Panangan-anay iti Kinasanto iti Panagbuteng iti Dios
“Agdalustayo koma iti isuamin a kinarugit iti lasag ken espiritu, nga an-anayentayo ti kinasanto iti panagbuteng iti Dios.”—2 CORINTO 7:1.
1. Kasano ti pannakaammotayo a dagiti natatan-ok nga anghel mabigbigda ti kinasanto ni Jehova?
NI Jehova ket nasantuan a Dios. Dagiti nangato ti ranggona nga angheles idiay langit iwaragawagda ti kinasantona kadagiti nalawag a termino. “Santo, santo, santo ni Jehova dagiti buybuyot. Ti isuamin a daga napno iti dayagna.” Kasta ti makatignay a pukkaw dagiti serafin a nakita iti sirmata ni mammadto Isaias idi maika-walo a siglo K.K.P. Idi pagnguduan iti umuna a siglo K.P., nakita ni apostol Juan dagiti sirmata iti mapasamakto “iti aldaw ti Apo,” isu a pagbibiagantayo itan. Nakitana dagiti uppat a sibibiag a parparsua iti aglawlaw ti trono ni Jehova ket nangngegda ida a dida umingga a kunkunada: “Santo, santo, santo ni Jehova a Dios, ti Mannakabalin-amin, isu nga adda idi ken adda ita ken umayto.” Dagitoy a nagkatlo a panangiwaragawag dagiti nailangitan nga espiritu a parparsua ni Jehova ipaganetgetda ti kangatuan a kinasanto ti Namarsua.—Isaias 6:2, 3; Apocalipsis 1:10; 4:6-8.
Kinasanto ken Pannakaisina
2. (a) Aniada dagiti dua a paset iti kinasanto, ken kasano a santo ni Jehova kadagitoy a banag? (b) Kasano ti panangipaganetget ni Moises iti kinasanto ni Jehova?
2 Ti kinasanto kaipapananna saan laeng a ti relihiuso a kinadalus ken kinalinis no di ket ti pannakaisina, wenno pannakasantifikar. Ni Jehova ket nakadaldalus, wenno nalinis; naan-anay a naisina kadagiti amin a narugit a didios dagiti nasnasion. Daytoy a paset iti kinasanto, wenno pannakasantifikar, ket impaganetget ni Moises idi nagkanta: “Asino ti pumadpad kenka, O Jehova? Asino ti pumadpad kenka a nagloriaan iti kinasanto?”—Exodo 15:11.
3. Kadagiti ania a pamay-an a makalikaguman amin dagiti Israelitas nga agbalin a santo, ken kasano a tinulongan ida ni Jehova iti daytoy?
3 Ti nasantuan a Dios a ni Jehova sapulenna a dagiti Israelitas idi ugma, ti ilina ditoy daga, masapul nga agbalinda a nasantuan. Daytoy ket makalikaguman saan laeng a kadagiti papadi ken kadagiti Levitas no di ket iti intero a nasion. Kinuna ni Jehova ken Moises: “Ibagam iti dagup ti gimong dagiti annak ti Israel, ket sawemto kadakuada, ‘Dakayo agsantokayo, gapu ta siak a Jehova a Diosyo santoak.’” (Levitico 19:2) Gapu iti dayta, nangted ni Jehova kadakuada kadagiti linlinteg a tumulong kadakuada nga agtalinaed a nadalus iti naespirituan, moral, mental, pisikal, ken seremonial, a ti naudi ket mainaig iti panagdayawda idiay tabernakulo ken, kamaudiananna, idiay templo.
Maysa nga Ili a Naisina
4, 5. (a) Kasano a maysa a nasantuan a nasion ti nainlasagan nga Israel? (b) Ania ti kasapulan kadagiti naespirituan nga Israelitas, ken kasano ti panangpatalged ni Pedro itoy?
