Tinaripatonakami ni Jehova iti Sidong ti Pannakaparit​—Paset 1

Kadagiti dekada dagiti Saksi ni Jehova naseknanda maipapan kadagiti kakabsatda kadagiti daga a sadiay napawilan dagiti Nakristianuan nga aramid. Maragsakankami a mangidatag iti umuna kadagiti tallo nga artikulo a mangipanayag kadagiti dadduma a napasamak. Dagitoy ket personal a salaysay dagiti matalek a Kristiano iti pagaammo idi kas Makindaya nga Alemania.

IDI 1944, maysaak nga Aleman a balud ti gubat, nga agtartrabaho kas maysa a katulongan iti ospital idiay Cumnock Camp, idiay asideg ti Ayr, Scotland. Napalubosanak nga aggian idiay ruar ti kampo, nupay ti pannakikadua kadagiti lumugar ket naipawil. Iti panagpagnapagnak iti maysa nga aldaw ti Domingo, nasabetko ti maysa a lalaki a nangaramid napasnek a panagregget a mangilawlawag kaniak kadagiti bambanag manipud Biblia. Kalpasanna masansan nga agkuyogkami nga agpagnapagna.

Idi agangay inawisnak iti maysa a panagtitipon iti maysa a balay. Napeggad daytoy iti biangna, yantangay maysaak a kameng ti kabusor a nasion. Iti dayta a tiempo diak nabigbig nga isu ket maysa a Saksi ni Jehova​—ti panaggigimong ket nalawag a maysa kadagiti babassit a grupo iti panagadalda iti Biblia. Nupay diak unay maaw-awatan, silalawag a malagipko ti ladawan ti maysa nga ubing a nakakawes iti atiddug a puraw a pagan-anay, a kaduana ti maysa a leon ken maysa a kordero. Daytoy a ladawan ti baro a lubong, kas nadeskribir idiay libro ti Biblia nga Isaias, ti nangtukay kaniak.

Idi Disiembre 1947, nairuarak manipud kampo a pagbaludan. Iti panagawidko idiay Alemania, inasawak ni Margit, a naam-ammok sakbay iti gubat. Inaramidmi ti balaymi idiay Zittau, asideg kadagiti pagbeddengan ti Poland ken Czechoslovakia. Iti las-ud ti sumagmamano nga aldaw, maysa kadagiti Saksi ni Jehova ti nagtuktok iti ridawmi. “No isu met laeng daytoy a grupo ti nasarakak idiay Scotland,” kunak ken baketko, “masapul ngarud a makikaduata kadakuada.” Iti dayta met laeng a lawas, tinabunuanmi ti umuna a pannakigimongmi kadagiti Saksi.

Manipud Biblia, di nagbayag naadalmi ti kasapulan a regular nga itatabuno kadagiti Nakristianuan a gimong ken makiraman iti panangasaba a trabaho. Kinapudnona, ti insuro dagiti Saksi manipud Biblia di nagbayag nagbalin a kapapatgan a banag iti biagmi. Idi agangay nangrugiak a mangidaulo iti maysa a grupo ti panagadal iti Biblia. Kalpasanna, idi Pebrero 1950, dua nga agdaldaliasat a Kristiano a manangaywan ti nagimtuod: “Dikay la kadi kayaten ti mabautisaran?” Iti dayta met laeng a malem siak ken ni Margit insimbolomi ti dedikasionmi iti Dios babaen iti bautismo.

Panangrugi Dagiti Rigat

Ti Zittau ket adda iti Soviet a sona ti Alemania, ket dagiti panagregget a mangriribuk kadagiti Saksi ni Jehova nangrugin idi 1949. Kalpasan laeng adu a rigat sa nagun-odanmi dagiti pasilidad maipaay iti bassit nga asamblea idiay Bautzen. Kalpasanna, kabayatan ti kalgaw, dagiti espesial a tren maipaay iti dakdakkel a distrito a kumbension idiay Berlin ti kellaat a di nagtuloy. Kaskasdi, rinibo ti timmabuno.

