Kasano a Posible ti Panagbiag nga Agnanayon?

MANIPUD sadino ti naggapuan ti biag? Kuna dagiti ateista a rimsua babaen iti aksidente. Maysa a libro a sientipiko ti nagkuna: “Dagiti sibibiag nga organismo nalabit nangrugida iti nakanumnumo a pamay-an idi a, iti maysa a lubong dagiti awan biagna a batbato, sumagmamano a kemikal nga elemento ti nagtitiponda a mangbukel ti naririkut a molekula. Idi agangay ti koleksion dagitoy iti napunno iti abilidad a mangan ken agpaadu.”

Makakumbinsir aya dayta kadakayo? Ti sao a “nalabit” ipakitana a daytat’ maysa a pugpugto. Amin a sibibiag a selula ti nakarikrikutda. No ipueratayo ti ipagpagarup ken uray pay iti pugpugto, sangsanguentayo iti kinapudno a “ti abilidad a mangan ken agpaadu” ti saan a napalpaliiw pay a napasamak. Imbes ketdi, ti intay amin mapaliiw maipapan iti nakaskasdaaw a kinarikut ti parparsua paneknekanna ti kaadda ti maysa a Kangatuan nga Isip​—Daydiay mabalinna ti agpanggep ken nagaramid ti nakaskasdaaw a bambanag iti labes ti abilidad ken naan-anay a pannakaawattayo. Adu kadagiti sientista ti umanamong a ti biag ti naipakitan nga aggapu laeng manipud iti biag nga immuna nga addan. Gapuna, rebbeng nga adda orihinal a Gubuayan ti biag. Kas kunaen ti Biblia: “Anian a nagpateg ti kinamanagayatmo, O Dios! . . . Ta adda kenka ti ubbog ti biag.”​—Salmo 36:7, 9.

Saan a mailawlawag a naan-anay ti siensia ti biag iti amin a langana, kaskasdi daytat’ nakatulongen a nangipanayag ti nakaskasdaaw a kinarikut ken pintas ti ar-aramid ti Dios​—ti kasla awan inggana a panagduduma ti insekto, animal ken mulmula, ti nagadut’ marisna a sabsabong ken mulmula a mangkayaw iti mata, ti di mabilbilang a sayamusom ken nanam a mangparagsak ti sentidotayo, ti kinadakkel ken kinaranga ti uniberso, ti panangkayaw dagiti mikroorganismo​—ken adu pay ti kaskasdi a madiskobre ken tagiragsaken. Ti sangagasut a tawen a panagbiag ngangngani di umdas a pangrugian a mangammo ken mangapresiar kadagiti amin a makakayaw ken makapasiddaaw a parparsua ti Mannakabalin-amin.

Ti adu a tattaon a siaannad nga inadaldan daytoy a banag nagpatingga a kunada: Pudno unay amin daytoy a kinamanagduduma ken kinapintas ti mangiyebkas, saan a ti impersonal a puersa, no di ket ti maysa a nainsiriban a Namarsua. Kaaduan a biag a makitkitatay ditoy daga ti silalawag a mangitudtudo iti naayat nga Ama, wenno Manangted-biag. Nakalawlawag a nagadu a bambanag ti naparsua a mamagbalin kadatayo a naragsak. Kas kunaen ti Apocalipsis 15:3, “Dadakkel ken nakaskasdaawda dagiti ar-aramidmo, O Jehova a Dios, a Mannakabalin-amin.” Ipakpakita ti Biblia a ni Jehova a Dios, numan pay isut’ pagbutngan no umalsa wenno agsukirtayo, ket isu “ti naragsak a Dios” a pakaay-ayuanna iti panamagbalin met kadagiti dadduma a naragsak.​—1 Timoteo 1:11; Aramid 20:35.