4 Agingga a sursuroten dagiti Israelitas dagiti linteg ti Dios, nailasinda manipud kadagiti nadangkes a nasnasion iti aglawlawda. Naidumada kas ili a naisina, wenno nasantifikar, a maipaay iti panagserbi iti nasantuan a Dios a ni Jehova. Imbaga ni Moises kadakuada: “Ta sika ti umili a nasantuan ken Jehova a Diosmo. Ni Jehova a Diosmo pinilinaka nga ili tapno tagikuaennaka nga ipangpangruna ngem ti dagup amin nga il-ili nga addada iti rabaw ti daga.”—Deuteronomio 7:6.
5 Ti kasta a kinadalus ken pannakaisina ket kasapulan iti naespirituan nga Israel. Nagsurat ni apostol Pedro kadagiti napili nga agbalin a naespirituan nga Israelitas: “Kas annak ti kinatulnog, dikay anamongan dagidi dakes a tarigagayyo idi addakay pay iti kinanengneng, no di ket, kas Daydiay nangayab kadakayo isu ti Santo, agsantokayo met iti amin a kita ti panagbiag, ta adda a naisurat: ‘Agsantokayo ta siak santoak.’”—1 Pedro 1:1, 14-16.
6, 7. (a) Kasano a nadeskribir dagiti miembro iti “dakkel a bunggoy” idiay Apocalipsis kapitulo 7, ket ania ti nainkalintegan a kasapulan kadakuada? (b) Anianto ti mausig kadagiti sumaganad a parapo?
6 Iti Apocalipsis kapitulo 7, dagiti miembro iti “dakkel a bunggoy” ket nadeskribirda a kas “agtaktakder iti sanguanan ti trono [ni Jehova] ken iti sanguanan ti Kordero, a nagkawesda kadagiti pagan-anay a puraw,” ta “binuggoanda dagiti pagan-anayda ket pinapudawda ida iti dara ti Kordero.” (Apocalipsis 7:9, 14) Dagiti puraw a pagan-anayda isimboloda ti nadalus, nalinteg a takderda iti imatang ni Jehova, isu nga ipaayna kadakuada gapu iti pammatida iti makasubbot a dara ni Kristo. Nalawag, ngarud, a saan laeng a dagiti napulotan a Kristiano no di ket dagiti met “sabsabali a karnero” masapul nga agtalinaedda a nadalus iti naespirituan ken iti moral tapno maawat ti panagdayawda ken Jehova.—Juan 10:16.
7 Usigentayo ita no kasano a nakalikaguman ti ili ni Jehova iti napalabas nga agdalus iti bagbagida ken agsanto ken no apay a dagiti isu met laeng a prinsipio ket agaplikarda iti ili ti Dios itatta.
Naespirituan a Kinadalus
8. Maipaay kadagiti ania a rason a masapul a taginayonen dagiti Israelitas a naisina ti bagbagida kadagiti relihion iti Canaan?
8 Dagiti nainlasagan nga Israelitas masapul a naisinada kadagiti narugit a relihiuso nga ar-aramid dagiti dadduma a nasnasion. Babaen iti pannakisaritana ken Moises, imbaga ni Jehova kadagiti Israelitas: “Agannadka di la ket ta aramidem ti maysa a tulag kadagiti agnaed iti daga a papanam, di la ket ta maysanto a pagsilo iti tengngam. Ngem rugpuenyonto dagiti altarda, ket burakenyonto dagiti teddekda [a nausar kadagiti makarimon a panagdayaw iti sekso], ket putdenyonto dagiti asirimda. Ta dikanto agdayaw iti sabali a dios, ta ni Jehova, a ti naganna Naimun, isu ti Dios a naimun [wenno, “maysa a Dios a mangkalikagum iti naipamaysa a panagdayaw,” New World Translation Reference Bible, footnote]; di la ket ta bangonem ti maysa a tulag kadagiti agnaed iti daga, ket isuda mannakiabigda babaen kadagiti didiosen ken agdatonda kadagiti didiosenda.”—Exodo 34:12-15.