Nasinga met dagiti gimong ti kongregasion. Tumabuno dagiti manangriribuk tapno laeng agriaw ken agsagawisiwda. Naminsan ngangngani napilitkami a mangpasardeng iti palawag ti agdaldaliasat a manangaywan. Dagiti manangipadamag inawagandakami a mammadto ti lunod. Dagiti artikulo iti pagiwarnakan kinunada pay a nagtitiponkami kadagiti turod bayat nga ur-urayenmi a maitayabkami kadagiti ulep. Inadaw met dagiti pagiwarnakan dagiti babbai nga agkunkuna a ginandat dagiti Saksi ti agaramid iti imoralidad kadakuada. Ti panangilawlawag a ‘dagidiay mangaramid dedikasion ken Jehova umawatdanto iti biag nga agnanayon’ ket natiritir tapno maikuna a dagidiay makidenna a seksual kadagiti Saksi maragpatda ti biag nga agnanayon.

Idi agangay napabasolkami met kas manangisarita iti gubat. Ti ibagbagami maipapan iti gubat ti Dios nga Armagedon ket sabalit’ pannakaawatna ket impagarupda nga iparparegtami ti panagsasalisal iti armas ken gubat. Anian a kinamaag! Nupay kasta, idi Agosto 1950, idi a simmangpetak maipaay iti panagtrabahok iti rabii para iti lokal a pagiwarnakan a pagtartrabahoak kas managimprenta, pinasardengdak idiay ruangan. “Naikkatkan iti trabaho,” kuna ti guardia, a kinaduaan dagiti polis. “Dakayo a tattao pabpaboranyo ti gubat.”

Iti panagawidko, nabang-aran ni Margit. “Awanen panagtrabahom iti rabii,” kunana. Saankami a nagdanag. Di nagbayag nakasarakak iti sabali manen a trabaho. Nagtalekkami iti Dios tapno mangipaay, ket inaramidna.

Naparitan ti Trabahotayo

Idi Agosto 31, 1950, ti ar-aramid dagiti Saksi ni Jehova idiay Demokratiko a Republika ti Alemania ket naparitan. Simmaruno ti adu a daras ti panangtiliw. Naidarum dagiti Saksi, a dadduma ti nasentensiaan iti ipapatay. Dua manipud Zittau, a nagsagaba kadagiti kampo konsentrasion iti sidong dagiti Nazi, ti inkarsel dagiti Komunista.

Daydiay mangay-aywan iti kongregasionmi ket natiliw kasta met ni baketna. Dagidiay nangtiliw kadakuada imbatida dagiti dua a babassit nga annakda nga isu-isuda idiay balay tapno taripatuenda dagiti bagbagida. Dagiti apongda iti ina ti nangala kadagiti ubbing, ket ita dagiti dua a babbai ket naregtada iti panangibaga kadagiti sabsabali maipapan iti Pagarian ti Dios.

Dagiti mensahero manipud kadagiti kongregasion idiay Makindaya nga Alemania ti nagdaliasat agturong ken manipud Berlin tapno agkolekta kadagiti literatura kadagiti lugar a pagpidutan idiay nawaya a makinlaud a paset. Adu kadagitoy a natured a mensahero ti natiliw, naipan iti pangukoman, ken nasentensiaan a mabalud.

Maysa a bigat simmangpet dagiti autoridad tapno sukisokenda ti pagtaenganmi. Napakadaanmi ti iyaayda, gapuna a naikabilko amin a rekord ti kongregasion, nga iduldulinko, idiay sarusar, kaabay ti umok ti alumpipinig. Dagiti insekto didak pulos inan-ano, ngem idi nangrugi nga agdakiwas dagiti lallaki, dagdagus a napalawlawanda iti nakaad-adu nga alumpipinig. Awan naaramidan dagiti lallaki no di agtaray tapno agkamang!

