուստի ճիշտ չի լինի ասել, որ այն, ինչ գրված է Աստվածաշնչում մեծ բազմության մասին, փրկության երաշխիք է նրանց համար, ովքեր ասում են, թե սիրում են Աստծուն, բայց թերանում են նրա կամքը կատարելու հարցում։

Արդյո՞ք մեծ բազմությունը երկնային կյանքի հույս ունի։ «Դիտարանը» ցույց է տալիս, որ Հայտնություն 7։15-ում գրված խոսքերը այդպիսի միտք չեն հաղորդում։ Պարզաբանելու համար, թե «գահի առաջ» կանգնելիս մեծ բազմությունը երկնքում էր գտնվելու, թե երկրի վրա, պարբերագրում բերվեցին Մատթեոս 25։31, 32 համարները, որոնցում ասվում է, որ բոլոր ազգերը կհավաքվեն Քրիստոսի գահի առաջ, մինչդեռ ազգերը գտնվում էին երկրի վրա։ Ուստի մեծ բազմությունը «կանգնած» է գահի առաջ այն իմաստով, որ ունի գահի վրա նստողի հավանությունը (համեմատի՛ր Երեմիա 35։19)։

Որտե՞ղ կարելի է գտնել այդպիսի մարդիկ. մարդիկ, որոնք գալիս են «բոլոր ազգերից», որոնք Հայտնություն 7։4–8-ում նկարագրված հոգևոր Իսրայելի մաս չեն կազմում, որոնք հավատ են դրսևորում փրկանքի հանդեպ (փոխաբերական իմաստով՝ իրենց պատմուճանները լվացել են Գառան արյունով), որոնք ողջունում են Քրիստոսին որպես Թագավոր (ձեռքերում ունեն արմավենու ճյուղեր. ամբոխն այդպես ողջունեց Հիսուսին որպես Թագավոր, երբ նա մտնում էր Երուսաղեմ), և որոնք ներկայանում են Եհովայի գահի առաջ՝ նրան ծառայելու համար։ Երկրի վրա կա՞ր արդյոք մարդկանց այդպիսի խումբ։

Իր մարգարեական խոսքը կատարելով՝ Եհովան տվեց այդ հարցի պատասխանը։ Վեբստեր Ռոն, որը ներկա էր Վաշինգտոնի համաժողովին, պատմում է, որ եղբայր Ռադերֆորդը իր ելույթի կարևոր հատվածում ասաց. «Բոլոր նրանց, ովքեր երկրի վրա հավիտյան ապրելու հույս ունեն, խնդրում ենք, ոտքի կանգնել»։ Եղբայր Ռոն պատմում է, որ «ներկաների կեսից ավելին ոտքի կանգնեց»։ Այդ իրադարձության առնչությամբ «Դիտարանի» 1935-ի օգոստոսի 15-ի համարում ասվում էր. «Այժմ մենք տեսնում ենք մարդկանց մի խումբ, որը ճշգրտորեն համապատասխանում է մեծ բազմության վերաբերյալ «Հայտնություն» գրքի յոթերորդ գլխի նկարագրությանը։ Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում, ինչպես նաև այսօր, երբ քարոզվում է «Թագավորության այս բարի լուրը.... վկայություն լինելու համար», հավաքվել է մարդկանց մի մեծ խումբ (և նրանց թիվը շարունակում է մեծանալ), որոնք Տեր Հիսուսին ընդունում են որպես իրենց Փրկիչ և Եհովային որպես իրենց Աստված։ Նրանք երկրպագում են Աստծուն ոգով ու ճշմարտությամբ և մեծ ուրախությամբ ծառայում են նրան։ Այս մարդիկ կոչվում են նաև «հովնադաբներ»։ Նրանք մկրտվում են՝ խորհրդանշելով իրենց նվիրումը, և այդպիսով ցույց են տալիս, որ.... դիրք են բռնում Եհովայի կողմը և ծառայում են նրան ու նրա Թագավորին»։