9. Ania a direkta a pammilin ti naited kadagiti matalek a natda a pimmanaw idiay Babilonia idi 537 K.K.P.?
9 Adu a siglo kalpasanna, pinaltiingan ni Jehova ni Isaias a mangiyebkas kadagitoy a naimpadtuan a sasao iti matalek a natda nga agsublinto idiay Juda manipud Babilonia: “Pumanawkayo, pumanawkayo, rummuarkayo sadiay, dikayo mangsagid iti aniaman a banag a di nadalus; pumanawkayo iti tengngana, dalusanyo ti bagiyo dakayo nga agawit kadagiti alikamen ni Jehova [a mausarto iti panangisubli iti nadalus a panagdayaw idiay templo ti Jerusalem].”—Isaias 52:11.
10, 11. (a) Ania nga umasping a pammilin ti naited kadagiti naespirituan nga Israelitas idi immuna a siglo K.P.? (b) Kasano a nasurot dagitoy a pammilin nangnangruna nanipud 1919 ken 1935, ket iti ania a dadduma pay a pamay-an a ti napulotan ken dagiti kakaduada makapagtalinaedda a nadalus iti naespirituan?
10 Umasping iti dayta, dagiti naespirituan nga Israelitas ken dagiti kakaduada masapul a taginayonenda a saan a namulitan ti bagbagida babaen kadagiti managdaydayaw iti didiosen a relrelihion daytoy a lubong. Iti panagsuratna kadagiti napulotan a Kristiano idiay kongregasion ti Corinto, kinuna ni apostol Pablo: “Ket ania ti pakainugotan dagiti ladawan a didiosen iti templo ti Dios? Ta datayo ti templo ti Dios a sibibiag; a kas met kinuna ti Dios: ‘Agbalayakto kadakuada ket magmagnaakto kadakuada, ket siakto ti Diosda, ket isudanto dagiti umili iti ilik.’ ‘“Gapuna pumanawkayo iti nagtetengngaanda, ket suminakayo,” kuna ni Jehova, “ket saanyo a sagiden ti aniaman a di nadalus”’; ‘“ket siak awatenkayto.”’”—2 Corinto 6:16, 17.
11 Nanipud idi 1919 dagiti nadalusan ken nagugoran a miembro iti napulotan a natda nawayawayaanda manipud kadagiti di nadalus, idolatroso a relihion iti Babilonia a Dakkel. (Malakias 3:1-3) Impangagda ti nailangitan nga awag: “Rummuarkayo kenkuana, O tattaok, tapno dikay mairaman kadagiti basbasolna ken tapno saanyo nga awaten dagiti saplitna.” (Apocalipsis 18:4) Nanipud 1935 ti umad-adu a bilang ti dakkel a bunggoy dagiti “sabsabali a karnero” impangagda met daytoy nga ayab ket pinanawanda ti di nadalus Binababilonia a relihion. Dagiti napulotan ken dagiti kakaduada agtalinaedda met a nadalus iti naespirituan babaen ti panangliklikda kadagiti amin a pannakilangen iti makadadael a kapanunotan dagiti apostata.—Juan 10:16; 2 Juan 9-11.
Kinadalus iti Moral
12. (a) Babaen kadagiti ania a linlinteg nga intan-ok ni Jehova ti moral a kasasaad dagiti Israelitas a nangatngato ngem kadagiti nasnasion iti aglawlawda? (b) Ania a linlinteg ti nangnangruna a nainget para iti kinapadi?
12 Babaen iti Linteg ti tulag, intan-ok ni Jehova ti moral a kasasaad dagiti Israelitas a nangatngato ngem ti nababa a kasasaad dagiti nasion iti aglawlawda. Ti panagasawa ken ti biag ti pamilia ket nasalakniban nga institusion idiay Israel. Ti maikapito iti Sangapulo a Bilin iparitna ti pannakikamalala. Agpadpada a ti pannakikamalala ken ti pannakiabig ket nainget a madusa. (Deuteronomio 22:22-24) Masalakniban dagiti birhen iti sidong ti Linteg. (Deuteronomio 22:28, 29) Dagiti linlinteg iti panagasawa ket nainget nangnangruna iti kinapadi. No maipapan iti nangato a padi, masapul a pilienna ti nadalus a birhen a maipaay nga asawana.—Levitico 21:6, 7, 10, 13.