Insagananakami ni Jehova maipaay iti pannakaparit babaen kadagiti kumbension a naangay idi 1949. Inggunamgunam kadakami ti programa a parang-ayenmi ti personal a panagadal, itatabuno iti gimong, ken ti panangasaba a trabahomi, kasta met nga agpannuraykami iti maysa ken maysa maipaay iti pannaranay ken pammaregta. Pudno a timmulong daytoy kadakami tapno agtalinaed a nasungdo. Ngarud, nupay masansan nga inuy-uyaw ken inlunoddakami dagiti tattao, dikam impangpangag dagitoy.

Panangangay Kadagiti Gimong iti Sidong ti Pannakaparit

Kalpasan pannakaiyanunsio iti pannakaparit, nakisaritaak iti dua a kapada a Saksi tapno salaysayenmi no kasano nga itultuloymi dagiti gimong iti kongregasion. Napeggad ti itatabuno, yantangay ti pannakatiliw iti itatabuno mabalin a kaipapananna ti pannakaibalud. Sinarungkaranmi dagiti Saksi iti lugarmi. Dadduma ket madanaganda, ngem makaparegta ta tunggal maysa nabigbigna ti kasapulan a tumabuno kadagiti gimong.

Maysa nga interesado a lalaki nga addaan sarusar ti nangitukon iti dayta tapno maaramat kas paggigimongan. Nupay dayta ket adda idiay taltalon, nalayang, ti sarusar ket addaan iti ridaw iti likud agturong iti maysa a desdes a nasamek. Gapuna a ti isasangbay ken papanmi ket saan a madlaw. Iti intero a kalam-ekna dayta a sarusar ti lugar a naggigimonganmi a naangay babaen silaw a kandila, buyogen agarup 20 a tao a tumabtabuno. Naggigimongkami iti tunggal lawas maipaay iti panagadalmi iti magasin a Pagwanawanan ken para iti Gimong iti Serbisio. Ti programa ket naitunos iti kasasaadmi, nga ipagpaganetgetna a kasapulanmi ti agtultuloy nga aktibo iti naespirituan. Di nagbayag naragsakankami a mangabrasa iti dayta met laeng nga interesado a lalaki kas maysa a kabsattayo iti kinapudno.

Idi ngalay ti 1950’s, nagbalin a nalaglag-an dagiti sentensia ti korte, ket dadduma a kakabsat ti naparuar manipud pagbaludan. Adu ti naidestierro idiay Makinlaud nga Alemania. Para kaniak, di napakadaan ti panagbaliw dagiti bambanag kalpasan ibibisita ti maysa a kabsat manipud Makinlaud nga Alemania.

Ti Umuna a Kangrunaan a Nakaitudingak

Ti kabsat inawaganna ti bagina a Hans. Kalpasan panagpatangmi, kiniddawna a sumarungkarak iti maysa a direksion idiay Berlin. Apaman pannakabirukko iti code name idiay doorbell, naawisak a sumrek. Dua a lallaki ti simmango kaniak ket nakipasetda iti naragsak ngem awan turongna a panagsasarita. Kalpasanna dimtengkami iti kayatda nga ibaga: “No maitukon kenka ti espesial nga annongen, awatemto kadi dayta?”

“Siempre,” insungbatko.

“Nasayaat,” kunada, “isu laeng dayta ti kayatmi a maammuan. Natalged koma ti panagdaliasatmo nga agawid.”

Tallo a lawas kalpasanna nakiddaw kaniak nga agsubliak idiay Berlin ket nasarakak ti bagik iti isu met laeng a silid. Iti panangiyawatda kaniak iti mapa ti aglawlaw iti Zittau, insarita dagiti kakabsat ti kangrunaan a panggep daytoy a panagsasarita. “Awan damagmi kadagiti Saksi iti daytoy a lugar. Maisublim kadi ti pannakidinnamag para kadakami?”