Ti Orihinal a Panggep ti Dios iti Tao

Ti Biblia ti mangted simple ngem makapnek a salaysay maipapan ti namunganayan ti tao. Iti umuna a kapitulona salaysayenna iti pannakaparsua ti daga, kalpasanna ti mulmula, biag iti dandanum, dagiti tumatayab a parparsua ken ti an-animal. (Genesis 1:1-25) Makapainteres, ti geolohia ken ti fossil record ipamatmatna daytoy met laeng nga urnos. Kamaudiananna, ti Dios inaramidna ti tao “manipud tapuk [wenno dagiti elemento] ti daga”​—a maysa nga umiso a pagsasao a sientipiko. (Genesis 2:7) Ti tao ti naaramid met “iti ladawan ti Dios.” Saan kadi nga agpaypayso dayta iti biag? Nalawag a ti tao ti naaramid nga agpanunot ken agrason iti rukod a nangatngato ngem ti an-animal. Isut’ addaan pannakaawat iti moral ken panangipateg iti naespirituan a bambanag nga agkurang iti an-animal. Uray pay dagiti immun-una a tribo addaanda ti relihionda; ngem ania ti relihion, kunaenyon, ti aso wenno ti bakes?​—Genesis 1:27.

Ti kadaanan a rekord ti Biblia mangted kadagiti mapagtalkan nga impormasion maipapan iti daga ken ti porma ti biag iti rabawna. Gapuna silulukat koma ti isiptayo a mangkita no ania ti ibagbagana maipapan iti immuna a pakasarsaritaan ti sangatauan.

Ni Jehova nangisagana iti maysa a nagpintasan a pagtaengan para iti tao​—“maysa a minuyongan idiay Eden” nga adda “amin a kayo a nakaay-ayo a makita ken naimbag a kanen.” (Genesis 2:8, 9) Ti flora​—ti kaykayo, sabsabong ken bungbunga​—ti agbalinda a kanayon a gubuayan ti pagraragsakan. Naikkan met ti tao iti makapnek a trabaho​—ti panangpapintas ken panangaywan iti pagtaenganna a paraiso​—agraman responsabilidad​—‘nga iturayan amin dagiti sibibiag a parparsua.’ (Genesis 1:28; 2:15) Agasenyo dayta! Maysa a nagpintas a minuyongan ken nagadu a makakayaw nga an-animal a buybuyaen ken aywanan​—a di kasapulan panagaburido ti tao maipapan panaglakay ken ipapatay.

Kaskasdi adda pay napintas a sagut nga umay. Nakita ni Adan nga amin dagitoy a parparsua addaanda ti assawa ket makapagpataudda ti annakda. Ngem sadino ngay ti asawana? Idi agriing manipud iti nargaan a turogna​—adda sadiayen ti kaduana! Anian a nakaay-ayat a kapadasan! Ti pannakatignayna unay, inyebkas ni Adan ti nalablabit immun-una a daniw:

“Daytoy ita isu ti tulang dagiti tulangko ken lasag ti lasagko. Isu mapanagananto ti Babai, ta iti tao ti nakaalaanna.”​—Genesis 2:23.

Ti rekord ti historia a naitalimeng iti Biblia ti mangipakaammo kadatayo a “ti Dios binendisionanna ida ket ti Dios kinunana kadakuada: ‘Agbungakayo ket agadukayo ket agbalinkayo nga appo kenkuana.’” (Genesis 1:28) Anian a nagdayag a pribilehio​—ti mangpaadu ti perpekto a natauan a rasa nga agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga! Daytat’ orihinal a panggep ti Dios agpaay iti tao.

Apay a Matmataytayo?

Da Adan ken Eva nupay kasta saanda a robot, a naiprogramada nga agaramid laeng iti kayat ti Dios. Nabalinanda ti agdesidir ken agplano a maipaay iti bagbagida. Gapuna, nangted ti Dios ti nalaka laeng a panangsubok iti kinasungdoda: “Kadagiti amin a kayo iti minuyongan mangankanto a siwayawaya. Ngem ti aggapu iti kayo iti pannakaammo ti imbag ken ti dakes saanmonto a kanen, ta ti aldaw a pannanganmo iti daydiay mataykanto a di bumurong.”​—Genesis 2:16, 17.