Այդ ժամանակ հստակ դարձավ, որ Հայտնություն 7։9, 10-ում հիշատակված մեծ բազմությունը մտնում է «ուրիշ ոչխարների» խմբի մեջ, որի մասին խոսեց Հիսուսը (Հովհ. 10։16)։ Մեծ բազմության անդամներն օգնում են Քրիստոսի «եղբայրներին» (Մատթ. 25։33–40)։ Նրանց վրա նշան է դրվում փրկության համար, քանի որ հեծեծում են այն գարշելի բաների պատճառով, որ կատարվում են քրիստոնեական աշխարհում, և հեռու են մնում դրանցից (Եզեկ. 9։4)։ Նրանք հետևում են Հովնադաբի օրինակին, որը բացահայտորեն թիկունք կանգնեց Եհովայի օծյալ ծառային Աստծուց ստացած հանձնարարությունը կատարելու հարցում (2 Թագ. 10։15, 16)։ Եհովայի վկաները հասկանում են, որ այդ մարդիկ Աստծու հավատարիմ ծառաներն են, որոնք կվերապրեն Արմագեդոնից՝ հույս ունենալով հավիտյան ապրել երկրի վրա, որտեղ վերականգնված կլինեն դրախտային պայմանները։

Հրատապ գործ

Վերոհիշյալ սուրբգրային համարները ճիշտ հասկանալը մեծապես ազդեց Եհովայի ծառաների հետագա գործունեության վրա։ Նրանք հասկանում էին, որ իրենք չէ, որ պետք է ընտրեին ու հավաքեին մեծ բազմության անդամներին. իրենք չէ, որ պետք է ասեին մարդկանց, թե նրանց հույսը ինչպիսին պետք է լինի՝ երկնային, թե երկրային։ Տերը ինքն էր առաջնորդություն տալու այդ հարցում՝ համաձայն իր կամքի։ Բայց որպես Եհովայի վկաներ՝ նրանք լուրջ պատասխանատվություն ունեին։ Նրանք պետք է Աստծու Խոսքի հռչակողները լինեին և այն ճշմարտությունները, որ հասկացել էին Աստծու օգնությամբ, պետք է պատմեին մարդկանց, որպեսզի նրանք իմանային Եհովայի սիրառատ միջոցառումների մասին և հնարավորություն ունենային իրենց երախտագիտությունը ցույց տալու դրանց համար։

Բացի այդ, նրանք հասկանում էին, որ իրենց գործը շատ հրատապ է։ 1936թ.-ին «Դիտարանում» տպագրվեց մի հոդվածաշար՝ «Մեծ բազմության հավաքը» վերնագրով, որում ասվում էր. «Աստվածաշունչը հաստատում է այն միտքը, որ Արմագեդոն պատերազմի ժամանակ Եհովան կկործանի երկրի վրա ապրող մարդկանց և կփրկի միայն նրանց, ովքեր հնազանդվում են իր պատվիրաններին՝ թիկունք կանգնելով իր կազմակերպությանը։ Անցյալում միլիարդավորներ մահացել են՝ բոլորովին չիմանալով Աստծու և Քրիստոսի մասին։ Այդ մարդիկ նշանակված ժամանակին հարություն կառնեն և ճշմարտության մասին գիտելիքներ կստանան, որպեսզի կարողանան ընտրություն կատարել։ Այլ է պարագան այժմ երկրի վրա ապրող մարդկանց դեպքում.... Մեծ բազմության անդամները պետք են լսեն այս բարի լուրը մինչև Ամենակարող Աստծու մեծ օրվա պատերազմը՝ Արմագեդոնը։ Եթե այժմ նրանց չհայտնենք ճշմարտությունը, ապա երբ կործանումը սկսի, արդեն չափազանց ուշ կլինի» (տե՛ս 2 Թագավորներ 10։25; Եզեկիել 9։5–10; Սոփոնիա 2։1–3; Մատթեոս 24։21; 25։46)։

Այդ հասկացողությունը Եհովայի վկաներին եռանդով լցրեց վկայության գործին մասնակցելու համար։ Լեո Կալիո անունով մի եղբայր, որը հետագայում Ֆինլանդիայում ծառայեց որպես շրջագայող վերակացու, պատմում է. «Նախկինում երբևիցե այդպիսի ուրախություն ու եռանդ չէի ունեցել և երբեք այդքան արագ չէի վարել հեծանիվս՝ շտապելով մարդկանց հայտնել այն լուրը, որ նրանք Եհովայի անզուգական բարության շնորհիվ երկրի վրա հավիտյան ապրելու հնարավորություն ունեն»։