13. Iti siasino a naipadis dagiti miembro iti “nobia” ni Kristo, ken apay?
13 Kasta met, ti Nangato a Padi, ni Jesu-Kristo, addaan iti “nobia” a buklen dagiti 144,000 a napulotan a Kristiano, a naipadis kadagiti “birhen.” (Apocalipsis 14:1-5; 21:9) Taginayonenda ti bagida a di natulawan iti lubong ni Satanas ket agtalinaedda a nadalus iti doktrina ken iti moral. Nagsurat ni apostol Pablo kadagiti napulotan a Kristiano idiay Corinto: “Ta agimunak gapu kadakayo iti nadiosan nga imun, ta intulagko nga iyasawakayo iti maymaysa a lalaki tapno iparangkayo ken Kristo a kas balasang a nadalus.” (2 Corinto 11:2) Nagsurat met ni Pablo: “Kas met ti panagayat ni Kristo iti kongregasion ket inyawatna ti bagina gapu kenkuana, tapno pagsantaenna, idinto nga inugasanna iti panangbuggo ti danum gapu iti sao, tapno pagparangenna kenkuana met laeng ti kongregasion a nadayag, nga awan ti rugitna wenno karetket wenno sabali a pakapilawan nga umas-asping, no di ket koma santa ken awan tulawna.”—Efeso 5:25-27.
14, 15. (a) Ania ti masapul a kakuyog ti naespirituan a kinadalus iti klase nobia, ket ania a kasuratan ti mangipakita itoy? (b) Apay a nalawag a dayta met laeng a kasapulan a moral a kinadalus agaplikar met kadagiti sabsabali a karnero?
14 Daytoy a naespirituan a kinadalus iti nobia ni Kristo masapul a mapakuyogan iti moral a kinadalus iti biang dagiti miembrona. Kinuna ni apostol Pablo: “Dikay maallilaw. Dagiti mannakiabig, uray dagiti agrukbab kadagiti ladawan, uray dagiti mannakikamalala . . . saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios. Ket kakastada idi dagiti dadduma kadakayo. Ngem nadalusankayo, ngem napagsantokayo.”—1 Corinto 6:9-11.
15 A dagita a kasapulan iti moral a kinadalus ket agaplikar met kadagiti dadduma a karnero ket agbalin a nalawag no usigentayo dagidiay nga ilaksidto ni Jehova manipud iti karina a baro a langit ken baro a daga. Mabasatayo: “Ngem no . . . dagiti nasabrak ken dagiti nakapapatay ken dagiti mannakikamalala . . . , ti bingayda addanto idiay danaw nga apuy ken asufre. Daytoy ti ipapatay a maikadua.”—Apocalipsis 21:1, 8.
Nadayaw a Panagasawa
16, 17. (a) Ania a kasuratan ti mangipakita a ti panagwaywayas ket saan a kasapulan maipaay iti moral a kinadalus? (b) Kasano a maipakita ti maysa a Kristiano ti umiso a panagbuteng iti Dios iti panagpili iti asawa, ken apay a saan a nainsiriban ti di panangipangag iti apostoliko a bilin?
16 Tapno makapagtalinaed a nalinis iti moral, dagiti napulotan a miembro iti klase nobia ken ti sabsabali a karnero saan a kasapulan nga agtalinaedda nga agwaywayas. Saan a nainkasuratan ti inkapilitan a di panagasawa. (1 Timoteo 4:1-3) Ti panagdenna iti uneg ti panagasawa ket nadalus. Kunaen ti Sao ti Dios: “Ti panagasawa nadayaw koma kadagiti isuamin, ket ti pagiddaan awan koma ti tulawna, ta ukomennanto dagiti mannakiabig ken dagiti mannakikamalala.”—Hebreo 13:4.