Mainayon pay, mangrugrugi a tumaud ti riribuk iti likudan dagiti eksena. Maysa a mannakabalin nga anghel, wenno espiritu a parsua, a nakitana iti nakaskasdaaw a panginanamaan a panangpunno dagiti tattao iti daga, inagumanna ti panagtulnogda ken panagdayaw nga ipaay iti bagina met laeng. Babaen panangusarna iti maysa a manangibabaet, sinaona ti immun-una a kinaulbod: “Saan a pudno a mataykayonto.” Daytoy immalsa nga anghel ngarud ti nagbalin a “Satanas” (bumusbusor) ken “Diablo” (manangpardaya).​—Genesis 3:1-5; Juan 8:44; Apocalipsis 12:9.

Napaay ti immuna a pagassawaan iti dayta naglaka a pannakasubok ti kinasungdoda iti Dios. Nagbalinda a traidor, ket ti Dios saanna a mabalin ti makikadua kadagiti traidor. Naparuarda manipud Eden, ti kamaudiananda nagsagabada iti naipadto a dusa​—ti ipapatay. Dagiti annakda, a naiyanak kalpasan pannakakondenar dagiti dadakkelda, ket saandan a matawid ti perpekto a salun-at ken ti biag nga agnanayon.​—Roma 5:12.

Nabayag a tiempo sakbay a natay ni imperpekto nga Adan​—930 a tawtawen​—ngem ti sentensia ti Dios ket di maliklikan! Iti agangay 2,000 a tawtawen ti edad ti tao nagtalinaed a nakaskasdaaw ti kangatona. Ti anak ni Adan a ni Set ti nagbiag aginggana iti 912, ni Enosh 905, ni Kenan 910, ni Matusalem (ti kalalakayan nga adda a nairekord) 969 a tawtawen. Ni Noe ti nagbiag aginggana iti 950. Manipud idin, ti edad sipapardas a nagpababa.​—Genesis 5:5, 8, 11, 14, 27; 9:29; 11:10-25.

lyilustrar dayta makapainteres a rekord ti panginanamaan a pannakabalin a panangpabaro iti natauan a bagi. Nupay nakaad-adayotayon manipud orihinal a natauan a kinaperpekto ni Adan, dagiti selula ti bagitayo pabpabaruenda ti bagbagida. Kuna ti Encyclopædia Britannica: “Ti panginanamaan a di ipapatay amin dagiti nasken nga elemento ti selula ti [natauan] a bagi ti saan laeng a naidemostra a naan-anay, wenno dayta iti naaramiden nga umdas tapno pagbalinen a nakadakdakkel dayta a probabilidad.” No dagiti tattao nagbiagda iti ngangngani sangaribo a tawen agpapan pay ti panangparigat ti basol ken ipapatay nga agan-andar iti bagbagida, panunotenyo no kasano kapaut iti panagbiagdanto iti dayta nakaam-amak a pananglapped.

Pannakawayawaya Manipud Basol ken Ipapatay

Ti kangrunaan a punto, nupay kasta, numan pay dagiti natauan a proyekto, agraman sientipiko a proyekto, masansan mapapaayda, ti Dios ket saan a mapaay: “Ti saok . . . dinto agsubli kaniak nga awan ti pagmamaayanna, no di ket tungpalennanto iti pagayatak, ken rumang-ayto iti banag a pangipanak kenkuana.” (Isaias 55:11) Mabalintayo a mawayawayaan manipud basol ken ipapatay. Kasano?