“Siempre aramidek,” insungbatko a dagus. Ti lugar ket nalawa, nasurok a 100 a kilometro ti kaatiddugna, manipud Riesa aginggat’ Zittau, ken aginggat’ 50 kilometro ti kaakabana. Ken bisikleta laeng ti adda kaniak. Idi a naipasdeken ti pannakiuman kadagiti indibidual a Saksi, tunggal maysa ket naitipon iti uneg ti bukodna a kongregasion, a regular a nangibaon iti pannakabagina idiay Berlin tapno mangala kadagiti literatura ken panangiwanwan. Daytoy a pamay-an ti panangipapagna ti nanglapped iti panagpeggad dagiti sabali a kongregasion idi a dagiti agtuturay idadanesda ti maysa a kongregasion.

Agtalek ken Jehova

Agpapan pay pannakaidadanes, iti panagtulnogmi kadagiti panangiwanwan ti Biblia, dikam pulos nagsardeng a mapan iti binalaybalay buyogen mensahemi maipapan iti Pagarian ti Dios. (Mateo 24:14; 28:19, 20; Aramid 20:20) Simmarungkarkami kadagiti direksion maibatay kadagiti rekomendasion manipud kadagiti indibidual nga am-ammomin, ket tinagiragsakmi dagiti sumagmamano a nakaay-ayat a kapadasan. No dadduma uray dagiti biddutmi agbalinda a bendision, kas iyilustrar ti sumaganad.

Siak ken ni baketko ti naikkan iti direksion a sarungkaranmi, ngem sabali a balay ti nasarungkaranmi. Idi naglukat ti ridaw, nadlawmi ti uniporme ti polis idiay pagisalapayan. Bimsag ti rupa ni Margit; nagkibbayo ti barukongko. Amangan no maibaludkami. Tiempo laeng dayta para iti ababa a kararag.

“Asinokayo?” sipaprangkesa nga insaludsod ti lalaki. Nagtalinaedkami a nabannayat.

“Masinunuok a kabisadoka iti maysa a lugar,” kuna ni Margit, “ngem diak la mapanunot no sadino. Wen, maysaka a polis. Nakitaka la ketdi iti trabahom.”

Daytoy ti nangpalinak kadagiti nadawel a danum, ket insaludsodna iti nainggayyeman a tono. “Saksikayo kadi?”

“Wen,” simmampitawak, “Saksikami, ket masapul a bigbigem a kinasapulanmi ti tured tapno agtuktok iti ridawmo. Interesadokami kenka a personal.”

Inawisnakami iti uneg ti balayna. Namin-adu nga isut’ sinarungkaranmi ket inrugimi ti panagadal iti Biblia. Idi agangay daytoy a lalaki nagbalin a Kristiano a kabsattayo. Anian ti panangpabileg dayta a kapadasan iti panagtalekmi ken Jehova!

Dagiti kakabsat a babbai masansan a nagakemda kas mensahero, a namagkasapulan kadakuada tapno ikabilda ti dakkel a panagtalekda ken Jehova. Kasta ti kaso idi a naminsan nagdaliasat ni Margit agturong idiay Berlin tapno mangala kadagiti literatura. Dagitat’ adayo nga ad-adu ngem iti nainanama. Naaramat ti maysa a barut a pagbalaybalayan a pangparaut iti nadagsen, napusek a maleta. Nasayaat panagtaray dagiti pasamak agingga nga addan ni Margit idiay tren. Idin immasideg ti opisial ti pagbeddengan.

“Makinkukua iti daytoy, ken aniat’ adda iti unegna?” insaludsodna, nga itudtudona ti maleta.

“Pagan-anayko dayta,” insungbat ni Margit.

Agin-inap, isut’ minandaranna a lukatanna dayta. Nagin-inayad ken awan panagkedkedna, a sinaggaysana a winarwar dagiti siglot, rinugian ni Margit a warwaren ti barut a naiputipot iti maleta. Yantangay ti trabaho ti opisial ti pagbeddengan kiddawenna ti ababa laeng a pannakilugan iti maysa a tren ket kalpasanna isut’ dumasaag tapno aglugan manen iti sabali a tren nga agsubli, isut’ di nakaanus. Kamaudiananna, idi a tallo laengen a siglot ti nabati, di nakaurayen. “Dumsaagka ditoy, ket itugotmo dagita lalabaam!” imbugtakna.