Հաջորդ հինգ տարիների ընթացքում, մինչ ավելանում էր Եհովայի վկաների թիվը, աստիճանաբար նվազում էր նրանց թիվը, ովքեր Քրիստոսի մահվան Հիշատակի երեկոյի տարեկան արարողության ժամանակ օգտվում էին խորհրդանիշներից։ Սակայն մեծ բազմությունը այդքան արագ չէր հավաքվում, որքան ակնկալում էր եղբայր Ռադերֆորդը։ Նույնիսկ մի անգամ եղբայր Ռադերֆորդը Ֆրեդերիկ Ֆրանցին, որը հետագայում դարձավ Ընկերության չորրորդ նախագահը, ասաց. «Ինչպես երևում է, «մեծ բազմությունը» այդքան էլ մեծ չի լինելու»։ Սակայն այդ ժամանակվանից ի վեր Եհովայի վկաների թիվը հասել է միլիոնների, մինչդեռ երկնային կյանքի հույս ունեցողների թիվը, ընդհանուր առմամբ, շարունակել է նվազել։

Մեկ հոտ և մեկ հովիվ

Օծյալ դասակարգի և մեծ բազմության միջև մրցակցություն չկա։ Նրանք, ովքեր երկնային կյանքի հույս ունեն, վերևից չեն նայում նրանց, ովքեր երկրային դրախտում հավիտյան ապրելու հույս ունեն։ Երկու խմբերն էլ երախտագիտությամբ են վերաբերվում իրենց աստվածատուր առանձնաշնորհմանը և չեն կարծում, որ դրանով մյուսներից ավելի լավը կամ ավելի վատն են դառնում (Մատթ. 11։11; 1 Կորնթ. 4։7)։ Ինչպես Հիսուսը կանխագուշակել էր, երկու խմբերը իսկապես դարձել են «մեկ հոտ», որը ծառայում է «մեկ հովվի» առաջնորդության ներքո (Հովհ. 10։16)։

«Համաշխարհային ապահովություն՝ «խաղաղության իշխանի» կառավարության ներքո» վերնագրով գրքում Քրիստոսի օծյալ եղբայրների վերաբերմունքը մեծ բազմության անդամների հանդեպ այսպես է նկարագրված. «Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր «աշխարհի վախճանի» վերաբերյալ Հիսուսի մարգարեության կատարման մեջ մեծ դեր է ունեցել «ուրիշ ոչխարների» կազմի մեջ մտնող «մեծ բազմության» անդամների կատարած գործը։ Մնացորդի անդամները իրենց ճրագներով լուսավորել են նրանց սրտերը և օգնել են նրանց, որ արտացոլեն այդ լույսը մարդկանց առաջ, որոնք դեռ գտնվում են այս աշխարհի խավարի մեջ.... Մեծ բազմության անդամները հարս դասակարգի մնացորդի հավատարիմ համագործակիցներն են դարձել.... Ուստի անչափ շնորհակալ ենք միջազգային, բազմալեզու «մեծ բազմությանը» այն մեծ ներդրման համար, որ ունեցել է Փեսայի տված մարգարեության կատարման մեջ, որի մասին արձանագրված է Մատթեոս 24։14-ում»։

Եհովայի վկաները, այդ թվում «մեծ բազմությունը» միասնականորեն հռչակել են Աստծու Թագավորության փառավոր լուրը։ Սակայն նրանք հայտնի են դարձել ոչ միայն եռանդուն վկայության շնորհիվ, այլ նաև մեկ ուրիշ բանի։

[ծանոթագրություններ]

[մեջբերում 159-րդ էջի վրա]

Եհովայի վկաների մեծամասնությունը երկրի վրա հավիտյան ապրելու հույս ունի

[մեջբերում 161-րդ էջի վրա]

Ուսմունք, որի շնորհիվ նրանք զատվում էին քրիստոնեական աշխարհի բոլոր եկեղեցիներից

[մեջբերում 164-րդ էջի վրա]

Ոչխարների և այծերի մասին առակի կատարման ժամանակը

[մեջբերում 165-րդ էջի վրա]

Նրանք կոչվեցին «հովնադաբներ»

[մեջբերում 166-րդ էջի վրա]

1935թ. մայիսի 31-ին հստակորեն բնորոշվեց «մեծ բազմության» ինքնությունը

[մեջբերում 170-րդ էջի վրա]