Naibaludtayo iti basol ken ipapatay. Ngem ni Jesus, ti maikadua nga “Adan” iti kaipapananna kas perpekto a tao idi adda ditoy daga, natay iti maysa nga ipapatay a panagsakripisio tapno magatang wenno maipasublina ti napukaw ni Adan​—sigun iti kadaanan a linteg ti Dios a “kararua a maipaay iti kararua.” “Gapu iti kinasukir ti maysa a tao [ni Adan] adu dagiti nagbalin a managbasol, babaen iti panagtulnog iti maysa a tao [ni Jesus] adu dagiti napagbalin a nalinteg.” (1 Corinto 15:45; Exodo 21:23; Roma 5:19, Revised Standard Version) Ti panagayat ni Jehova iti lubong ti sangatauan ti namagbalin iti daytoy a posible.​—Juan 3:16.

Ti biag nga agnanayon ket maysa kadagiti kangrunaan a pannursuro ti “Baro a Tulag.” Maysa a minoridad, ti 144,000 “isuda dagiti naayaban ken napili ken mapagtalkan” ti maikkandanto ti pribilehio a makipagturay kas ar-ari a kadua ni Kristo iti nailangitan a tronona. (Apocalipsis 17:14; 3:21) Nupay kasta, ipasiguro ti Biblia kadatayo, maysa a dakkel a bunggoy dagiti natulnog a tattao agbiagdanto iti agnanayon iti naipasublin a naindagaan a Paraiso.​—Apocalipsis 7:9-17.

Kaano? Kasano?

Apay a dikay basaen ti Mateo kapitulo 24 ken Lucas kapitulo 21? Impadtoda dagiti gubat sangalubongan, panagbisin, ginggined iti nadumaduma a disso, dagiti ulbod a mammadto, ti iyaadu ti kinadakes, saksakit, ti dakkel a panagbuteng maipaay iti masanguanan ken adu pay. Kas kinuna ni Jesus: “Inton makitayo dagitoy a maar-aramid, ammuenyo a ti pagarian ti Dios asidegen.” Wen, ti nabayagen nga ur-urayen a panagsukat manipud panangituray ti tao nga agturong iti Pagarian ti Dios sipapardasen nga umas-asideg.​—Lucas 21:31.

No kasano ti kinasigurado iti ileleggak ti init inton bigat iyegnanto ti maysa a baro nga aldaw, kasta met iti napardas a pannakadadael ti kabkabusor ti Dios ti mangiwayanto iti maysa a “baro a daga” a sadiay “ti pagtaengan ti kinalinteg.” Inkari ti Dios daytoy. Saanna mabalin ti agulbod. (2 Pedro 3:13; Isaias 65:17; Hebreo 6:18) Ti panagbiag nga agnanayon iti dayta baro a daga​—anian a pribilehio! Agpaay aya dayta kadakayo? Mangparagsak aya dayta a panginanamaan kadakayo?

Nangaramid ni Jehova ti sagana a maipaay ti pananggun-od ti makaited-biag a pannakaammo​—ti pudpudno nga agas ti biag. Apay a dikay rugian ti panangala itoy a pannakaammo babaen ti panangtagiragsak iti maysa a panagadal ti Biblia iti pagtaenganyo? Siraragsak dagiti Saksi ni Jehova a mangbadang kadakayo iti kasta a panagadal​—nga awan bayad!​—Juan 17:3.

[Ladawan iti panid 5]

INIWA A BUYA Tl SELULA

Ti nakaskasdaaw a kinarikut ti sibibiag a selula ket saan a maysa a disgrasia

SMOOTH ENDOPLASMIC RETICUKUM

ROUGH ENDOPLASMIC RETICULUM

NUCLEAR ENVELOPE

NUCLEUS

NUCLEOLUS

GOLGI BODY

CENTROSOMES

MICROVILLI

LYSOSOME

RIBOSOME

MITOCHONDRIA

CELL MEMBRANE

[Ladawan iti panid 6]

Adda aya relihion dagiti an-animal?