17 Nupay kasta, ti maysa a Kristiano nga agtarigagay a ‘mangan-anay iti kinasanto iti panagbuteng iti Dios’ saan koma a makarikna nga addaan iti wayawaya a mangasawa iti aniaman a magustuanna. Sakbay la unay ti panangbalakadna kadagiti padana a Kristiano nga ‘agdalusda iti isuamin a kinarugit iti lasag ken espiritu, nga an-anayen ti kinasanto iti panagbuteng iti Dios,’ nagsurat ni apostol Pablo: “Saankay a makikadua iti sangol kadagiti saan a mammati. Ta ania ti pakikaduaan ti kinalinteg iti kinakillo? . . . Wenno ania ti pakaibiangan ti mammati iti saan a mammati?” (2 Corinto 6:14, 15; 7:1) Kas miembro iti naisina ken nadalus nga ili ni Jehova, ti Kristiano a lalaki wenno babai nga agtarigagay a mangasawa awatennanto ti apostoliko a bilin a mangasawa “laeng iti Apo,” kayatna a sawen, babaen ti panangpilina iti maysa a dedikado, nabautisaran, ken matalek nga adipen ni Jehova. (1 Corinto 7:39) Kas idi napalabas, kasta met laeng itatta, pudno a di nainsiriban ti di panangipangag dagiti dedikado a kameng iti ili ti Dios itoy a Nainkasuratan a balakad. (Idiligyo iti Deuteronomio 7:3, 4; Nehemias 13:23-27.) Daytat’ saan a panangipakita iti nasalun-at a panagbuteng iti Naindaklan nga Apotayo, ni Jehova.—Malakias 1:6.
18. Iti ania pay a pamay-an a mabalin a mapagtalinaed dagiti Kristiano ti nadayaw a panagasawada?
18 Kasta met, idiay Israel, dagiti linlinteg a naipaalagad limitaranna dagiti seksual nga ar-aramid uray pay iti uneg ti panagasawa. Ti lalaki liklikanna ti pannakidenna iti asawana bayat ti panagkadawyanna. (Levitico 15:24; 18:19; 20:18) Daytoy sapulenna ti naayat a konsiderasion ken panagteppel iti biang dagiti Israelita a lallaki. Saan aya a mangipakita met koma iti kasta a konsiderasion dagiti Kristiano kadagiti assawada? Kuna ni apostol Pedro a dagiti Kristiano a lallaki makipagnaedda kadagiti assawada “mayalubog iti pannakaammo,” kayatna a sawen, pannakaammo iti pannakabukelda kas “baso a narasrasi, ti babai.”—1 Pedro 3:7.
Pannagna “iti Dalan ti Kinasanto”
19, 20. (a) Deskribirenyo ti akaba a dalan a sursuroten ti kaaduan iti sangatauan. (b) Kasano a masapul a naiduma ti ili ni Jehova manipud iti lubong ni Satanas? (c) Ania a kalsada ti sursuroten ti ili ti Dios, kaano a nalukatan dayta, ken siasino laeng dagiti mapalubosan a magna iti dayta?
19 Ti immun-una ipaganetgetna ti lumawlawa a nagdumaan a mangilasin iti ili ni Jehova manipud iti lubong ni Satanas. Ti agdama a nailubongan a sistema dagiti bambanag ket kumarkaro ti kinamanagpalugodna ken ti panangpanuynoyna. Kinuna ni Jesus: “Sumrekkayo iti ruangan a nailet; ta akaba ti ruangan ken nalawa ti dalan a mangiturong iti pakadadaelan, ket adu dagiti sumrek kenkuana.” (Mateo 7:13) Dayta a nalawa a dalan ti sursuroten ti kaaduan iti sangatauan. No adawentayo ti kuna ni apostol Pedro, daytat’ dalan iti “kinalulok, derrep, panaglablabes iti arak, panagragragsak, panagin-inum, makarimon a panagrukbab iti ladladawan,” maysa a dalan nga agturong iti “panagbiag iti kinaderrep.” (1 Pedro 4:3, 4) Ti panungpalan dayta ket pannakadadael.