Երկնային կամ երկրային կյանքի հույս. ո՞վ է որոշում

[շրջանակ 160-րդ էջի վրա]

Հասկանալու ժամանակը

Ավելի քան 250 տարի առաջ Իսահակ Նյուտոնը մի հետաքրքիր նյութ գրեց այն մասին, թե ինչպես կարելի է հասկանալ մարգարեությունները, այդ թվում Հայտնություն 7։9, 10 համարներում նկարագրված «մեծ բազմության» վերաբերյալ մարգարեությունը։ 1733թ.-ին հրատարակված «Դիտարկումներ Դանիելի մարգարեության և սբ. Հովհաննեսի հայտնության մասին» աշխատության մեջ նա նշում է. «Դանիելի և Հովհաննեսի մարգարեությունները հասկանալի չեն լինի մինչև վերջի ժամանակը, բայց հետո երկար ժամանակ ոմանք դրանց հիման վրա կմարգարեանան վշտի ու տրտմության մեջ, սակայն այդ մարգարեությունները պարզ չեն լինի, այնպես որ կհաջողվի հավատափոխ անել միայն քչերին.... Դանիելը գրում է, որ հետո շատերը այս ու այն կողմ կգնան, և գիտությունը կշատանա, քանի որ ավետարանը քարոզվելու է բոլոր ազգերին նախքան մեծ նեղությունը և աշխարհի վերջը։ Բոլոր ազգերից չի կարող հավաքվել արմավենու ճյուղեր բռնած մեծ բազմություն, որը գալիս է մեծ նեղությունից, եթե մինչ այդ ավետարանը չքարոզվի» (Observations Upon the Prophecies of Daniel, and the Apocalypse of St. John)։

[շրջանակ/նկար 168-րդ էջի վրա]

Երկիրը մարդկության հավիտենական տունն է

Ո՞րն էր Աստծու սկզբնական նպատակը մարդկության առնչությամբ

«Աստված օրհնեց նրանց և ասաց. «Բազմացեք, շատացեք, լցրեք երկիրը և տիրեք նրան ու իշխեք ծովի ձկների, երկնքի թռչունների և երկրի բոլոր կենդանի արարածների վրա»» (Ծննդ. 1։28)։

Փոխվե՞լ է արդյոք երկրի առնչությամբ Աստծու նպատակը

«Իմ.... խոսքը.... անարդյունք չի վերադառնա ինձ մոտ, այլ կկատարի այն, ինչ կամենում եմ, և կիրագործի այն, ինչի համար ուղարկել եմ նրան» (Ես. 55։11)։

«Այսպես է ասում Եհովան՝ երկնքի Արարիչը՝ ճշմարիտ Աստվածը՝ երկիրը Կազմավորողն ու Ստեղծողը, Նա, ով հաստատեց այն, զուր տեղը չարարեց, այլ բնակվելու համար ստեղծեց այն. «Ես Եհովան եմ, և ուրիշը չկա»» (Ես. 45։18)։

«Ուստի այսպես աղոթեք. «Հա՛յր մեր, որ երկնքում ես, թող սրբացվի քո անունը։ Թող գա քո թագավորությունը։ Թող կատարվի քո կամքը ինչպես երկնքում, այնպես էլ երկրի վրա»» (Մատթ. 6։9, 10)։

«Չարագործները կկործանվեն, իսկ Եհովային վստահողները երկիրը կժառանգեն։ Արդարները կժառանգեն երկիրը և հավիտյան կբնակվեն նրա վրա» (Սաղ. 37։9, 29)։

Ի՞նչ պայմաններ կլինեն երկրի վրա Աստծու Թագավորության ժամանակ

«Նրա խոստման համաձայն՝ մենք նոր երկնքի ու նոր երկրի ենք սպասում, և նրանցում արդարություն է բնակվելու» (2 Պետ. 3։13)։

«Ազգը ազգի վրա սուր չի բարձրացնի, և նրանք այլևս չեն սովորի պատերազմել։ Ամեն մեկը կնստի իր որթատունկի ու թզենու տակ, և ոչ ոք նրանց չի վախեցնի, որովհետև Զորքերի Տեր Եհովայի բերանով է դա ասվել» (Միք. 4։3, 4)։