Ti Personal a Panangtaripato ni Jehova

Masansan a di sumurok ngem uppat nga oras laeng ti turogko iti tunggal rabii, yantangay kaaduanna a tamingek dagiti bambanag iti kongregasion iti rabii. Kabigatan ti kasta a trabaho iti rabii a nagtuktok dagiti opisial iti ridawmi iti maysa a bigat. Immayda tapno agsukisokda. Naladawen ti panangilemmengko iti aniaman.

Binusbos dagiti opisial ti intero nga agsapa iti naan-anay a panagsukisokda iti lugar, nga urayda la sinukimat ti banyo amangan no adda nailemmeng sadiay. Awan nakapanunot a mangsukisok iti kagayko a nakasalapay iti pagisab-itan. Siaapura nga inselselko dagiti dokumento kadagiti adu a bulsana. Napuspusek dagiti bulsa kadagiti mismo a bambanag a sapsapulen dagiti opisial, ngem pimmanawda nga ima-ima.

Iti sabali pay a gundaway, idi Agosto 1961, addaak idi idiay Berlin. Daytat’ naudi a panagkolektak iti literatura sakbay a nabangon ti Pader ti Berlin. Napuspusek ti tao ti estasion ti tren idiay Berlin bayat a nagsaganaak nga agsubli idiay Zittau. Simmangpet ti tren, ket tunggal maysat’ nagdardaras a limmugan. Iti pannakaikuyogko iti bunggoy, dagus a nasarakak ti bagik iti awan kargana a paset ti tren. Idi nakasagpatakon dagdagus a sinerraan ti guardia dagiti ridaw manipud iti ruar. Nagmaymaysaak iti maysa a paset, idinto ta dagiti sabali a pasahero napuspusekda iti dadduma a paset ti tren.

Nagluaskamin agturong idiay Zittau. Nabayag bassit a nagmaymaysaak idiay a kotse. Kalpasanna simmardeng ti tren, ket nalukatan dagiti ridaw iti paset nga ayanko. Dinosdosena a soldado a Soviet ti simrek. Idi laeng a nailasinko nga addaak iti paset a naisangrat para kadagiti soldado a Soviet. Kinaykayatko nga alun-unennak koma ti daga. Kaskasdi, kasla awan nakita dagiti soldado nga aniaman a di umiso.

Nagpatuloy ti panagdaliasatmi agturong idiay Zittau, a sadiay dagiti ridaw iti ayanmi ti nagtalinaed a nakalukat, ket dimsaag dagiti soldado. Rinugiandan ti panagsukisok kadagiti amin a pasahero idiay estasion. Siak laeng ti napalubosan a pumanaw a di nalaplapdan. Adu kadagiti soldado ti nagsaludo pay kaniak, nga ipagarupda a maysaak a nangato nga opisial.

Kalpasan laeng dayta a nabigbigmi no kasano kapateg dagita a literatura, ta ti pannakabangon ti Pader ti Berlin ti temporario a nangsinga iti isasangbay ti abastomi. Kaskasdi, dagita a literatura ket imdasda para kadagiti kasapulanmi iti sumagmamano a bulan. Kabayatanna, mabalin a maaramid dagiti urnos tapno makidinnamagda kadakami.

Ti kaadda ti Pader ti Berlin idi 1961 nangiyeg kadagiti panagbalbaliw para kadakami idiay Makindaya nga Alemania. Ngem ni Jehova, kas kankanayonen, napakadaanna dagiti pasamak. Isut’ nagtultuloy a nangtaripato kadakami iti sidong ti pannakaparit.​—Kas insalaysay ni Hermann Laube.

[Ladawan iti panid 27]

Tinagiragsakmi ti maysa a bassit nga asamblea idiay Bautzen