20 Ti ili ti Dios, iti kasumbangirna, magmagnada iti naiduma a dalan, maysa a nadalus a dalan a sursuroten ti nadalus a tattao. Ti pannakalukat daytoy a dalan iti tiempo ti panungpalan ket impadto ni mammadto nga Isaias, isu a nagsurat: “Ket addanto idiay ti maysa a kalsada, ken maysa a dalan; ket managanto Dalan iti Kinasanto. Ti saan a nadalus saanto a magna kenkuana.” (Isaias 35:8) Iti panagkomentona maipapan itoy a padto, ti libro a Worldwide Security Under the “Prince of Peace” kunaenna: “Idi 1919 ti piguratibo a kalsada ket nalukatan kadagiti naragsak nga ad-adipen iti Dios. Dagidiay agtarigagay nga agbalin a nasantuan iti imatang ni Jehova isuda dagiti magna iti dayta a ‘kalsada,’ ‘ti Dalan iti Kinasanto.’ . . . Itatta, ta nakaadayotayon ‘iti panungpalan iti sistema dagiti bambanag,’ dayta a nadiosan ti pannakaipaayna a ‘kalsada’ agtalinaed a silulukat. Umariwekwek a manangapresiar a tattao . . . ti sumsumrek iti naespirituan a dalan iti paraiso, ‘ti Dalan iti Kinasanto.’”a
21. Kasano ken apay nga ilasin dagiti ad-adipen ni Jehova ti bagbagida manipud iti bunggoy ti Diablo, ket anianto ti mausig iti sumaganad nga artikulo?
21 Wen, ti napulotan a natda iti naespirituan nga Israelitas ken dagiti kakaduada, ti sabsabali a karnero, ilasinda dagiti bagbagida itatta a kas ili a naisina manipud iti lubong ni Satanas, isu a nakapukawen nga interamente iti panangpanunot iti kinasanto. Awanen ti sagrado iti bunggoy ti Diablo a magmagna iti “akaba ken nalawa . . . a dalan nga agturong iti pannakadadael.” Saanda laeng a narugit iti moral ken iti naespirituan no di ket iti adu a kaso narugitda iti pisikal ken saan a nadalimanek ti langada, no iyar-arig. Ngem, kuna ni apostol Pablo: “Agdalustay koma iti isuamin a kinarugit iti lasag ken espiritu nga an-anayentayo ti kinasanto iti panagbuteng iti Dios.” (2 Corinto 7:1) No ania dagiti pamay-an a naannad koma ti ili ti Dios iti panagbalin a nadalus iti isip ken bagi ket mausigto iti sumaganad nga artikulo.
[Dagiti Footnote]
a Kapitulo 16, panid 134-5.
Dagiti Punto a Repasuen
◻ Aniada dagiti dua a paset iti kinasanto, ket apay a makuna a nakatantan-ok ti kinasanto ni Jehova?
◻ Kadagiti ania a dua a pamay-an a masapul a paneknekan dagiti Israelitas a maysada a nasantuan a nasion?
◻ Ania ti kasapulan kadagiti naespirituan nga Israelitas ken kadagiti kakaduada, ti sabsabali a karnero?
◻ Kasano a ti panagbutengtayo iti Dios apektaranna ti panagpilitayo iti asawa?
◻ Ania dagiti dua a dalan a masursurot itatta, ken apay a masapul a nalawag ti panagpili?
[Ladawan iti panid 13]
Kuna ti Sao ti Dios: “Nadayaw koma ti panagasawa”