«Նրանք տներ կշինեն ու կբնակվեն դրանցում, խաղողի այգիներ կտնկեն ու դրանց պտուղը կուտեն։ Նրանք չեն շինի, որ ուրիշը բնակվի, ու չեն տնկի, որ ուրիշը ուտի։ Իմ ժողովրդի օրերը ծառի օրերի չափ կլինեն, և իմ ընտրյալները լիովին կօգտվեն իրենց ձեռքի գործից» (Ես. 65։21, 22)։

«Ոչ մի բնակիչ չի ասի. «Ես հիվանդ եմ»» (Ես. 33։24)։

«Ինքը՝ Աստված, նրանց հետ կլինի։ Եվ նա կսրբի ամեն արտասուք նրանց աչքերից, և մահ այլևս չի լինի, ո՛չ սուգ, ո՛չ աղաղակ, ո՛չ ցավ այլևս չեն լինի։ Նախկին բաները անցան» (Հայտն. 21։3, 4; տե՛ս նաև Հովհաննես 3։16)։

«Ո՞վ չի վախենա քեզանից, Եհո՛վա, և չի փառավորի քո անունը, որովհետև միայն դու ես նվիրված։ Բոլոր ազգերը կգան ու կերկրպագեն քեզ, որովհետև քո արդար վճիռները հայտնի են դարձել» (Հայտն. 15։4)։

[շրջանակ 169-րդ էջի վրա]

Նրանք, որ երկինք են գնալու

Քանի հոգի՞ են երկինք գնալու

«Մի՛ վախեցիր, փո՛քր հոտ, որովհետև ձեր Հայրը հաճեց, որ թագավորությունը ձեզ տա» (Ղուկ. 12։32)։

«Տեսա, ահա Գառը [Հիսուս Քրիստոսը] կանգնած էր [երկնային] Սիոն լեռան վրա ու նրա հետ հարյուր քառասունչորս հազար հոգի, որոնց ճակատներին գրված էր նրա անունը և իր Հոր անունը։ Նրանք ասես նոր երգ էին երգում գահի առջև, չորս կենդանի արարածների և երեցների առջև, ու ոչ ոք չէր կարողանում սովորել այդ երգը, բացի հարյուր քառասունչորս հազարից, որոնք երկրից էին գնվել» (Հայտ. 14։1, 3)։

144000-ի անդամները միայն հրեանե՞ր են

«Այլևս ո՛չ հրեա կա, ո՛չ հույն, ո՛չ ծառա կա, ո՛չ ազատ, ո՛չ տղամարդ և ո՛չ էլ կին, քանի որ բոլորդ մեկ անձ եք՝ Քրիստոս Հիսուսի հետ միության մեջ։ Եվ եթե պատկանում եք Քրիստոսին, ուրեմն իսկապես Աբրահամի սերունդն եք և խոստման համաձայն՝ ժառանգներ» (Գաղ. 3։28, 29)։

«Նա՛ չէ հրեա, որ արտաքուստ է այդպիսին, և ոչ էլ ա՛յն թլփատությունն է թլփատություն, որն արտաքուստ է, այսինքն՝ մարմնի վրա արված. այլ նա է հրեա, ով ներքուստ է այդպիսին, և նրա թլփատությունը սրտի թլփատությունն է՝ ոգու միջոցով և ոչ թե գրավոր օրենքի» (Հռոմ. 2։28, 29)։

Ինչո՞ւ է Աստված ոմանց երկինք տանում

«Նրանք Աստծու և Քրիստոսի քահանաները կլինեն և նրա հետ կթագավորեն հազար տարի» (Հայտ. 20։6)։

[շրջանակ/գծապատկեր 171-րդ էջի վրա]

Հիշատակի երեկոյի հաշվետվությունը

Ընդամենը 25 տարի անց Հիշատակի երեկոյի ներկաների թիվը 100 անգամ գերազանցում էր խորհրդանիշներից օգտվողների թիվը

[գծապատկեր]

(Ամբողջական պատկերի համար տե՛ս հրատարակությունը)

Օգտվողները

Ներկաները

1500000

1250000

1000000

750000

500000

250000

1935 1940 1945 1950 1955 1960

[նկարներ 167-րդ էջի վրա]

Վաշինգտոնի համաժողովի ժամանակ մկրտվեց 840 հոգի