SEM

[Nagan; Dayaw].

Maysa kadagiti tallo nga annak ni Noe; manipud kadagitoy a “nagwaras a sisasaknap ti isuamin a populasion ti daga” kalpasan ti sangalubongan a Layus.​—Ge 6:10; 9:18, 19.

Nupay kanayon a “Sem, Ham ken Jafet” ti urnos ti pannakailista dagitoy a tallo nga annak, saan a masinunuo ti aktual a panagsasaganadda sigun iti edadda. Nupay ni Sem ti immuna a nadakamat, saan a dayta ti mangipasigurado nga isu ti inauna nga anak ni Noe, agsipud ta ti inauna nga anak (Arpaksad) ni Sem ket nailanad a maikatlo iti listaan dagiti kaputotan. (Ge 10:22; 1Cr 1:17) Ti sasao iti orihinal a Hebreo iti Genesis 10:21 ket mabalin nga ipatarus iti nadumaduma a pamay-an, nga adda dagiti patarus a mangikuna a ni Sem ket “kabsat ni Jafet a kalakayan [“in-inauna,” KJ],” idinto ta awagan ti dadduma nga isu ket “in-inauna [“laklakay,” AT] a kabsat ni Jafet.” (AS, Dy, RS, JB, Ro) Nagduduma met ti nailanad kadagiti kadaanan a bersion​—ti Septuagint, ti patarus ni Symmachus, ken ti Targum ni Onkelos pagparangenda nga inauna ni Jafet, idinto ta ti bersion a Samaritano a Pentateuch, Latin a Vulgate, ken Syriac ilanadda ni Sem kas laklakay a kabsat ni Jafet. Nupay kasta, ti ebidensia a masarakan iti dadduma pay a paset ti Biblia ket ipasimudaagda a mabalin a ni Sem ti maikadua nga anak ni Noe nga ub-ubing ngem ni Jafet.

Ipakita ti rekord a nangrugi a maaddaan ni Noe iti anak kalpasan a nadanonna ti edad a 500 (2470 K.K.P.), a napasamak ti Layus iti maika-600 a tawenna. (Ge 5:32; 7:6) Yantangay naasawaanen ni Sem idi tiempo ti Layus (Ge 6:18) ket nadakamat a naaddaan iti umuna nga anak, ni Arpaksad, dua a tawen kalpasan ti Layus (2368 K.K.P.) idi 100 ti tawen ni Sem. (Ge 11:10) Kaipapanan daytoy a nayanak ni Sem idi agtawen ni Noe iti 502 (2468 K.K.P.); ket gapu ta agparang a natukoy ni Ham kas ‘inaudian nga anak’ (Ge 9:24), lohikal ngarud a kunaen a ni Jafet ti immuna nga anak a naipasngay ken Noe, idi agtawen iti 500.

Kalpasan ti pannakayanak ni Arpaksad, naipasngay pay ken Sem ti dadduma nga annak a lallaki (kasta met ti annak a babbai), a pakairamanan da Elam, Assur, Lud, ken Aram. (Ge 10:22; 11:11) Kalpasan ti pannakadakamat ni Aram, ti pumadpada a salaysay iti 1 Cronicas 1:17 ilanadna met da “Uz ken Hul ken Geter ken Mas,” ngem naipakita dagitoy kas annak ni Aram iti Genesis 10:23. Ipasimudaag ngarud ti Biblia ken ti dadduma pay a historikal a pammaneknek a ni Sem ti nagtaudan dagiti Semitiko a tattao: dagiti Elamita, Asirio, nagkauna a Caldeo, Hebreo, Aramaeano (wenno Sirio), nadumaduma nga Arabiano a tribu, ken nalabit dagiti Lidiano iti Asia Menor. Kaipapanan daytoy a ti populasion a nagtaud ken Sem ket nangnangruna a nagyan iti makin-abagatan a laud a suli ti kontinente ti Asia, iti kaaduan a paset ti Fertile Crescent kasta met ti panakkelen a paset ti Peninsula ti Arabia.​—Kitaenyo dagiti artikulo iti sidong dagiti nagan ti indibidual nga annak ni Sem.

Idi inabbongan da Sem ken Jafet ti kinalamolamo ni Noe nga amada idi nabartek iti arak, saanda laeng nga impakita ti panagraem kas annak no di ket ti panagraemda met iti daydiay inaramat ti Dios tapno mailasatda iti Layus. (Ge 9:20-23) Kalpasan dayta, iti pamendision nga insawang ni Noe, nadakamat a ti linia ni Sem ti nangnangruna a paraburan ti Dios ken mangibunganto iti pannakasantipikar ti nagan ti Dios. Tinukoy met ni Noe a ni Jehova ti “Dios ni Sem.” (Ge 9:26) Ni Sem, babaen ken Arpaksad nga anakna, ti nagtaudan ni Abraham​—ti nakaitedan ti kari maipapan iti Bin-i nga umawatanto ti bendision dagiti amin a pamilia ditoy daga. (1Cr 1:24-27; Ge 12:1-3; 22:15-18) Natungpal ti padto ni Noe maipapan iti panagbalin ni Canaan nga ‘adipen’ ni Sem idi a dagiti Semitiko a tattao pinarukmada dagiti Canaanita kas resulta ti panagparmek dagiti Israelita iti daga ti Canaan.​—Ge 9:26.

Nagbiag ni Sem iti 500 a tawen kalpasan nga imputotna ni Arpaksad, ket natay iti edad nga 600. (Ge 11:10, 11) No kasta, natay isuna 13 a tawen kalpasan ti ipapatay ni Sara (1881 K.K.P.) ken 10 a tawen kalpasan ti panagasawa da Isaac ken Rebecca (1878 K.K.P.). Gapu itoy, naikuna a mabalin a ni Sem isu ni Melquisedec (kaipapananna ti “Ari ti Kinalinteg”), ti ari-padi a nangipaayan ni Abraham iti apagkapullo. (Ge 14:18-20) Nupay kasta, saan nga ibaga dayta ti rekord ti Biblia, ken ipakita ni apostol Pablo nga awan ti magun-odan a rekord maipapan iti kapuonan wenno dadduma pay a napapateg nga impormasion mainaig ken Melquisedec, iti kasta nagbalin a maikanatad a ladawan ni Kristo Jesus, nga Ari-Padi iti agnanayon.​—Heb 7:1-3.